Heimskringla - 17.06.1931, Page 2

2. BLAÐSflDA
HEIMSKRINCLA
WINNIPEG 17. JÚNÍ 1931.
Meira gull.
Margar einkennilegar skoð-
anir eru nú óðum að fæðast á
þessum síðustu og verstu tím-
hafði eg heldur heyrt að guli-
inu, sem náðist, hefði verið
dreift með'al almehningfe án
tilverknaðar. Eg þóttist sjá að
sá, sem gullið fyndi, og aliir
um. Öll dagblöð og tímarit eru þejr sem að því ynnu á ein-
full af uppástungum aim, hvað hvern hátt, kynnu að auðgast
það eiginlega muni vera, sem & ýmsa vegu; en hvernig sá
Veldur hinni óbærilegu jfjár- hagur ætti að ná til mín og
kreppu yfir heim allan, og ó- frænda míns á íslandi, lá alt í
teljandi eru ráðleggingarnar móðu. Hugsast gæti jafnvel að
um hvað gera þurfi til þess að einhver bankastjórinn í fríi
heimsæðið nái heilsu sinni aft-
oir.
Einna almennust virðist sú
skoðun vera, að bændur hafi
ófyrirsynju framleitt of miklar
lífsnauðsynjar tii þess að fólk
geti fengið nóg að borða, því
að verð afurðanna hafi eðlilega
fallið hlutfallsiega, og þar af
leiðandi notagildið, eins og við
var að búast. Sumir kenna
HVeitisamlaginu um allar ófar-
irnar, en aðrir álíta að eyðslu-
sínu gengi fram á fjársjóðinn:
og hvernig færi þá? Hvernig
færi ef sá, sem happið hlyti,
þyrfti alls ekki meira til munns
og klæða en aðrir menn, og
væri þar að auki svo skrítinn,
að hann stingi afgangi fjársins
íbankann? Þessar og aðrar
eins spurningar fóru að ryðj-
ast að mér miskunnarlaust,
þangað til eg vissi ekki gerla
hvor endi minn vísaði upp; og
loks, til að gera ilt verra, datt
semi almennings sé um að; mér í hug gömul saga af milj-
ónamæring og nokkrum Indí-
ánum, sem setti hugann alveg
út af sporinu:
Ríkismaður nokkur hafði far
ið einförum út í óbygðir, sér
til hvíldar og heilsubótar. Með-
al annars hafði hann keypt sér
kænu, sem hann svo reri upp
á eina allstóra í Norðvestur-
landinu. Einn dag sér hann að
fáeinir Indíánar húka á hæð
nálægt árbakkanum og dettur
í hug að fara á tal við þá sér
til dægrastyttingar. Þeir taka
honum fremur fálega og bregð-
ast lítið við, og sér hann brátt,
að þeir eru ailir þunnir á kinn
og þreytulegir á svip. Allir
kunna þeir að mæla á enska
tungu, og sögðu honum eftir
litla leit að þeir þjáðust allir
af hungri og fataleysi. Hann
^á að nokkrar skotbyssur og
ýms veiðarfæri lágu við fætur
beirra og spurði því, hvort ekki
væri fiskur í ánni og dýr í
skóginum. “Jú, sögðu þeir, “en
síðan við kyntumst hinum
hvítu menningarþjóðum, höfum
við lært að ekkert er hægt að
gera án peninga. Og nú höfum
við enga peninga og verðum
bví að sitja hér með þolinmæði
og bíða dauðans.”
Við þessar hugleiðingar lenti
eg alveg á ringulreið, eins og
gefur að skilja. Eg hafði satt
að segja verið að ímynda mér,
að hægt kynni að vera að út-
býta meðal hinná svöngu barna
og mæðra í Canada einhverjum
hluta af hinu óseljanlega hveiti
og öðrum matvælum og vörum
og gæti þá offermi það, sem
þjóðin stynur nú hvað mest
undir, að einhverju leyti lézt
Mér hafði skilist að nóg væri
til af fóiki, sem miðlað gæti
einhverjum hluta tíma síns til
slíkra starfa. Einnig hafði eg
hlerað, að eimlestirnar, sumar
hverjar, gengju aðeins hálf-
hlaðnar eða minna og gæfeu
með iagi létt undir með flutn-
ing.
