Heimskringla - 12.06.1930, Blaðsíða 6

6. BLAÐSIÐA
WINNIPEG, 11. JtTNI, 1930.
HEIMSKRINGLA
Bökunin tekur skemri tíma,
minni iyrirhöfn og minna
mjöl ef þér notið...........
obmHood
FI/OUR
“Peningana til
baka” ábyrgðin í
hverjum poka
15 ^^obinhoodmii^,
LlMITED
.. —----------
Haraldnr Gnðmason
Sögulng Sfcáletong*
SIR EDWARD BULWER LYTTOH
IV. BÓK
frá Lundúnum því þar býr Edith álftarháls,
hjá galdrakonunni geigvænlegu, frænkoniu
sinni. Komir þú þangað að aflíðandi nóni,
mátt þú þess vís vera, að þú sérð Harald ríða
þá leið.”
‘‘Kærlega þakka eg þér, Gúðröður kunn-
ingi,” sagði Ubbi, um leið og hann hélt leiðar
isinnar, “og virð mér á berta veg ókurteisi
mína, er eg hló að snoðkolli þínum, því eg sé
að þú ert jafn vel borinn 1 kyn Saxa, eins og
hver frjálsborinn þegn frá Kent. — Vemdi þig
jafnan ailir heilagir.”
Ubbi gekk hröðum skrefum yfir brúna.
Guðröður, er var orðinn vel hreyfur af víninu,
sneri sér glaðlega á hæli, til þess að lítast lum
eftir einhverjum kunnugum í mannþrönginni
er hann gæti fengið til þess að kasta við sig
hlutkesti um stund, en það var þá mjög tíð-
kað manna á meðal.
Eigi hafði hann fyr snúið sér við, en hinir
tveir áheyrendur þeirra félaga, er höfðu dreg-
ið sig í hlé, í skugga laufboganna, stigu í bát
einn, er þeir höfðu gefið hljóðlátt merki lum að
leggja að fljótsbakkanum, og létu róa sig yfir
um fljótið. Þeir mæltu eigi orð frá vorum,
fyr en þeir stigu á land hinumegin. Þá dró
annar þeirra hettu sína á bak aftur, og kom
þá í ljós hið hvassa og drembilega andlit Al-
geirs.
“Heyrt hefir þú nú, sendiboði Griffiðs,”
sagði hann beisklega, að Haraldur metur svo
lítils eiða konungs þíns, að hann hyggst að
víggirða landmærin gegn honum. Einnig
heir þú heyrt, að einungis eitt mannslíf, er
eigi er seigara en sefið við fætur þínar, stend-
ur í vegi fyrir þeim manni, á leið hans að
hásætinu, er einn enskra manna hefir nokkx*u
sinni megnað að kúga tengdason minn til þess
að sverja trúnaðareiða Jávarði konungi.”
“Bölvuð sé sú stund,” svaraði hinn, og
var auðheyrt á máli hans, og auðséð á guil-
meni því, er hann bar um hálsinn, og á sér-
kennilegum hárskurði hans, að hann var mað-
ur velskur. “Aldrei myndi eg því trúað hafa,
að hinn ágæti sonur Lewellyns, er skáld vor
hafa sungið meira lof en Hróðreki Mawr,
myndi nokkru sinni viðurkenna að vald Saxa-
konungs næði til Kumrafjalla.”
“Óviturlega talað, Marviður,” sagði Al-
geir, “því vel veizt þú, að aldrei hefir velskur
maður talið það blett á sæmd sinni, að rjúfa
orð og eiða við Saxa; enda munum vér enn
þess dags eiga að bíða, að ljón Gryffiðs slái
ótta á hjarðkvíarnar í Herfurðu.”
“Mæl manna heilastur,” sagði Marviður
heiptarlega. Og að minnsta kosti skal land
vort, velskra manna, eigi fylgja með í kaupið,
er Haraldur fær Öðlingnum í hendur land
ykkar, Saxanna.”
