Heimskringla - 22.10.1930, Qupperneq 2

2. BLAÐSHDA
HtlMSKRINCLA
WINNIPEG 22. OKTÓBER, 1930.
Opið bréf tii Hkr.
frá Mrs. Margét Benedictsson.
Tileinkað þeim vinum mínum Itósu
Casper i Blaine og K. N. skáldi
að Mountain, N. D.
28 Júní Eg fer á fætur kl. 6 ár-
degis. Sofa þá allir i mínu tjaldi, og
sjálfsagt flestir í öllum öðrum tjöld-
um. Morgun þessi er guðdómlega
fagur. Eg geng norður á hrann-
hæðina, sem eg sat á fyr um morgun-
in. Nú er mosaþemhan mín heit
orðin, og mjúk er hún sem dún-
sæng, og svo þikk, að hvergi kennir
hraunsins, sem undir henni er. Sólin
er komin hátt á loft. Geislar henn-
ar hafa vermt þessa hálf röku sæng
Létt þokuslæða beltar sig um hlið-
arnar, og þyrlast upp og ofan, fram
og aftur, ljósgrá og svíflétt. Eg hefi
séð hana hýma undan kossum morg-
unsólarinnar. Vefja fjallabúngurnar
mjúkum örmum, eins og væri hún
brúðarslæða, sem athugull unnusti
sveipar að enni og barmi ástmeyjar
sinnar, til að fela yndisleik hennar
fyrir forvitnum augum. 1 gáskafull-
um ærslum yndislegrar æsku, lyftir
hún höfði upp úr slæðunum og bros-
ir hýr en hálf feimin og kafrjóð undan
kossum hans, — i þessu tilfelli undan
kossum islenzkrar ársólar, þvi nú
þyrlar hún skýjunum frá sér, og
þokan leysist sundur undan geisla
flóði hennar. Alt í einu eru allar
hæðir orðnar dýrðlegar. Þær skjóta
höfðum upp úr þokuhafinu og eru
nú til að sjá eins og ótal eyjum skjóti
á einu augnabliki upp úr unnar-djúpi.
Niðri í lægðum og dölum sveimar hún
enn. En jafnvel þar smá eyðist hún
er sólarhitinn vermir hana og þurk-
ar upp rakann, sem hún saman-
stenduraf — sjón, sem eg aldrei
gleymi, og mun æ tengd við ættland
ið kæra og þessa sigurhátíð þess.
Frá þessari sjón sofnaði eg þarna á
mosabyngnum.
Veður er breytilegt á Islandi. “Lofa
skal mey að morgni, veður að kvöldi.’’
segir gamall íslenzkur málsháttur.
Þeir vissu hvað þeir sögðu, þeir góðu,
einnig breyst í hið gagnstæða í sól-
skins dýrðar dag, sem klæðir um-
hverfið í unað og fegurð, hversu
ömurlegt sem það annars er. Slíkir
dagar eru vingjarnlegir, því sólin á
Islandi vermir en brennir ekki. Nú
glitraði dögg á hverju strái. Allar
aðrar minjar þokunnar voru horfnar.
Unaðslegur fuglasöngur ómaði í loft-
inu og frá hverju leyti og hól. Svo
var það, er eg vaknaði eftir svo sem
hálfrar stundar blund. En seinna
þenna sama dag — já, það var nú
önnur saga.
Það var enn snemma dags er eg
gekk heim að tjalda bæ Reykjavikur.
Fáir voru vaknaðir en færri á fót-
um. Þá gekk eg austur í hraun og
dvaldi þar um stund við fuglasöng
og blóðbergsangan.
Þess er vert að geta, að vatnsleið-
sla var um allan tjaldbæinn — á göt-
unum milli tjaldbúðanna. Þessi þæg-
indi voru af nokkrum misbrúkuð
þannig, að þeir þvoðu sér og jafnvel
ílát sín undir krönunum og lofuðu
vatninu að renna. Vatnið sem þann-
neyttum kl. 1 e. h.
Þenna morgun fóru fram þessir
liðir dagskrárinnar: Sérstök ávörp
og kveðjur að Lögbergi; þingfundur
og þinglausnir. Af þessu misstum
við.