En nú sé eg hvaða skamm-
sýni það var. Sagan um Indí-
ánana minti mig svo áþreifan-
lega á að eimvagnar ganga
fyrir gulli en ekki kolum, og
þrælarnir ginnast aðeins á pen
ingum.
Hugsum okkur t. d. að alt
gullið í heiminum eyðilegðist,
eða jafnvel hefði aldrei verið
kenna. Þingmenn og ýmsir
æðri mentamenn hafa svo marg
víslegar og flóknar hugmynd-
ir ‘um ástandið, að um þær get
ur enginn óbilaður maður verið
nokkru nær. Að sönnu mun H.
Pétursson hafa farið höndum
um málið á fundi í Winnipeg
ekki alls fyrir löngu, en orðin,
sem blaðið hafði eftir honum
í vikunni á eftir, voru þannig
samsett, að þau gátu ekki —
illu heilli — orðið mér að hinu
minsta liði.
En — viti menn — nú er úr-
lausnin þó loksins komin. Það
var ekki stór hætta á því, að
eins einfalt spursmál eins og
þetta í raun og veru er, yrði
ekki leyst bæði fljótt og skil-
merkilega áðair en til alvarlegra
vandræða leiddi. Og Heims-
kringla sjálf varð fyrir þeim
heiðri að leysa hnútinn.
í grein, er nefnist Gull, er
skýrt frá því, að kreppan stafi
aðallega frá peningaleysi, því
að gull það, er endur fyrir löngu
hafi fundist í Californíu, Klon-
dike og víðar sé nú komið á
sinn stað og til þurðar gengið.
Nú þurfi ekki annað en að
finna meira gull — þá sé öllu
borgið. Ennfremur, að náttúran
þekki sinn vitjunartíma og
muni ekki svíkja lit, fremur en
vant er; hún muni vísa ein-
hverjum á auðæfin áður en
langt um líði — kanske jafn-
vel á þessu ári.
Gull-grein þessa þótti mér
mjög hressandi að lesa. Það var
eins og einhverju fargi væri lyft
af huganum. Nálega allir, sem
ræða og rita nú, eru eitthvað
svo daufir í dálkinn og úrræða-
fátækir, að manni bara versn
ar við að hlýða á eða lesa, og
því er svo dýrmætt og fjörg-
andi að fá alt í enoi ókeypis
annað eins evangelíum.
En engum er alls varnað! —
eftir nokkra yfirvegun datt
mér í hug (þvílíkt ólán!) að ske
kynni að eg yrði ekki maðurinn
sem gullið fyndi, og þá gat eg
ekki glögglega séð hvernig minn
askur ætti að fyllast fyrir vik-
ið. Út úr þeim efa fóru svo
þessir höfuðórar að sprettia.
Eg sem sagt mundi ekki eftir
að hafa fengið neinar sending-
ar frá Klondike, þó eg væri
kominn nokkurnvegin til manns
þegar sá gullfundur varð. Ekkl |
til; hvernig hefði þá farið fyrir
mannkyninu? Fyrir hvað hefði
þá átt að verzla við guð og
náttúruna? Manni ofbýður að
hugsa um slíkar hörmungar.
En það var aldrei nein hætta á
að til þess kæmi, því að Nátt-
úra gamla vissi betur en að
reyna að ala upp töma öreiga.
Hún faldi nægilegt gull í jörðu
niðri og vísar einatt á, þegar
þörfin krefur. Nú skilst mér,
að eitt loforð hennar enn sé
komið í- gjalddaga, svo það er
víst bezt að fara að grafa.
— Bara að blessuð börnin
svelti ekki á meðan.
P. B.
• • •
Aths. ritstj. — Það kemur
eitthvað undarlega fyrir, að
eins náttúrugreindur maður og
höf ofanritaðrar greinar er.
skuli ekki hafa áttað sig á efni
greinarinnar “Gull’’, sem í Hkr.
birtist nýlega. Spurningin, sem
þar er um að ræða, er þessi,
nokkrir, er ekki gefst vel að því
og líta svipuðum augum á það
efni og greinarhöfunfdur, og
sem er sama viðhorfið gagn-
vart siðmenningunni og Indí-
ánarnir höfðu, er hann segir
söguna af í grein sinni.
