Heimskringla - 26.08.1931, Blaðsíða 1

XLV. ÁRGANGUR.
WINNIPEG MIÐVIKUDAGINN 26. ÁGÚST 1931
NÚMER 48
SPECIAL
Men's Suits Dry Cleaned
and Pressed ............fl.OO
Ladies’ Plain Dresses Dry
Cleaned and Pressed ----fl.00
Goods Called Por and Deliyered
Mlnor Repairs, FREE.
Phone 37 06X (4 lines)
MAKE NO MISTAKES
CALL
DYERS & CLEANERS, LTD
PHONE 37 061 (4 lines)
EINTAL GÖMLU KONUNNAR.
Hve kalt er þetta þorrakvöld,
að þreyja hér, á fótum köld
og raunir sínar rekja.
Og ekkert vinhlýtt andlit sjá,
en aðeins myndir liðnar hjá,
er söknuð sárann vekja.
Eg heyri skvaldur, hlatra og þys
í húsinu mig umhverfis,
__því heimboð er þar inni- —
en hér eg þögul þreyja má,
__ei þori mig að láta sjá,
svo veizluspjöll ei vinni.
I>ví oft eg sé þann ímugust,
__Með orðum þó ei hafi fluzt
á svip hins unga er segir: »
þeir gömlu verða að vera—sér.
Til vansa þeirra nálægð er,
sem eru ósiðlegir.
Já, nú er af sem áður var,
til óvirðingar neinstaðar,
eg þótti á unga aldri.
Þá gest að mínum garði bar-
þó gamall væri og orðinn skar,
hann mætti ei kveðju kaldri.
t>á æðri og lægri mönnum með,
eg mátti vera og sjálf mér réð,
en nú mig hrokinn hæðir. — -
Mín aldna móðir aldrei fann
í umsjá minni kulda þann
sem nú um elli næðir.
* * *
Nú færast tekur óðum að
mitt æfikvöld, ei dylst mér það
því húma fer í hjarta------
þeir segja eg sé elliær
og elti í huga hið liðna fjær,
og máli samtíð svarta.
Já, satt er það hún svipdimm er,
við samanburð, því nú finst mér
þess fortíð færi sönnur,
því flest er gleymt. sem gildi bar
og göfgi lýsti skapgerðar
svo nú er öldin önnur.
I>ví svo er mikinn mun að sjá
—ef metum skyldi prófað á —
sem vetur vors hjá gróðri.
Þó fagrar dygðir finnist enn
þær fágætar víst munu senn,
sem blóm í beru rjóðri.
• * *
Eg sé í huga ungdóms ár,
með æskuleiki, gleði og tár
og vonardrauma dýra;
svo þroska skeiðið skyldum háð
með skipun um að sýna dáð
og eftir striki stýra.
Þó stormar móti stæðu um
skeið
það stælti þrótt og kendi um
leið
á guð og táp sitt trúa.
Þó stórann hefði eg ekki auð
mig aldrei skorti daglegt brauð
og hylli vina og hjúa.
Því hvað þarf meira en hafa
nóg
til heimilis í friði og ró
og baðast ást og yndi?
að eiga mætann mann og son,
sem móður stærst er lífsins von
þá leikur flest í lyndi.
En oft er lífsins velsæld völt
og vonbrigðanna tárin sölt
í skúr þá breytt er skini,
það fann eg mest, er misti hann
sem mér var alt,—en huggun
fann
í okkar unga syni.
Við gælur hans mín græddust
sár
í gleði dögg því breytast tár,
við ungbarns yndisþokka.
—Hve sælt að leggja kinn við
kinn,
—að kyssa litla drenginn sinn,
og greiða ha’ns gullnu lokka.
Á kvöldin þegar birtu brá,
við barm minn sæll og glaður lá
er honum sögu sagði.
í sætri værð hann saug mín
brjóst,
er svefninn yfir hvarma dróst-
og hönd um háls mér lagði.
Eg hélt mín yrði hann ellistoð
og öll sín rækti skylduboð
við gamla og mædda móður;
en valt er flest, — sú von mér
brást.
—Áð verða að sjá af barns sins
ást
er sárt. — Ó, guð minn góður!
