Heimskringla - 06.02.1929, Qupperneq 3

WINNIPEG, 30. JAN. 1929
HEIMSKRINGLA
S. HLAÐStÐA
>
sjálfir eru hverjum manni áhugalaus-
ari um velferöamál og ófundvísari á
sæmilegan málstaö.
Nýjungar. Á síöastliönu ári
hafa oröið nokkrar merkar nýjung-
ar í atvinnumálum og framkvæmd-
um. Á árinu starfaöi síldareinka-
salan í fyrsta sinn. , Er hún raunar
ekki annaö en lögþvinguð samvinna
útgeröai "nanna um verkun og sölu
síldarinnar. Samkvæmt 'þeim starfs
aðferðum, sem ríkt hafa í þeirri
grein á undanförnum árum hafa út-
gerðarmenn og síklarkaupmenn legið
undir stöðugri áhættu og áföllum,
svo að jafnvel stærstu atvinnurekend
ur i þessari grein hafa komist í algert
þrot. Með þessum ráðstöfunum er
tilraun gerð, að draga atvinnuveginn
upp úr ófarnaði áhættunnar og brasks
ins, og tryggja hann bæði þeim, er
útgerðina reka, og hinum, sem að
framleiðsluríni vinna.
Önnur mjög merkileg nýjung á ár-
inu er Samvinnuútgerð Isfirðinga.
Mun þar verða igérð fyrsta tilraun að
gera sjómennina fyllilega hluttakandi
og ábyrgðarfulla í rekstri atvinnu-
vegar, sem er til og á að vera til
vegna fólksins, sem lifir og starfar,
sem kemur og fer, en ekki vegna
nokkurra auðborgara,,. sem geta lagt
hann niður að eigin vild og igeð-
þótta. Niðurstaða þessara frum-
legu tilrauna Isfiröinga, að leysa at-
vinnumál sín, verður bending, vænleg
eða óvænleg, um að takast muni að
leysa á svipaðan hátt önnur vand-
ræðamál á sviði sjávarútgerðarinn-
ar.
Vegna hörmulegra slysfara á Staf-
nesrifi og annara sjóslysa var hafist
handa um stofnun Slysavarnarfélags
Islands. Er þar framundan «erið
verkefni og merkilegt og hafa þegar
orðið nokkrar framkvæmdir. Aðal-
hvatamaðurinn mun vera Guðmund-
ur Björnsson landlæknir.
Á síðastliðnu ári voru fyrst útskrif
aðir stúdentar frá Akureyi'arskóla.
Jafnframt skipaði kennslumálaráð-
herrann takmörkun á innritun nem-
enda í menntaskólanum í Reykjavík.
tJt af þessum ráðstöfunum var gerð
ur mikill hávaði í öllum dagblöðun-
um í Reykjavík. Er gustur sá
byggður á misskilningi á þeirri hugs-
un er bak við liggur. Kennslumála-
ráðherrann mun telja Reykjavíking-
um óhagkvæmt, að nota menntaskól-
ann fyrir alþýðuskóla, enda hefir
hann gert ráðstafanir til þess að
fullnægja þeirri þörf á annan hátt.
Hinsvegar telur hann rétt að sjá fá-
tækum, en efnilegum sveitapiltum og
sveitastúlkum fyrir hagnýtu menta-
skólanámi, þar seni hvorki aldur né
fátækt leggur hömlur á leið. Jafn-
framt mun hann stilla í hóf fjölgun
stúdenta á báðum stöðum. — Mun 1
mega vænta frumvarps til frumlegrar
löggjafar um menntaskóla í landinu
frá hendi kennslumálaráðherranns.
Að tilhlutun borgarstjórnar Reykj-
avíkur voru á síðastliðnu sumri gerð
ar tilraunir um jarðborun við laug-
arnar í Reykjavík, Varð árangur sá,
að úr einni borholunni igaus vatn 95°
heitt og fullir tíu lítrar á sekúndu.
En það er viðlíka vatnsmagn og
íyrir var í laugunum. Gera menn
sér vonir um enn meiri árangur af
þessum tilraunum.
Nokkur skemtiskip heimsóttu Is-
land á árinu. Merkust heimsókn
var sú, er ýmsir merkir Norðmenn
gerðu landinu á skipinu “Mira.”
