Heimskringla - 08.05.1929, Blaðsíða 6

6. BLAÐSÍÐA
HEIMSKRINCLÁ
WINNIPEG, 8. MAÍ, 1929
EKKEHARD
Saga frá 10. öld.
eftir I. von Scheffel.
Á bökum gæöinga foringjanna hengu
ríkulegar ábreiður og prestaklæði — glöggur
vitnisburður þess, að þeir höfðu þegar heim-
sótt önnur klaustur. Annars var herfangið
flutt með þeim í margskonar vögnum og alls-
konar samsafn af herbúðafylgdarliði rak lest-
ina.
Gömul, visin kerling sat í kerru, sem múl-
asnar drógu, innan um koparkatla og eldhús-
gögn. Hún bar hönd fyrir augu og skygnd-
ist í áttina til vesturs, þar sem tindar Hegau
fjallsins gnæfðu við himinn. Hún þekkti
hvern tind vel — þetta var Skógarkonan.
Hún hafði flakkað meðal ókunnugra, eftir að
Ekkehard hafði gert hana útlaga, þyrst eftir
hefnd, er hún vaknaði á morgnanna, og þyrst
eftir hefnd, er hún lagðist til hvfldar á kveld-
in. Hún kom til Ásborgar á flakki sínu.
Við rætur hæðarinnar, þar sem viðarmusteri
gyðju Svabverja, Cisa, hafði eitt sinn staðið,
voru nú herbúðir Húna, og hún slóst í fylgd
með þeim.
Við hlið gömlu konunnar reið ung stúlka
á frábærilega fallegum svörtum gæðingi.
Hún hafði stytt pilsin hátt upp og þeysti fagn-
andi áfram undir fullum seglum æsku og
hreysti. Undir stuttu, litlu nefi hennar voru
freistandi rauðar varir, augun voru tindrandi
og kolsvart hárið var fléttað í eina langa
fléttu ásamt björtum rauðum böndum, sem
blöktu í loftinu eins og veifur á siglutré.
Yfir víðum upphlutnum hékk bogi og örfa-
mæli og hún var ímynd skógargyðju Hún-
anna, er hún stýrði hesti sínum léttilega
fram og aftur. Þetta var Erika, ‘‘heiöar-
blómið.’’ Hún var ekki af ættum Húna,
heldur hafði einhver reiðmaðurinn tiekíið
hana með sér á sléttum Pannóníu. Þeir
höfðu farið með hana heim, og hún hafði alist
upp hjá þeim. Hún gerði gælur við þá, sem
henni féll við, hina beit hún. Botundur,
gamii leiðtoginn, hafði unnað henni, og henn-
ar vegna hafði Irkund, ungi leiðtoginn, veg-
ið hann. En þegar hann hugðist myndi
njóta ávaxtar iðju sinnar gerði hárbeitt spjót
Zobulsus honum sama greiðann, er sverð
hans hafði gert Botundi, greiða, sem gamli
foringinn hafði aldrei beðið um. Þannig
hafði oltið á ýmsu um daga Eriku — nýir
hættir, ný lönd, nýjar ástir — og hún hafði
vaxið þannig upp, að hún var sem ákveðinn
hluti af þessum herflokkum, enda litu her-
mennirnir á hana sem verndarvætt sinn og
báru hjátrúarfulla lotningu fyrir henni. “Með.
an Heiðarblómið blómstrar vor á meðal, mun-
um vér sigra heiminn!’’ sögðu Húnar. ”Á-
fram!’’
Heribald lá nú bundinn við klausturshlið-
ið. Hann var raunamæddur í skapi. Stærð-
ar broddfluga var sífellt að suða við höfuðið
á honum og hann gat ekki rekið hana burtu,
því að hendur hans voru bundnar.
“Heribald hefir haldið virðingu sinni,’’
hugsaði hann með sjálfum sér. Hann sat
þarna eins og gamall Rómverji og beið óvin-
anna og nú situr hann hér bundinn og brodd-
flugan getur örugg hreiðrað sig á nefinu á
honum. Þetta eru launin fyrir að hegða sér
göfugmannlega. Aldrei á æfi sinni framar
skal Heribald hegða sér viröulega. Virðu-
leikanum er ofaukið þar, sem svín eiga hlut
að máli.”
Húna-þvagan streymdi nú inn í garðinn
<eins og flóð, sem stíflað hefði verið.
