Heimskringla


Heimskringla - 22.08.1928, Qupperneq 4

Heimskringla - 22.08.1928, Qupperneq 4
4. BLAÐSIÐA HEIMSKRINCLA WINNIPEG 22. ÁGÚST 1928 Heímskríngia (StofnuTi 1886) Keanur mt A hvprlnm miBvlkadrgi. EIGENDUR: VIKING PRESS, LTD. 8SS *K 855 SARBENT AVE , WIKiVIPBG TALSUIIl 8« 537 V«rB blatislns er $3.00 Arganjurinn borg- lat tyrirfram. Allar borganir sendltt THE VIKING P REfíS LTD. 8IGEÚS HALLDÓRS frá Höfnum Rltstjórl. UtnaánkrlU tll blnílnlBm THR VIKIKG PIIE8S, L,td., Bnx 3105 (JtanAnkrlft tll rltstjAraaHi BDITOR HEIMSKRINGLA, Box 3105 WINNIPEG, MAN. •‘Heimskrinala is published by The Vll^liiic 1’rrM Ltd. and printed by CITY PRINTING Æ PIIBLISHING CO. 853-H55 Sa rgent Ave., Wfnnlpe*, Mai. Telephoae* .86 53 7 WINNIPEG 22. ÁGÚST 1928 ANDHÆLISSKAPUR Þess er getið á öðrum stað hér í blaðinu, hve bjart hafi verið yfir Islend- ingadeginum síða,sta í Riverton, fyr|r allra hluta sakir: veðurs, staðhátta, þátt- takenda og stjórnsemi forstöðunefndar og forseta. Allt þetta uppfyllti allar þær kröfur, er menn sanngjarnlega geta gert við slík tækifæri, og vel það. Allt þetta var í bezta samræmi; fegurstu sam- stillingu, svo að maður taki að láni hjá dr. Helga Péturss. Þess leiðara er, að þar skyldi hefja sig úr samræminu, rödd svo skerandi ankannaleg og hjáróma,að ekki verður hjá því komist, að gera það að umtalsefni. Vér eigum hér við ræðu þá, er hélt hr. Jóhann G. Jóhannsson, miðskólakennari. Það er leiðinlegt, að þurfa að segja það að hún var flutt af þeim skorti á hátt- lægni (tact) og oss liggur við að segja skorti á velsæmi, að oss hefði gengið illa að trúa sannleikanum um það atriði, hefðum vér ekki verið heyrnarvottur. Ræðan átti að vera fyrir minni Can- ada. Háttlægnisskorturinn var nú ekki falinn í því, að nokkuð væri þar ofsagt um Canada. Því síður, sem í raun og veru var tiltölulega lítið á Canada minnst. Til þess átti ræðumaður of annríkt við að deila á ísland, einstaka íslendinga og á íslenzka, og jafnvel evrópiska menn- ingu. Og svo á ræðumanninn, er ný- stiginn var af pallinum — af því að hann hafði mælt fyrir minni íslands.— Ræðumaður hóf mál sitt með því, að tæta í sig bækling IVLagnúsar Jóns. sonar prófessors, um Vestur-íslendinga, ummæli Ágústs Bjarnasonar prófessors, og jafnvel það, hvemig hann hefði hagað ferðalagi sínu hér vestra. íslenzkir sagnaritarar og fræðimenn, eru menn sem hafa legið og liggja í “mygluðum skruddum.” O. s. frv. Og þegar minnst er á kosti Canada, þá er mikið af því tali rökstutt með svo ómerkilegum dæmum, og dæmin af því hvað Norðurálfan hafi að bjóða svo vit-. laus, að undrum sætir, af manni í kenn- arastöðu. T. d., að Gyðingadrengur hér hafi lesið eina 3 miðskólabekki á vetri, og unnið að auki. Eins og þetta sé dæmalaust í veröldinni um fátæka dug- andi efnismenn. Dr. Sigurður Nordal og Árni læknir Árnason munu hafa lesið tvo bekki í einu undir stúdentspróf, haft kennslu á hendi og tekið ágætiseink unn um vorið, án þess að efni þætti í þjóðhátíðarræðuhöld.