BRÉF
TIL HEIMSKRINCLU.
eftir M. J. B.
Frh.
Silfur-brúðkaup, þeira hjóna
Andrew þingmanns Danielsson-
ar og frúar hans var hátíðlegt
haldið af Lúterska söfnuðinum
þ. 22. ágúst s. 1. Þar hafði
verið mikið um lofræður e. s.
venja er til við þ. k. tækifæri,
margt fólk og mikið til að éta
— enda mikið étið. Márgs
hefir verið minnst er síður
skyldi. Danielsson er dugleg-
ur og kappgjarn maður um
flesta aðra. Hefir það kapp og
feá dugnaður komið honum í
þingsæti þessa ríkis og haldið
hvort að það hafi ekki áhrif á bonum þar s. 1. þrjú kjörtíma-
verðlag vöru og eigna, hve lítið
bil, — eða máske séu þau nu
— Hann
verri
sé til af gulli, vegna þess að fjögur. Minnið já, það er
gullið er mælikvarði alls verð- | ekki á marga fiska. En svo
mætis. 1 stað þess að leysa úr | gerir nú ekk isvo mikið tii um
þessari spurningu gerir höf. j Það því Danielsson er lík-
skop að þeim barnaskap, að láta legur tii að halda áfram að
sér detta annað eins í hug og vera Þar> Þvr ekki
það, að þetta snerti nokkuð á- er 1 Það minnsta ekki
standið í heiminum. Það getur Þar> en margir aðrir betri
vel verið að höf. búi yfir áður ó- . máske- en sumir- 1 Þa« minsta
þektum og óviðjafnanlegum ]ætur hann Þó stundum til sín
þjóðfélagsvísindum. Ef svo væri Heyra.
ætti hann að birta þau hið,Þar? ~ spyrja sumir. Hvað
fyrsta, þó ekki væri nema til ,Pera hinir flestir? Hversvegna
þess, að hann gæti tekið sér,ætlast ti] meira af honiJin “
hvíld frá því að berja sér á
brjóst og barma sér út af ve-
en
meira
öðrum?
Silfur-brúðkaups þ e i r r a
sæld og hungri heimsins barna. i Bjarna og Friðrikku Davíðsson
En ef til vill eru þessi þjóðfélags | var °S minnst af Söngflokk
vísindi höf enn á stigi siðfræð- j Fríkirkjusafnaðar í samkomu-
innar og ekki sem framkvæm-, sal safnaðarins þ. 24. jan. s
anlegust er til reynslunnar kem- ]- Einnig þar var margt fólk
Sigurdsson, Thorvaldson
ro.
LTD.
GENERAL MERCHANTS
ÚTSÖLUMENN FYRIR IMPERIAL OIL LIMITED
ROYALITE COAL OIL, PREMIER CASOLINE
TRACTOR AND LUBRICATINC OILS
ARBORC
RIVERTON
HNAUSA
('hnne
Kíbk 14
MANITOBA, CANADA.
ur. Það hefir stundum reynst
sitt hvað, að kenna kristnina og
lifa eftir henni. En ef höf. hafði
ekki neina raunverulega þekk-
ingu á efninu, hví var hann þá
að skrifa um það?
Það vill nú svo til, að hag
fræðingar víðsvegar út um heim
hafa verið að spyrja þessarar
sömu spurningar og í greininni
“Gull’ 'er um að ræða. Og svar
margra þeirra er, að erfiðara
muni reynast að koma jafn-
vægi á hlutina nú, vegna þess
að verðmæti vöru sé háð gull-
forðanum, sem nú sé lítill og í
fárra þjóða höndum, en vörur
yfirfljótanlegar alstaðar. Þess
vegna hafa þeir minst á að
bæta myndi úr skák, ef silfur
væri jafnframt gulli gert að
mælikvarða (standard) alls
verðmætis. Telja þeir, að það
mundi hækka verð þeirrar vöru
er þjóðir skiftast á, að minsta
kosti, og það mundi greiða veg
þeirra þjóða er gullmælikvarð-
ann hafa, en hafa lítið af gulli
í handraðanum.