Heribald var farið að finnast ástandið
'sérstaklega óskemtilegt. ‘‘Ó, bryti!” sagði
hann. ‘ Þótt þú ættir eftir að neita mér um
skóleður aftur, já, og jafnvel skyrtu og kufl,
,þá myndi ég samt flýja allsnakinn héðan.”
•
Einhverjir úr njósnaraliðinu gengu nú
til Eliaks og sögðu honum frá munkinum, sem
þeir hefðu fundið einan manna. Hann gaf
þeim merki um að leiða fangann fyrir sig, og
þeir leystu þá böndin af honum, reistu hann
á fætur og vísuðu honum veginn, með því að
lemja hann áfram til foringjans. Vesling-
urinn fór hægt og nöldraði ýmislegt í barm
sér á leiðinn.
Óumræðilega háðslegt bros lék um var-
ir Ellaks, er hann leit á munkinn. Hann
iét taumana falla fram á makkann á Brún
-snram og snéri sér við í hnakknum.
“Líttu á afsprengi þýzkra lista og vís-
stnda!’’ hrópaði hann til Eriku.
Ellak hafði reynst nauðsynlegt að afla
sér nokkurrar þekkingar á þýzkri tungu á
íerðum sínum inn í Allemaniu.
-‘.Hvar eru íbúar eyjarinnar?” spurði hann
í skipunarróm.
Heribald benti í áttina til Hegau.
“Eru þeir vopnaðir?’’
‘‘Þjónar drottins eru ávalt vopnaðir;
drottinn er þeim skjöldur og sverð.’’
‘‘Vel svarað!” sagði Húninn og hló.
“Hvers vegna ert þú hér eftir?”
Heribald varð vandræðálegur. Honum
fanst hann ekki geta verið þekktur fyrir að
láta uppi sönnu ástæðuna.
"Heribald er forvitinn,” svaraði hann.
Heribald langaði til þess að vita, hverju syn
ir fjandans líktust.”
Ellak þýddi hið kurteisa svar fangans á
mál félaga sinna. Þeir tóku því með ofsa-
hlátri.
“Þið þurfið ekki að vera að hlægja,”
sagði Heribald reiður. ‘‘Mér er fullkunnugt
um hvað þið eruð. Wazmann ábóti sagði
mér það.”
‘‘Eg ætla að láta drepa þig,” mælti Ellak
kæruleysislega.
“Eg á það sannarlega skilið,” svaraði ves-
lings Heribald. ‘‘Hvers vegna flýði ég ekki
með hinum?”
Ellak íeit enn snöggvast á þetta furðu-
lega sýnishorn mannkynsins og datt þá ný
hugsun í hug. Hann gaf merkisberanum
tákn um að koma nær. Maðurinn gerði það
og veifaði merkinu með græna kettinum yfir
höfði sér. Þessi köttur hafði birst Attila
Húnakonungi í æsku hans. Attila hafði set-
ið í djúpum hugleiðingum í tjaldi föðurbróður
síns, Rugilasar. Hann var í þunglyndu
skapi og var að hugsa um hvort hann ætti
ekki að gerast kristinn og þjóna guði og vís-
indunum, þegar kötturinn kom inn. Innan
um dýrgripi Rugilasar hafði hann fundið hinn
keisaraiega hnött', sem tekinn haifði verið
með öðrum herfangi í Miklagarði. Hann
hélt á honum í klónum og lék honum fram
og aftur. Og innri rödd mælti til Attila:
Þú átt ekki að vera neinn munkur. Þú átt
að leika þér að jarðarhnettinum eins og
þessi köttur leikur sér að gullna hnettinum
atarna.” Og Attila vissi að Kutka, herguð
Húna hafði birst honum, og hann lagði af
stað og sveiflaði sverði sínu í norður og suð-
ur og austur og vestur. Og hann lét langar
neglur vaxa á fingrum sér og varð það, er
fyrirbúið hafði verið: Attila, konungur Húna,
svipa guðs.
‘‘Á kné, vesæll munkur!” hrópaði Ellak
af hestbaki. ‘‘Þú skalt biðja til hans, er þú
sér á merki þessu."
En Heribald stóð eins og klettur.
‘‘Eg þekki hann ekki,” sagði hann, og hló
þurlega við.
“Þetta er Guð Húna!” hrópaði Ellak í
ofsa. ”‘Á kné, kuflræfill! eða - -” og hann
þreif til sverðhjaltanna.