Héldu þeir í slóð fornra landnáms-
manna um Hjaltland, Færeyjar og
ísland. I för með þeim var Ben.
Sveinsson forseti Neðri deildar Al-
þingis.
Á síðastliðnu ári var stofnað hér
Flugfélag Islands. Rak það flug-
ferðir hér á landi í sambandi við
þýzka flugféfegið ‘ Luft Hansa.”
Þóttu tilraunir þær ganga nokkuð
skrykkjótt framan af, en betur er á
leið og igera rnenn sér fullar vonir
um áframhald þeirra. — Að tilhiutun
ríkisstjórnarinnar var flugvélin leigð
til aðstoðar við síldveiðina, til þess
að vísa skipunum leið til þeirra miða,
þar sem einkum væri afiavon á
hverjum tíma. Þótti tilraunin gef-
ast vel.
Loks má telja það, að bifreiðar
fóru á árinu stórum víðar um landið
en nokkru sinni fyrr. Auk æfintýra
ferða um firnindi og ófærur, var
haldið uppi stöðugum ferðum milli
Borgarness og Blönduóss og jafnvel
farið yfir Vatnsskarð og Öxnadals-
heiði, alla leið til Akureyrar.
Verður nú látið staðar numið, þó
margt sé enn ótalið það, er frásagn-
ar er vert í slíku yfirliti. — I þjóð-
lífinu hefir verið framsókn, vöxtur
og grózka. Væri full ástæða til
að vænta hins bezta áframhalds á
lífi þjóðarinnar og starfi. — Aðeins
hvílir einn dimmur skuggi yfir fram
tíðinni og það eru hinar ófrjóu og
þverúðarfullu atvinnudeilur á tog-
urunum. Eftir því sem að hefir
farið, getur Tíminn, því miður, eigi
verið bjartsýnn á skjót og heillavæn-
leg úrslit þeirra mála. Eigi að síður
óskar hann þess, að árið, sem nú rís
yfir landið og þjóðina, megi verða
farsælt cig blessunarríkt.
—Tíminn.
Jarðhitinn
Þorkell Þorkelsson scgir frá
Áhugi manna á rannsókn jarð-
hita og hagnýtingu hans fer gleðilega
vaxandi. Ýmsir fræðimenn, sem
ferðast hafa um landið, hafa nokkuð
athugað hveri og laugar. Eggert
Ólafsson getur til dæmis í Ferðabók
sinni um hveri og laugar á 52 stöð-
um og Þorv. Thoroddsen athugaði á
sjnum ferðum 109 slíkar uppsprettu-
s(öðvar, en telur að alls séu á land-
inu um 1000 einstakar laugar og hver
ar. En það er Þorkell Þorkelsson
sem verið hefir brautryðjandi hér i
sérfræðilegum rannsóknum á þess-
um efnum. Hann hóf hverarann-
sóknir s'rnar 1904 og hélt þeim á-
fram 1906, en síðan féllu þær niður
að mestu um skeið, meðan hann var
nyrðra. En nú hefir hann tekið
þessar rannsóknir upp aftur, með at-
beina Steingríms rafmagnsstjóra
Jónssonar. Þeir hafa nú undanfar-
ið stjórnað þvi, að borað hefir verið
við Laugarnar og rannsaka þar jarð
hita, fyrst og fremst með það fyrir
augum, að Reykjavíkurbær geti hag-
nýtt sér hann. Árið 1926 fór Þor-
kell til Italíu er hann var utan í öðr-
um erindum, til þess að kynna sér
þessi mál þar. Sxðan fluttu þeir
Steingrímur fyrirlestra um málin hér
heima og Jón Þorláksson setti fram
áætlanir um upphitun alls Reykja-
víkurbæjar með jarðhita. ■ Lögrétta
Fishermen’s Supplies
Limited, Winnipeg
401 Confederation Life Bldg., Winnipeg.
TANGLEFIN NETTING
Veiðir meiri fisk.
Haldgæðin eru tryggð áður en nafnið er sett á.
---Búið til hjá-
NATIONAL NET and TWINE COMPANY
Vér höfum birgðir með lögákveðnum möskvastærðum í Winnipeg
og pantánir verða afgreiddar með náestu póstferð.
Verðskrá og upplýsingar unx fvrirliggjandi birgðir eru sendar
mönnum póstleiðis, ef æskt er..