— “Gáfaður og menntaður” Englendingur, sem dvalið hefir hér um skeið, og samt ekki getað að sér gert, að hafa töluvert álit á brezkri menningu, fer svo til Englands, þar sem húsin eru svo rök, að hann fer í blautt rúmið á kveldin, og úr því blautu á morgn ana! Og hvað þarf þá. fremur vitnanna við um brezka menningu samanborið við þá sem við eigum hér við að búa? Einni glæsilegustu menningu heimsins drekkt í þessu svefnherþergjahrakviðri! Og svo fræðir kennarinn áheyrend- ur sína um það, að í Norðurálfunni fæð ist hver maður í fastskorðaða stétt og komist þaðan ekki til æfiloka. Þetta er nýr fróðleikur fyrir íslendinga, sem heima eru fæddir, þar sem yfirgnæfandí hluti embættismanna, æðri sem lægri, eru af bændaættum. En svo vita allir, er nokkuð þekkja til, að í Norðurálfunni er alveg jafntítt og hér, að menn hefjist til æðstu stöðu og valda, úr fátækt og um- komuleysi. Það er enginn skortur á dæmum, er manni renna tafarlaust í hug; Ebert, Stauning, Lloyd George, Harmsworth bræðurnir, H. N. Andersen, Ramsay MacDonald, o. fl., o. fl. Það er átakanlegur háttlægnisskort ur við slíkt tækifæri, er heiðra skal lönd og þjóðir, að geta ekki mælt einu til heiðurs, án þess að gera það á kostnað annars, er vitanlega skyldi jafn mikið heiðra. En út yfir tekur þó, er í því augnamiði er seilst í ræðumanninn er alveg nýlega hefir lokið máli sínu á sama palli. Hr. W. H. Paulson, þingmaður Vatnabyggða, flutti fyrsta minnið þenna dag, minni Íslands. Einhverja snjo'll- ustu og fegurstu ræðu, er vér minuumst við slíkt tækifæri. Flutta af tilfinningu, fjöri og þrótti. Funandi gamansemi of- ið saman við hrifningu og hátíðlega Iotn- ingu, og bláþráðalaust farið milli fortíðar og nútíðar, á eigin og annara reynslu. Og svo kemur næsti ræðumaður, og talar á þá lund, sem lýst hefir verið. Tekur einstök atriði úr máli síðasta ræðu manns og gengur að þeim, eins og hér ætti kappræða fram að fara. Rétt eins og lífið riði á því, að afmá þann áhuga og hrifningu, sem fyrsta ræðumanninum kynni að hafa tekist að vekja í hjörtum áheyrenda sinna fyrir ættlandinu og ætt- bræðrum austanmegin hafsins. Og hefðu menn verið í efa um innihaldið, þá sagði kaldglottandi og sjálfsánægða orðalagið og tónninn til sín. Meiri ósvinnu höfum vér ekki verið heymarvottur að við slíkt tækifæri. * * * Ef til vill hefir meiningin ekki verið eins slæm og framkoman gaf til kynna. En þá var orðalagið og framsetningin slíkt andhæli, að það er ekki afsakan- iegt, og sízt af manni, er hefir notið meiri menntunnar, en alþýða manna. En annars er sjálfsagt flestum erfitt að átta sig á því hvað hér liggur til grund vallar. Sé það meiningin, að slá sig til riddara í augum þeirra, sem eru svo fáránlega innrættir, að erfa við ættjörð sína óviðráðanlegar kringumstæður, er knúðu þá af landi burt — þeir eru til, því miður — þá er það fyrirlitlegra en svo, að orðum þurfi að því að eyða. Sé það gert af “þjóðræknishuga” — ræðu- maður er embættismaður Þjóðræknisfél- agsins — og hreinskilnishvötum, þá er þjóðræknin illa misskilin, og “hrein- skilnin,” frekar ókembd og illa þvegin. Báðar kotungsættar. Sé það af skiln- ingsskorti og vanþekkingu á þeim verð- mætum, sem vér og reyndar allar þjóð- ir eiga dýrust í fórum sínum, og til þess benti máske sumt í ræðunni, er hér er eigi drepið á, þá liggur þar til grund- vallar andlegt hirðuleysi, lítt fyrirgefan- legt menntuðum manni. En hvað sem um það er, þá er þó enn ekki kominn sá tími, að slíkt megi gerast með oss átölulaust. Ekki fyrir nokkurn mun. Sétta Arsþing 1. Fundar - Þingsetning Föstudaginn 6. júlí, kl. 9 að kveldi var hið 6. ársþinig hins SameinaSa Kirkjufélags Is- lendinga í’Norður Ameríku sett, í hinni ný- reistu kirkju SambandssafnaSarins í Arborg, Manitoba, af forseta Kirkjufélagsins, séra Ragnari E. Kvaran. Sakir ákafra rigninga og Vegbanns höfSu þingfúiltrúum, víSsvegar 'aS, brugSist vonir um aS geta sótt þingiS í bifreiS- um, og urSu því annaShvort aS hætta viS þing- sókn, eSa taka sér ferS, þótt heldur væri um seinan, meS eimlestinni til Árbongar.. Var því beSiS meS þingsetningu til kvelds, þangaS til eftir komu lestarinnar. Hófst þingsetningin með því aS sunginn var sálmurinn nr. 638. SkýrSi þá forseti frá því aS enn væru margir þeirra fulltrúa, er von væri á, ókomnir. Flutti hann því næst þingsetningarræðu sína, eða ársskýrslu. Af tveim fyrirlesurum, sem vænt- anlegir voru þetta kveld, til þess aS flytja er- indi í sambandi viS þingiS, var aSeins annar viSstaddur, hr. Agnar R. Magnússon. Flutti hann þá, að beiðni forseta, vandaS erindi um "Samband alþýðuskóla og heimila.” I umræS- unum, sem út af fyrirlestrinum spunnust, tóku þessir þátt: séra R. E. Kvaran, hr. B. B. 01- son, séra A. E. Kristjánsson, og séra G. Arna- son. Var orðiS áliðiS mjög aS umræðum lokn- um, og samþykkt aS s’líta fundi. 2. Fundur. Annar fundur þingsins var settur at íor- seta, laugardaginn 7. júlí kl. 10 f. h., sama staS. Samkvæmt tillögu hr. B. B. Olson, er hr. P. K. Bjarnason studdi, útnefndi forseti þessa kjörbréfanefnd: P. S. Pálsson, J. Sigvaldason, og S. Eldjárnsson. B. B. Olson lagSi til, séra G. Arnason studdi, aS forseti skipaSi dagskrárncfnd. Sam- þykt. Nefndin: Séra G. Arnason, séra A. E. Kristjánsson, Dr. S. E. Björnsson. P. S. Pálsson las upp skýrslu kjörbréfa- nefndar: “ViSstaddir fulltrúar safnaða: Hr. P. K. Bjarnason frá Arborg Hr. G. O. Einarson frá Arborg Hr. E. L. Johnson frá Arborg Ungfrú ÞuríSur Johnson frá Arnesi Hr. S. Eldjárnson frá Gimli Hr. B. B. Olson frá Gimli Ungfrú Steinunn Magnússon frá Gimli Umgfrú Sigurbjörg Stefánsson frá Gimli Hr. M. Magnússon frá Piney Hr. J. Sigvaldason frá Riverton Ungfrú Elím Hall frá Wimnipeg Ungfrú HlaSgerSur Kristjánssofl frá W’peg Frú Þórunn Kvaran frá Winnipeg Ungfrú GuSrún Magnússon frá Winnipeg Stud. Theol. Philip Pétursson frá W’peg Frú SigríSur F. Swanson frá Winnipeg Viðstaddir fuUtrúar kvennfélaga: Frú Dr. S. E. Björnson frá Arborg Frú P. K. Bjarnason frá Arborg Frú J. Nordal frá Arborg Frú F. SigurSsson frá Riverton Frú Maria Björnson frá Winnipeg Frú