Að þessu var nú verið að
draga athygli í greininni Gull.
Það var ekki verið að boða
mönnum nýja trú með því eða
siðalærdóm. Það var aðeins á
það minst vegna þess, að það
þótti eftirtektarvert, sem
sérfræðingar í þessu efni halda
fram. Sérfræðingar eru vana-
lega ekki neinir gjárífir rakkar.
Þeir byggja skoðanir sínar oft-
ast á einhverri staðreynd.
Vér ætlum því greinina ‘Gull’
ekki neitt “ónáttúrlega’’ eða út
í loftið skrifaða með tilliti til á-
standsins í heiminum, eins og
höf. ofanskráðrar greinar vill
vera láta. Hún styðst við um-
mæli manna, sem vér ætlum
að byggi á eins góðum stað-
reyndum eins og höf. gerir um-
mæli sín. Þjóðfélagsfræðin kann
að vera orðin flókin og “ónátt-
úrleg’’ í augum margra.
Það er eflaust ónáttúrlegt að
vatnið skuli renna upp á móti
eigi síður en niður eftir hahan-
um , þó ýmsir verði tregir til
að kannast við nokkrar sér-
staklega ófarsælar afleiðingar kl. 12 á gamlárskvöld. Heimili
af því. En þeir munu þó til vera þeirra er nú í Seattle. Lára
saman komið, mikið um söng
og ræðuhöld, og nóg að borða
Vér höfum heyrt að annar eigi
að segja frá þessu atriði m. fl
og r-kal því ei fjöhrða það, að
öðru en því, að hún Rikka —
svo nefna kunnugir frú Davíðs-
son — átti þá viðurkenningu
skilið, einmitt af söngflokkn-
um, og maður hennar líka, því
hún hefir sungið síðan hún
fæddist með söngflokkum í
Blaine og annarstaðar, þar sem
hún hefir verið. Þess utan eru
þau hjón vinir vina sinna og
drengir góðir.
• • •
Giftingar: EftSrfylgjaindi
giftingar hafa hér verið fram-
kvæmdar á þessu tímabili n.
1. frá því síðasta frettabréf
vort frá Blaine birtist í Hkr.
1. Karl Paulson og Jóhanna
Guðmundsson að heimil brúð-
arinnar, — 10 júní 1930, af
sr. Fr. A. Friðriksson.
2. Fred R. Smith frá Bell-
ingham og Ovida Davíðsson að
heimili brúðarinnar (dóttir
Bjarna og Friðrikku Davíðsson
í Blaine), af sr. Fr. A. Friðriks-
son, okt. 22. 1930.
3. Fred Araway og Dóra
Sturlaugsson—dóttir Þuríðar og
Jónasar Sturlaugsson, Nóv. 30.
1930 í Fríkirkjunni af sama
pr.
4. Ella Thordarson (Magn
úsar Thörðarsonar kaupmanns
Blaine) og Gunnlaugur Thor
steinsson (Helga og Dagbjart-
ar Thorsteinssonar á Pt. Rob-
erts) gefin saman af sr. Kol-
beini Sæmundsson, tengda-
bróður brúðgumans, í Seattle
þ. 4. apríl s. 1.
5. Kristin Thorðarson —
systir EIIu, sjá n. a. undan —
og kandidat Erling K. ólafsson
að heimili brúðarinnar þ. 25.
apríl s. I. af föður brúðgumans,
sr. K. K. Ó.
6. Elázabet ReykjaMn og
Bernard Ólson, einhverntíma á
árinu 1930, hér í Blaine.
7. Lára Walterson og A.
Dimmel voru gefin saman að
heimili ungu hjónanna Ovídu
og Fred R. Smith í Bellingham
átti lengi heima hér í Blaine
hjá móður sinni Maríu Walt-
erson og stjúpa — Benedict
Walterson — nú látinn fyrir
nokkrum árum.
Tvær eða fl. ísl stúlkur úr
þessu byðarlagi er mér og sagt
að hafi gift sig á þessu tíma-
bili, eða fyr. En um það get
eg sem stendur engar upplýs-
ingar fengið. Tvær aðrar gift-
ingar eru í aðsígi. En um það
er of snemt að skrifa. Öllu
þessu fólki óska nágrannar vin
ir og ættingjar til lukku, að
sjálfsögðu. — Giftinga-boom
mundi hinn gamli góði Ritst.