Heribald hló aftur, og brá fingri upp á
enni sér og mælti —
Þú þekkir ekki Heribald, ef þú heldur, að
hann trúi þessari sögu. Ritað er: í upphafi
skapaði guð himinn og jörð. Og myrkur
grúfði yfir djúpunum. Og guð sagði: Verði
ljós. En ef guð hefði verið köttur, þá hefði
hann ekki getað sagt: Verði Ijós. Heribald
vill ekki krjúpa á kné.”
Reiðmaður einn hafði hægt og hægt
laumast rétt að munkinum. Hann kippti í
kuflinn og hvíslaði lágt, en á góðri Svabersku:
“Landi góður, ég myndi krjúpa í þínum spor.
um; þetta eru hættulegir menn.”
Snevelin hét hann, sá er viðvörunina gaf.
Hann var frá Ellwangen í Riessgau og var
sannur Svabverji að ætterni; en svo hafði
farið á lífsferli hans, að hann hafði breytt um
þjóðerni og gerst Húni, og hafði honum með
því aukist mikill auður. Viðvörunarorðin
komu úr munni hans á þann hátt, að þau
líktust mest hvási, því að hann hafði mist
fjórar framtennur og töluvert af jöxlum, og
stóð sá missir í sambandi við veru hans meðal
Húnanna.
Er hann var enn ungur að aldri og hafði
ofan af fyrir sér með því að aka vagni fyrir
Salvator-klaustrið í héraði sínu, var hann
eitt sinn sendur með æki af freiðandi Nekk-
arvíni á markaðinn mikla í Magdeburg og
var vopnað lið í fylgd með honum til þess að
sjá öllu borgið. En heiðnir prestar frá Pom-
araniu og Vínlandi voru vanir að koma til
þessarar borgar til þess að kaupa fórnarvín
sitt. Snevelin gerði góð kaup og seldi vín
sitt hvíthærðum æðstapresti hins þríhöfða
guðs, Triglaff, handa musterinu í Settin. En
eftir að kaupin voru um garð gengin, settist
hann að drykkju með þessum hríthærða heið-
ingja. Og öldungnum féll svo vel vínið frá
Svabíuhæðum, að hann komst í hið bezta
skap; hann tók að kveða um dýrð lands síns
og lét svo ummælt, að menn yrðu að koma til
héraðsins milli Oderárinnar og Spree til þess
að ganga verulega úr skugga um, hvað lífið
væri. Hann reyndi jafnvel að snúa Snevelín
til trúar á Triglaff hinn þríhöfðaða og á hinn
svarta og hvíta sólarguð Radegast, og á Rad-
omysl, gyðju hinna hugnæmu hugrenninga.
En þá var manninum frá Ellwangen nóg
boðið.
Þú ert ekkert annað en vindbelgur frá
Vindlandi!” hrópaði hann, velti um koll veizlu
borðinu og ruddist að heiðna prestinum eins
og hin unga hetja Siegfried að Síðskeggjaða
dverginum Alberik. Þeir fóru í handalög-
mál og reitti þá Snevelín helminginn af Skegg
inu af fjandmanni sínum. Presturinn á-
kallaði guð sinn Triglaff hinn þríhöfðaða, og
lét högg ríða á kjálka hans með járnvörðum
fórnarstaf sínum, og spilti það högg mjög
samræmi tanngarðsins. En áður en tann-
laus Svabinn hafði náð sér eftir höggið, var
hvítskeggur allur á burt og náði hann því
eigi að hefna sín. En Snevelin snéri sér í
norður, er hann gekk út úr hliðum Magde
borgar, skók hnefann og mælti: ‘ Við sjáumst
aftur!” Hann varð fyrir miklu aðhlsðgi í
þorpi sínu fyrir tannmissirinn og hélt því til
Húnanna í þeirri von, að þeir myndu eitt
sinn halda í norðurátt. Og hann hafði á
kvarðað að færi svo, þá skyldi hinn þríhöfð-
aði Triglaff og allir hans þjónar fá að kenna á
því!
Heribald skifti sér ekkert af þessari vin-
samlegu viðvörun.
Skógarkonan kom ofan úr vagni sínum
og gekk til Ellaks.
‘‘Eg hefi lesið um þetta í stjörnunum!”
hrópaði hún. ‘ Oss mun illt stafa af mönn-
um með rakaða skalla! Þú verður að hengja
þennan óþokka fyrir framan klausturhbðið
og láta andlit hans snúa í norður, ef þú vilt
komast undan þvi!”
