Heimskringla - 14.07.1926, Page 7

HEIMSKRINGLA
7.BLAÐSIÐA.
WINNIPEG, 14. JtFLÍ, 1926.
Nýju nágrannarnir létu ekki
Djóða sér tvisvar. Kvöld þessa
sama dags var barið að dyrum,
°g frú Johnson sagði, dálítið
hikandi: “Kom inn.” Og Rósa-
lína, ásamt Robert Brun, kom
inn. Það voru falleg hjón,
bæöi með Ijóst hár og blá augu,
og sýndust vera glöð yfir til-
verunni og þykja vænt hvoru
um annað.
< “Gott kvöld, frú Johhson.
Er þetta maðurinn yðar?”
sagði unga konan. Hún gekk
«1 síns næstum meðvitundar-
lausa föður, og hristi innilega
öiagnlitlu hendina hans. “Eg
er nágrannakona yðar, og þarna
er maðurinn minn, Brun heitir
bann. Við vonum að við fáum
oft að sjá yður. Við þekkjum
onga hér.”
“Fáið ykkur sæti,” sagði frú
Johnson. “Eruð þér búnar að
koma öllu í lag í húsinu, frú
Brun?”
“Ekki alveg,’" svaraði Rósa-
lína, “en eg þakka yður kær-
lega fyrir alla yðar hjálp. Kon-
an yðar hefir verið mjög góð
við okkur, herra Johnson,”
sagði Hún við föður sinn.
Johnson svaraði ekki, og
Rósalína hélt áfram:
“Maðurinn minn hefir í
hyggju að byrja timburverzlun
hér í þessum bæ. Náfrændi
hans dó og arfleiddi hann aö
hógum peningum til þess að
hann geti byrjað ári lijálpar
annara.”
“Ó, það er ágætt,” sagði frú
Johnson. “Og haldið þér, að
Þér kunnið við yður í þessum
bæ?”
• '“Já, það er eg viss um,” svar
aði hann. “Eg er vanur við að
eiga hér heima.”
“Er það?” sagði frúin.
“Já, og eg líka,” sagði Rósa-
lína, — “áður en eg gifti mig.
Mér þótti svo vænt um þenna
iitla bæ og einkanlega um sjó-
inn. Faðir minn var vanur að
iofa mér að fara með sér, þegar
bann fór þangað til að fiska.
Johnson lá við að kafna, en
bepnaðist þó að geta sagt fá-
ein orð.
“Eigið þið nokkur börn?”
Rósaiína roðnaði.
“Nei, það er ekki svo langt
síðan að við giftum okkur,”
svaraði hún.
“Við mistum einkadóttur
okkar,” sagði Johnson.
“Það hefir verið mjög þung
sorg fyrir yður, því yður hefir|
eflaust þótt .Vænt um hana? j
Já, nú sé eg svarta borðann um
handlegg yðar, lierra ^ohnson.
Það hlýtur að vera sárt að
biissa þá persónu, sem manm
þykir verulega vænt um.”
Nú varð löng þögn, sem
Hósalína rauf með því, að gefa
Brun merkiorðið fyrir pólitíska
samræðu. Johnson var mikið
bneigður fyrir að. kappræða,
°g litlu síðar voru þeir Brun í
fjörugri samræðu, þar sem ungi
Qiaðurinn var samþykkur þeim
gamlá í öllum aðalatriðunum.
Á meðan þeir töluðu, bað frú
Johnson , ungu konunni að
homa nieð sér óg skoða húsið.
Gg svo hurfu þær báðar.
“Þetta eru mjög viðfeldnar j
nngar manneskjur,” sagði frú-
in, þegar þau ungu voru farin i
“Já', mér geðjast nógu vel
að unga manninum, en konan j
er of skrafgjörn. Könurnar
settu að þegja og láta mennina
tala.”
“Nei, á eg að segja þér-----
—” Frú Johnson greip fram í
fyrir sjálfri sér og sagði svo:
“Gleymdu ekki að draga. upp
úrið.”
Það leit út fyrir að ungu hjón ;
in kynnu vel við sig hjá John- J
son, því það leið enginn dagur
svo, að þau kæmu ekki þangað. ]
Johnson lék hlutverk sitt með
einskonar þrákelknislegri á- ]
nægju. Hann virtist kunna vel
við Brun, en notaði hvert tæki- j
færi til að úthluta ungu kon-
bnni dylgjulegum ónotum. —
J’ogar leið á veturinn, ltom hún
sjaldnar, en Johnson virtist ekki
taka eftir því. Brun kom jafn-
nðarlega til að vera honum til
skemtunar, því frú Johnson var
hjá ungu hjónunum næstum
því frá morgni til kvölds. Eina
nóttina kom hún ekki heim,
og Johnson sofnaði frá blaðinu
sínu, eftir að hafa gengið fram
og aftur um gólfið óteljandi
sinnum, og hafði næstum því
jafnoft gengið að glugganum,
til þess að líta yfir til nágrann-
ans.