Fishermen ’s Supplies Limited
401 Confederation Life Bldg., Winnipeg.
SIMI 28071
skýrði þá allnákvæmlega frá þessum
málum og þykir enn hlýða að vakin
sé athygli almenninigs á þessti. Málið
er að vísu enn á fyrsta tilraunastigi
en vafalaust getur hér orðið um að
ræða merkilegt framfaramál.
Lögrétta hefir því beðið hr. Þorkel
Þorkelsson að segja nokkuð af hin
um nýju rannsóknum og horfum
málsins.
—Fyrir mér vakir það fyrst og
fremst, segir hann, að sýna fram á
möguleika þess, að jarðhitann megi
nota á hagkvæman hátt. En ég er
ekki verkfræðingur og kemur því
jafnframt til annara manna kasta
um framkvæmdirnar. Rannsókn-
irnar sem nú þegar hafa verið igerðar
við Laugarnar hafa borið góðan ár-
angur. Holan er orðin um 80 metra
djúp og vatnshitinn kominn upp í
93°, en er 88° í Laugunum og enn
verður haldið áfram og borað dýpra
og fleiri holur.
—Hvernig yrði jarðhitinn bezt
hagnýttur ?
—Jarðhitann er hægt að hagnýta
til orkuframleiðslu, rafmagnsfram-
leiðslu, — og það er gert sumstaðar
i Ítalíu, eða beint til hitunar. Það
myndi verða hagkvæmast hér. Á
því er enginn efi, að slík upphitun
yrði ódýrasta upphitunin, sem völ
yrði á og handhægasta, einkum ef
jarðhitinn fengist sem næst Reykja-
vík, en um hitun Reykjavíkur að
einhverju eða öllu leyti er nú fyrst og
fremst að ræða. Þess vegna er
byrjað á rannsóknunum við Laug-
arnar. En á ýmsum öðrum stöðum
sem fjær liggja eru skilyrðin sjálf-
sagt miklu betri. Jón Þorkelsson
hefir talað um Hengilinn og t. d. á
Reykjum og á Reykjanesi er gnægð
af hagnýtanlegum jarðhita. A Reykj-
anesi er jarðhitinn til dæmis víða
100° undir eins í yfirborðinu en þar
er um að ræða heita gufu, sem að
vísu gefur enn meira hitamagn en
vatnið. Á Reykjum er vatnsmagn-
ið 120—150 1. á sek. I Deildartungu
í Reykholtsdal er það c: 250 1. á
sek. Þetta er aðeins sagt sem dá-
lítið sýnishorn þess hversu mögu-
leikarnir fyrir hagnýtingu jarðhit-
ans eru víða miklir og sem dæmi
þess, hversu mikið er af heitu vatni
í jörðinni hér á mörgum stöðum,
þótt fæstir geri sér þess grein hvers-
dagslega. En lauigaborunin ein hef
ir hinsvegar ekki ennþá skorið úr
því til fullnustu hvað hægt er að
gera fyrir Reykjavík. Vatnsmagn-
ið sem enn er fengið nægir ekki
nema fyrir lítinn hluta bæjarins,
samkvæmt áætlun Jóns Þorláksson-
ar, en hún er liklega full rífleg,
miðað við núverandi þörf. En allt
bendir helzt í þá átt, að upphitun
bæjarins með jarðhita sé vel fram-
kvæmanleg.
Hvernig horfir möguleikum fossa
virkjunarinnar í þessu sambandi’?
—Það hefir ekki verið athugað
praktiskt eða gerður samanburður á
(Frh. á 7. bls.)
COKE
ZENITH
KOPPERS
C O A L
McUBOD RIVER
GALT
ALL STEAM COALS
J. D. CLARK FUEL CO. LTD.
Office: 317 Garry Str.
PHONES YARD:
23341 - 26547 - 27773 - 27131
)OOCOOðOOC0900CCOSCOðOOOðOSOOeCOOOOQO<SOSOðOOCOS009009*
NAFNSPJOLD I
Emil Johnson
SERVICE ELECTRIC
900 Lipton St.
Selja allnkanar rafmagasáhðld.
ViWgerCir á Rafmagnsáhétdum,
fljótt og vel afgreiddar.
