Heimskringla - 18.03.1931, Blaðsíða 3

WINNIPEG 18. MARS 1931
HEIMSKRINGLA
3 BLAÐSQDA
koma, en enginn bauð mér það, svo
eg bað þá og ekki heldur. Skildist
tnér, að þar byggi fólk, sem ekki
kom staðnum við, þ. e. skólanum,
eða staðar búinu. Vera má að það
hafi verið rangt skilið af mér. En
á þessum sama hól mátti sjá nýja
°g gamla tímann hlið við hlið að
kalla. Gamli torfbærinn húkir þar
einmanalegur út i horni, og lætur
Mtið á sér bera. öll önnur hús
staðarins eru úr steinsteypu mikil
°g rammlega ger. Efst á hæðinni
austast eru og rústir af gömlum
— brunarústir — ef eg hef
tekið rétt eftir. Fyrir sunnan nýja
skólann eru og rústir af íbúðarhúsi
staðarins, sem brann fyrir nokkrum
árum — að mig minnir. A norð-
austurhluta hæðarinnar stendur nú
skólinn — og íþróttahús pilta rétt j
á bak við, mikið og rúmgott. Sjálf
Mirkjan stendur norðvestan í hæðinnl
eða neðan við hana fremur lágt,
en blasir við þjóðbraut að norðan.
Gripahús og hlaða suðvestur frá
skólanum og fjárhús og hlaða syðst I
°8' neðst í sömu hæð. býsna spöl
frá og sjást ekki að heiman. Allar
eru Þessar byggingar úr steinsteypu
gerð að nútízku sið, með ný- j
tízku þægindi. Er staðurinn hinn
feisulegasti, og vandaður mjög. Af
öllu þessu tók Marta myndir fyrir !
°kkur báðar. Einnig af kirkjunni j
btan og innan. Var mér sagt að j
Melgi myndir Hólakirkju væru mjög
gamlar — komnar frá kaþólskum sið,
Þ- e. altarið og altristaflan. Máske
tnisnefni eg þessa kjörgripi fyrir
Þekkingarskort á slikum hlutum.
svo er, bið eg afsökunar. En svona
Mom mér þetta fyrir sjónir: Yfir
altarinu er skápur bygður inn i
Mirkjustafninn, sem lokaður er, þ.e.
skápurinn. Þegar hánn er 'opnaður,
sýna báðar hurðir -• þær eru tvær
°g lokast í miðju, og skápurinn sjálf-
ur hillulaus auðvitað — eina heild
hlgidómsmynda, sem komnar eru, að
sagt er, eða geymst hafa frá tíð
Jóns biskups Arasonar. Til hægri
handar er prédikunarstóllinn, en til
vinstri, Kristur á krossinum. Af
þessu tójc Martha mynd, skápnum
opnum og altarinu, ásamt nefndum
hlutum til beggja hliða. Uppi yfir
er ■ Ijósahjálmur. Sést alt þetta á
myndinni. En píláraverk, sem að-
skilur kór og kirkju, spillir mjög
nefndri mynd; en samt gefur hún
sæmilega líking af veruleik þespara
gömlu verðmætu — fyrir elli sakir,
ef ekki annað — altarismynda. trti
i kirkjugarðinum grúskuðum við yf-
ir lítt læsu letri á fornum legstein,
svo mosagrónu að viða var með
öllu ólæsilegt. Þó tókst okkur að
ráða fram úr mörgu af því. Snjall-
astur í því var Páll, mágur Gunn-
laugs kennara. Tók hann sjálfskeið-
ing sinn upp úr vasanum, og hreins
aði með hnífsoddi mosann upp úr
letrinu. En viða hafði tönn tímans
— vatns og vinda, þó svo holað
steininn, eða steinana, að þrátt fyr-
ir þessa hjálp, varð ei komist fram
úr grafletrinu. Eg hafði með mér
nokkur blóm úr garði þessum, og
nú hvíla þau í annari gröf — dáin
að vísu, en álíka læsileg og letrið
á legsteinunum fornu í Hólakirkju-
garði. Gröf þessara fölnuðu blóma
er “Vestan um haf”, minjagripurinn
sem við Vestur-Islendingar, fyrir
örlæti og góðvild Alþingishátíðar-
nefndarinnar bárum með okkur
heim.
Eftir nokkurra klukkutíma dvöl
á þessum fornhelga sögustað, tók-
um við hesta okkar og riðum heim
að Brimnesi. Þangað komum við kl.
