Heimskringla - 09.09.1931, Side 2

2. BLiAÐSÍÐA
HEIMSKRINLA
WINNIPEG 26. ÁGÚST 1931
TRÚBOÐARNIR
Eftir Louis Becke.
(úr Pacific Tales)
Þýtt hefir G. A.
; að verða gömul og ljót, Tulpe.’’
Dynjandi regnskúr, hvít eins
og þokuveggur ruddist fram úr
fjallaskarðinu fyrir ofan höfn-
ina, buldi á lygnum vatnsflet-
inum og hvarf svo út til hafs.
Nokkrar dökkbrúnar konur
og börn stóðu á klettunum á
hafnarrifinu og veifldu fisk. Það
var lágsjávað og víkin var lygn.
Konurnar hristu regndropana úr
hárinu og af hörundinu, sem
gljáði með koparlit; þær hlóu,
sungu og kölluðu hver iil ann-
arar yfir hyljina, sem voru milli
klettanna.
“Ó — hó!” hrópaði há og
grannvaxin stúlka, sem var nak
in niður að mitti — um mitt-
ið hafði hún marglitt belti úr
banana-trefjum eins og allar
hinar konurnar. — “Ó — hó!
En hvað regnið er kalt! Bráð-
um fara fiskamir að bíta, og í
dag verður karfan mín þyngst.’’
Um leið og hún sagði þetta,
sveiflaði hún bambus-stönginni
meðæfðri hendi út yfir hylinn.
“Nei, heyrið þið bara, hvað
hún segir,’ hrópaði lítil, glað-
leg og búlduleit kona. sem stóð
andspænis henni. “Hlustið þið
á Niyu, sú er svei mér upp
með sér; hún hefir ekki orðið
vör ennþá og samt er hún að
gorta af aflanum, sem hún
þykist ætla að fara heim með
Farðu heim og sæktu netið
hans pabba þíns; þú færð hvort
sem er ekki bröndu á öngulinn.”
Sú, sem talaði, tók lítið fisk-
seiði úr körfu, sem hékk við
hliðina á henni, og kastaði því,
hlæjandi í hina
Niya hló glaðlega um leið og
hún beygði höfuðið og sveiflaði
liðugum líkamanum til hliðar;
fiskurinn þaut fram hjá henni
og skall á skrokknum á strák.
sem stóð rétt fyrir aftan hana.
Strákurinn snéri sér við, gerði
sig illilegan og kastað fiskinum
til baka.
Taktu við þessu, feita Tulpe.
Eg vildi að hann lenti upp í
trantinn á þér og sæti fastur
í kokinu á þér, svo að þú kafn-
aðir. Þá mundi maðurinn þinn
Niya skellihló, og þeir, sem
næstir voru tóku undir með
henni, Tulpe hló líka.
Svo fleygðu þær frá sér veiði
stöngunum og körfunum og
köstuðu sér í sjóinn; þær léku
saman og fæturna snúa út
á við; strákarnir krupu sér,
kross lögðu undir sér fæturna
og breiddu út hendurnar á jörð-
ina — allir horfð.u niður og
biðu.
Brátt voru dyrnar opnaðar
sér og hlóu eins og börn, enda og gömul kona, hvít fyrir hær-
voru þær allar barnalegar í um kom út, hún var ellihrum og
lund- þótt sumar væru farnar studdist við staf úr íbenholti.
að eldast.
Eftir nokkra stund fór sólin
aftur að skína og hitinn varð
steikjandi; konur og börn tóku
stengur sínar, lögðu körfurnar
á bakið og lögðu af stað til
þorpsins.
í þorpinu voru um fimtíu
kofar með gráum stráþökum.
sem voru sigin niður um miðj-
una; gaflarnir á báðum endum
voru háir og mjóir.
Næst höfninni, og stærra
en hin, var hús, sem Tagusa,
konungurinn, áttií Veggirnir á
því voru úr reyr og umhverfis
það var lág girðing hlaðín úr
kóröllum. Frá húsinu og út
að girðingunni voru á að gizka
fimtíu fet á hvern veg, og á
henni voru hlið bæði að aftan
og framan; alt svæðið innan
girðingarinnar var þakið snjó
hvítum, muldum kóröllum,
nema mjó gata, sem lá frá
fremra hliðinu upp að húsdjrr-
unum.