Slmli S1 (507. Helmaalmli 37 3S«
HEALTH RESTOREP 1
Leeknlngar án lyf]a
Dr- S. O. Simpaon N.B., D-O. D.O,
Chronic Biseases
Phane: 87 208
Suite 642-44 Somerset Blk.
WINNIPEG. — MAN.
A. S. BARDAL
salur llkklstur og r.nnait um ftt-
farlr. Allnr útbúnatlur r4 baatl
Ennfremur selur hann allskonar
mlnnlavarba og leeatelna_i_:
Í43 SHERBROOKB 8T
Phonet Sfl «07 WiNNIPEtl
Björgvin
Guðmundsson
A.R.CJÍ.
Teacher of Music, Composition,
| Theory, Counterpoint, Orches-
tration, Piano, etc.
555 Arlington SL
Sl.lII 71021
Jacob F. Bjarnason
—TRANSFER—
Bagcace and Fnrnlture Movtnc
008 ALVERSTONE ST.
SIMI 7133*
Eg útvega kol, eliivi* meS
aaangjernu ver*i, annast flutn-
Ing fram eg aftur um baeian.

Þorbjörg Bjarnason
L.A. B.
Teacher of Piano
and Theory
726 VICTOR ST.
SIMI 23 1.3«
T.H. JOHNSON & SON
CRSMIflllt OG tiUl.LSAI.AR
PRSMia.iR OG GULLSALAB
Seljum giftlnga leyfisbréf ag
giftinga hrlngja og allskonar
gullstáss.
Sérstök athygli veltt pöntunum
og vlSgjöröum utan af lanái.
353 Portage Ave. Phone 24637
E. G. Baldwinson, LL.B.
RMlðence Phone 24 206
Offlee Phonc 24
708 MinÍHt*- RxchanKe,
336 Mnin St.
WINNIPEG
DR. K. J. AUSTMANN
Wynyard —:— Sask.
Dr. M. B. Halldorson
401 Bo^d Btdft.
Skrlfstofuslml: 23 «74
Slundar sérstaklega Inngnasjúk-
déma.
Er a8 flnna. ft skrlfstofu kl. 11_ij.
f h. og 2—6 e. k.
Helmlll: 46 Alloway Ave.
TaUlmli 33 158
WALTER J. LINDAL
BJÖRN STEFANSSON
Islenzkir lögfrceðingar
709 Great West Perm. Bldg.
Sími: 24 963 356 Maia St
Hafa einnig skrifstefur að Luíid-
ar, Piney, Gimli, Rlverton, Man.
'«r
•í
DR. C. J. HOUSTON
DR. SIGGA CHRISTIAN-
SON-HOUSTON
GIBSON BLOCK
Yorkton —:— Sask.
DR. A BL6NSAL
602 Medlcal Arts Bldg.
Talsiml. 22 296
Stundar sérstaklega kvensjúkdöma
og barnasjúkdóma. — AB hltta:
kl. 18—12 f. h. og 8—B e. h
Heimlll: 806 Vlctor St,—Slml 28 130
Dr. J. Stefansson
31« MICDICAI, AHTS BLBIA.
Hornl Kennedy og Graham.
Staadar Hog»,g, a«««a-. eyrna-,
■**- og kverka-ajflkdftmá.
'* hltta frft kL 11 (II 11 L b,
•6 kl. 8 tl 5 e- h.
Th ÍMfml: 21 834
Helmlll: 638 McMlllan A?e. 42 691
I
Messur og fundir
í kivkju
Sambandssafnaðar
Safnaðarnefndin: Fundir 2. og 4.
fimtudagskvéld í hverjum "RÍnuði.
Hjálparnefndin: Fundir fyrsta
nánudagskvöld í hverjum mánuði.
Kvenfélagið: Fundir annan þriðju
iag hvers mánaðar. kl. 8 að kvöld—
km.
Söngflokkurinn: Æfingar á hverju
fimtudagskvoldi.
Sunnudagask 6linn: — A hrverjum
sunnudegi kl. 11—12 f. h.
i. J. SWANSÖN & CG.
Llalted
K B N T A li 8
INSUKANGB
R E A L B 8 T A T I
MOKTGA G K 8
«00 Parla BulldÍBf, Wlnaipeg, Ma
G. S. THORVALDSON
B.A., LL.B.
