Heimskringla - 08.07.1931, Blaðsíða 2

2. BLiADSÍÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG 8. JÚLÍ 1931.
GAGNRÝNI Á K.IRK.JU VORRI
runa hafa átt, eða uppruninn
að nefna í viðbót, áður en eg
heim.
í>eir, sem hlut eiga að
erindi flutt á kirk}uþingi í Win-
nipeg 1931
af séra R. E. Kvaran.
Nl.
Eins og marka má af því.
sem eg hefi sagt um þessa
fyrstu athugasemd bréfritarans,
þá finn eg að gagnrýni hans
sé að mörgu leyti heilbrigð,
þótt mér finnist eg koma auga
á fleiri hliðar málsins, en hann
gerir grein fyrir í bréfi sínu. En
munurinn á viðhorfi voru
verður meira, þegar komið er
að sumum öðrum atriðum í
gagnrýni hans: afnámi ákveð-
inna kirkjulegra siða, sem hann
nafngreinir. Þar er mér ekki
unt að fylgja honum eftir. (Eg
fjalla ekki um athugasemdirnar
í sömu röð og þær koma fyrir
í bréfinu, en eg kem að þeim
öllum, áður lýkur.)
Er það skemst af að segja,
að eg fæ ekki komið auga á
neinn hag, sem af því gæti
hlotist að afnema t. d. skírnar
og fermingarathafnir, svo fram-
arlega sem talið er að það sé
hagur að kirkjan starfi áfram í
mannlegu félagi. Eg held að
þeir menn, sem mæla með
þessari ráðstöfun, álykti alveg
rangt út frá þeirri staðreynd,
að það hefir reynst ótvíræður
hagur að losna við úrelta siði
sem búnir hafa verið að glata
öllu andlegu innihaldi. Menn
hafa séð, að þessir siðir hafa
ekki einungis verið andlausir
og ófrjóir heldur hefir rann-
sókn á uppruna þeirra leitt í
ljós, að þeir voru sprottnir af
tilhneigingum og hugsunum og
hvötum, sem teljast verður hag
ur að hafa losnað við. Og nú
líta þeir t. d. á skírn og ferm-
ingu og þykjast sjá að hér
standi eins á: þetta sé sprottið
upp úr hugsanalífi, sem vér,
til allrar hamingju. séum vaxn-
ir frá. Bréfritarinn orðar þetta
á þá leið, að þetta sé sprottið
af hindurvitnum. Vér höfum
ekkert að gera við hindurvitni,
að hans áliti, og fyrir þá sök
só oss hentast að leggja þetta
á hilluna.
En það er vissulega ekki
úr vegi að líta ofurlítið um-
hverfis sig, áður en horfið er
að þessu ráði. Og það fyrsta,
sem nærri liggur að skygnast
eftir, er þetta: að hverju leyti
gefur uppruni einhvers siðar
heimild eða tilefni til þess að
leggja hann niður?
Mér finst svarið alls ekki
liggja eins beint við, og ætla
mætti. í>ví að þegar að er
gáð, er líf vort svo ofið af
siðum, sem vér ýmist höfum
ekki hugmynd um, hvern upp-
hefir verið svo fjærri voru
hugsanalífi og háttum, að hann
kann að vekja megna andúð í
huga vorum. Hinir einföldustu
siðir og athafnir vors daglega
lífs eiga sér sumir rætur aftur í
forneskju og rökkri sögunnar
og aðrir að vísu nær, en þó svo
að mikið haf tímans og breyt-
inganna skilur frá voru lífi.
Vér skulum aðeins renna aug-
unum yfir fáein atriði, sem
sýna oss, að fortíðin er mitt á
meðal vor og vér getum ekki
losnað við hana, þótt vér vild-
um.
Vér lítum t. d. á klæðnað
vorn. Glöggir menn og fróðir
sjá á honum merki margvís-
legs hugsunarháttar, sem nú
er horfinn/ en hefir skilið eft-
ir minningarnar. Mikið af þess
um minningum eru þess eðlis-
að ekkert gerði til þótt þær
hyrfu, þótt hins vegar geri lítið
til þótt þær séu geymdar.
Hvernig stendur t. d. á því, að
•hnappar eru á erminni á jakka
mínum? Þeir eru aldrei not-
aðir til þess að hneppa neinu.
Séð hefi eg þá skýringu. að
þeir hafi eitt sinn verið notaðir
til þess að unt væri að bretta
upp á ermina við vinnu. En
líklegri er sú skýring, að þeir
stafi frá þeim tíma, er menn
gengu með línstúkur eða knipl-
inga framan á ermunum og
urðu vitaskuld oft að skifta
um til þess að geta þvegið þá.