9 s.d. Frá þeirri ferð er ekkert
sögulegt að segja — nema það, að
nú fann eg enn betur, en fyr um
daginn, afleiðingarnar af þvi, að
Hérna er herbergi sem
SJALFT BORGAR
LEIGUNA
. . . Það var einu sinni sú
tíðin að það var ails ekki
herbcrgi. Það var eigi
annað en auður geimur,
undir þekjunnl. Þá kom-
umst við að þ*í hve auð-
veidlega má nota þess-
konar rúm með þvi að
klæða það innan með
TEN/TEST, og við gerð-
um úr þvi skemtiherbergi.
frá þekjunni, svo aó þar
smaug enginn hiti lengur
út. Húsið varð strax hlýrra
og notalegra og kolakaup-
En Það var eigi fyrr en
við gerðum það, að við
urðum þess vör að með
því að klæða það innan
með TEN/TEST höfðum
við útbygt öilum kulda
in iækkuðu.
A ári hevrju er eidlviðar
sparnaðurinn drjúg leiga
eftir herbergið, og auk
þess höfum við notin af
herberginu.
Við slóum með þessn,
tvær flugur i einu höggl.
— við fengum auka her-
bergi og við spöruðum
fast að þriðjungi í eldi-
við. Ekki svo illa að verið
með TEN/TEST.
LeitiS allra upplýsinga og verSlags hjá
WESTERN DISTRIBUTOR
The T. R. Dunn Lumber Co., Limited
WINNIPEG, MAN.
FAST HJA ÖLLUM BETRI TIMBI'RSÖLUM I LANDINU
TDIR
hossast á hestbaki. Eg bar mínar
þjáningar með kristilegri þolinmæði
og vestur-íslen^kri þögn og þraut-
seigju. Rauður var viljugur, svo eg
lét hann stökkva, þegar eg gat, og
varð svo stundum spöl á undan, en
stundum á eftir. Sá þá enginn, þótt
eg heyktist af kvölum, og mér var
hælt fyrir dugnaðinn. Lét eg mér
það nægja.
Þetta kvöld ætluðum við að sitja
uppi og bíða eftir norðlenzku mið-
sumarssólsetri. Mig langaði til að
sjá sólina ennþá einu sinni fljóta,
hálfa i hafi eins og i ungdæmi mínu.
En T?að átti ekki að lánast. Kulda-
legur þokubakki steig upp úr haf-
inu og kollvarpaði þeirri ánægju.
Hey-annir.
Þann 16. júlí, sem reyndist all-
góður þurkdagur, voru allir á Brim-
nesi við töðuþurk, að okkur Mörtu
meðtöldum. Ekki gekk eg samt
heil til verks, var eftir mig eftir
ferðalagið daginn áður. Lét eg þó
ekki á því bera, því nú átti eg von
á meira ferðalagi af sama tæi og
vildi sizt af því verða. Þegar við
komum heim kvöldið fyrir, tók eg
mér góðan göngutúr, og trúi þvi
að hann hafi varðveitt mig frá
harðsperru. En, illa þoldi eg að sitja
þenna dag, enda litill tími til þess.
Alt laust hey, þ. e. taða, var rifjað
nokkrum sinnum og sumt sætað.
Næsta dag, þ. e. þann 17. júli,
var haldið- áfram sama verki, nema
hvað nú var hirt. Þenna dag var
ágætur þerrir, mikið hlýrra og logn
mikinn hluta dags, en kólnaði þó
svo mjög við kvöldið, að eg spáði
frosti. Að þeim spádómi mínum
hlóu allir. Þó reyndist hann sannur,
eins og síðar kom fram. Þenan dag
var alt laust hey hirt, nema sætin,
sem sætuð voru daginn áður. Að
vinnu voru hér 11 manns fullorðn-
ir. Það voru húsbændurnir Gunn-
laugur og Sigurlaug, foreldrar Gunn
laugs og Sigurður faðir Sigurlaug-
ar, Páll mágur Gunnlaugs, vinnu-
maður, þ. e. ársmaður, vinnukona,
kaupakona og við Marta. Taðan var
bundin og sáturnar fluttar á tví-
hjólaðri kerru, tvær eða þrjár í
senn, sem einn hestur gekk fyrir.
Vinnusparnaður nokkur hefði verið
að því að losna við bindinguna. Sig-
urður tók á móti, Páll fór á milli,
stúlkur rökuðu og söxuðu eftir á-
stæðum. Vinnu- eða kaupakonan
setti upp sáturnar og vinnumaður-
inn batt, og hrykki hann ekki til
hjálpaði Gunnlaugur. Vinnan var
gleðiefni — var og verður heil-
brigðu fólki, andlega og líkamlega.
Enda fátt ánægjulegra en að vinna
— eg meina, engin vinna ánægjulegri
þegar eins er ástatt og hér War.