Lögfræðingur
709 Electric Railway Qhamtiera
Talsímí: 87 371
1
DR. B. H. OLSON
216-220 Medlc&l Arts Bldg.
Cor. Graham and Kennedy gl
Phone: 21 834
VlHtalstiml: 11—12 og 1—B.S6
Heimlll: 921 Sherburn St.
WINNIPEG. MAN.
Telephone: 21 613
J. Christopherson,
Islenskur lögfreeðingur
845 Somerset Blk.
Winnipeg, Man.
Talelml i 2M KK»
DR. J. G. SNIDAL
TANNLUlltNIM
6l4 ^omenct Blccb
Portc.cc Ava. WINNIPMiv
VETRAR

L
Y
S
T
I
F
E
R
D
I
R
TIL KVRRAHAFSSTRANDAR
Vaneouver — Vletorla
Ncw WcNtmlaNtcr
FnraeAlar tll vímmk daita
DES. — JAN. — FEBR.
Gllda tll haka, upp ufi 15. aprfl* 10211
AUSTURCANADA
FarneAlar til h«Iii fril
DES. 1 til 5. JAN.
Gllda ( þrjA mflnutli
MIÐRÍKJANNA
Fancðlar til wttlu
frfl hraiitarivtttSvum I Saak. —
DES. 1 til 5. JAN.
Gllda 1 Jirjfl mflnuðl
HEIMALANDSINS
POSTPANTANIR
Vér höfum tsekl ft a3 bæta ftr
öllum yhkar þörfum hvatS lyf
snertlr, Mnkalcy f israeöel, hrein-
lœtlsáhölil fyrir sjúkra herbea*g>,
rubber ftköld, eg fl.
Sama ver* sett og hér rætur I
bænum ft allar yantanlr utan af
landsbygtl.
Sargent Pharmacy, Ltd.
Sarsent ok Toronto. —- Sfml 23 455
MARGARET DALMAN
TEACllEP OF PIANO
H54 BANNING ST.
PHONE 26 420
CARL
THORLAKSON
Vrsmiður
Allar pantanir með pósti afgreidd-
ar tafarlaust og nákvaemlega. _
Sendið úr yðar tif aðgerSa.
Thomas Jewellery Co.
627 SARGENT AVE.
Phone 86 197
Rose Hemstitching &
Millinery
SIMI 37 476
GleymlB ekki a* á 724 Sargent Ave.
fftst keyptlr nýtfzku kvenhattar
Hnappar yflrklraddlr
Hemetltchlag eg kvenfatasanmur
gerHur, 16e Sllkl og 8o Bémnll
Sérstök athygll reltt Mall Ordere
H. GOODMAN V. SIGURDSON
BEZTU MALTIDIR
í bænura á
35c og 50c
flrval* ftvextir, vlmllnr tðhak e. fl.
NEW OLYMPIA CAFE
325 PORTAGB AVE.
(Móti Eatons búktanl)
A. HAYDN-BAILEY
PIANOS
Stillir píanó og gerir við
allar bilanir
788 Ingersoll Str.,
Heimilis Phone 30745
Leiti% allar
ITpplýningar
hjft
Fnrgfiiar tll nUIu
DES. 1 til 5. JAN.
Tll AtlnnzhnfNbwjannii
ST. JOHN — HALIFAX — PORTLAND
Gllda 1 fimm mftauSi
Canadian Pacific
* TIL SÖLU
A ÓDÝKU VEIIHI
“FURNACE” - -bseöl viöar og I
kola “furnace” líti5 brúkaU, er |
til sölu hjá undirrttuSum. 1
Gott tækifseri fyrir fólk út &
landi er bæta vilja hitunaj-
1 fthöld & heimlltnu.
UOODMAN & CO.
7S6 Toronto Sfml 28S47
TYEE STUCCO WORKS
(WinnlHoer RaoflnK Cn., Ltd.,
Proprletora.)
Office and Factory:
264 Berry Str.
St. Bonlface, Mnultoha.
MANUFACTURERS:
TYEE Magrnesite Stucco
EUREKA Cement Stucco
Glass, Stone, Slas and
Pearl Stucco Dash.
GRINDERS:
Poultry Grits, Limestone Dust,
Artificial Stone Facings, Ter-
azzo Chips.
Kaupið
HEIMSKRINGLU