Kniplingarnir eru horfnir, en
hnapparnir sitja eftir. Á lafa
frökkum vorum eru tveir hnapp
ar aftan á mjóhryggnum og
munu þeir vera.minjar um þá
tíma, er frakkar voru síðari,
en götur lakari, og var þá
iöfunum oft hnept upp til þess
að verja þau aur.
Þessi tvö dæmi benda manni
á það, að það er nokkuð erfitt
að losna við fortíðina, því að
þótt þessar minjar, sem nefnd-
ar hafa verið, megi missa sig,
þá mundum vér ekki telja það
hentugt, að hver maður færi
að sníða sér sjálfur fatnað
eftir hugviti sínu í því skyni
að dragast ekki með gamla
vitieysu utan á sér. Eg held að
afkáraskapurinn yrði brátt svo
áberandi, er allir færu að ganga
í frumlegum fötum, að vér
vrðum fegnir að hverfa aftur
til skraddarans og láta hann
um iðn sína. enda þótt hann
geymdi eitthvað af fornri fá-
sinnu. Hinsvegar gætum við
sagt, að ef einhver hefði átrún-
að á hnöppum á mjóhryggn-
um og teidi þá sáluhjáiparatriði,
þá færi að verða ástæða til þess
að hefja eina mikla baráttu til
útrýmingar þeim.
Eitt atriði iangar mig til þess
EATON’S
KAFFI
VIÐ ALLRA SMEKK.
Kaffismekkur allra er ekki hinn
sami, — en aðalatriði fyrir hverj-
um er að hans smekk sé fullnægt.
Eáton’s kaffi er þeirra tegunda, að
það fullnægir allra smekk, — hver
blöndun ber með sér sérstakt bragð
— brent á hverjum degi, svo það
er ávalt ferskt, og malað eftir fyrir-
mælum kaupenda.
Þrjár blandanir:
“Java and Mocha’’
Pd.....................
“Plantation”
Pd............ ........
“Breakfast’’
Pd................ ....
Matv«radetldtn, þrlftjn K«lfl vt« Donald.
55c
45c
40c
*T. EATON C°
UMITEO
færist nær skírn og fermingu.
er sumum má virðast eg vera
farinn að fjarlægast allmikið.
Hvernig stendur á því, að hús-
freyjur setja handþurkur hjá
diskum vorum við matborðið?
Fróðir menn segja, að uppruni
þess siðar sé sá, að eitt sinn
hafi þótt viðeigandi að hafa
heim með sér dálítið sýnishorn
af gómsætum réttum, er menn
þágu í heimboðum! Þótti þá
kurteisi að gefa gestinum eitt-
hvað til þess að vefja réttina
í, og er þaðan komin hand-
þurkan. Nú er hún notuð til
annars og þótt vér kunnum
ekki nema miðlungi vel við
hinn upprunaiega sið, þá er-
um vér sammála um, að hand-
þurkan sé hið bezta þing.
Þetta má virðast í meira lagi
smámunaleg dæmi til saman-
burðar við athafnir, sem menn
hafa litið til með lotningu öld-
um saman. En sá, sem ekki
getur séð, að hér er ákveðið
og náið samband á milli, getur
ekkert lært af viðkynningu af
mannkynssögu. Svo að segja
hver einasti siður eða hver
athöfn, sem haldist hefir frá
fornu fari og nú tíðkast í mann
legu félagi, er hafður um hönd
í öðru skyni og með öðrum hug,
en upphaflega var gert. Vér
getum ekki dæmt verðmæti siða
eftir uppruna þeirra, heldur eft-
ir því andlega 'nnihaldi, sem
er í þeim á þessari stundu.
Vér tökum í hendina hver á
öðrum er vér heilsumst. Sagn-
fróðir menn segja, að sá siður
sé svo til kominn, að menn
brugðu fram hendinni til þess
að sýna, að þeir bæru ekki
vopn í henni, er þeir vildu að
augljóst væri að þeir færu
með friði og ætluðu að skifta
vinsamlega við þann, sem í
hlut átti. Nú ber enginn af
oss vopn, en handtakið er sið-
ur, sem við finnum að mann-
félagið væri að fátækara, ef
það legði hann niður. Vér höf-
um um hönd skírn og getum
ekki fallist á, að neinu veru-
legu máli skifti í því sambandi,
þótt menn fyrri á tímum hafi
haft skírn um hönd með þeim
skiiningi, sem oss er nú næsta
framandi. Það mætti þá eins
segja, að læknastéttin ætti að
leggja niður iðju sína sökum
þess, að eitt sinn hafi allar
lækningar verið með töfrablæ.