Eg man þá daga, að drenginn
minn
ei draga þurfti til mín inn
er fýsti mig hann finna;
en nú hann alla metur meir
en móður sína, er gömul þreyr
í rökkri rauna sinna.
Og hann, sem fyrrum brosti
blítt
og breiddi út faðminn ástarþýtt
á móti mömmu sinni.
nú hana, — með sín hárin grá
hann heyra hvorki vill né sjá;
hún máð er hans úr minni.
Eg man hvað hans var hrein-
skírt mál
og hjarta milt og laust við tál
og brosið blítt á vörum;
en nú er rámur rómur hans,
með regings-tilgerð heldri
manns,
og sérþóttinn í svörum.
Og hann, sem áður bænir bað
sem'barn, þá nóttin færðist að
á ungdóms hverju ári;
í fíflasolli fram á nótt
hann flögrar nú, með eyddan
þrótt
sem nautnadrukkinn dári.
* * *
Að geta tísku taktinn sýnt
og tildur hvert er þykir fínt,
nú mest er mentun talin;
en gleyma hverri dygð og dáð
er drottinn hafði í hjartað sáð,
þá sálin ung var alin.
Ó, hvílík villa, — herra minn
eg heiti á sannleiks kraftinn
þinn
að opna augu þjóðar;
því grátlegast er gæfu slys-
þá getur víma fáræðis
svo glapið sálir góðar.
Sú kynslóð illa komin er
og kalda framtíð skapar sér
er brýtur eðlisboðin,
og varast ei þá viðurstygð
að verði ræktar-skyldudygð —
af tísku — fótum troðin.
—Þorskabítur.
FJÁRHAGSKRÖGGUR
BRETLANDS
Bretland á nú í þeirri vök
að verjast fjárhagslega, að
beztu mönnum þjóðarinnar er
ósýnt sem stendur um nokkur
bjargráð í þeim efnum.
Stjórnin hefir kallað alla
stjórnmálaflokkana á fund til
þess að ráðfæra sig við þá um
hvað gera skuli. En þegar
þetta er skrifað, befir þeim
ekki komið saman um neina |
leið út úr ógöngunum.
Ástæðan fyrir fjárhagsvand-
ræðunum 9 rætur að rekja til
þess, að Bretar hafa á seinni
árum lánað ýmsum þjóðum og
nú síðast þjóðverjum afarmik-
ið fé, sem aðrar þjóðir álíta
ekki sem bezta tryggingu fyrir.
Til Frakklands var og talsvert
af gulli flutt úr Englandsbanka.
Ennfremur nemur tekjuhalli
Macdonalds-stjórnarinnar $600,
000,000. Alt hafði þetta áhrif
á gengi sterlings pundsins svo
mikil. að fjárhagshætta vofir
yfir ríkinu, nema þeim gengis-
mun sé afstýrt og hagur lands-
ins sé betur trygður.
Tillögur Macdonald-stjórnar-
innar viðvíkjandi tekjuhallan-
um eru þær> að tíu prósent
innflutningstollur sé að lögum
gerður, að alt varasjóðsfé kom-
andi árs sé notað, sem nemur
$250,000,000. Eunfremur að
tekjuskattur. sem nemur tveim
shillings af hverju sterlings
pundi sé lögákveðin. En um
þessi atriði kemur stjórnmála-
flokkunum ekki saman. Con-
servatívar eru með fyrstá at-
riðinu, en sumir í stjórninni
eru því mótfallnir. Liberalar
kveða það spilla, en ekki efla
traust á landinu, að nota vara-
sjóð þess, en ýmsir stjórnar-
sinnar telja að á sama standi
þó gull sem miðill hverfi úr
sögunni. Tekjuskattinum eru
conservatívar mótfallnir og
margir liberalar einnig. Telja
þeir hann verða til þess, að
menn leggi ekki fé í viðskifti
í landinu, ef þeim skatti sé
ekki hagað eftir því sem eigi
sér stað hjá öðrum þjóðuui.
Þó talað sé nú um samsteypu-
stjórn í blöðum á Englandi,
er því ekki líklegt, að af slíku
geti orðið, þar sem svo mikið
ber á milli. En eigi
að síður, eru ekki taldar góðar
horfur á, að liberalar geti stutt
Macdonald-stjórnina eða stefnu
hennar í vandamálum þeim sem
óumflýjanlega verður nú að
leysa úr. Virðist því ekki annað
sýnna, en að til kosninga reki,
og er þó sagt að enginn stjórn-
málaflokkurinn sé því fyigjandi
að út í kosningar sé lagt, sem
stendur. En við einhverju stór-
sögulegu er búist á hverri
stundu á Englandi.
