Heimskringla


Heimskringla - 02.03.1927, Qupperneq 5

Heimskringla - 02.03.1927, Qupperneq 5
WINNIPEG, 2. MARZ, 1927. HEIMSKRIN GLA 5. BLAÐSÍÐA ÞJER SEM NOTIÐ TIMBUR KAU PIÐ A F The Empire Sash and Door COMPANY LIMITED Birgðir: Henry Ave. East Phone: 26 366 Skrifstofa: 5. Gólfi, Bank of Hamilton VERÐ GÆÐI ÁNÆGJA. un frá þeim, sem voru honum handgengnir og þekktu hann. Ást er þrennskonar. Fyrst af öllu sú ást, sem við berum til eins einstaklings, — þessi sér- staka velvild, sem við höfum til konu, bams, vinar. Þetta tek- ur sér gervi hinnar yndislegu sambúðar, sem við höfum séð milli Debs og konunnar( sem hann dýrkaði. í öðru lagi er sú ást, sem við gefum mönnum yfirleitt — Manninum sem heild. Þetta er uppistaða og ívaf ailra pkka rdrauma um sælli ogi betri heim. Það er á- stríðan, sem gerir úr mönnum hugsjónamenn og spámenn hins rétta. Við sjáum hana í Debs, í þeirri dýrkun hans á friðar- hugsjóninni, sem leiddi hann inn í fangelsið í Atlanta, eins og guðsríkishugsjónin Ieiddi Jesú til Golgata. í þriðja lagi er ástin sem er nokkurskonar » sambland hinna tveggja tegund anna — kærleikinn, sem við berum til sérstakra flokka manna, og sem við sjáum hjá Debs í ást hans til verkamann. anna og þeirra fátæku. Það er þessi þriðja tegund af ást, sem færði yfir Debs alla þá erfiðleika og angist, sem hann varð að þola mestan hluta æfi sinnar. Því það er þessi tegund ástar til hina lægri stétta mann félagsins, sem er því svo hættu- leg. Það er til fólk í þessum heimi( sem ekki er ætlast til að góðir menn og konur elski — sem heiðvirðum mönnum og konum er ekki leyft að elska Þetta er einmitt fólkið, sem Jesús elskaði; við minnumst hinna vægðarlausu ásakana um að hann væri “vinur tollheimtu manna og bersyndugra”! Þetta er líka fólkið, sem Debs elsk- aði — hinir fátæku, hinir á- nauöugu verkamenn, Innir út- hrópuðu og fyrirlitnu af mönn. um. Það er ekki leyft( segi eg, að elska þetta fólk; því það að elska þá, er sama og að vilja lyfta þeim upp, og að lyfta þeim upp, er hið sama og að vilja trufla mannfélagið. setja allt skipulag úr skorðum( og hafa hausavíxl á öllum hlutum. En Debs elskaði þá með meiri og einlægari ástríðu, en nokkur annar opinber leiðtogi í okkar tíð. “'Svo lengi sem til er lægri stétt,” sagði hann, “er eg í henni; svo lengi sem til er glæpamannaflokkur, er eg einn af þeim; svo lengi sem nokkur sál er í fangelsi, er eg ekki frjáls.” * Það var þetta viðhorf, þessa algerða samhyggð, sem gerði Debs, á unga aldri, hinn heitasta æsingamann vinnu- lýðsins, sem sögur fara af. Það var þessi ást, sem dró hann inn í Sósíalistaflokkinn og gerði hann þar strax að foringja. — Sósíalismus Debs stafaði frá hjartanu, en ekki frá höfðinu. Eg efast um að Debs háfi veru- lega skilið hugtök sósíalistískr- ar heimspeki. Eg er nokkurn veginn viss um, að hann lagöi «nga hugsun til í það hugsana- kerfi. Eg veit að hann hafði nldrei neinar mætur á kenn- úigum og stefnum. Það var allt ást fyrir honum — ást til mann anna, sem voru hneptir í þræl. úóm, og sem kynnu að verða frelsaðir með hinni sósíalistisku nppreisn. Það var þetta, sem Serði Debs svo mikið stærri en