Um dagrenningu kom frú
Johnson heim, og fann karlinn
sinn sitjandi við ofninn með
pípuna í öðru munnvikinu, og
gráa höfuðið hnígið ofan á
bringu, eins og hann váeri að
reyna að hlusta eftir einhverju.
Enginn eldur í ofninum og her-
bergið kalt.
“Nú, María, þú varst lengi í
burtu,” sagði hann,* þegar hún
vakti hann.
Rödd frúarinnar var dálítið
klökk.
“Þau hafa eignast indælan,
lítinn dreng, ungu hjónin,
Hans Johnson, og harður mað-
ur ert þú, sem getur farið þann-
ig með dóttur þína.”
“Eg veit ekki, við hvað þú
átt, mamma. Dóttir mín er dá-
in. Nefndi frú Brun nokkuð
um það, hvað drengurinn ætti
að heita?”
“Já, það gerði hún. Hann á
að heita Hans, eftir gömlum
ættingja, sem ekki verðskuldar
þann heiður.”
Johnson svaraði engu, en
kona hans fór að kveikja upp
eld og búa til morgunverð
handa honum. Þegar hann
var búinn að neyta matar, gekk
hann niður til sjávarins, eins
og hann var vanur. Hann hugs
aði um Rósalínu, þegar hún
var lítil og gekk með honum
um götur bæjarins, spjallaði við
hann eins og börn geta spjall-
að. Nú átti hún lítinn dreng,
og Johnson, sem aðeins hafði
eignast dóttur, fór að hugsa
um, hvað órðið gæti úr þessum
pilt, þegar hann væri fullorð-
inn.
Nú leið mánuður, og var kom
ið að jólum. Rósalína hafði haft
mikið að gera sem móðir. Sá
litli hafði enn ekki fengið leyfi
til þess að koma út, og þar af
leiðandi Rósalína ekki heldur.
Brun gékk að jafnaöi yfir. til
Johnsons, og kona hans jafnpft
yfir til frú Brun. Hann vildi fá
Johnson til að koma yfir og
líta’ á drenginn, en hann vildi
það ekki. Á líví augnabliki, er
hann ef til vill þráði mest að
sjá drenginn, lenti hann í
gildru, sem Brun, Rósalína og
móðii* hennar höfðu komið sér
saman um að leggja fyrir hann,
og afleiðingin varð, að hann
lenti hjá Brun á aðfangadags-
kvöldið alveg óvænt.
Þegar hann kom inn í stof-
una, gekk Rósalína á móti hon
um og bauð hann velkominn.
“Það er langt síðan að við
höfum sést, herra Johnson,”
maélti hún.
Johnson viðurkendi það, en
sagði að það hefði litla þýðingu,
því Brun sæi hann við og við
Hann var látinn setjast í
hægindastól, og Brun fór að
tala við hann, en Johnson var
ofurlítið utan við sig og leit í
kringum sig í herberginu, eins
og hann væri að gá að ein-
hverju, sneri sér svo að Rósa-
línu og spurði:
“Sonur yðar siefur líklega,
frú Brun?” *
“Já, hann verður að sofa
mikið, herra Johnson-.”
Johnson svaraði engu, en
sat og horfði framundan sérf
meðan þær hurfu inn í næsta
herbergi, en komu brátt aftur.
“Nú loga kertin á jólatrénu.
Viljið þið koma þessa leið?”
Hún hneigði sig þannig, sem
minti hann á Rósalínu, og nú
leit hann í fyrsta skifti vingjam
lega á hana.
Hann stóð upp og gekk á eft
ir þeim inn í hitt herbergið, þar
sem lítið jólatré stóð á miðju
gólfi, og birtan frá litlu ljósun-
um skein á vögguna, þar sem
Johnson sá lítinn dreng, sem
starði á hann með alopin augu.
Hann gekk nær og laut niður
að vöggunni. Á koddanum var
nældur seðill með þessum orð-
um:
“Jólagjöf Rósalínu til afa.”
Stórt bros breiddist um veð-
urbitna andlitið hans Johnsons.