Fólkið gott, mátulega glaðvært og
kappsamt. Mér þykir innilega vænt
um myndina, sem eg sá af Brim-
nesfólkinu, þar sem það stendur í
túninu, hver með sitt verkfæri,
hrífu eða hvað annað, sem einkendi
starf hvers um sig þann dag. Til
að fyrirbyggja allan mlsskilning
viðvíkjandi vinnubrögðum mínum,
skal það tekið fram ,að eg tók dag
inn seint, fór seint á fætur, og vann
engin afrek — fékk bara að vera
með. Þessir tveir vinnudagar voru
mér gleðidagar.
Frh.
Marteinn Friðrik Sveinsson
Hann lézt að heimili sínu í Elfros,
Sask., miðvikudaginn 14. janúai- s.
1., 41 árs að aldri. Banameinið var
innvortis meinsemd og hafði hann
þjáðst allmikið.
Marteinn var fæddur að Mountain
N. D. 22. október 1889. Foreldrar
hans voru lijónin Sveinn Guðbjartur
Friðriksson og Henrietta Vilhelm-
ina Marteinsdóttir Claessen. fi Er
faðir hans dáinn fyrir mörgum ár-
um, en móðir hans hafði heimili
hjá Marteini og dó þar síðastliðið
vor, er hún var að búa sig í ferð
til Islands.
Henrietta bjó að Mountain nokk-
ur ár, eftir að hún misti manninn,
var þar með Martein og annan
yngri dreng, er hét Carl. Þá flutti
hún til Canada. Þargiftist hún Guð-
laugi heitnum Magnússyni, alkunn-
um fræðimanni i Nýja Islandi. Þau
bjuggu að Dagverðarnesi í Arnes-
bygð og síðar að Gimli, og þar dó
Guðlaugur.
Þegar Marteinn var tveggja ára
gamall varð hann fyrir slysi, sem
orsakaði það, að annar fóturinn var
styttri eftir það. Var það augljóst,
að hann gat ekki gengið að al-
gengri bændavinnu. Þegar fullorð-
insárin fóru að nálgast, sneri hann
sér þvi að handverki við sitt hæfi.
Fór han ntil Winipeng og lærði ak-
tygjasmíði. Reyndist hann góður
verkmaður. Var það atvinna hans
þangað til síðustu árin, að hann
tók að selja lífsábyrgðir. Hepnaðist
honum það starf einkar vel. Ávann
sér lof yfirmanna sinna og traust
og virðingu almennings.
Hinn 16. marz 1912 gekk hann að
eiga Margréti Hólmfríði Hallgríms
dóttur Hallson, frá Sauðárkróki í
Skagafirði á Islandl. Þau áttu
heima í Winnipeg þangað til 1915,
að þau fluttu til Elfros. Var þar
heimili þeirra síðan. Þau eignuðust
7 börn og eru 4 á lifi: Guðrún Ja-
kobína; Marteinn Guðlaugur Karl;
Henry Stefán, og Marino Grettir,
öll heima. Heimilislífið var hið ynd-
islegasta. Hjónin voru svo vel sam-
an valin, að tæpast getur betra.
Marteinn hafði hið mesta yndi af
að hlynna að heimili sínu, varði til
þess tómstundum sínum eftir því
sem kraftar voru til.
Líklega hefir áfellið í æsku orsak-
að það, að heilsan var aldrei mjög
sterk. Mest bar þó á vanheilsu sið-
ustu árin tvö. - A þeim tíma gekk
hann undir tvo uppskurði, annan
fyrir tveimur árum, hinn fyrir ári
síðan. I desembermánuði síðastliðn-
um gerði hann á ný tilraun til að
leita lækna i Winnipeg, en alt varð
það árangurslaust. Siðustu þrjá
mánuðina lá hann rúmfastur. Með
KAUPIÐ ÞAÐ FYRIR SÉRSTÖK HÁTfDLEG TÆKIFÆRI
— GESTUH YÐAR MUN GEÐJAST BRAGDID SÉRSTAK
LECA — ÞAD ER SVO FRÁBRUGÐIÐ HVERSDAGS-
LEGU TEGUNDUM.
Blue Ribbon Limited
köflum leið hann allmikið, ekki sízt
undir það síðasta.
Marteinn hafði til að bera bæði
elju og hagsýni. Hann sá vel um
fólk sitt. Hafði oft mikinn kostn-
að, en stóð straum af öllu, sem hon-
um bar, með sóma, enda naut hann
ávalt að fulu trausti þeirra, er hann
varð samferða & lífsleiðinni. Svo
lengi sem kraftarnir entust var hann
starfandi. Jafnvel síðastliðið sumar
vann hann af alefli að lífsábyrgðar-
starfinu. Hann lá ekki á liði sínu.