“Á galgann með hann!" hrópuðu margir
Húnarnir, sem skilið liöfðu látbragð Skógar-
konunnar.
Ellak hafði snúið sér til Eriku.
“Þetta skrímsli hefir meginreglur,” sagði
hann og glotti. “Hann er í lífsháska en
neitar þó að beygja kné sín. Eigum við að
láta hengja hann, Heiðarblóm?”
Líf Heribalds hékk vissulega á mjóum
þræði. Umhverfis sig sá hann ekkert nema
ógnandi andlit. Hann var að missa móðinn
og nærri farinn að gráta. En þegar hættan
er yfirvofandi verða jafnvel þeir, sem vits-
munaminnstir eru, stundum fyrir reglulegum
innblæstri. Rjótt andlitið á Eriku skein eins
og stjarna ofan til hans. Hann var kominn
til hennar í einu heljarmiklu stökki. Hann
hikaði ekki við að krjúpa á kné fyrir henni;
fegurð hennar og yndisþokki vakti traust
hans, og hann grátbað um vernd hennar með
útréttum höndunum.
“Sei, sei” hrópaði Erika, ‘‘þessi eyjar-
skcggi er þá alls ekki eins vitlaus eins og
hann sýnist vera. Hann vill heldur krjúpa
frammi fyrir Eriku heldur en rauða og græna
fánanum.” Hún leit meðaumkunaraugum
niður á vesalinginn, stökk svo af baki gæð-
ingi sínum og klappaði munkinum, eins og
hann hefði verið hálfvilt dýr.
‘‘Vertu ekki hræddur,” sagði liún. ‘Þú
verður ekki drepinn, gamli svartkufl,” og
Heribald las í augum hennar, að liún talaði í
alvöru. Hann benti á Skógarkonuna, því
að við hana var hann hræddastur. Erika
hristi höfuðið. ‘‘Hún þorir ekki að gera þér
mein.”
Þegar Heribald var orðinn þessa fullviss
hljóp hann kátur að veggnum, þar sem vor-
rósir voru í blóma, reif í skyndi nokkrar
greinar frá og rétti mærinni. Fagnaðaróp
laust upp um allan garðinn. “Heill Heiðar-
blóminu/’ hróp.uðu þeir og létu braka í vopn-
um sínum. ‘‘Hrópaðu með þeim,’ hvíslaði
maðurinn frá Ellwangen að Heribald, og
munkurinn hóf upp hása rödd sína og hróp-
aði með tárin í augunum: “Heill!”
Húnarnir sprettu nú af hestum sínum og
staðnæmdust fyrir frí^man klaustrið. I*eir
voru líkastir hundum, sem komnir eru af
veiðum og bíða eftir því að fá að ráðast á
inniflin úr hirtinum — einn hundurinn togar
í bandið og annar geltir óþolinmóður. Ellak
gaf að lokum merkið og ránið hófst.
Þeir ruddust áfram í afskaplegri þvögu.
Inn göngin ruddust þeir, upp þrepin og inn í
kirkjuna. Fagnaðaróp yfir fengnum blönd-
uðust saman við vopnbrigðaöskur. Leitað
var í klefum munkanna. Þar var ekkert
nema fátækleg húsgögnin.
‘‘Sýndu oss fjárhirzluna!” hrópuðu Hún-
arnir til Heribalds, sem gerði það fúslega, því
að honum var fullkunnugt um, að allt sem
fémætast var, hafði verið flutt á braut. Ekk-
ert var eftir nema fáeinir silfurstjakar og
stóri emeraldinn úr grænu gleri.
“Ræfilslegt skúmaskot!” hrópaði einn
Húninn. “Betlaragarmar!” Hann spark-
aði í emeraldinn og braut hann. Heribald
varð fyrir svo mörgum höggum, að hann varð
næsta feginn, er honum gafst ráðrúm til þess
að laumast á braut.
Hann mætti Snevelin í krossgöngunum.
“Landi góður,” hrópaði hann, ‘‘ég er gam
all vínberi, segðu mér hvar vínkjallarinn er.”
Heribald fór með hann ofan og hló í kampinn
á sjálfum sér, er hann tók eftir því, að múrað
hafði verið fyrir aðal klefann, og hann drap
ti’tlinga framan í nýtt steinlímið, eins og til
þess að láta í ljós, að hann þekkti leyndarmál-
ið. Maðurinn frá Ellwangen gerði sér hægt
fyrir og tók innSiglið frá einum kútnum, helti
af honum og fyllti hjálminn sinn með vökvan-
um, bar tip pað vörum sínum og drakk stór-
an teig.