Fiskifólkið nálgaðist þorpið;
eldri konurnar gengu á undan.
tvær og þrjár saman, en á eft-
ir komu ungu stúlkurnar og
strákarnir, alt í einni hlæjandi
þvögu. Þegar hópurinn kom
að girðingunni umhverfis kongs
húsið, þagnaði hláturinn og þá
var talað saman í lágum róm;
það hafði alt af verið siður
þar á eyjunni að tala lágt í
návist höfðingja; og Tagusa
konungur í Lela réði yfir fjög-
ur þúsund mannslífum. Það
voru til aðrir höfðingjar á eyj-
unni, sem áttu heima í öðrum
þorpum og réðu yfir fleira fólki
en Tagusa. en engin þeirra jafn-
aðist á við hann að ættgöfgi
og frægð í orustum.
Hljóðlaust og hálfbognar
Gamla konan leit snöggvast
yfir hópinn.
Stúlka kom út á eftir henni
og breiddi stóra, hvíta mottu á
hússvalirnar, svo að gamlá kon-
an gæti setst niður. Kerling
beygði s'ig niður hægt og gæti-
lega og settist. Stúlkan kraup
fyrir aftan hana og horfði með
stórum , leiftrandi augum yfir
öxlina á henni.
Alt í einu lyfti gamla konan
upp stafnum og sló honum
tvisvar hægt í gólfið. Fiski
fólkið stóð á fætur hratt og
hljóðlaust, gekk hálfbogið og
lagði frá sér körfurnar við fæt-
ur hennar.
Enginn talaði orð, en eigandi
hverrar körfu leit til Sipi um
leið og hann setti niður körfu
sína og bærði varirnar um leið.
Sipi nefndi nafn hvers eiganda
án þess að líta til hægri eða
vinstri.
“Þetta er gjöf Kinis, konu
Naro til Seu, móður Tagusa
konungsins.”
“Þetta er gjöf Leju, dóttir
Narils til Seu móður konungs-
ins”.
Svona hélt hún áfram þang-
að til allar körfurnar voru
komnar á sinn stað. Eigendur
þeirra gengu aftur með hægð
þangað sem þeir höfðu áður
verið og biðu þess að móðir kon
ungsins tæki til máls.
“Niya, komdu hingað.”
Áður en gamla konan hafði
slept orðinu var Niya staðin
upp; hún gekk út úr hópnum
og settist niður hjá körfunum
“Teidu tíu fiska handa Tag-
usa, konunginum, tíu handa
hverri konu hans og tvo handa
Sipi.”
Stúlkan flýtti sér að gera
eins og henní var boðið og
gengu konurnar hver á eftir
annari í gegnum þrönga hlið-1 lagði fiskana á laufblöð. sem
ið og upp að dyrunum í kon-1 Sipi færði henni.
unsghúsinu. Þar krupu þær j “Þetta er gott”, sagði Sea
verða mér þakklátur og fá á hinn einkennilega hátt kvenna | gamla og brosti til stúlkunnar.
sér aðra konu. Þú ert farin (í Karólínu-eyjunum, með hnén j Niya var frænka Sikra, sem var
einn af hraustustu hermönnum
konungsins og bróðursonur
Seu.
“Þetta er gott, barnið mitt.
Og segðu nú fólkinu, að Tag-
usa, konungurinn, sé veikur
og geti ekki komið út í dag,
til þess að skoða gjafirnar, sem
lað færir honum og húsi hans,
af velvild sinni til hans. Láttu
}að svo fara heim til sín og
taka með sér alla fiskana, sem
jað hefir komið með, nema
jessa fimtíu og tvo, sem liggja
hér fyrir framan mig”.
Konurnar komu aftur og
hver tók sína körfu, svo gengu
þær hægt burt, út í gegnum
hliðið og hurfu brátt inn í
kofa sína; en Niya var kyr efjtir
bendingu frá gömlu konunni
og settist niður hjá Sipi.
Eftir nokkra stund kom kari-
manna hópur; þeir stigu þungt
til jarðar og sungu hátt. Þeir
voru háir og vel vaxnir og berir
ofan að mitti; þeir höfðu langt
hár, sem þeir undu saman í
hnút aftan í hnakkanum. Þeg-
ar þeir komu að hliðinu, hættu
þeir að syngja og hver maður
setti körfu, sem hann bar. tmeð
ætirótum í, við fætur gömlu
konunnar." Niya tók, samkvæmt
skipun kerlingar, tvær rætur
úr hverri körfu, til borðhalds
konungsins. Svo tóku mennirn-
ir aftur upp körfur sínar og
héldu heim til sín á eftir kon-
unum.