Kl. 3 sama dag, eða skömmu þar
á eftir, fór fram svokölluð "hópsýn-
ing”, að mestu endurtekning af í-
þróttum þeim, er sendar höfðu ver-
ið daginn áður. Þá var og bænda-
glima og glímukappa lslands verð-
laun veitt sem sigurvegara hæfðu. Þ6
allar íþróttasýningar, sem þar fóru
fram, — að ógleymdum íslenzku
stúlkunum, sem þar sýndu íþróttir
sínar — væru ágætar, var eg hrifn-
ust af barnahópnum, sem stigu og
léku íslenzka vikivaka. Það var
fallegur hópur — stúlkurnar í upp-
hlut, skrautlegar eins og marglit
fiðrildi, og drengirnir, — já, þau voru
falleg, þessi Islandsböm.
Síðari hluta þessa dags var hæg
rigning með köflum, og gerðu þvi
glímumar o gaðrar íþróttasýningar
fremur óþægar. Dúkar voru breidd-
ig rann, niður, varð brátt meira | ir á pallinn, en þeir vildu riðlast. —
en svo að jörðin gæti kyngt því. Tók | Kl. 8 sama dag, eða þar um bil,
það þá að skapa sér farveg, eins og
náttúran ætlar því - og lág sá far-
vegur inn í næsta tjald og þaðan
í annað o. s. frv. Fyrst báðu þeir,
sem verst urðu úti af þessu, fólk
með góðu, að gjöra þetta ekki. En
það dugði ekkert. Þá var farið til
Lögreglunnar, og hún beðin að sker-
ast í leikinn. Lögreglan gjörði það,
með því að fara bónarveg að þeim
hinum kærulausu, með sama áraangi.
Hvesti hún sig þá, og kvaðst mundi
loka upp þessari pípu eða taka hana
á burt. Fólkið sem komið Var á sund
í tjaldi sínu og aðrir sanngjarnir,
töldu það eina ráðið, en þeir kæru-
lausu glottu, og sögðu ekkert, og
héldu áfram uppteknum hætti. Þeim
var það óbætt. Enginn verkfæri voru
við hendina — og ekki einusinni á
Þingvelli, sagði Lögreglan, hvorki til
að loka pípu þessari né taka hana á
burtu. Crr næsta tjaldi flúði fólkið
þenna sama dag. Og sama hefði
orðið með næstu tjöld, ef tími hefði
leyft. En til þess kom ekki. Þetta
gömlu menn. Sólríkur sumarmorgun var síðasti hátíðardagurinn.
getur tekið fljótum stakkaskiftum, Að loknu morgunkaffi tók fólkið
og snúist í regn og stormdag, og þá að dreifast, og gengu nú tveir eða
er ónotalegt. Sama gildir og um fleiri saman út um hraunin meðan
regn og þokumorgun. Hann getur konur tilreiddu miðdegisverð, sem við
AALDORG
AKVAVIT
ÞEKKT FYRIR BRAGÐ OG GÆÐI UM ALLAN
HEIM.
AALBORG TAFFEL AKVAVIT ER EINA EKTA
ÁKAVÍTI, SEM FLYZT TIL CANADA.
ÞC MUNT REYNA ÞAÐ, AÐ
LJ ÚFFEN GARI OG BRAGÐ-
BETRI DRYKKUR ER EKKI
TIL.

AiiKlýNlnK er ekkl tilrt af
VfnMÖlunefndlnnl nf af Hfjörn-
lnni f Manltohafylkl.
Njótið ekta Ákvítis
V antar ÍOO Menn
) t öðug, vel borguð vinna
Oss vantar fleiri menn undireins og borgum 50c á kl.tímann áhuga-
miklum mönnum. Part af tímanum borgað fyrir meðan þú nemur
iðn sem vel er borguð svo sem Auto Mechanics og Garage vinna, En-
gineering og raffræði, plastering, tile setting og húsavirun. Einnig
rakara-iðn, sem er hrein inni vinna. Menn hætta erfiðisvinnu og nema
nú iðn sem betur er borguð. Skrifið eða komið eftir fríum bókum um
tækifærin hjá Dominion. The Dominion er með stjórnarleyfi starf-
ræktur með frírri atvinnudeild. Vér ábyrgjumst að gera menn á-
nægða. Þetta er stærsta stofnun sinnar tegundar, með útibú hafa á
milli I Canada og Bandaríkjunum. Utanáskrift vor er:
INION SCHOOUS
ÓMI >I \ I \ STREBT
WIWIPEfi - MAMTOBA
gengu höfðingjar til matar, og eitt-
hvað a ffólki, en mikill hluti beið þó
og hlustaði á kveðskap, sem fram fór
á þessum sama palli. Heyrðist ekki
sem bezt til kvæðamannsins, en þó
framar vonum, þvi þá var komin
stinnings gola. Má með sanni segja
að veður væri mislynt þenna dag,
svo vel sem hann þó byrjaði. Kl.