GuSrún Tohnson frá Winnipeg Frú Dr. R. Pétursson frá Winnipeg Viðstaddir prestar og stjórnarnefndarmenn Séra GuSm. Arnason Dr. S. E. Björnson Séra Fr. A. FriSriksson Séra Þorgeir Tónsson Séra A. E. KristjánsSon Séra R. E. Kvaran Hr. P. S. Pálsson Dr. Rögnvaldur Pétursson.” (Fulltrúar frá Wynyard, er staddir voru í N. Dakota teptust sakir votviSra og ófærðar, svo og fulltrúar frá Lundar og Langruth bygS- um.) Framla$rt álit dag'sskrárnefndar var þvi næst samþykt, samkvæmt tillögu P. K. Bjarna- son, er M. Magnússon studdi. Samkvæmt dagskrá iá Vtbreiðslmnálið' fvrst fyrir. Um þaS tóku til máls séra R. E. Kvar- an, frú F. Svvanson, séra G. Arnason, séra A. E. Kristjánsson og P. K. Bjarnason. Lagt til af séra G. Arnason og stutt af frú F. Sw/anson aS forseti skipaSi fimm manna nefnd í þetta mál. SkipaSir: P. K. Bjarnason, séra G. Arnason, M. Magnússon, B. B. Olson, Dr. S. E. Björnson. Fundi slitiS. 3. Fundur Þriðji starfsfundur settur af forseta kl. 2 e. h., sama dag og sama staS. Fundargjöriýir tviegjgfja fyrstu fundanna upplesnar af varaskrifara kirkjufélagsins, og samþyktar. Kcnnslmnál lágu fyrir til umræSu. Forseti gat þess, aS sér hefði borist bréf frá manni, er búsettur væri þar, sem hann ætti þess engann kost, aS vera í söfnuði, en óskaði þess ef unt væri, aS sér yrði hiálp veitt viS trúarbragSa- fræðslu barna sinna. BaS forseti væntanlega nefnd, er fjailaSi um þetta mál aS taka tilli t til kringumstæðna sem þessara. Um málið ræddu ungfrú Sigurbjörg Stefánsson, er jafnframt gaf yfirlit yfir sunnudagaskólastörf GimlisafnaSar, B. B. Olson, séra G. Arnason, Philip Pétursson, J. Sigvaldason og forseti, er skýrði frá sunnu- dagas’kólastörfum Winnipegsafnti'jar. Sam- kvæmt tillögu B. B. Olson, er séra A. E. Kristj- ánsson stttdcfi; skipaði forseti þessa kennslu- málanefnd: séra Þorgeir Jónsson, ungfrú Sig- uibjörg Stefánsson, frú F. SigurSsson, ungfrú HlaSg. Krist.iánsson, 'séra A. E. Kristjáns- son. Jón Sigvaldason flutti þvínæst þaS erindi viS þingiS að SambandssöfnuSi Riverton-bygS- ar væri veitt innganga í KirkjufélajgiS. Var þaS auðsótt mál. Samþykti þingheimur inn- tökubeiSnina með því aS rísa úr sætum. Næst á dagskrá; Fjármál. Lagt til af séra G. Arnasyni stutt af séra A. E. Kristjáns- syni, aS kjósa einn fulltrúa úr hverjum söfn- uði, auk dr. R. Péturssonar, til þess aS fjalla um fjármálin. Samþykt. Nefndin: G. O. Einarson, J. Sigvaklason, ungfrú ÞuriSur John- son, Magnús Magnússon, P. S. Pálsson, B. B. Olson, séra G. Arnason, séra A. E. Kritjánsson, séra Fr. A. FriSriksson, dr. R. Pétursson. I Sálmabókarmálió, er næst lá fyrir var skipuS þessi nefnd: Frú Dr. S. E. Björnsson, P. S. Pálsson, S. Eldjárnsson. Fundi slitiS. Magnús Bjarnason, járnsmiður —Minningarorð— Fimtudlaginn, 14. júnj, <Jiðastli1ð- inn andaSist góðkunni bóndinn og járnsmiðurinn, Ma,gnús Bjarnason, aS Wynyard, Sask. Með honum hvarf úr hérvistarhópnum mætur maSur og um marga hluti mjög vei gefinn. Helstu æfiatriSi eru þessi: Hann fædd}st 7. nóvember, áriS 1863 