flokkinn, og þetta einnig, sem gerði hann að skotspæni fyrir örvar hatursins, sem á honum úundu alla hans daga. Okkar heiðvirða fólk getur fyrirgefið ^júphyggjumanninum, en það getur ekki fyrirgefið elskhugan. úni. Elskhuginn gerir sam- ibönd, sem >eru niðurlægjandi; hann kveikir vonir, sem eru hættulegar; hann sáir sæði uppreisnarinnar. Svo þeir hrópa “Krossfestið- hann! Krossfestið hann!” Jafnvel fólkið sjálft hrópar; svo blint er það stund- um, svo afvegaleitt. Og fyr eða síðar kemur krossinn og liin langa kvöl á Golgata. Þetta voru örlög Debs, eins og Jesú og margra annara helgra manna og píslarVotta. Ást hans til hinna arflausu var hans synd, og að dómi laganna hans glæpur. En þessi ást rétt- lætti sjálfa sig, eins og hún ger ir æfinlega, sé hún sönn. Því Debs vann loks hinn síðasta síg- ur allrar ástar; en það.er ástin til óvina sinna. Enginn níaður var viðkvæmari fyrir illmæl- um og árásum, móðgunum og mannskemmdum, en ’Gene. í þrjátíu og; tvö ár var æfi hans óslitið píslarvætti, að svo miklu leyti sem mannfélagið átti hlut að máli. En aldreí gaf hann sig hatrinu á vald, jafnvel ekki í garð þeirra, er þrælkuðu meðbræður hans, allra sfzt í garð þeirra, er þjáðu hann sjálf an. “Þegar Debs talar hörku- legt orð,” sagði Horace Tran- bel, “þá er það vott af tárum.” Þannig var Debs, sjálfum sér til gleði, og einnig ósegjanlegr. ar sorgar, elskandl mannanna. Þessi ást, með uppskerunni. er hann lilaut af samblandi ástar og haturs, var hinn dulræni verndarengill lians um æfina. Eg þekki engann, sem er ná- kvæmlega .hliðstæður þessum manni. Carl Sandburg finnur líkinguna í Victor Hugo. Owen Lovejoy minnist á Lincoln. Huss,, Wycliffe; William Ellery Leonard nefnir Socrates. En flestir hugsa um Jesús. þegar þeir minnast á Debs. í ofur. litlu kvæðasafni, er heitir: “Debs og skáidin”, kemur þetta fram hvað eftir annað: Once there was a carpenter A Nazarene, Ancient, godly rich men Picked him clean. Folks say that Jesus Suffered like ’Gene. Og nú er hann dáinn — kæri gamli ’Gene! Eg get ekki verið sorgbitinn hans vegna, þvf eg þekki erfiði hans og stríð, og hve ríkulega hann liafði unnið til hvíldarinnar. Eg get aðeins hryggst vegna þeirrar þjóðar, þess heims, sem lét úti fyrir- litning, ásökun( spott, fangelsi og dauða, til handa slíkum manrii. í síðustu sýningunni í hinum fræga leik Bernhard Shaw’s: “St. Joan”, rís píslar- votturinn, hin unga mær, upp af gröf sinni, og hyggst að vitja jarðarbúa á ný. Ásökuð af til- biðfendum sínum, sem læðast burtu hver eftir annan, þar til hin heilaga mær er aftur yfir. gefin, lyftir hún höndum til himins, og hrópar í angist sinni þessi bænarorð um leið og tjald- ið fellur: “Ó, guð, þú sem hefir skap- að þessa fögru jörð; hveriær verður hún reiðubúin að með- taka þína heilögu. “Hversu lengi, ó Drottinn, hversu Térigi?’ — Lauslega þýtt af A. E. K. ---------x--------- Dánarfregn. Laugardaginn 19. febrúar andaS— ist húsfreyjan Guöbjörg Jóhannsdótt ir Jóhannsson, aö heinrili sínu nálægt Edfield, Sask., um 10 mílur norSur af Foam Lake bæ. Hún fæddist að BreiS í Tungusveit í SkagafirSi, 24. ágúst. Foreldrar hennar hétu Jó— hann Steinn Jóhannsson frá Hall- grímsstöSum og GuSbjörg Eyjólfs— dóttir, er lézt viS Hallson, N. D., fyrir nokkrum árum síSan. GuS— björg Jóhannsdóttir átti engin alsyst kini, en hálfsystkini mörg; eru sum búsett á Islandi, sum vestan hafs, þar á meSal Eyjólfur Jóhannsson aS Bifröst, Man., Mrs. Ilelga Sigur— björnsson, nálægt Mountain, N. D., Mrs. GuSrún (A. SumarliSason) vestur viS haf, o. fl. Fósturforeldr— ar GuSbjargar voru hjónin Eyjólfur Jóhannessori og GuSbjörg, aS Vind— heimum í SkagafirSi. Dvaldi hún þar til 16 ára aldurs, en 18 ára flutt ist hún vestur um haf, og settist aS í Hallson, hjá móSur sinni. Skömmu síSar, 31. jan. 1888, giftist hún eft— irlifandi manni sínum, Páli Jóhanns— syni, frá Merkigili í Austurdal í SkagafirSi. Dvöldu þau á Hallson næstu 7 árin; tóku síSan heimilis— réttarland í Mouse River bvggS og bjuggu þar í 7 ár; þá 5 ár í Svvan River byggS; því næst settust þau þar aS, sem síSan hefir veriS heim— ili þeirra, rúm 20 ár, norSur af Foam Lake—bæ. GuSbjörgu og Páli varS 10 barna auSiS, sem öll eru á lífi og uppkom— in, nema eitt, sonur, Jóhann aS nafni er dó á 3. aldttrsári. Hin systkinin eru þessi: Páll, járnsmiSur aS Mó— zart; Jóhann Vilhjálmur, heima; Kristinn Glafur, búsettur aS Mozart; Arni Theódór, búsettur i Kuroki— byggS; GuSrún, gift Gravelle; GuS— björg Sigurlaug, gift Klebeck: Odd— ný Ingibjörg, gift O. GuSmundsson; Helga, gift Kiebeck; Pálina María, ógift, heima. — BræSurnir og ógifta systirin kalal sig Pálsson. AlIgóSa heilsu hafSi GuSbjörg framan af æfinni. Fyrir 8 árum síS— an tók hún aS þjást af sjúkleik, er læknar hvorki áttuSu sig á né gátu bætt; en banamein hennar, sem varS, innvortis krabbamein, byrjaSi aS þjá hana um mitt síSastliSiS sumar, og smádró hana til dauSa. VarS hún mjög harmdauSi ástvinum sinum og nágrönnum og öSrum þeim, er höfSu hennar náin kynni. Segja kunnugir aS hún hafi veriS myndarkona, starf söm og umhyggjusöm um mann sinn og börn, enda óvenjulega blíölynd og hjartahrein. Plefir og samlíf þeirra hjóna, um 40 ára skeiö, ávalt veriS fyrirmyndar ástúölegt. — JarSarförin fór fram í yndisfögru veSri, mánu— daginn 21. febrúar, aS viSstöddu all— miklu fjölmenni islenzkra og ensku— mælenda. Séra FriSrik A. FriSriks— son jarösöng. ------x------- Til gamallar vinkonu- Langruth, Man. 21. febrúar 1927. I>ú segir aS þér og mörgu af þínu byggöarfólki sé mikil forvitni á aS vita, hvernig frjálstrúarflokknum í Langruth liSi, og þess vegna biSur þú mig aö setja fáeinar línur i Heimskringlu þvi máli til skýringar. AS biöja mig um slíkt, er aö biSja mig uni of mikiö, vegna þess aS eg er því ekki vaxin aö skrifa i blöS. eöa semja bækur; en samt freistast eg til aS reyna aS veröa viS bón þinni. Frjálstrúarflokkinum i Langruth liSur ágætlega; samkomulag er gott; allir meölimir samhentir og fórn— fúsir. 10. júni 1925 byrjuöu nokkrar konur frjálstrúarhreyfinguna hér i byggS, meS þvi aö þær mynduöu kvenfélag, sem þær kalla “Berglind” og vildu þær einskis fremur óska en þess, aö kvenfélagiö “Berglind’’ liktist þessari berglind, sem Stein— grimur Thorsteinsson kveöur svo fagurlega um á þessa leiS: “Sem berglindin bunar aö hafi, svo blíöfara, tárhrein og svöl, er jafnt sem um liljugrund ljúfa 'hún liöur um harögrýtismöl.” 