“Marviður,” sagði Algeir, með þeirri al-
vörui, er gekk hátíðleik næst, “enginn Öðling-
ur mun það lifa, að ráða fyrir ríki þessu. Veizt
þú, að eg var meðal hinna fyrstu, er fögnuðu
komu hans — reið eg alla leið til Dofra á
móts við hann. Þóttist eg sjá feigð á ásjónu
hans, og mútaði eg hinum þýzka lækni, er í
för hans er, til þess að svara því er eg forvitn-
aðist um. Veit Öðlingurinn ekki um það sjálf-
ur, en hann gengur nú þegar með banvænan
sjúkdóm. Veizt þú vel hverjar ástæður eg
hefi til þess að hata Harald jarl, enda skyldi
leið hans til hásætisins liggja yfir lík mitt.
þótt enginn annar væri þar til mótstöðu. En
er Guðröður, kvikendi hans, talaði, þá vissi eg
að hann sagði satt: að þegar Öðlingurinn er
dauður, þá verður ekki kórónan á annað höfuð
sett en Haraldar.”
“Hyggur þú það í einlægni?” sagði hinn
og varð þungur á svip.
“Eigi hygg eg það, eg veit það. Og þess-
vegna, Marviðiur, megum við ekki bíða, unz
hann getur beitt öllu valdi Englakonungs á
móti okkur. Enn er von, meðan Játvarður
lifir. Því konungi er það kærast, að ausa út
fé í klerka og helgidóma, en er manna sín-
kastur á fé, er það skal til hernaðar nota.
Konungi, vesalingi! er heldur ekki svo leitt
sem hann lætur, er eg hefst handa; Ihann
hyggur, að hann sjálfur treysti vald sitt befcur,
ef vér jarlar klóumst. Þessvegna er armur
Haraldar svo máttugur, meðan Játvarður er
á lífi, og skalt þú því, Marviður, ríða aftur sem
skjótast, til Gryffiðs konungs, og segja honum
allt það, er eg hefi nú sagt þér. Seg þú hon-
um, að þá sé tími til uppreisnar, er menn eriu
lamaðir yfir dauða Öðlingsins og enginn veit
sínu vitL Seg þú honum, að ef oss tekst að
króa Harald í einhverju skarðinu í Wales, þá
mun oss að vísu erfiðlega ganga, en þó mun
mega benda ör eða sverði í hjarta innrásar-
mannsins. En ef Haraldur er fallinn — hver
myndi þá standa næstur konungstign á Eng-
landi? Ætt Siðreks er útdauð — Ætt Guðina
magnlaus orðin (því Tosti er hataður, jafnvel
af sínum eigin mönnum, Hlöðvir eigi alvöru-
maður nógur og gyrðir um of hægfara til þess
að standa í sh'kum stórræðum) — hver myndi
þá — segi eg — næstur standa konungstign
á Englandi, ef ekki Algeir, erfingi Álfreks hins
mikla? En er eg væri konungur orðinn á
Englandi, þá myndi eg gefa Walesmönnum
fullt frelsi, og bæta í konungsríki Gryffiðs
Herfurðu- og Worcestter-sýslum. Ríð nú
skjótt, Marviður, og rek svo erindið, sem eg
hefi sagt þér.”
“Lofar þú þá, og sverð þess eið, að verðir
þú konungur á Englandi, skulir þú leysa
Wales úr ánauð?”
“Frjálsir skuluð þið vera, frjálsir, sem þið
voruð á dögum Arthurs og Útþers, það sver
eg. Og haf það hugfast, er Haraldur mælti
til ykkar, höfðingjanna, er hann tók trúnaðar-
eiða af Gryffiði.”