Sannarlega fór Marteinn ekki var-
hluta af erfiðelikum lífsins, en hann
tók á móti þeim með einstöku jafn-
aðargeði. Það var einkar bjart yfir
æfi hans. páir hittu hann víst öðru-
vísi en með glöðu sinni. Hann tók
á mótl dauðanum með sömu rósemi
og öðru. Hann lét ekkert ógert, sem
unt var, til að fá heilsubót, en þegar
þess var ekki kostur, tók hann þvi
óumflýjanlega með dásamlegri still-
ingu. Hann talaði um kveðjustundina
án kviða og hafðl jafnvel spaugsyrði
á vörum, og þó var alvaran djúp í sál
hans. Mánudaginn áður en hann lézt,
kvaddi hann barnahópinn sinn og á-
minti þau fagurlega um að geyma
helgustu óðul lífsins og vera móður
sinni til aðstoðar og ánægju í hví-
vetna. Elskaðri konu sinni fól hann
börnin, sem hún þurfti að lifa fyrir.
Sál hans mat mjög hið fagra. Hann
hafði mikið yndi af blómum, og hann
hafði nautn af skáldskap. Sjálfur
færði hann stundum hugsanir sínar
og tilfinningar í stef. Meðal annars
samdi hann kvæði til að lýsa þakk-
læti sínu til konunnar sinnar.
Alla sína tíð var hann fylgjandi
lúterskri kristni, studdi alt kirkju-
legt, og leitaðist ávalt við að lifa
sefti kristinn maður.
Sá, sem þetta ritar, var með hon-
um á sumum sérstökum alvörustund
um. Hann bæði fermdi hann og
gifti.
Það varð þá einnig hlutverk hans
að vera viðstaddur síðustu kveðju-
stundina.
Hann var jarðsunginn af séra
Rúnólfi Marteinssyni sunnudaginn
18. jan. Húskveðja var flutt á ís-
lenzku á heimilinu, en útfararguðs-
þjónusta á ensku í samkomusal bæj-
arins. Var þar fjölmenni mikið sam-
an komið og mikil almenn hlut-
tekning. Frímúrarar, sem hann til-
heyrði, voru þar viðstaddir sem fé-
lag, gengu í fylldngu út að graf-
reitnum og fluttu þar kveðjuathöfn
að loknum hinum venjulegu greftr-
unarsiðum kirkjunnar.
Það er mikill söknuður að Mar-
teini, en hann vann æfidagsverk
sitt fallega ,og þess vegna unaðs-
legt að minnast hans, enda er gott
að muna eftir því, að
Aldrei er svo svart yfir sorgarranni,
að eigi geti birt fyrir eilífa trú.
R. M.
• • *
Marteinn Sveinsson látinn.
Fellir auga fagurt tár,
fölnar gleðistundin.
Bólgna hjartans svöðusár,
sviður blóðug undin.
• • •
Eg leit inn á verkstæðið vinar mins,
þar
sem viðmótið hlýja og handtakið var.
Autt er nú sætið og alt er nú hljótt,
eins og um koldimma skammdegis-
nótt.
Hóflyndur var hann, en hugglaður
þó,
hugrekki bar hann í lifs ólgusjó.
Vinhollur, dulur, en aldrei um of,
almenningá hlaut hann því verðskuld-
að lof.
Göfuglynt hjarta í brjósti hann bar,
búhöldur góður og sveitarstoð vár,
ástríkur, trúfastur, tryggur og
hreinn,
tálsnöru aldrei hann lagði á neinn.
Margir hans sakna, er mist hafa
vörn,
mannúðlynd kona og ástfólgin börn,
því húsfaðir var hann svo hollur og
trúr,
í hvívetna reyndist þeim skjöldur
og múr.
Hann var sem gróðursett grenittré
eitt,
sem greinarnar réttir um skóglendið
breitt,
og kjarnskóginn verndar mót kulda
og snjó,
svo kvistirnir smávöxnu þroskast i
ró.
En hvílík skelfing greip skógblómin
öll,
þá skall yfir þruma, svo drundu við
fjöU,
og eldin sló niður ágætan meið,
er öxin að stofninum skrúðgræna
reið.
Vinur hins látna, B. J.
$60 ALLOWANCE ON YOUR t
OLD RADIO OP PhONOGPAPH
PeQðrdless of its age.make or con -
diticn as part payment on a Victor
Conibination Home Recordino Radio-
Electrola 5397^ 2 years ío pay
the balance. Phone 22-685. Open till fl
ÓNaAÓctÍLtd. Saheerhnrtoo',kt
THE BEST IN RADIO
Lowest Terms in Canada
þér sem
notiff
TIMBUR
KA UPIÐ
A
The Empire Sash & Door Co, Ltd.
BirgSlr: Henry Ave. Eaet Phone: 26 356
Bkrifstofa: 5. gólfi, Bank of Hamilton
VERÐ GÆÐI ANÆGJA.