Hkr. B.L.B., hafa kallað þetta,
nú jæja ekki veitir af, að eitt-
hvað boomi. Flest annað fer
sér hægt — aftur á bak —
eða áfram — hvort?
Dauðsföll: — Einnig þar
hefir verið boom, óvenjulega
mikið. Fer það að vonum. Hin-
ir gömlu landnemar og braut-
ryðjendur hrynja niður hver á
fætur öðrum. Allir hafa þeir
átt sína baráttu á einn eða
annan hátt, og allir átt sam-
merkt , því, að heyja hana fyr-
ir lengri eða skemmri tíma
við örðuleika þá er mæta út-
lendingnum í framandi landi.
Allir, allir hafa þeir verið braut
ryðjendur og landnemar í ein-
hverjum skilningi, þó eftir þá
liggi misjafnlega mikið. E nút í
þesskonar alvörumál skal ei
farið. Það er prestanna verk
að tala og rita um það, og þeir
hafa gert, eða gera það. Hér
skal því aðeins fylgja dauðs-
falla-skráin, eins og hún kemur
fyrir:
1. Pétur Bjarnason, einhvern
tíma s. I. haust. Hann var
jarðsunginn af kandidat Erlingi
K. Ó. Er líklegt að þess hafi
verið getið í Lögbergi, og vís-
ast til þess, og til landnáms-
þátta í Alm. Ó. S. Th., frá
Blaine.
2. Bjarni Pétursson, lézt að
heimili sínu 13. des. s. 1. og
var kvaddur í Fríkirkjunna 16
s. m. Lík eða kveðjuræðu
flutti sr. Fr. A. Fr., fyrir fullu
húsi, svo að við engar slíkar
kveðjur hafa fl. verið, ísl. og
innlendir. Líkið var brent. Fyr-
ir þeirri útför stóðu synir hins
framliðna. Bjarni varð bráð-
kvaddur í rúmi sínu. Hafði þó
áður verið lengi meira og
minna lasinn, en oftast á fót-
um. Hann var fyrsti maður
kvaddur á þann hátt frá hinni
nýju kirkju Fríkirkjusafnaðar.
Þegar hann í fyrsta sinn sótti
þangað messu, sem var hin
fyrsta þar flutt, sagði hann við
kunningja sinn: “Eg verð fyr-
sti maður jarðaður frá þessari
kirkju.” Reyndist það svo,
Bjarni var einn af stofnendum
þess félagsskapar og unni hon-
um af alhug. Um B. P. má lesa
í Alm. ó. S. Th. sjá Blaine
Landnámsþætti.
3. Björn Benedictsson, lézt
að heimil sínu kl. 10 s. d. þ. 6.
jan. s. 1. eftir langa og stranga
legu. Hann var jarðaður og
kvaddur frá Kríkirkjunni næsta
dag, af sr. Fr. A. Fr. og að-
standandi ástvinum og ná-
grönnoim. Björn heitin tilheyrði
og þeirir kirkju og var þar all-
ur. Til frekari skýringar um
hann vitnast 'til áðúrnofnds
Alamanaks og þátta.
4. Einar Ólafsson lézt 17.
jan. s. I. var jarðaður frá Lík-
stofu Purdy bræðra 20 s. m. af
sr. Fr. A. Fr.
5. Sigfús Goodman, hálf-
bróðir Bjarna sál Péturssonar,
lézt 31 jan. s. 1. Einnig hann
var kvaddur í Fríkirkjunni.
Sr. Fr. A. Fr. flutti kveðjuorð-
in, en frændur hins látna, þeir |
Péturssynir önnuðust útförina |
og gerðu hinum jarðnesku leif-
um hans, sömu skil og bróður
hans.
VISS MERKI
kemur af því að nýrun hreinsa ekki
eitraðar sýrur úr blóðinu. Gin Pills
veita lækningu með þvi eyðileg-g-ja
sýrur þessar og koma nýrunum aftur
til að starfa eðlilega. — Kosta 50c
í öllum lyfjabúðum.