9.30 gengu menn að Lögbesgi. Þar
skyldi hátíðinni slitið. Meðan fólk
beið þar, sátu margir á pallinum á
austurbrún vestari veggs gjárinnar.
Var eg þar þá stödd ásamt nokkr-
um kunningjum mínum. Meðan við
sátum þar, kom þangað aldraður
uppgjafaprestur, og tók Kristínu
frænku mína tali. Þetta var í fyrsta
sinn um hátíðina, sem eg hafði náð
til hennar, og ætlaði nú að vera með
henni þar til hátíðinni yrði slitið
Hún sat þar á bekk. Eg reyndi að
setjast hjá henni. Kæmi eg til hægri
handar við hana, var presturinn þar
Færi eg til vinstri, var hann einnig
þar. Eg var ekki sú eina, sem hann
varnaði þar sætis. Karl þessi var á
síðum lafafrakka og minnti á hana
sem ver hænur sínar fyrir öðrum
nöfnum sínum. Hann var samt ræð-
inn og reyndi að halda athygli Krist-
ínar vakandi, en gekk það fremur
stirðlega. Ræður hans þarna voru
naumast prestlegar. Til dæmis var
hann að segja frá Drangey, svo eg
og máske fleiri, opnuðum bæði eyri
og bjuggumst við fróðleik. Hann
kom líka. Hann (presturinn) var að
segja frá hæð eyjarinnar. Sem dæmi
þetta: Léti maður egg falla ofan í
bát, færi eggið í gegnum bátinn. -
Sögu þessa hafði eg áður heyrt, en
datt ekki í hug, að hú/ væri sögð í
þeim tilgangi, að henni væri trúað:
enda bar nú áheyrandi efa á sann
leiksgildi hennar, og spurði, hvort
hann hefði sjálfur séð þetta. Nei,
það hafði hann nú ekki gert, en samt
var það satt. Eg sá að ekkert var á
sögum karls að græða og vildi hafa
mig og frænku mína burtu þaðan
En hún hlífðist \ið að styggja þetta
gam.iimenni og umbar hann um
stund. Til allrar hamingju kom sú
stund að slíta skyldi hátíðinni, og
losnuðum við þannig við klerkinn á
lpfafrakkanum.
Forsætisráðherra sleit hátíðinni með
stuttri en snjallri ræðu. Að því búnu
söng kórið “Ö, guð vors lands”. Þá
var og Einar Benediktsson tilnefnd-
ur sem skáldkonungur lslands.
Með þessu lauk þúsund ára Alþing-
ishátíð lslands. Hún var — er liðin.
Orðin Saga, sem Islendingar munu
jafnan minnast með fögnuði og
stolti. Stolti yfir þvi, að eigá slik-
ar minningar; stoltir af því, að hafa
átt menn, sem færir voru um að bera
ábyrgð þá, sem slíku hátíðarhaldi
var samfara og leiða það til sigurs,
sjálfum sér og þjóðinni til sæmdar.
Minningar hennar fylgja þeim, sem
þar voru, til daganna enda, sem hið
stórmerkilegasta atriði í æfisögu
flestra, máske allra, hyaðan sem þeir
komu og hverjir sem þeir voru.
Þegar hér var komið sögu, var og
einnig komin húðar rigning. Fór
múgurin nað hafa sig heim til tjalda
sinna. Gengu flestir niður Almanna-
gjár veginn. Þegar kom ofan undir
brúnina, voru þar fyrir lögreglu-
menn og stöðvuðu fólkið. Báðu það
fara annan veg og bentu þeim yfir
hraunvegginn. Eg hefi áður lýst
vestri hraunvegg gjárinnar, en skal
þó gera það enn. Hann er hólóttur,
mosavaxinn, og þó hann sé fjarri því
að vera ókleifur, þá var hann nú í
rigningunni næsta óaðgengilegur, úr
því um svo mikið skárra var að ræða.