“Eigi gengur mér það úr minni,” hrópaði
Marviður, og var sem leiftraði andht hans af
bræði og hefndarhug; hann sagði, hinn stolti
Saxinn: “Gætið ykkar vel, höfðingjar Wales-
manna, og þú, Gryffiður konungur, að ef þér
í annað sinn, með ofbeldi, rupli og rámum,
saurgunum og morðum, neyðið hátignarvald
Englakonungs til þess að fara herskildi inn
yfir landmæri yðar, þá munum vér neyðast til
þess að gera skyldu vora. Gefi Guð, að Kumra-
ljónið megi láta oss í friði — en ef út af því
bregður, þá neyðumst vér til þess að draga
úr því tennur og skera klær þess, til þess að
vemda h'f og limu þegna vorra!”
“Haraldur segir ætið minna en honum
býr í huga, svo sem er síður gæfra mann,”
svaraði Algeir, “og væri Haraldur konungur,
þá myndi eigi þurfa æmar illsakar við hann
að troða til þess að hann þættist þar hafa
ástæðu fundið til þess að draga úr ykkur tenn-
urnar og skera af ykbur klærnar.”
“Vel segir þú,” sagði Marviður, og brosti
harðlega. Mun eg nú til manna minna ganga,
er hér em eigi alllang frá, og mun betra, að
eigi sjáist þú í för með mér.”
“Rétt er það. Sé sá heilagur Davíð með
þér — og gleym þú engu orði af því, er eg
hefi beðið þig að flytja Gryffiði tengdasyni
mínum.”.
“Engu orði,” svaraði Marviður, um leið
og hann veifaði hendinni til kveðju, og gekk í
áttina til manna sinna, er bjuggu í gistihúsi
því, er allir Walesmenn leituðu hælis í, er
þeir komu til höfuðborgarinnar, er þeim var
ærið tíðfarið til, til þess að greiða fram úr
erjum þeim, er með þeim vom svo tíðar.
Tíu menn voru í fylgd hans, allt menn
ættstórir, og sátu þeir eigi a ðdrykkju í
gistiskálanum, því eigi græddu greiðasalar á
hinum hófsömu Walesmönnum. Þeir lágu í
grasinu undir trjánum á bak við gistiskálann.
Gáfu þeir engan gaum að fagnaði þeim, er
borgarbúar skemtu sér við, en hlustuðu méð
athygli á einn félága sinna, er söng gamalt
hetjukvæði frá frægðardögum þjóðar þeirrar.
Hestar þeirra, litlir og loðnir, bitu gras í kring-
um þá. Marviður litaðist um, er hann kom
til þeirra, og er hann sá að enginn ókunnugur
var nálægur, benti hann þeim, að þeir skyldu
hætta söngnum, og ávarpaði þá síðan nokk-
rum orðum á velsa tungu. Mælti hann stutt,
en með miklum hita, sem sjá mátti á látbragði
hans og leiftrandi augum. Hrifust þeir fljótt
með af ástríðu hans, og þustu á fætur, með
lágu, en grimmilegu ópi, og að fáum mínútum
liðnum höfðu þeir handsamað hesta sína og
söðlað þá, en einn þeirra, er Marviður virtist
hafa til þess valið, gekk einn síns liðs út úr
aldingarðinum, áleiðis til brúarinnar. Hann
staðnæmdist ekki lengi við brúna, því er þang-
að kom riddari einn, er af ópum fólksins mátti
kenna að væri Haraldiur jarl, kom að brúnni,
þá sneri sendimaður Marviðs sér við, og hrað-
aði ferð sinni aftur til félaga sinna.
Haraldur heilsaði brosandi öllu fólkinu,
er æpti honum ámaðaróskir, reið leiðar yfir
brúna, gegnum úthverfi borgarinnar, og
komst brátt inn í stórskóginn, er lá Imeðfram
þjóðveginum mikla til Kent. Hann' reið í
hægðum sínum, því hann var auðsjáanlega í
djúpum hugsiunum, og hann var meira en
hálfnaður leiðar sinnar, að húsi Hildar, er
hann heyrði léttan hófdyn á eftir sér, eins og
þar færi flokkur manna á litlum og léttum
hestum, og er hann sneri sér við, sá hann
Walesmennina, um 150 fetum fyrir aftan sig.