Og enn komu aðrir hópar af
körlum, konum og börnum með
sínar daglegu gjafir — fiska og
fugla, lítil, steikt svín, kókos-
hnotur, bananas og aðra ávexti,
sem vaxa í hinum frjósömu
suðurhaffeyjum. Alt var þetta
fólk hraust, vel vaxið og rösk-
legt.
Þegar þeir síðustu voru farn
ir tók Sipi kúfung, bar hann
að vörum. sér og blés í hann.
Nokkrir karlar og konur, sem
voru þrælar, eins og hún sjálf,
komu aftan úr afturhluta húss-
ins, tóku vistirnar og báru þær
til eldaskála konungsins.
til að skipsklukkan kallaði; en
inn á höfnina voguðu skip-
stjórarnir ekki að sigla. Að
vísu þurfti ekki að óttast svik
af hálfu eyjarskeggja, en inn-
siglingin var gegnum ós, sem
var þröngur og krókóttur, og
í honum var jafnan þungur
straumur milli kóral rifjanna.
Einu sinni hafði skipstórinn á
ensku hvalveiðaskipi, sem beitti
upp í vindinn fyrir utan, séð
litla skonnortu liggja við akk-
eri rétt fyrir framan konungs-
húsið. Hann sigldi skipi sínu
djarflega inn í höfnina og lagði
því við hliðina á henni. Á einni
viku struku tólf hásetar frá
honum — bros stúlknanna í
landi gintu þá frá sjómenskunni.
Hann reyndi að komast burt,
áður en hann tapaði fleiri mönn
um. Þrisvar sinnum reyndi
hann að draga skipið út úr
höfninni með fimm bátum, en
það mistókst í öll skiftin, sjó-
mönnunum og eyjarskeggjum
til mikillar gleði. Þegar hann
reyndi í fjórða skiftið, rakst
skipið á rif og brotnaði.
Á þessum söguríku dögum.
og lengi á eftir, bjuggu sex
hvítir menn á eyjuniii; þeir
voru umrenningar af því tæi.
sem jafnvel enn í dag finst á
afskektum eyjum norðan til í
Kyrrahafinu. Aðeins einn þess-
ara hvítu manna kemur við
þessa sögu. Hann var gamall
uppgjafa sjómaður og hét
Charles iWéstall. Han(n átti
heima í Lela undir vernd Tag-
usa. og þar hafði, hann verið
þrjátíu ár undir vernd föður
hans. í tíu ár hafði hann ekki
haft nein kynni af öðrum hvít-
um mönnum, sem á eyjunni
bjuggu, þótt ekki væri nema
hálf dagleið sjóleiðis til þeirra
næstu. Að vísu langaði hann
til að sjá þá, en á milli höfð-
ingjanna á eyjunni var ákafur
metnaður, svo að heimsóknir
Það borgar
að búa til
sínar eigin
Reynlð þetta. Kaup-
ið 20 centa pakka
af Turret Fine Cut,
brjótið hann upp,
takið út Chantecler
vindlinga pappírinn
sem þar er og vefj-
ið úr þessu angandi.
m i 1 d a og megin-
hressandi tóbaki.
Það borgar sig —
margborgar sig—að
v e f j a vindlingana
sjálfur ú r Turret
Fine Cut.
Þetta var daglegt líf í Lela.
Snemma á morgnana, þegar
grasið var alvott af dögg og
stórir dropar hengu á laufum
trjánna, þegar páfagaukarnir
heilsuðu sólarupprásinni með
hvelli gargi og villigeltirnir
ruddust fram úr bælum sínum,
fór fólkið á kreik og tók til
starfa á ekrum sínum eða bát-
um úti á sjónum. Þótt engin
þörf væri á að vinna nema hið
allra minsta, var það samt sið-
ur, og .hafði ávalt verið, að
hver fjölskylda færði konung-
inum daglega einhverja gjöf í
mat. Stundum, pegar hval-
veiðaskip láu fyrir utan höfn-
ina, fór konungurinn með alt,
sem honum hafði verið fært
og seldi það fyrir byssur, púður
og rautt klæði; en annars tók
hann aðeins við litlu af því,
sem honum var fært daglega.
Fólkið var ánægt, og eyjan var
sannnefnt allsnægtaland.
TURRET
FINE CUT

-»• A A. .A. .A. .A. .É. A..A. .A.
■A. <A A. A.,
Á þessum löngu liðnu árum
kom það jafnvel fyrir, að hval-
veiðaskip, sem var á leið norður
til Molúkka eyjanna eða Japan,
sigldi fast að landi, lægði segl
og sendi bát í land; svo beið
skipið þangað til báturinn kom
aftur drekkhlaðinn af skjald-
bökum, ávöxtum og ætirótum.