Aðalatriðið er, hvort vér getum
lagt það innihald í skírnina.
sem geri hana verðmæta krist-
nu lífi. En fyrst um þetta er
rætt, þá er óhjákvæmilegt að
skýra með örfáum orðum
hverjum augum vér lítum á
þessa athöfn.
Þess er þá fyrst að geta, að
skírnin er ekki sakramenti í
augum vorum. Með orðinu
sakramenti er átt við þú hugs-
un, að sérstakar, ákveðnar at-
hafnir breyti afstöðu guðs til
mannanna, þegar þær séu um
hönd hafðar. “Sákramentin eru
frábrugðin öðrum kristnum
helgisiðum í því, “segir Helgi
Hálfdánarson, "að í þeim eru
oss veittar ósýnilegar himn-
eskar náðargjafir í og með
sýnilegum jarðneskum hlutum’.’
“f skírninni’,’ segir hann enn-
fremur, “tekur Kristur þann.
sem skírður er, inn í sitt náð-
arríki og gefur honum kost á
að öðlast alla þá náð og bless-
un, sem þar er boðin og veitt’’.
Þetta eru meiningarlaus orð í
vorum huga. En þrátt fyrir
það erum vér sannfærðir um,
að skírnin geti verið mjög
mikilsverð athöfn.
Samkvæmt vorum skilningi og
venjum, þá leggjum vér eink-
um áherzlu á tvö atriði í sam-
bandi við skírnina. Annað at-
riðið veit að foreldrum eða
þeim, sem barnið hafa tekið
að sér til fósturs og verndar.
Kirkjan leitast við að vekja hjá
þeim eða örfa tilfinninguna fyr-
ir þeirri ábyrgð, sem þeim sé
á herðar lögð með því að hafa
tekið við þessain sál í mann-
máli, koma fram fyrir söfn-
uðinn eða vini sína til þess að
staðfesta með athöfn þann á-
setning sinn. að verða barninu
að því liði, í andlegum og lík-
amlegum efnum, sem kraftar
þeirra leyfa. Og hinsvegar heit-
ir kirkjan því að leitast við
að leiða barnið inn á þá vegu,
sem hún er sannfærð um að
farsællegastar séu og stefni ti!
göfugs lífs.
Nú má vitaskuld segja, að
foreldrar eða vandamenn geti
alið með sér þennan ásetning
og kirkjan gefið leiðbeiningar
sínar og alla hjálp, án þess að
lýst sé yfir þessum ásetningi
eða vilja á opinberán hátt.
Þetta er alveg rétt, en það verð
ur eftir sem áður sálfræðileg
staðreynd, að miklu máli skift-
ir á hvern hátt menn leitast
við að staðfesta ásetning í
huga sínum. Aldagömul reynsla
hefir úr því skorið, að fögur
táknleg athöfn, eins og skírn,
fær hér afarmiklu áorkað.
Oss kemur ekki til hugar
að neitt, sem líkist töfrum,
komi til grein^ við skírn vora.
Gildi skírnarinnar er fyrst og
fremst fólgið í þeirri alvöru
og þeim innileik, sem henni er
samfara í hvert skifti, sem hún
er um hönd höfð. En vér höf-
ura reynslu og vissu fyrir því,
að hún er mönnum hjálp og
örfun t;l breytni, sem ber far-
sæla ávexti. Og meðan vér
höfum þá sannfæringu mun-
um vér halda þessum sið.
Með þessu. sem tekið hefir
verið fram um skírnina, er að
miklu leyti svarað þeipi athuga
semdum, sem bréfritarinn gerir
við fermingarsiðinn. Vér get-
um ekki fallist á, að það komi
málinu neitt verulega við, þótt
fermingarathöfnin hafi eitt sinn
verið höfð um hönd á þann
hátt, sem oss fellur miður nú.
En eg get ekki látið hjá líða í
því sambandi að benda á, að
oss hættir mjög til þess að vera
nokkuð hörð í dómum vorum
um fortíðarmenn, er hugsað
hafa á öðrum brautum en vér
gerum. Mér er alls ekki unt
að líta svo á, að miðaldakirkjan
hafi fundið upp þetta ráð til
þess að kúga mennina, eins og
bréfritarinn virðist telja. Vér
verðum að átta oss á því, að
kirkjan trúði því staðfastlega
og innilega, að allur sá sann-
leikur, sem verulega máli skifti,
væri opinberaður sannleikur.