• v
"'vC....*
Sé. on',r-
6. Húsfrú Þóra Pétursson
lézt að heimili sínu 17. mars
s. I. Var kvödd frá Kríkirkj- J
unni, á sama hátt og móðir
hennar, og Mki hennar gjörð
sömu skil. Hún hafði verið
veik síðan um jól og síðari
hluta legunnar mjög þjáð.
7. Louis Klifford Jakobs
lézt af slysum þ. 22. mars, var
hér á ferð á mótorbíl og varð
fyrir bíl. Um hann verður rit-
að bráðlega af öðrum.
8. Frú Sigríður Gunnars-
dóttir Sigurðssorí, kona Anton-
íus Sigurðssonar lézt að heimili
sínu 31. mars s. 1. og var jarð-
sungin frá Lútersku kirkjunni
af kandidat Erlingi K. Ólafssyni
4. apr. Sigríður sál, var búin að
þjást lengi og hafði verið blind
nærfelt 20 ár. Hún var 71 árs.
9. Frú María Abrahamsdótt-
ir Walterson lézt að heimili dótt
'ur sinnar, frú Láru Dimmel í
Seattle 3. maí, og var jörðuð
frá ísl. Lútersku kirkjunni f
Blaine 4. s. m. af sr. K. K. Ólafs-
son, að viðstöddu fjömenni
miklu.
10. Frú Guðlaug Hansson —
kona Péturs Hannssons, lézt að
heimili sínu að morgni þ. 4. maf
og var jarðsungin frá ísl. Lút-
ersku kirkjunni 5. s. m. Einnig
af sr. K. K. ólafsson, að við-
stöddu miklu fjölmenni.
11. Frú Jensína Björnsson,
móðir B. Björnssonar skopleik
ara og þeirra systkina lézt að
heimili dóttur sinnar hér í bæ,
frú Chris Burg þ. 4. nóv 1930
og var jarðsungin frá ísl. Lút-
ersku kirkjunni af sr. K. K.
Ólafsson þ. 7. s. m. Heimili
hinnar framliðnu hafði verið
síðast í Tacoma hjá annari
dóttur hennar sem þar býr.
Hún var gestur í Blaine þeg-
ar síðasta kallið kom.
• • •
íslendingadag héldu Seattle
ísl. að Silver Lake 29 ágúst
1930. í því hátíðahaldi tóku þátt
þessir Blaine ísl. Sr. Fr. A. Fr.
prestur Fríkirkjusafnaðar flutti
minni þ. e. ræðu um Þúsund
ára Alþing Isl. Söngflokkur
sama safnaðar söng þar. Blaine
ísl., sækja vanalega vel, þessa
þjóðlegu hátíð Seattle manna
og svo hafði verið í þetta sinn.
Kirkjumál Blaine ísl. eru nú
á fastari fótum en þau hafa
nokkru sinni fyr verið. Síðast
liðið ár og fram að þessum
tíma þjónaði kandidat Erlingur
Ólafsson Lútersku söfnuðinum
að mestu, þó sr. K. K. Ó. predi-
kaði hér stundum og gerði
önnur prestverk. Nú hefir
heyrst að sr. Valdimar Eyland
sé ráðinn til þess safnaðar.
Hugsa margir gott til þess.
Fríkirkjusöfnuðurinn hefir og
náð meiri festu þrátt fyrir harð
æri og fámenni, því líklega er
hann ennþá fámennari. Þó
hefir hann bætt við sig með-
limum, en einnig tapað öðr-
um. Samt munu jafnvel þeir
sem farnir eru vera honum
velviljaðir. Á síðasta ársfundi
urðu mannaskifti í safnaðar-
nefndinni. Tveir af þeim sem
verið hafa frá byrjun hans
(safnaðarins) þeir Jón Veum
og Magnús kaupm. Thórðarson
gáfu ei kost á sér til endur-
kosninga. Sá fyrri hafði hald-
ið forseta embætti, sá síðari
ritara embætti, og báðir á-
gætir menn. Gat söfnuðurinn
því ei annað, en þakkað þeim
vel unnið verk og gefið þeim
lausn í náð — í bráðina. í
þeirra stað komu aðrir —