En í sama bili fóru framhjá honum nokkrir
menn, er auðsjáanlega voru á hraðri ferð til
borgarinnar, í veizluhöldin. Við þetta virtist
koma hik á Walesmennina, og eftir að þeir
höfðu hvíslast á nokkrum orðum, sneru þeir
af þjóðveginum og riðu inn í ekóginn. Flokkar
manna héldu áfram að koma í ljós á þjóð-
veginum. En þrátt fyrir það, sá Haraldur þó
alltaf til riddaranna öðruhvoru, í einhverju
skógarrjóðrinu, stundum allnærri, en stundum
f jær. Stundum gat hann heyrt frísið í hestum
þeirra, og séð hvös augu leiftra gegnum limið,
en ef ferðamenn bar á að á þjóðveginum, eða
ef til þeirra heyrðist, sneru riddaramir við, og
hleyptu aftur út í skógarþykknið.
Jarl tók nú að gruna xnargt, því þótt hann
vissi eigi neinna óvina von, og lögin refsiuðu
grimmilega öllum ræningjum,
svo að þjóðvegir voru miklum
mun öruggari ferðamönnum,
á síðustu dögum Sakoniunga
en þeir voru síðan um margir
aldir er saxneskir þegnar
sjálfir höfðiu neyðst til þess
að leggjast á skóga til rána,
undan kúgurum isínum, þá
höfðu svo margir uppreisnir
orðið í tíð Játvarðar kon-
ungs, að þeirra vegna höfðu
margir uppreisnarmenn, er í
lægra haldi höfðu orðið að
lúta, lagst út til ráns.
Haraldur vair vopnláus,
saxneskir höfðingjar létu
að undanteknu spjóti því, er
jafnan hendi fylgja, jafnvel í
hirðveizlum, og atgeir þeim.
er hann hafði við belti sitt.
Hann keyrði því hest sinn
sporum, er hann sá að veg-
urinn var mannlaus orðinn,
og var rétt kominn í ljósmál
frá Drúðamusterinu, er
spjót hvein rétt fyrir framan
brjóst hans, og annað flaug
í gegnum hest hans, svo að
hann stakkst þegar á höfuð-
ið.
Jarl spratt sem örskot á
fælfcur, enda varð honum það
snarræði til lífs, því tíu
sverð voru þegar á lofti í
kringum hann, er hann reis
upp. Höfðu Walesmennimir
þegar stokkið af baki, er hestur Haraldar féll
með hann. Til allrar hamingju fyrir hann
voru aðeins tveir af fjandmönnum hans vopn-
aðir spjótum, því Walesmenn voru spjótmenn
ágætir, og er þeir höfðu þeim til einskis skotið,
drógu þeir stuttsverð sín úr slíðrum, er þeir
höfðu sennilega tekið upp eftir Rómverjum.
og sóttu að honum allir í einu. Haraldur
kunni jafnvel til vígs með öllum vopnum þeir-
ra tíma; greip hann spjót sitt hægri hendi, til
þess að halda sem lengst frá sér fjandmönnum
sínum, en með atgeirnium í vinstri hendi bar
hann af sér höggin. Lagði hann þegar í gegn
þann er fyrstur sótti að honum, og kom miklu
sári á annan. En skitokja hans var blóði lituð
frá þremur sárum, og var honum nú sú ein
lífsvon, að reyna að rjúfa hringinn. Hann
kastaði spjótinu, greip atgeirinn hægri hendi,
en vafði kápu sinni um hina vinstri, og sótti
síðan sem harðast að fjandmönnum sínlum.