Vér höfum enga heimild til þess
að ætla að drottnunargirni ein
hafí valdið því, hversu fast var
litið eftir því að menh hefðu
réttar skoðanir, en gönuðu ekki
út í þá fásinnu að taka að
hugsa upp á eigin spýtur.
Vafalaust hefir velvildin ti!
mannanna og löngunin til þess
að gera þeim gott ráðið miklu
meiru. Hugsunin um relativan
sannleika, hugmyndin um að
sannleikurinn breyttist eftir því,
hvar maðurinn væri staddur á
þroskaferli sínum. sem nú er
svo nátengd sálarlífi voru, var
alls ekk’ vakinn á fyrri tím-
um. Allur sannleikur, allar
kenningar voru afdráttarlausar,
óbifanlegar eins og hásæti guðs
á himnum, og þessvegna varð
það háski sálum manna að
sveigjast frá þeim. Eg held, að
þess meiri skilning sem vér
fáum á kirkju fortíðarinnar,
þess minni tilhneigingu höfum
vér til þess að fara hörðum orð
um um athafnir hennar yfir-
leitt.
En það er í einu efni, sem
bréfritarinn misskilur með öllu
hver sé tilgangur vor og ætlun
með fermingarsiðum. í ferm-
ingunni er ekkert loforð tekið
af unglingunum um það hverj-
ar skoðanir þeir skuli hafa, er
þeim vaxi aldur og þroski. Það
er beinlínis tekið fram í ferm-
ingarformálanum, að ekki sé
verið að binda þau við neinar
kenningar eða skoðanr, því að
slíkt sé jafnan á hverfanda
hveli. Hitt er tilætlunin, að
beina huga þeirra að siðferði-
Iegu markmiði.
Þótt vér, eins og tekið hefir
verið fram, notum ekki ferming
una á nokkurn hátt til þess
að binda huga unglinganna við
neinar sérstakar kennigar,
þannig, að þeim finnist þau
hafa rofið heit- ef þau yfirgefi
þær skoðanir, þá verður það
ráðið af líkum, að undirbún-
ingur fermingarinnar er vita-
skuld fyrst og fremst fólginn í
því, að vekja þann skilning á
kristindóminum og verðmæti
hans, sem vér teljum sannast-
an. Og hversu mikla löngun,
sem vér kunnum að hafa til
þess að vernda vitsmunalegt
sjálfstæði barna vorra, þá verð-
ur ekki með nokkuru móti shgt,
að þetta sé oss óheimilt. Vér
værum að svíkjast undan skyld
um vorum ef vér ekki hjálpuð-
um unglingum til þess skiln-
ings, sem vér teldum sannastan
á sérhverju því efni, sem vér
teljum mikilsvert að þau hafi
einhvern skilning á. Og sann-
arlega er sú skylda ekki sízt
brýn í þeim efnum, sem varð-
ar sjálfar lífsskoðanir manna
og alla afstöðu til lífsins. Það
er enginn eðlismunur á við-
leitni kirkjunnar til þess að
hafa áhrif á siðferðilega stefnu
unglingsins og á sérhverri til-
raun föður eða móður til þess
að beina huga barna sinna til
drengskapar og göfgi. Spurn-
ingin í sambandi við ferming-
una er því ekki sú, hvort þetta
sé ekki siðferðilega réttlátt
gagnvart börnunum, heldur
hitt, hvort fermingin komi að
gagni til þess að beina huga
þeirra að háleitu marki. En
það er með þetta eins og svo
margt annað, sem viðkemur
sálarlífi mannanna, að erfitt er
að mæla eða ákveða árangur-
inn af ákveðnum athöfnum. En
vér höfum fylstu ástæðu til
þess að ætla, að nokkurs sé
um þetta vert. Mest er vita-
skuld komið undir því, hvernig
undirbúningurinn hefir tekist.
Þess eldri. sem unglingarnir
eru, og þess lengur, sem prest-
urinn hefir tækifæri til þess að
hafa þau til viðtals fyrir ferm-
inguna, því meiri ástæða er til
þess að vænta árangurs. Að
öllum líkindum væri hentast
að ferma ekki unglinga fyr en
á sextánda ári og hafi þá
presturinn átt vikulega sam-
ræður við þau í tvo vetur. En,
sem sé, ástæður til þess að
sleppa fermingu sjáum vér ekki,
en brýn rök fyrir því að halda
henni.