7. febrúar 1926 var myndaöu.* söfnuöur, og heitir hann “Frjálstrú— arsöfnuöur Islendinga í Langruth’’. SöfnuSur þessi hélt ársfund sinn 6. febrúar 1927. A fundinum kom fram ákveöinn og eindreginn áhugi fyrir frjálstrúar starfseminni, bæSi innan safnaSar og út á viS. Siöan frjálstrúarhreyfingin hóf starf sitt í Langruth, hefir unnendum hennar gefist kostur á aS hlýSa á 11 messur, sem fluttar hafa vyið at þeim séra Ragnari F. Kvaran, séra GuSmundi Arnasyni og séra Albert E. Kristjánssyni. Allir eru menn þessir vel þekktir og kunnir aö því aö vera gáfaöir, menntaöir og sann- leikselskandi menn. Hlýtur því hverjum einum að vera þaö ljóst, hvaSa ánægja, sómi <}g hagur þaS er aö hafa slíka menn til aS ræSa sinn málstaS. Sájra Altyart E. iKristýánsson er prestur frjálstrúarsafnaSarins á Lang ruth, og fyrir hans áhrif hafa bæSi menn og konur fyllst áhuga fyrir kirkju— og trúmálum. Sérstaklega hefir þeirra áhrifa gætt rneðal yngra fólksins/og er nú þegar sumt af því gengiS í söfnuöinn. Þetta sama fólk haföi fyrir fleiri'ar ekki feng— ist til að koma í kirkju, eöa hlýSa á prest. Oftar en einu sinni hefi eg heýrt safnaöarfólk séra Alberts E. Krist— jánssonar hafa orö á því, aö þaö hlakkaði til í hVert sinn, er hann kæmi, og þaS byggi aS komu hans löngu eftir burtför hans; þannig aö það væri fróðara, glaöara, vonbeTra og auöugra af skemtllejjlu umtals— efni. Einn útansafnaSarmaSur — ó— heimskur náungi — trúSi kunningja sinum fyrir þvi, eftir aS hafa hlýtt á messu hjá séra Albert, aö hann væri hálfreiöur yfir þvi, hvaS vel sér heföi líkaS ræSan; kvaö sér ómögu— legt aS setja út á hana, nema með því aö segja ósatt. — 1 Langruth er fólk af ýmsum þjóSflokkum ogt tilheyrandi ýmsum trúarbragö)aflo]kkum, og hefir fólk úr öllum þeim flokkum veriS frjáls— trúarflokknum mjög vinveitt, og sýnt þaS meö því aS styrkja hann fjár— hagslega. ÞaS hefir sótt messur, sölur og skemtisamkomur, og fús— lega fyllt skemtiskrá flokksins, þeg— ar þess hefir veriö óskaS. GóSfýsi þessa fólks er ljós og á— nægjulegur vottur þess, hvaS allur þorri manna er aö vitkast, og aS fólki er alltaf betur og betur aS skiljast, hvaS sanngjarnt þaö er aS unna öSr— um þess, sem þaö vill hafa sjálft. Jæja, gamla nrin, þá hefi eg sýnt viöleitni í því aS seöja forvitni þína og nágranna þinna, og vona aö þú og þeir virði á betri veg. Þín ganila vinkona, \ Thore1. OH • o Hvenær? Ur ýmsum áttum Nýleg frétt hermir aö viö völdum hafi tekið á Finnlandi, sem ráöu— neytisforstjójri, Tanner kaupstjóri i Helsingfors. Hann er áSur frægur maSur í heimi samvinnunnar. ÞaS er hann sem verið hefir lífiö og sálin i F.lanto i Helsingfors. Það er stærst allra kaupfélaga á NorSurlönd um. — Hvar sem farið er um höf— uöborg Finnlands sjást merki Elanto. Búöir þess og matsöluhús eru um alla Iwrgina. Það á brauögerSarhús eitt hiS fullkomnasta í heimi. Þar vinna um 100 karlar og konur aS því aS baka handa 70 þús. mönnum eöa þriöjunginn af íbúum borgarinn— ar. Svo mikill er máttur vélanna og 'góös skipulags. — Tanner hefir lengi veriö þingmaSur og komist yfir skyldustörf sin í félaginu og að vera einn helzti atkvæSamaöur i þinginu. Tanner er maSur um fimtugt. vask— Við sögðumst ætla að sigla af strönd við sjávarföll um hádag jöfn. En aftanstjarnan lýsir lönd — — ei lagt er enn úr höfn. Við horfðum flóðin fjara í sæ og fundum svalan unnar.