Það hefir verið komið nálægt mið-
nætti, og því eins kuggsýnt og verð-
ur á Islandi um þetta leyti árs, og
nú var það vegna regns og dimmveð-
urs mun verra en ella. Mosinn renn-
andi og sleipur. Það gat því hæglega
orðið gömlu fólk| full hættuleg ganga.
Jafnvel ungu fólki getur skrikað fót-
ur, þó ekkert sé áð. En við því verð-
ur ekki gert, kemur enda sjaldan fyr-
ir, sem betur fer. En hér var bæði
um hálann mosa, afar mikinn halla
og gjótur i hrauninu að ræða. Sum-
ir höfðu þegar snúið frá, því fólk
var í góðu skapi, og þá er það ekki að
gera sér rellu út af smámunum. En
einhver, sem bar heill gamla fólks-
ins fyrir brjósti, spurði: Hvers
ve^na ? Ekkert ákveðið svar var
gefið, og hópamir sneru aftur og
héldu niður veginn, og var mér vitan-
lega ekkert framar gert til þess að
hindra för þeirra þar, nema það sem
þeir eðlilega urðu að vikja fyrir bíl-
unum. Trúlegt er, að þetta hafi
verið gert til að greiða för þeirra, er
áttu því láni að fagna að ferðast í
bílum. Hafi sú skipun komið að of-
an, var henni slælega fylgt. Má vera
að þeir hafi í raun og veru óttast, að
fólk kynni að .verða fyrir bílunum,
þar sem um svo mikinn mannfjölda
var að ræða, og að bílvegurinn gæti
orðið hættulegri en hraunið. En
það var með öllu óþörf hræðsla. Hér
í landi hefði það verið meira en hugs-
anlegt. En bílstjórarnir á Islandi eru
gætnir menn. Undir gætni þeirra er
óhætt að eiga líf sitt og annara. —
Aldrei hætti eg að dást að þeim —
sem bílstjórum.
Heim í tjaldabæinn á Leiruvöllum
kom fólk kringum' miðnætti. Var
þá veður milt og lítil væta ,en þó
nokkur. Fórum við okkur hægt,
svipuðumst um í sýslutjöldunum. —
Var þar víðast glaumur og gleði og
mikið sungið. Utan á sumum þess-
nm tjöldum stóð nafn sýslunnar, er
um var að ræða, en sumum ekki. Eg
leitaði að tjaldi Húnvetninga, en
fann það ekki. 1 sumum þessum
tjöldum blöstu við sýslufánamir hin-
ir nýju, og mátti þannig kenna þær
af þeim, sem þekktu þessa fána. En
eg gerði það ekki, og get, að svo hafi
verið um fleiri gesti. Eg fann því
aldrei tjald sýslunga minna.
Handbók Alþingishátíðarinnar seg-
ir, að Lúðrasveit Reykjavíkur leiki
frá kl. 19.30 til 20.30 á fimtudag og
föstudag. Að héraðsfundir, bænda-
glíma, vikivakar, bjargsig, rímna-
kveðskapur, söngur .hljóðfæraslátt-
ur og dans fari fram frá kl. 9 til
11 á hverju kvöldi. Þannig var á-
kveðið. Eitthvað féll úr, suma daga
að minnsta kosti sökum veðurs. —
Samt sá eg það allt og heyrði nema
dansinn. Hann sá eg aldrei. Bjarg-
sig sá eg tvo daga; vikivaka barn-
anna einn daginn.
Dagur á Islandi var um þetta leyti
24 stundir úr sólarhring hverjum. —
Alla þá hluti, sem eg sá og heyrði
af hinum ýmsu liðum hátíðarhald3-
ins, tók eg niður, þá er eg kpm heim,
að — það sem vanalega kallast —
liðnum degi, þ. e. lokinni dagskrá
hvers dags. Vel getur skeð, að eg
hafi í einhverju ruglað röð þeirra, og
bið afsökunar á því.