Um leið og hann laut niður að
drengnum í vöggunni og tók
utan um litla, kúlumyndaða
hendi, lagðist mjúkur hand-
legur um háls hans. „
(Frh. frá 3. bls.)
ar'kampur, þar sem eigi hamrar !
ganga í sjó fram. En þeim, sem ald-
t'r eru upp viö norðlenszk^ firöi, þyki
hér vera allmjög á annan veg, en þar
er títt. Þar eru sjávarkambar úr
smágrjóti ög möl, svo greiöfærir, að
hægt er að riöa þá í fleng, á hvötum,
fótvissum hesti. En hér er kambur-
inn margra metra hár úr stórgrýti,
sem hestar geta vart fótaö sig' á,
hvaö þá heldur meira.
Slíkur er aflmunur brimsins, er
hefir veriö aö verki hér og noröur
þar, enda er reynsla fyrir því, aö
sunnlenzka brimið rótar björgum til,
sem eru tugir tónna að þyngd.
I túnfætinum í Staðarhverfi, skamt
vestan.við Járngerðarstaöi, er skrokk
ur af enskum togara. Spölkorn þaö-
an, vestan viö, fórst færeys’ka skútan
í hitteöfyrra, þar sem allir skip-
verjar týndust og ekki fanst örmul
af, nema þóftubútur með nafni skút-
unnar og annaö smábrak.
— Svona mætti víst lengi telja.
Meðfram allri ströndinni liggur
mikið vogrek, og mest er það unninn
viöur, og á því sennilega hver spýta
sína sögu, í sambandi við slys og
tjón. Þar er á hverju strái allskon-
ar skran: beiglaðar, ryðgaöar járn-
plötur, dunkar, tunnur, skipskörfu-
ræflar, og á löngu svæði er nú meö-
fram götuslóðinni við Ströndina sáld
af flös'kutöppum. Eipkennileg til-
breyting í viðurstygð eyðileggingar-
innar, sem lýsir sér í öllu brakinu.
Osjálfrátt rennir maður huganum til
íslenzks sjávarútvegs, til þess, hve
lifskjör og lífsbarátta er hörð, þar
sem hver fjölskyldufaðir^á lífsupp-
eldi sitt og sinna að sækja yfir brim-
gaiið sem þenna.
Skömmu áður en komig er út á
Reykjanesvita, er farið fram hjá
gígbungu einni, Háleygjarbungu. Er
gigur þessi íað sögn Þ. Th.) um 440
fet að þvermáli, og tæp 150 fet að
dýpt.
Þegar þangað kemur blasa við
reykir hverasvæðisins. Er vegurinn
sæmilega greiðfær sem eftir er, og
er maður brátt kominn inn í hvera-
svæðið.
Til vinstri handar við götuna er
Litli-Geysir. Hann gýs ört, og er
vatnsstrókurinn stundum 3—4 metra
i loft upp. Hann gýs sjávarvatni
og er þó um 100 yfir sjávarmál. —
Rétt við hann er leirhver einn mikill.
I honum vellur gráleit leðja, og gýs
upp úr skálinni, en sljákkar á milli,
og er skálin eða gjótan þá þur og
alt með kyrrum kjörum stundarkorn,
unz nýtt gos byrjar.
Spölkorn- norðar er hin nafntog-
aða Gunna, einhver mesti og “helvít-
legasti” leirhver á landinu í orðsins
upprunalegu merkingu, enda valdi
hinn fjölkunnugi Eirikur á Vogsós-
um Gunnu sem hentugasta sáluhlið
handa þeim, sem hann útbjó greiðan
aðgang niður til þess neðsta.
Gunna er eigi ein samfeld hvera-
skál, heldur er það mikill leirpytta-
klasi, sem ber þetta nafn. Er jörðin.
þar öll Sbndursoðin, og þarf að gæta
allrar varúðar, til þess að skreppa
ekki ofan í sjóðheita eðjuna. Er
hitinn svo mikill þar i jörðinni, að
þó eigi séu nema smágöt á hraun-
skorpu, sem' eiifiir i'ir, er sem maður
bregði hendi í eld logandi, þegar
brugðið er fingri vfir holuna.
Jarðve^ur er mjög lítill á 'hvera-
svæðinu. Blóðberg er aðalplantan,
sem þar vex — þar sem annars nokk
uð getur vaxið fyrir brennisteini og
hita.
Reynt Hefir verið eitthvað að leita
þarna að verðmætum efnum, en um
árangurinn er mér ekki kunnugt. En
margt er þar í jörðu merkilegt að
skoða. Sagt er að námuréttindi hafi
þar verið seld fyrir 50 krónur. .
Sögusögn er um það, að um þessar
slóðir sé einhversstaðar hin viðfræga
jarðskjálftgjá Páls Torfasonar, en á
því veit eg eigi deili. En gjár eru
þar svo margar, og jarðskjálftar
sennilega óviða tiðari í heiminum, svo
mjög er eðlilegt að velja slikum merk
isgrip þar samastað.