STJÓRNARSKIFTI
Á ENGLANDI
Verkamannastjórnin leggur nið
ur völd. ‘‘Union” stjórn
mynduð.
Síðan fréttin hér að ofan af
ástandinu á Englandi var skrif-
uð s. 1. laugardag, hafa þau
tíðin«^| gérst, að MacDonald
stjórnin hefir lagt niður völd
og ný stjórn verið mynduð, sem
skipuð er mönnum úr öllum
flokkum.
Þegar stjórnarformaður Ram-
sey MacDonald sá, að samkomu
iag var óhugsanlegt um tillögur
hans, að bæta úr tekjuhallan-
um á fjárhagsreikningunum. fór
liann á fund konungs, og barst
sú frétt út nokkru síðar, að
stjórnin hefði ákveðið að ieggja
niður völd. * j
Konungur kallaði þá alla
stjórnmálaflokkana á sinn fund
og tjáði þeim hvernig komið
væri. En vegna þess að hann
bjóst við, að hvaða ráðstöfun
sem gerð yrði af stjórn þeirri
er tæki við völdum til þess að
bæta úr fjárkreppu landsins,
gæti orðið hnekkir fyrir þann
stjórnmálaflokk, virtist honum
beinast liggja fyrir, að sam-
steypustjórn væri mynduð til
þráðabirgða að minsta kosti, og
kosning færi þá fram að 6 mán-
uðum eða ári liðnu.
Þessa bendingu hafa nú allir
stjórnmálaflokkarnir tekið til
greina og hafa kornið sér saman
um að mynda samsteypustjórn.
Stanley Baldwin foringi con-
servatíva lagði strax til, að Rt.
Hon. Ramsay MacDonald væri
formaður samsteypustjórnarinn
ar og er talið víst að hann verði
ráðherra, sem áður.
Hverjir hinir ráðherrarnir
verða, er enn óljóst um. En
Philip Snowden fjármálaráð-
herra MacDonald-stjórnarinnar
og J. H. Thomas nýlendumála-
ráðherra er talið víst að verði
í hinni nýju stjórn. Og leiðtogar
liberala og conservatíva munu
nokkurn veginn sjálfsagðir í
henni. Sir Josiah Stamp hefir
og mikið verið í ráðum á fund-
um þeim er konungur hefir
kallað saman til skrafs og ráð-
gerða um hvað gera skyldi. Er
ekki ólíklegt talið að hann verði
einn af ráðherrum nýju stjórn-
arinnar. En ef til vill berast
nánari fréttir. hvernig stjórnin
verður skipuð áður en blaðið fer
í pressuna.
Yfirleitt virðist þetta spor sem
stígið hefir verið mæta góðum
undirtektum. Er liberal og con-
servatíva flokkunum talið mjög
til gildis, að hafa lagt flokks-
stefnurnar til síðu í bráðina og
beint huga að því einu, að rétta
við hag landsins. Eflaust hefðu
þeir frá flokkssjónarmiði skoð-
að grætt á því, að nú þegar
hefði gengið til kosninga.
HREINDÝRA HIRÐARAR
Þrjár fjölskyldur. 9 manns
alls, frá Lapplandi komu til
Winnipeg s. 1. laugardag. Eru
þær á leið til Kittigazuit, sem
er þorp meðfram MacKenzie-
ánni óraleið norður af Ed-
monton eða á 69 gráðu norður
breiddar. Lapplendingarnir hafa
verið fengnir af sambands-
'stjórninni til þess að gæta hrein
dýra hjarðar stjórnarinnar þar
nyrðra. Hreindýrin eru um
3400 talsins og voru keypt af
Bandaríkjastjórninni. Verður
bráðlega komið með þau *frá
Alaska, þaðan sem þau nú eru
til Kittigazuit. Lapplendingar
nir lifðu hjarðmanna-lífi í
heimalandi sínu.