Sunnudagsmorguninn 29. ágúst fer
eg snemma á fætur og geng út i
hraun, til að kveðja fuglana, sem
sungið hafa fyrir mig á hverjum
morgni síðan eg kom á Þingvöll. Eg
sezt á mosaþembuna mína, og veit I
að það verður í síðasta sinn. Þessir
gömlu vinir mínir eru þrestir, spóar,
kjóar, hrossagaukar, sólskríkjur, og
blessaðar lóurnar, sem af öllum fugl-
um verða manni ógleymanlegastar.
Nú eru þeir að prísa veðrið, því það
er yndislegt, eins og í gærmorgun,
svo ekki er þörf á að lýsa því frek-
ar. Eftir all-langa stund geng eg
heim í hægðum mínum. Skamt frá
tjöldunum, og á leið minni, liggur
maður og les upphátt. Eg stanza
álengdar og hlusta. Það var kvæði
— eitt af hinum mörgu hátíðarljóð-
um, sem til hafa orðið á Islandi i til-
efni af þessu hátíðarhaldi. Fundust
mér lagleg tilþrif í kvæðinu hér og
þar, gekk því til mannsins og spurði
hvort kvæðið. væri eftir hann. Mað-
urinn brosti góðlátlega og kvað það
ekki vera. Það væri eftir vin sinn,
ungan, heilsulausan mann. Svo sagði
hann mér allt af létta um sig og
þenna unga höfund kvæðisins. Hvað
þeir hétu, hvar þeir ættu heima hvor
um sig, og hvað hann starfaði. Sjálf-
ur var hann “stjóri” af einhverri teg-
und — man ekki hvaða. Hann bauð
mér að heimsækja sig, ef eg kæmi
í Hafnarfjörð. Fyrir heimboðið er
eg honum þakklát. En því miður
kom eg aldrei í Hafnarfjörð, og átti
eg þó þangað fleiri heimboð, gefin
mér bæði um þetta leyti og síðar.
En þetta atvik færði mér heim sann-
inn um það — ef sönnunar hefði
þurft í þeim efnum, að enn eru Is-
lendingar ljóðelskir. Mér flugu sem
snöggvast í hug lestrarfélögin okkar
Vestur-Islendinga, sem gera það að
samþykktum að kaupa engar ljóða-
bækur, og spurði sjálfa mig, hvort
slík afturför á þessum sviðum myndu
ei dauðamerkin sterkustu í Islend-
ings-eðli okkar. Og eg varpaði önd-
inni mæðilega. En hresstist þó von
bráðar er eg minntist þess, að stund-
um brjótum við okkar eigin sam-
þykktir í þessu efni Það eru þó ó-
neitanlega fjörkippir — lífsmerki.
Guði sé lof fyrir það!
A leiðinni heim tók eg mér væna
visk af ilmandi blóðbergi til að þurka
— ætlaði að taka það vestur heim
með mér. Eg nefnilega gerði mér
von um, að þannig með farið myndi
það halda ilm sínum. En því er ekki
þannig farið. Ilmurinn er af blóm-
inu aðeins. Við þurkinn fellur það
af, og er þá ekki annað eftir en lit- og
ilmlausir stönglar. Voru mér það
meira en lítil vonbrigði.
Ráðgert var að fara þenna dag á
báti út á Þingvallavatn og sjá hólm-
ana í því. Af þessu varð þó ekki, og
eyddist dagurinn fram til kvölds, að
ekkert merkilegt var aðhafst, nema
hvað fólk gekk í ýmsar áttir út um
hraunin — við og margir aðrir. Aftur
voru flestir á förum vestur til Reykja-
víkur—á förum og farandi. Þá kom
fyrir atburður nokkur, sem eg geri
ekki ráð fyrir að margir hafi vitað af.
og kemur auðvitað ekki Alþingishá-
tíðinni við.
(Frh. á 7. siBu)
VISS MERKI
Nýrun hreinsa blóðið. Ef þau bregð-
ast, safnast eitur fyrir í því og veld-
ur gigt, Sciatica, bakverkjum og
fjölda annara kvilla. Gin Pills gefa
varanlegan bata, með þvi að koma
nýrunum aftur í heilbrigt ástand.
Kosta alstaðar 50c askjan.
134!
Höfutn vér lifað áður?
Eftir Shaw Desmond.