Lagði hann þegar einn í hjartastaað, felldi
annan með höggi, og greip sverðið af hinum
þriðja, um leið og hann sleppti atgeimum.
Kallaði hann nú hátt á hjálp og rann í áttina
til hólsins, en snerist jafnan við á hæli, og
hjó frá sér þá er eftir sóttu. Féll nú exm einn
fjandmanna hans, en sjálfur fékk hann nýtt
sár. í sama bili var kalli hans um hjálp svar-
að með svo gjöllu hljóði, að óvini hans stanz-
aði um stund, og áður en þeir fengju áttað sig,
var kona komin þar mitt á meðal þeirra, og
varpaði sér óskelfd fram fyrir jarlinn.
“Gæt þín, Edith. ó guðminn! Gæt þín!”
hrópaði jarlinn, og tók nú á ölliu afli því er
skelfingin gaf honum, sú ein skelfing, er ha*nn
hafði fundið til, frá því að þessi ójafni leikur
hófst. Hann dró Edith á bak við sig, og sner-
ist aftur gegn fjandmönnum sínum.
“Dey þú,” hrópaði á velskri tungu, sá er
grimmastur var af fjandmönnum hans, og
hafði þegar komið á jarl tveimur sáxum. “Dey
þú, að frjálsir megi Walesmenn verða.”
Marviður hljóp fram og með honum
menn hans, þeir er eftir voru lífs, en um leið
varpaði Edith sér aftur fram fyrir jarlinn, og
skýldi honum með líkama sínum, en lét hon-
um þó lausa hægri hendina.
Öll sverðin stönzuðu á lofti. Þessir
Walesmenn, sem eigi hikuðu við að myrða
þann mann, er þeim í villu sinni virtist vera
hæfileg fórn á frelsisaltari þeirra, voru þó af
hetjum komnir, synir Söngs og Sögu, og gegn
konu megnuðu þeir etoki víg að vega. Þessi
augnablikshvíld, er bjargaði lífi Haraldar,
björguðu einnig lífi Marviðar, því hann stóð
berskjaldaður fyrir, er hann reiddi til höggs-
ins, og Haraldur skirrðist við að höggva, snort-
inn af þessu drenglyndi, þótt hann væri bœði
reiður og óttasleginn um Edith.
“Hví sækist þið eftir lífi mínu?” sagði
hann. Hverjum hefir Haraldur órétt gert á
öllu Englandi?”
Þessi orð leystu óvini hans úr læðingi,
og blésu þeim nýjum hefndarhug í brjóst,
Marviður reiddi aftur til höggs, og miðaði á
höfuð Haraldar, er Edith eigi skýldi. Sverð
hans fór í moia á sverði Haraldar, er hann bar
fyrir höggið, og í sömu andránni féll Marviður
dauður til jarðar í blóði sínu, lagður í hjarta-
stað. Og um leið og hann féll, kom Haraldi
hjálp að. Húsakarlar Hildar höfðu heyrt or-
ustugnýinn, og gripu þegar þau vopn, er hendi
voru næst, og komu nú hlaupandi ofan hólinn.
Og í sama mund heyrðist óp mikið frá skógin-
um. Komu þaðan riddarar margir og Ubbi í
broddi fylkingar. Þeir, er enn voru lífs af
Walesmönnum, sneru nú á flótta, er foringl
þeirra var fallinn. Voru þeir allra manna frá-
stir á fæti, eins og allt kyn þeirra, og kölluðu
þeir til hesta sinna, um leið og þeir hlupu
undan, og komu þeir þegar frísandi, á stökki,
til húsbænda sinna. Stökk þá hver þeim hesti
á bak, er næstur var, en þeir hestar, er mann-
lausir voru eftir skildir, stönzuðu yfir líkum
eigenda sinna, hristu makkana, og hneggjuðu
aumkunarlega. En er riddarana bar að,
hlupu þeir ausandi og prjónandi í toringum þá
og börðu grenjandi frá sér, unz þeir þutu á
eftir flóttamönniunum og hurfu inn í skóginn.