EFTIRTEKTAVERÐ SKÝRSLA
I skýrslu Wickersham-nefnd-
arinnar í Bandaríkjunum, sem
skipuð var til þess að rannsaka
og gefa allar þær upplýsingar
um glæpi í landinu, sem hægt
væri að ná í, segir frá því í
einni skýrslu sinni, að innfædd-
ir menn í Bandaríkjunum fremji
miklu fleiri glæpi. en hinir svo-
nefndu útlendingar. Þykir þetta
tíðindum sæta, því það er al-
gerlega gagnstætt því sem al-
ment hefir verið haldið.
Eitt sem eftirtektavert er fyi'-
ir þetta land í skýrslu þessari
er það, að eftir að nefndin hefir
kynt sér glæpaskýrslur annara
landa til samanburðar, telur
hún flesta glæpi framda, í hlut-
falli við fólksfjölda, í Mexico,
ítalíu og Grikklandi. Og næst
þeim kemur svo Canada. Er
Canada þá eftir alt saman orðið
meira glæpa-land, en Bandarík-
in! Að vísu er nokkur hugar-
léttir í því, að glæpir í Canada
eru sjaldnast stórglæpir. En svo
prýða þeir heldur ekki söguna.
TALA ATVINNULAUSRA f
MANITOBA
Tala atvinnulausra manna í
Manitoba, er sem stendur sam-
kæmt skýrslum fylkisstjórnar-
innar 40,817. Af þeim eru
20,767 í Winnipeg.
En svo eru margir af þessum
atvinnulausu mönnum fjöl-
skyldu feður. Tala þeirra sem
fyrir þyrfti að sjá, ef þeir ekki
hlytu atvinnu ,yrði sem næst
105,000 í fylkinu. Af þeim eru
í Winnipeg um 50,000.
KOSNINGAR f QUEBEC
Kosningunum í Quebec fylki
lauk þannig að Liberalar hlutu
79 þingsæti, en conservatívar
11.
Tashcerau-stjórnin vann því
frægan sigur, eftir því sem
áhorfðist, því fyrir kosningarn-
ar þóttu mikil líkindi til, að
leberal-flokkurinn mundi tapa,
ef ekki með öllu völdum, þá
að minsta kosti mörgum þing-
sætum. Hafa menn auðvitað
gert sér þá hugmynd út af úr-
slitum sambandskosninganna
s. 1. sumar, og svo vegna' Beau-
harnois-hneykslisins, er lib-
eral stjórnin í Quebec var rið-
in við. að því leyti, sem það
var hún sem seldi Beauharnois
félaginu orkulind fylkisins. Og
eins og í kosningum kemur oft
fram ,var auðvtiað á ýmislegt
fleira hneykslanlegt bent í fari
hennar. En ekkert af því hafði
áhrif á átkvæðagreiðslu kjós-
enda. Þeir voru hæðst ánægð-
ir með það alt saman.
Tashercau-stjórnin bætti við
sig 6 nýjum þingmönnum. Voru
5 af þeim úr hinum nýju kjör-
dæmum er stjórnin myndaði
með breytingu á kjördæma-
skiftingunni er hún lét gera.
Voru þau sæti henni auðvitað
fyrirfram vís. En eitt þing-
sætið vann hún af verkamanna-
fulltrúa. Enginn verkamanna-
fulltrúi né óháður náði kosn-
ingu. Flestir þeirra töpuðu
meira að segja tryggingarfé
sínu.
Conservatívar höfðu áður 11
þigmenn og hafa það énn.
Camillien Houde, borgarstjóri
í Montreal og leiðtogi conser-
vatíva-flokksinsi í fylkinu náði
ekki kbsningu, enda er hann
ekki sagður flokksforingi á við
Taschereau. En conservatívar
náðu í sæti eins ráðgjafa stjórn
arinnar. Hét ráðgjafinn Gordon
W. Scott er ósigurinn beið, og
var fjármálaráðgjafi. Ensku
mælandi menn áttu margir
heima í hans kjördæmi, og er
talið að það hafi riðið honum
að fullu.
Að kosningarúrslit þessi hafi
nokkur áhrif á sambandsstjón-
ina. eins og liberalar halda
fram, nær engri átt. Eins og
menn muna fór nýlega fram
kosning í einu kjördæmi í
Quebec til sambadsþingsins og
vann conservatívi það sæti, þó
áður hefði það ávalt kosið leb-
eral-þingmann.