(Shaw Desmond, sá er ritað hefir
grein þessa er hér fer á eftir, er vel
þekktur enskur rithöfundur, m. a.
höfundur sögunnar “Echo”. Saga
þessi, er lýsir lífi skilmirtgamanna á
dögum Nerós, er skrifuð, að þvi er
höfundurinn sjálfur segir, fyrir “inn-
blástur endurminninganna”; kveðst
hann sjálfur hafa lifað það og séð,
er sagan segir frá. — 1 grein þeirri,
er hér birtist dregur hann fram nokk-
ur dæmi um furðulegar endurminn-
ingar er bent.geti í þá átt að vér
höfum allir lifað hér á jörðu áður,
oftsinnis áður.)
* * *
Allir hafa einhverntima orðið varir
við þá tilfinningu, er þeir mæta blá-
ókunnugum mönnum, sem þeir aldrei
hafa séð eða heyrt áður, að þeim
finnst eins og þarna mæti þeir mönn
um, er þeir kannist vel við, án þess
þó að þeir geti gert sér grein fyrir,
hvar eða hvenær fundum þeirra hef-
ir áður borið saman.
Eins er um hina sXyndilegu óvið-
ráðanlega ást eða ofstækisfulla hat-
ur, er menn ósjálfrátt bera til manna,
er þeir aldrei minnast að hafa séð
áður, né nokkurntíma að hafa haft
orðaskifti við.
Á þessu hafa menn reynt að finna
skýringu í svokallaðri endurholdgun
eða endurfæðingu. Vér höfum mætt
þessujn mönnum áður í öðru lífi, og
það eru endurminningamar um
þessa fyrri samfundi, sem hér gera
vart við sig.
Næstum öll börn eiga einhverjar
minningar um fyrri tilverustíg, en
þeim hættir við að gleyma þeim,
þegar þau eru orðin fjögra ára eða
eldri. Annaðhvort vegna þess að
þau em höfð að háði af þeim, sem
eldri eru og betur þykjast vita, eða
vegna annara eðlilegra orsaka. Samt
sem áður muna margir unglingar sín
fyrri líf.
Þegar menn tala um “ást við fyrstu
SALE oS sample PHONOGRAPHS
NOW IS THE TIME TO BUY AT EX CEPTIONAL PRICES. YOUR CHOICE OF
TWENTY MACHINES—EACH ONE A REAL BARGAIN
C* 4 Deposit cMnÍÍÍÍDmiÍíijðHiKí^tn Easy Weekly
I Deliver.s fí?. Payments Spread
Any Machine 4 *\r WPfWájttBBlxwlbn Over One Year.
Floor Samples and Reconditioned Designs including such weíí known makes as Concert
McLagan, Columbia, Lyric and Edison.
$27.50
Only One Each of These
Specials
Sovereign Upright — Maho-
ganý Finish.
Special ....
Euphonolian Table Model &
record cabinet. ■? CA
Special, Price «P I * iwU
McLagan Upright Model—
Large size. Ú?OQ CD
Special
Edison Table Model with Re-
cord Cabinet.
Special .....
McLagan Large Consolette
Model. Sold new at $375.00
Special
Price ....
$23.75
je Consolette
íw at $375.00
$149.50
Large Concert Phonographs
Beautiful Cabinets in genuine Walnut and
Mahogany. Finest motor, new principle
sound equipment, in fact a machine that
will give real performance. Crt
Regular $125.00.- Special..V ■ 9>wU
Lyric Consolette Phonographs
Three only splendid machines, genuine
Walnut cabinets, new style tone arm and
reproducers. Regular value
$95.00 Samples. Special
$49.50
Trade in your Old
Fumiture or Phono-
graph on new...
Phone 86 667
Remarkable Reductions
While They Last
Concert Consolette—Walnut
Case.
Special
Edison Table Model with
Cylinder Reccords
Special ...
Columbia with Electric Mot-
or. Mahogany Crt
Case. Special ípG *
Symphony, Large Fumed
Oak Upright Model.
Special,
Price ....
Lyric — Consolette design
with Walnut (JilQ rft
Case; Snecial ÍPMTw . 55 U
$59.75
lodel with
$9.95
ectric Mot-
57.50
re Fumed
lel.
$37.50
__ Tfce R.oliab’lo Homo FumisVors
492 MAIN ST. - PHONE 86-667
Hear the new 1931
Marconi AU-Electric
Radio. We sell
these on easy pay-
ments.