Nokkrir.af mönnum Ubba eltu þá um hríð.
en höfðu ekki af þeim, þar eð smáhestunum
varð greiðfærara í gegnum skóginn. Ubbi hélt
ásamt liðsmönnum Hildar, þangað sem Har-
aldur ennþá stóð, þótt hann mæddi mjög blóð-
rás, og leitaðist við að fullvissa sig um að
Edith væri heil á húfi. Ubbi hljóp af baki er
hann kenndi jarlinn, og hrópaði:-
“Lofaðir séu allir heilagir, að við náðum
hingað í tíma, að eg vona? En þú ert sár!
mæðir þig illa blóðrás?”
“Enn á eg nóg blóð í æðum til þess að
fórna Engiandi okkar,” sagði Haraldur, og
brosti við. En hann hafði ekki fyr sleppt orð-
inu, en að honum sveif, og var hann borinn
meðvitundarlaus inn í hús Hildar.
II KAPITULI
Völvan kom á móti þeim í dyrunum, og
lét svo litla undrun í ljós yfir sárum jarls og
ómegni' að Ubbi, er margar geigvænlegar sög-
ur hafði heyrt um kunnátfcu hennar, datt
snöggvast í hug, að þessir villimannlegu fjand-
menn, á smáhestunum einkennilegu, væru
drísildjöflar, er hún hefði að Haraldi seitt, tO
þess að refsa biðli fraænkonu sinnar, af því
að henni hefði þótt honum ganga kvonbænir-
nar helzt til vel. Og þessum grun skaut affcur
upp í huga hans, og enn magnaðri en fyr, er
Hildur vísaði þeim veg upp hinn bratta stiga
og inn í herbergið, þar sem Harald hafði
dreymt hinn kynlega draum, bað alla út að
ganga, og láta sig eina með hinum særða jarli.
“Hvergi mun eg fara,” sagði Ubbi hvat-
skeytlega. “Mun eg eigi eiga líf jarls undir
nokkurri konu eða seiðkonu. Mun eg aftur
ríða til borgarinnar, og sækja hingað lækni.
Og skait tú svo til að hyggja, að engu höfði
skal óhætt í húsi þessu, ef nokkuð verður að
jarli, meðan eg er í burtu.”
Hin nafnkunna völva og tigna frú, er eigi
átti að venjast slíku ávarpi, sneri sér skjótt
á hæli, og hvessti augun á Ubba með þeim
ægisvip, að jafnvel hinum hrausta Kentmanni
féll allur toetill í eld. Hún benti á dyrnar fram
að stiganum, og sagði stuttlega:-
“Farðu! Lífi húsbónda þíns hefir þegar
verið bjargað, og það af kvennmanni. Farðu!”
“Far þú, og óttast eigi um jarl, hraustur
drengur,” sagði Edith, um leið og hún rétti
sig upp, þar sem hún hafði lotið yfir hið föla
andlit jarlsins. Hafði hinn mildi málrómur
hennar þau áhrif á þegninn, að hann sneri sér
þegar á hæli og gekk til dyra, og mælti um
leið fram blessun yfir henni í hálfum hljóðum.
Með vönum höndum tók Hildur þegar að
rannsaka sár jarls. Hún fletti frá honum
skikkjunni og þvoði blóðið frá fjórum stórum
sárum á brjósti og herðum. Edith rak tupp
lágt hljóð, er hún kom auga á þau, féll á kné,
laut yfir aflvana hendina og kyssti hana
margsinnis, og stríddu þá á hana margar til-
finningar, og mátti sín þó mest þakklátur fög-
nuður, því á brjósti Haraldar, rétt yfir hjarta-
stað, var að saxneskum sið holdstungið merki,
en það merki var trúlofunarhnúturinn, en í
miðjan var stungið nafnið “Edith.”