Einnig er það ekki annað en
pólitízk ofsakæti hjá Quebec-
ingum, að hreyfa því, að sigur
Tashcereau hafi verið svo mik-
ilfenglegur, að hann hljóti að
skáka King næst, sem leiðtogi
liberalflokksins í Canada. Fyrst
og fremst eru Frakkar ávalt
Frakkar er til kosninga kpm-
ur og eigum vér með því við
hina bókstaflegu skoðun þeirra
á einni hjörð og einum hirði í
pólitízkum skilningi sem trúar-
legum. En svo gæti farið að
hirðirinn kæmist að því, að
slík trú rénaði, er út fyrir
Quebec fylki kæmi. Að öðru
leyti er sigur Tashcereau ekki
í raun og veru neinn. Hann
heldur aðeins því sem hann
hafði. en braut hvergi gömu!
hervirki aðal andstæðingaflokks
síns, conservatíva.
Liberalar geta auðvitað bent
sigri hrósandi eftir þessar kosn-
ingar, sem áður, á þetta vígi
flokks síns í Quebec. En hvar
eru vigi þeirra í landinu utan
Quebecfylkis?
LÝKUR A.T.C.M. PRÓFI
Albert Stephensen.
Þessi ungi og éfnilegi píanisti
lauk í sumar A.T.Q.M. prófi í
píanóspili við Toronto Conserv-
atory of Music. Hann er sonur
þeirra Mr. og Mrs. Sigurðar
Stpehensen að 417 Ferry Road,
í St. James.
HVAÐANÆFA.
Póstflutningur # með lofskip-
um hefir verið lagður niður í
Austur Canada eða fyrir austan
borgina Toronto.Frá Toronto til
vestur fylkjanna heldur póst-
flutningurinn áfram, en breytt-
ur þó, eða ferðum eitthvað
fækkað. Þetta er gert af því
hve afar kostnaðarsamur þessi
flutningur er.
• • •
Jack Demsey og konan hans
sem ef til vill er betur þekt
undir leikkonu nafninu Estelle
Taylor. eru að sækja um hjóna-
skilnað. Kæra þau hvort ann-
að um “grimt hugarfar”.
• * *
Frétt barst nýverið um það
frá Rússlandi, að stjórnin væri
búin að afnema reglugerðina
um það, að skamta matinn ofan
í þegna sína. Er vonandi að
Rússinn fari þá til að éta meira
af sínu eigin hveiti og hafi
minna af því til útflutnings en
áður.
• • •
Samkvæmt atvinnu-bjarg-
ráðahugmynd sambandsstjórn-
arinnar, verður fargjald at-
vinnulausra manna sem* úr
bæjunum fara í bænda-vinnu
úti í sveitir greitt af stjórn-
inni.
• * »
Óvanalegir hitar voru hér
s. 1. viku. En á föstudaginn
keyrði þó fram úr hófi. Komst
hitinn þá upp í 100 stig, sam-
kvæmt skýrslu veðurfræðis-
skrifstofunnar í Winnipeg. Ein
stöku mælar sýndu hitann 105
stig eða jafvel meira, en eftir
þeim verður ekki farið, heldur
mælir veðurfræðisskrifstofunn-
ar. Alls einu sinni hefir hitinn
í Winnipeg stigið hærra en
þetta og þó ekki nema hálft
stig, en það var 23 júní árið
1900. Eru því yfir 30 ár síðan.
• • •
Blaðið Winnipeg Evening Tri-
bune hefir gengist fyrir því. að
hér hafa verið sungnir enskir
þjóðsöngvar í skemtigörðum
bæjarinsi um tíma. Hafa bæði
lúðrasveitir og söngflokkar
sungið og bæjarfólk haft hina
mestu skemtun af því. í dag
verður sungið í síðasta sinni f
Assiniboine - skemtigarðinum.
Verða þar 4 lúðra flokkar sem
samtals eru í um 100 manns og
kórsöngur sem um 800 manns
taka þátt í. Þúsundir manna eða
jafnvel tugir þúsunda hafa not-
ið þessarar ágætu skemtunar
undanfarið.
Framhald frétta á 5. bls.