í einu efni hlýt eg að vera
með öllu sammála bréfritaran-
um. Og það er um sálmabók-
ina. Hún er með öllu ófullnægj
andi. íslenzka sálmabókin er
því miður fátækleg bók, þegar
miðað er við fjölda sálmanna.
Tiltölulega fá af meiri háttar
skáldum þjóðar vorrar á síðari
áratugum eða síðustu manns-
öldrum hafa ort sálma að veru-
legum mun. En við þessu er
erfitt að gera. Menn hafa ver-
ið að bíða eftir endurskoðun
sálmabókarinnar um langt
skeið ára, en ekkert sézt enn
bóla á árangri þeirrar biðar.
En þó fer því fjærri, að á-
stæða sé raunar fyrir oss að
leggja árar í bát og bíða þess
að aðrir færi oss það upp í
hendurnar, sem vér séum á-
nægðir með. Þótt vér séum
ekki svo staddir fjárhagslega,
að oss sé kleift að leggja út í
útgáfu viðúnandi sálmabókar
þá má nokkuð bæta úr þessu á
annan hátt, sem eg mun minn-
ast nánar á síðar á þéssu þingi.
En er eg kem nú að síðasta
atriðinu í bréfinu, þá skilja leið
ir bréfritarans og mín að nýju.
Það er um afstöðu hans til
notkunar “Faðir vors’’ við guðs
þjónustur. Eg felst á það eitt
í athugasemdum hans um þetta
atriði, að það sé sjálfsögð
skylda vor að nota nýju biblíu-
þýðinguna í þessu efni einnig.
Eg segi fyrir mitt leyti, að eg
skal bæta ráð mitt í þessu efni
frá þessari stundu.
Bréfritarinn er þeirrar skoð-
unar að búið sé að þaullesa
svo þessa bæn, að mjög erfitt
sé að festa hugann við inni-
hald hennar. Fyrir því ræður
hann til a ðhún sé sjaldnar höfð
um hönd.
Eg met mikils þá lotningu á
“Faðir vori’’, sem einmitt þessi
afstaða ber með sér — að
þvæla ekki því með sífeldri
notkun, sem einmitt er fagurt
og dýrmætt. Og eg hefi mjög
litlu öðru hér til að svara. en
að notkun þessarar bænar hefir
önnur áhrif á huga minn og
tilfinningalíf en á bréfritarann.
það er einhver tign einfald?
leikansi yfir þessum fáum orð-
um ,sem því veldur, að eg hefi
aldrei heyrt svo með þau farið,
að mér fyndist þetta vera þvælt.
$210,750.00
í peninga verðlaunum
Uppskerutíminn veitir tækifæri til að velja
korn og sát5tegundir, sem hafa á veraldar korn-
sýningunni og búna'ðarþinginu.
Ritlingar hafa verib teknir saman til leitJ-
beiningar þeim, er þátt vilja taka í sýning-
unni. Skrifið eftir þeim strax. Sendið bréfit5 til
Secretary, Provincial Committee, World’s Grain
Exhibition and Conference, Department of Agri-
culture, í heimafylki þínu.
VERALDAR KORNYRKJUSÝNINGIN
°g
BÚNAÐARÞINGIÐ
Regina 25. júlí til 6. ágúst 1932
Þetta stórkostlega canadiska fyrirtæki veitir
ybur tækifæri til at5 vinna mjög veruleg ver’ð-
laun í peningum. Um verðlaun mega allir bænd-
ur keppa, út um allan heim, og er þeim skipt
í 56 flokka. Sérstök peningaverðlaun, 1701 aT5
tölu, verða veitt fyrir sýnishorn af hveiti, höfr-
um, byggi, hör, smára, maiz o. fl.
Sýningarmuni má skrásetja upp til 31. janúar
1932, en sýnishornin sjálf mega eigi seinna vera
komin í hendur forstöt5unefndar sýningarinnar
f Regrlna en 1. mn r/ 11132.
Eftir verðlaunaskrá og reglugerðum áhrær-
andi skrásetningu sýningarmuna, skrifið: Secre-
tary, World’s Grain Exhibitlon and Conference^
Imperial Bank Chamber, Regina, Sask.
HON. RORERT WKIR HON. W. G. HUCKLE.
.MiniMter «f Aicrieulture. . MinlMter «f Agrleulture.
f«r Cnnadn for SaNkatehenan
LAtl'R sjft hvað
þír rrektftt. Lelti-
beiulTV iitVrum 1
l»v! Mem þér vfti«5.
Chalrmnn Vatlonal Chalrman Exeeutlve and
Commlttee Flnanee Cíimmlttee