þey, o gskipin sigldu sí og æ — en samt við fórurn ei. Mörg sagan okkar seiddi önd af sæförum,-------og þeysibyr, um numin lönd af hug og hönd, — — en heima sátum kyr. Og enn er dreymt, og báta ber í brott; þeir kveðja í utanför. Að nóttu húma óðum er( — en ekki er siglt úr vör. T. T. MO stjórn samvinnusambandsins er í Englandi enda er hreyfingin þar elzt, reynsian mest og fylgið. Því undar— legra er þaS, aS kaupmannablöSin hér á landi hafa álitiS sig þess um- komin aS fara lítilsvirSandi orSum uin aðgerðir þessarar forustuþjóðar í samvinnumálum, þegar Bretar af— réöu, fyrstir allra þjóSa, að mynda stjórnmálaflokk er býggSi starf og stefnu á grundvelli samvinnunnar. (Timinn.) Erlendar fréttir. Frá Islandi Lútcrsk ban'nfærinff. Bandaríkin. (Frh. frá 1. bls.) DOHENY & FALL. Hæsti réttur Bandarikjanna hefir kveöiS nrikinn harm að hjörtum þeirra, sem dást að Edward L. Do— heny, oliuhákarli; Ástvini hans, Al- j bert B. Fall, og olíubraski þeirra J föSurlandinu til frama, og öryggis, , gegn hinum ægilegu Jöpum, er búast ! mátti viS að kæmu þá og þegar á flugduflum yfir KyrrahafiS, og færu um Honolulm eða þá móti hinum ' snákhjörtuSu Mexicönum. — Hæsti- réttur Bandarikjanna hefir sem sé gert enda á paradisardraumum Do— henys, um $100,000,000 ágóðann, af Sú var öldin hér á landi, aö bann— færingar voru taldar sérkenni á ka— þólskri kirkju og þá helzt nefndar í sambandi viö Gottskálk grimma eSa hans jafna. Nú hefir Guðmundur d,"1,nd^ ílotamálaráSuneytísins, er Jónsson frá Litlu—Brekku, sem hlýtur aS vera nrikill kirkjuhöfSingi og guSs sérstaklega útvaliö ker og verkfæri, steypt heldur en ekki kertum yfir ný— guSfræðina, í siðasta tölublaði “Bjarma”, og bannfært hana með orSalagi, sem nrinnijr ptakanliegal á meistara Jón. en hugsunarhætti, sem minnir á haia-olámenn í Miö— Afriku. Bannfæringin er svona : það og Fall leigðu : hendur Doheny’s, þegar hann sendi Fall $100,000 fórS- um, með svo mikilli leynd. — Hæsti— réttur úrskurðaSi að þessir sanin— ingar þeirra kumpána,' heföu verið geröir meS svikum og mútum, að Doheny hefði óveröskuIdaÍL þegið friðindi af Fall, en þess utan hefSu kaupin veriS beint lagabrot. Dæmdi hæstiréttur Doheny til þess aö end_ ! urborga rikinu aftur andvirSi allrar ‘Já, glöggt er þaö enn, hvaS þeir þeirrar olíu, er han nhfeföi 'unniö vilja, fylgjendur "nýju stefnanna” samkvæmt þessum samningum; fyrír- meðal vor. Þeir vilja hafa hina ev- bauð honum aö byggja olíugeyma á: angelisk—lúthersku þjóökirkju að Hawaii, og svifti hann aö síðustu skálkaskjóli, til þess að geta undir allri rentu, af þvi fé, sem hann heíir 'hennar vernd útbreitt villukenningar í þetta lagt, og á nú að standa skil sinar í næði, og útrýmt biblíulegum á alls $10,517,488. kristindómi, ef unnt væri, og í því augnamiði eru þeir að halda að al— menningi