Skipshafnirnar óskuðu þess jafn
an heitt og innilega, þegar þær
sáu hvítu fjöruna og grænu
pálmalundina, þtr sem hú^in
með gráu stráþökunuin stóðu í
þéttri hvirfing, að skipin sigldu
inn á höfnina og létu akkeri
falla. En það var mjög sjald-
an, að nokkurt stórt skip kæmi
inn á höfnina í Lela. Ef skip-
stjórunum þóknaðist, voru bát-
ar sendir í land, og sjómenn-
irnir, sem voru vanir slarkinu
og óþrúttnir, fengu áð ganga
um í lundi meðal hinna vel
vöxnu eyjarskeggja og ^efa
stúlkunum, sem voru kátar hýrt
auga, að sjómanna sið, þangað
milli héraðanna, sem þeir réðu
yfir voru hættulegar og gátu
haft mandráp í för með sér.
Hver höfðingi gætti vandlega
þeirra hvítra manna, sem stóðu
undir vernd hans, og þótt vel
væri með þá farið og þeir
h^efðu gnægð alls þess bezta,
sém eyjan hafði að bjóða, voru
þeir undir ströngu eftirliti, til
þess að þeir yrðu ekki tældir
til að yfirgefa héruð sín óg setj
ast að annarstaðar.
Eftir því sem Westall eltist
og kraftar hans þrutu, sætti
hann sig betur við þá tilhugsun,
að hann mundi aldrei framar
tala við hvítan mann á móður-
máli sínu, nema þegar svo vildi
til að skip kom til Lela. Þótt
hann væri ómentaður maður,
hafði hann skarpa dómgreind,
og á þeim •fjörutíu árum, sem
hann hafði dvalið á eyjunni.
hafði hann náð töluverðu haldi
á Tagusa og helztu ættunum í
hans héraði. Hann hafði ver-
ið trésmiður ,á skipum áður
fyr og hafði strokið af skipi,
til þess að dvelja meðal eyjar-
skeggja, sökum þess, að hon-
um þótti þeir óvenjulega greind-
ir, og gamli höfðinginn, faðir
Tagusa, hafð sýnt honum mikil
vináttuhót. Hann var að því
leyti ólíkur mörgum öðrum sjó-
mönnum, að hann var hvorki
drykkfeldur né ófriðargjarn,
Eftir að hann hafði verið þar
nokkurn tíma, giftist hann
dóttur minni háttar höfðingja
þar á eynni og settist þar að
fyrir fult og alt. Eftir því sem
árin liðu, óx fjölskylda hans,
og vegur hans meðal eyjar-
skeggja fór hækkandi að sama
skapi, og þegar þessi saga gerð-
ist, lifði hann að hálfu leyti að
hætti Evrópumanna í þorpinu
örskamt frá húsi Tagusa. Hann
hafði eignast tuttugu til þrjá-
tíu börn með fimm konum, því
að samkvæmt sið eyjarskeggja
CANADIAN, ,iij PACIFIC
STEAMSHIP5
f LIMITED
Niðurfærzla í C.P.R. Farbréfum
Canadian Pacific eimskipafélagið hefir sett niður
fargjald á þriðja farrými frá Montreal og Quebec til
hafnstaða í Norður-álfunni og á Englándi. Skipin hin
stærstu. Fljót í förum. Öll þægindi. Alúðar viðmót.
Canadian Pacific reglusemi í öllum efnum.
Beint samband við siglingar frá Leith til Reykja-
víkur.
Eftir fullkomnum upplýsingum leitið til C.P.R.
umboðsmanns sem næstur er, eða skrifið til:
W. C. CASEY,
Steamship General Passenger Agent,
372 Main St., Winnipeg Man.
A Thorough School!
The “Success” is Canada’s Largest
Private Commercial College, and the
finest and best equipped business train-
ing institution in Western Canada. It
conducts Day and Evening Classes
throughout the year, employs a large
staff of expert teachers, and provides
sufficient individual instruction to per-
mit every student to progress according
to his capacity for study.
In; twenty-one years, since the founding of the “Suc-
cess” Business College of Winnpeg in 1909, approxi-
mately 2,500 Icelandic students have enrolled in this
College. The decided preference for “Success” train-
ing is significant, because the Icelanders have a keen
sense of educational values, and each year the number
of our Icelandic students show an increase.
i
Day ancl Evening Classes
OPEN ALL THE YEAR
The SUCCESS BUSINESS COLLEGE, Ltd.
PORTAGE AVENUE AT EDMONTONSTREET.
PHONE 25 843