aS Vík í SæmundarhlíS í SkagafirSi. Þar bjuggu þá foreldr- ar hans, Bjarni Þorleifsson og kona hans, Hóliníf ríílur Magílúsdöttir, Jónssonar frá HalldórsstöSum í Lax- árdal í Þingeyjarsýslu. ' Ungur misti Magnús föSur sinn, og ólst síS- an upp hjá móSur sinnr, í Vík, til fullorSinsaldurs. ÞaSan flutti hann sem ungur maSur áriS 1887 til Vest- urheims. Vann hann fyrst í staS járnbrautarvinnu, en tók þá mjög fljótlega upp þá iSn og atvinnu, er hann síðan stundaði alla æfi, — smíSar, einkum járnsmíSar. Fyrstu vinnuktofu sína eSla smiSju, haf’Si hann aS Mountain, N. Dakota. Þar kvæntist hann um haustiS 1890, nú eftirlifandi eiginkonu sinni Rósu Sæ- unni Sveinsdóttur, Halldórssonar frá VeSramóti, SkagafirSi. Þeim var alls 9 barna auSiS, ene 2 þeirra dóu kornung. Á lífi eru: elstur Þórarinn, búsettur aS Wynyard, kvæntur Helgu Lilju Einarsson; þá HólmfriSur Sigrún, gift H. E. Dom- iney, Vancouver, B. C.; þá Anna SigríSur, gift Jóhannesi S. FriS- son, Glenboro, Man.,; þá Bismarck, kvæntur Aiexandrónui Tiheódóru Halldórson sem nýlega eru flutt til Manitoba; þá Otto Vilhjálmur, kvæntur Capitolu Margrétu Bjarna- son, Wynvard; þá Magnús, kvæntur Helgu Bjaniason, Wynyard; þá Bjarni Sveinn, verkifræðinemi viS háskóla Manitobaflylkis, til heimilis aS Glenboro. Eftir tveggja ára dvöl aS Moun tain fluttist Magnús að Hallson, og bjó þar og vann í 8 ár; þá í 3 ár norSur viS Siglunes — þannig nefndi hann staSinn, — viS Mani- tobavatn; síSan í 13 ár aS Lundar í ÁlftavatnsbygS. Þar keypti hann jörS, og leigði jarSir, og rak kvik- fjárbúnaS í allstórum stíl — auk smíSanna. Til Wynyard fluttist fjölskyldan áriS 1915, og keypti þar ábúðarjörð, um fjórar mílur suS- austur af Wynyard (N. W. 7-32-15.). En skömmu seinna tók einn sonur þeirra hjóna, Bismarck viS búinu, og hefir búiS þar fram til vorsins er leið, er hann flutti burt, en Magn- ús bróSir hans tók viS. Á þessum stöSum hefir Magnús heitinn ávalt haft smiðju sína, og lengst af dvaliS, enda þótt hann hafi átt örugt kæruleiksathvarf hjá öllum börnum sínum, og sótt þau heim, ávalt öSru hvoru, um lengri eSa skemri tíma. SíSan þau brugðu búi hefir kona hans að nokkru dval- iS í Glenboro, hjá dóttur sinni. Mönnum fanst dauSi Magnúsar bera brátt aS. En þróttur hans hafSi mjög þorriS hin síSustu ár, einkum þó síSastliðinn vcúir, og þaS jafnvel meir en vini hans grunaði, því maSurinn var afburSa harðger og fékst lítt um líðan sína. Hann fékk mjög rósamt andlát í hjúkrandi návist konu sinnar og ástvina. Ald- ursár hans urSu 64, og 7 mánuSir. Magnús Bjarnason var prýSilega skýr maður. HafSi hann hið mesta yndi af vitsmunalegum, og þá jafn- framt trúarlegum. viSlfangsefnum, og ræddi um flest af góðum fróðleik, því aS hann hafSi margt lesiS og vel. TrúmaSur var hann, eindræg- inn og óttalauS, en jafnframt heill og hiklaus vinur fulls frelsis í þeim efnum. Alkunna er þaS, aS hann var dvergliagur smiður og vélstjóri, enda vísindalega fróSari um iðn sína heldur en algengt er um óskóla- gengna menn. Hann var