Gamli Reykjanesvitinn stóð á hin-
tra svonefnda Valahnúki. Er þar
móbergshóll eða öllu heldur leifar af
móbergshól, því ekki er nema endinn
eftir, sem eigi á langt eftir ólifað á
jarðræðis vísu, því sjávarbrimið' er
langt komið að eyiia honum.
Uppi á röndinni skamt frá sjávar-
brúninni, var vitinn reistur, átt-
strendur turn úr hraungrýti, segir Þ.
Th., og loftsvalir yfir, en þar upp
af voru ljóskerin, er Danir gáfu, og
kostuðu 12,000 1 kr.
En sifelt hrundi úr berginu, því
um sjávarborð er bergið lint. Eru
þar því hellar miklir og merkilegir,
í bergiðí. Jarðgöng hafa þannig
myndast gegnum einn hluta Vala-
hnúks. Er afar einkennilegt um
fjöru, að standa niðri í stórgrýtinu
framan við bergið, með hafrótið hvít
fyssandi á aðra hönd, og gínandi
heillisskúta á hina.
Mávar verpa t berginu og eru gæf-
ir um þessar mundir.
Það þótti eigi trygt að hafa vitann
lengur á Valahnúki. Bergið gat
hrunið í sjó fram við einhvern jarð-
skjálfakippinn; — því var ráðist í að
byggja' annan vita á Vatnsfelli. Er
það hóll álika að gerð og Valahnúk-
ur, nema hvað hanri er heill, þvi
hann stendur inni í landi. Heill, er
e. t. v. of mikig sagt, því þarna er
helzt alt sprungið, og vitinn sá nýi
hefir sprungið, þó hann sé hin ram-
byggilegasta smíði. Hann er um 30
metra hár. Uppi undir ljóskeri er
vitavarðarherbergi. Þar verður' að
vera vörður alla stund meðan ljós
er á vitanum. Má geta nærri að*það
er eigi viðkunnanleg staða meðan
jarðskjálftar eru mjög tíðir og regn
skúrir, að kúldast þarna uppi í 30
metra háurn turninum, uppi á 40
metra háum hólnum, þegar turninn
dinglar eins og “reyr af vindi skek-
inn”.
Eins og nærri má geta, er hið á-
gætasta útsýni úr vitaiium inn yfir
Reykjanesskaga og langt á haf út.
Undir Vatnsfelli er vitavarðarbú-
staðurinn. Þar er nú Olafur Sveins-
son vitavörður. Hann var ekki heima
er við komum þangað fjórir unt dag--
inn, Þjóðverjúar tveir, málarinn
Wedepohl, Lubinski blaðamaðtlr,
Ragnar Asgeirsson garðyrkjumaður
og eg.
Er við höfðum virt fyrir okkur
það helzta, sém markvert er í um-
hverfinu, komum við þangað heim og
fengum hinar beztu viðtökur.
— Mikið höfðu útlendingarnir undr
ast öll þau náttúrufyrirbrigði, er fyrir
augu vor bar; hefir Lubinski nýverið
farið um Sahara, Tunjis, Algieri,
Spán, Frakkland og víðar. — Aldrei
kvaðst han nhafa komið á jafn-
undraverðan stað og þenna. En eitt
var undrunarefni hans enn, og það
var að finna þarna úti í auðninni
aðra eins framreiðslu við kaffiborðið
og hjá konu vitavarðarins, og jafn
skýran og frjálsmannlegan pilt og
sonur vitavarðar var, 13 ára gamlan,
er fylgdi okkur um nágrennið. Svona
eru ekki unglingarnir í borgunum
okkar á Þýzkalandi, sagði hann,
enda fá þeir annað uppeldi en hér
fæst í þessu mikilúðga umhverfi.
Er við vorum að standa upp frá
kaffiborðinu heyrðust alt í einu
drunur miklar svo undir tók, og á
vetfangi lék alt á reiðiskjálfi. Ut-
lendingarnir skimuðu og vissu ekki
hvaðan á sig stóð veðrið, en við
Ragnar þóttumst heimavanir og
sögðum rétt sisona, að þetta væri
ekki annað en jarðskjálfti, rétt eins
og við hefðum/pantag hann sem síð-
asta númer á skemtiskránni.
Til allrar hamingju voru þeir ekki
búnir að heyra um gjána hans Páls,
annars hefðu þeir haldið, að nú hefði
einhver dengt í hana grjóti þeim til
skemtunar.
V. St.
Lesbók Morgunbl.