‘Ó, Hahnenkamm og Heidenheim!”,(1
hrópaði hann og skók sig eins og hrollur færi
um hann. “Það var áreiðanlega ekki þessu
víni að kenna, að ég gerðist Húni!”
Hann skipaði fylgdarmönnum sínum að
bera kútana upp, en Heribald gekk þá fram,
kippti feimnislega í úlpu eins ræningjans.
‘‘Fyrirgefðu, góði vinur,” sagði hann í
aumkunarverðum róm, ‘‘en hvað á ég að
drekka þegar þið eru farnir?”
Snevelin sagði hinum hlægjandi frá
kvíða munksins. ‘‘Bjáninn verður að fá
sinn skerf," hrópuðu þeir, og skildu minnsta
kútinn óopnaðann eftir. Heribald fannst
svo mikið til um þessa hugulsemj, að hann
þakkaði sérhverjum þeirra fyrir með handa
bandi.
Óp og háreisti heyrðist í garðinum fyrir
ofan. Nokkurir ræningjarnir sem inn í
kirkjuna höfðu farið, liöfðu lyft upp flötum
legsteini og blasti þá bleik beinagrind við
þeim út úr svartri holunni. Jafnvel Húnun-
um var nú nóg boðið og þeir flýttu sér í
burtu. Tveir þeirra klifruðu nú upp í
klukkuturninn, sem var skreyttur gyltum
veðurhana efst uppi, eins og venja var til. Ef
til vill hafa þeir ímyndað sér, að haninn væri
guðdómur klaustursins eða haldið að hann
væri úr skíru gulli. Að minnsta kosti klifr-
uðu þeir djarflega upp á þakið á turninum og
settust þar, en reyndu að slá í hanan með
spjótum sínum. En allt í einu var eins og
þeir fengju svima; einn þeirra lét handlegg-
inn falla niður með síðunni, riöaði til, hróp-
aði upp og féll ofan, og hinir komu þegar
sömu leiðina. Þeir lágu hálsbrotnir í klaust-
urgarðinum.
‘‘‘Illt tákn!” sagði Ellak við sjálfan sig.
Húnarnir ráku upp óp hræðslu og hryggð
ar, en ekki voru nema fáar mínútur liðnar, er
þeir höfðu gleymt þessu atviki. Vopnin höfðu
þegar fellt svo marga úr hópi þeirra, og hvað
munaði um einn eða tvo í viðbót?
Búkarnir voru bornir inn í innri garðinn.
Likbálsköstur var hlaðinn úr eldiviðnum, sem
Heribald hafði velt um koll fyrr um daginn.
Bókunum, sem skildar höfðu verið eftir í bók-
lilöðunni, var varpað út í garðinn og þær not-
aðar til þess að fylla upp í eyðurnar í kestin-
um. Handritin reyndust fyrirtaks eldsneyti.
Ellak og Hornebog ruddust inn í þvög-
una. Inn á milli viðarbútanna sást á fallega
ritað handrit og glitraði á gullna upphafsstaf-
ina. Hornebog brá sverðsigö sinni, stakk í
handritið og rétti félaga sínum það á sverðs-
oddinum.
‘‘Hvað eiga þessir krókar og spark að
þýða, herra bróðir?” spurði hann.
Ellak tók handritið og fletti blöðunum.
Hann þekkti einnig dálítið til latínu. “Vestur-
landa viska!” sagði hann. “Einhver Boetius
hefir skrifað það. Það er margt í því um
huggun heimspekinnar.”
‘‘Heim-speki, bróðir?" mælti Hornebog.
“Hverskonar huggun er það?”
‘‘Það er hvorki fögur kona, né eldvatn,”
svaraði Ellak. ‘‘Það er erfitt að útskýra það
á voru máli; en ef maðurinn veit alls ekki
hversvegna hann er í heiminn kominn, og
stendur á haus til þess að komast að því, þá
er það mjög nálægt því að vera það, sem nefnt
er heimspeki í Vesturlöndum. Náunginn,
sem þeir lömdu til bana í turninum í Pavíu
huggaði sig mikið við þetta.”
*Staðir, sem alþekktir voru fyrir súrt vín.