t. d. aS sögn, miög vel ab sér í frumatriS- i um efnafræðinnar. En hann var líka vænn maðui — góSgjarn, hjálpfús nágranni; skemti- Iegur, alúSlegur heim að sækia. Sagt er aS nokkúS væri hann bráS- lyndur, fljóthuga og stórorður og ef til vill hafa hans nánustu kent þess í augnablikinu á stundum; þó ekki meira en svo, aS allir minnast þeir hans sem hreinlynda, ástríka eiginmannsins og föðursins, er allt vildi gera, er í hans valdi stóS, konit sinni og börnum til vellíðunar 6g menningar. Efnalega afkoman var löngum góS, svo og heilsuhættir; samlíf fjölskvldunnar yfirleitt gæfu- 'samt. Mannkostir barnanna, t. d. frábær reglusemi hinna mörgu sona, bera heimilislífinu og samstarfi hjón anna göfugt vitni. JarSsetning fór fram þriðjudaginn 19. iúní aS viðstöddu allmiklu fjöi- menni, þrát' fvrir regn og torfæra vegi. Séra FriSrik A. FriSrikssoti jarðsöng. Kona hins látna, og ölí börn þeirra, nema eltt, voru viS(- stödd; ennfremur systur hans tvær frá Glenboro, Mrs. GuSbjörg John- son og Mrsl 'SigríStir Asgrímsson. “Hann var einn þessara gömlu, sönnu íslenzku víkinga,” segja menn um Magnús heitinn. Yfir orSinu: “víkingur” er á vorum dögupí við- feldinn blær. Fornu, ægilegu merk- ingarinnar gætir þar eigi framar- I því felst nú aðeins aðdáun íslenzka ættstofnsins á því frábæra dugnaðav þoli iðju- og afkastamannsins, seni “hrestur” aS vísu “í. hylnum stóra seinast,’’ en bognar aldrei. Fr. A. Fr. -----------x----------- Til Helgu Ekkju Stephans G. Stephanssonar Lag: “Þó þú langförull legðir?’ I. ÞaS er hugljúfast Helga Nú skal hugsaS um þann: Vininn æsku þinn eina Ungan dáðríkan mann, Asta-ljóSin hans leiftra þínu lífi svo blíð, Þessi geisli mun glitra Gegnum komandi tíS. Þjóðin unnir þér einlæg Allrar sæmdar af því, Að þín gæfa mun geymast GleSi- minningu í: Fyrir starfsama snilli Þessa staðfasta manns, ÞaS varst þú sem aS áttir þátt í stórvirkjum hans. * t ÞaS er sjaldgefin sæla! Sem aS hlotnaðist þér: AS þú unnir þeim eina Af sem snillingum ber. Öll hans stórvirki standa Stöðug, minna á þann: Sem aS guSsríkis-giæSi— GuSs, á jörðunni fann. Og þú æska sem erfir Alla fjársjóSi hans, HafSu greind til aS greina Gæfu-heiSur þíns lands: ÞaS er ljósiS og lífiS Sem aS leiftrar um hann ! Þennan glaSIega, góSa, Göfuglyndasta mann. Jak. . -----------x---------- Islendingada gurinn (Frh. frá 1. bls.) hann sé álitlegur hlutfallslega, en hann ber einhvernveginn meiri vott um verklega framtakssemi, en flest- ir bæir á líkri stærS, er vér höfum hér séS, og jafnvel þótt stærri séu. Sögunarmýlnan á sinn þátt í því, aS manni detta í hug þróttmiklir, velmegandi iðnaSarsmábæir í Sví- þjóS og Ontario. Sögunarmylnan og rjómabúiS benda á “vakandi önd og vinnandi hönd*” sem skapa þarna í framtíðinni miðstöS fyrir lanclbún- að, iSnaS og útveg, í þýSu og hag- felldu samræmi. (Frh.) S. H. f. H.

x

Heimskringla

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Heimskringla
https://timarit.is/publication/129

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.