kenningunni um “rúm— góðu þjóðkirkjuna”. Sannleikurinn er nefnilega sá aö þeir fínna það ein hvern veginn, ljóst eða óljóst, þeir Djöfulsins vikapiltar, að vantrúar— stefnur þær, er þeir halda að fjöld— anum, ef stefnur skyldi kalla, eru ekki líklegar til þess að framleiða hjá þjóðinni neitt andlegt líf, er það nafn verðskuldi, ef þær koma til al— mennings í sínu rétta gervi, og þess vegna reyna þeir aö villa á sér heim- ildir með ýmsu móti, og eitt blekk- ingarráðið, sem Djöfullinn, þeirra legur maður allri framkomu, og ber i andlegi húsbóndi, hefir kennt þeim, þess merki að hafa unnið mikið um j er það, að látast vilja halda í og i vernda þjóðkirkjuna, vitandi vel, að nái vantrúarstefnur þeirra yfirráS- dagana. * H- Alþj óðasamband anna heldur aðalftind þriðja hvert ár. Siöasti fundur var í Belgíu. Nú i sumar verður fundur þessi í Stokk— hólmi. Sækja þangaS fulltrúar frá nálega öllum löndum. Þrjú mál eru tölum á slíkum fundum, enska, franska og þýzka. Þegar ræðumaS— ur hefir lokið ræðu sinni á einhverju af þessum þrem málum, stendur upp túlkur og endurtekur ræSuna orði til orSs á hinum tveim málunum. — Vitaskuld tefur þetta nokkuð fund— inn, en eigi verður hjá því komist eins og nú háttar i heiminum. Norð— urlandabúunum er á þessum fundum tömust þýzka, en Rúmenar, Pólverj— ar, .Italir og Spánverjar rnæla á frönsku, en Bandaríkin og nýlendur Breta fylgja Englendingum. ASal— * samvinnufélag—! nm, er þjóðkirkjan dauðadæiud sem kristin kirkja. Frá þvilikri hörmung biö eg almáttugan guS aö forða þjóð og kirkju. Það blænheyri hann í Jesú nafni!” En nú er eftir að vita, hvernig guð tekur í málið. (AlþýðublaðiS.) Auk þessa festi hæstiréttur nafn— bótina “misgerðamenn” á Doheny og Fall, setn engan rétt ættu á hendur stjórninni. — Svo stórvel fór nú um sjóferð þa. Xykir nú sýnt hver verða muní aT— drif Harry F. Sinclair, olíuhákarlsins sem illræmdur er fyrir Teapot Dome hneykslið. Fj ær og nœr “Sameiningin” skýrir frá þvi, að séra Carl J. Qlson hafi verið kjörinn til þess að þjóna íslenzku lútersku- söfnuðunum i VatnabyggSum, er séra Haraldur Sigmar þjónaði áður (Kandahar, Wynyard, Mozart, 'Elf— ros, Hólar). Séra Carl hefir tekið kjörinu og flytur i embættið fyrir 1. april. Séra Carl er fjölmörgum Islendingum að góðu kunnur. og óskar Heimskringla honum farsæld— ar til heilalstarfa í embætti sínu. (Við klöfum stundum á því nokkr- ir, þegar (okkur ofhossar ratháttur sumra hér, er blööunum senda skrif sin, að ekki séu menn þó svona vit— lausir heima. En svo koma íslenzku blöðin, og færa manni af og tíl önn- ur eins sýnishorn og þetta. Hvað skal þá segja? — Ritstj.) MuniS eftir myndasýningunni i samkomusal Sambandssafnaðar, sent geti ^er á öðrum stað hér í blaðinu. Hún verður á föstudagskvöldið kem—• ur. ' Arborgarbúar og a^rir þar i nær— sveitum eru l>eðnir aö veita athvgli auglýsingu. sem birt er á öðrum staö liér i blaðinu, um ‘‘Piano Recital” Mr. Hugh L. Hannessonar að Ax— borg, Man.

x

Heimskringla

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Heimskringla
https://timarit.is/publication/129

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.