Heimskringla - 04.11.1931, Blaðsíða 1

DYERS & CLEANBRS, LTD.
SPECIAL
Men’s Suits Dry Cleaned
and Pressed ..............11.00
Ladies’ Plaln Dresses Dry
Cleaned and Pressed ......tl.00
Goods Called For and DellTered
Minor Repaira, FREE.
Phone 37 0«! (4 llnes)
XLVI. ÁRGANGUR.
MINNINGARORÐ
Egilsína Sigurveig Helgason
Eins og skýrt var frá í síð-
asta blaði, andaðist hún að
heimili sínu í Swan River hér-
aði 10. október, og var jarð-
sungin þann 13. í viðurvist
fjölda ættmenna og vina.
Egilsína var fædd 22,. siept-
ember árið 1885 að Mosfelli í
Húnavatnssýslu á íslandi og
var liún elzt af 6 systkinum er
náðu fullorðins aldri. Foreldrar
hennar eru hin vel kunnu og
góðu hjón, Halldór J. Egilsson
og Margrét Jónsdóttir, sem nú
lifa við háann aldur hjá Arnóri
syni sínum þar í Swan River
héraði. Hún var aðeins á 3.
ári er hún kom með foneldrum
sínum til Ameríku.
Hinn 4. júlí 1902 gekk hún að
eiga Sæmund Helgason er mun
vera ættaður úr Langadal í
Húnavatnssýslu, og hafa þau
jafnan síðan búið í Swan River
dal, að undanskildum tæpum
árstíma, er þau dvöldu vestur
við Kyrrahaf. Þau hjón eign-
uðust 9 börn, en eitt þeirra dó
á fyrsta ári. Eru þessi hin 8
lifandi börn þeirra:
Jóhanna Margrét,
Halldór Jóhannes,
Helga Jakobína,
Elín Oktavía,
Sigurrós Guðrún,
Aðalsteinn Haraldur,
Jiilíus Daniel,
Egill Friðrik.
Eru börnin öll í föðurhúsum,
uema tvær systur, er hafa at- '
vinnu hér í borginni.
Hin látna kona þjáðist um
mörg ár af sjúkdómi þeim ei
leiddi hana til bana, og þrjú
síðustu árin mátti lieita að hún
væri algerlega rúmföst. En
allar sínar þjáningar bar hún
með þreki og stillingu, enda
naut hún fullra sálarkrafta
fram að dauðastund.
Það er tilfinnanlegt skarð
höggvið í hóp hinnar íslenzku
sveitar í Swan River/íiéraði við
fráfall Egilsínar Helgason. Hún
var hin mesta myndar kona
bæði í sjón og reynd, eins og
liún átti til kyns að rekja. Þau
hjón söfnuðu víst eigi mjög af
löndum eða lausum aurum, en
þau eignuðust og ólu upp stóran
og fagran barnahóp, og er það
ríkidæmi gulli meira.
Eg veit að manni hennar og
börnuiy, og ekki síður hinum
aldurhnignu foreldrum og öðr-
um frændum svíður sárt þessi
missir, því að aldur hinnar
látnu varð eigi hár, aðeins 46
ár, og þau höfðu gert sér fagrar
vonir um samfylgd heim um
mikið lengra skeið. En er það
ekki bezt fyrir þann sem þjáist
eífeldlega, og getur ekki fengið
meina bót, að fá að sofna hin-
um langa svefni og hvílast í
skauti móður jarðar.
Eg minnist með söknuði stuttr
ar viðkynningar af þessari látnu
heiðurskonu, og er mér Ijúft
að skrifa þessi fáu minningar
orð. M. P.
MR. BENNETT VEIKUR
Eftirfarandi grein stóð í rit-
stjórnardálki blaðsins Manitoba
Free Press s. 1. þriðjudag.
Fréttir frá Ottawa herma,
að Mr. Bennett hafi legið rúm-
fastur s. 1. viku og að heilsa
hans sé að verða áhyggjuefni
þeim, siem hann umgangast
mest. Fréttin er jafnfram á-
hyggjuefni allri þjóðinni.
Forsætisráðherraiui hefir lit-
ið á skyldur sínar með strangri
alvöru og hann hefir fórnað
þeim tíma sínum og kröftum
án þess að taka nokkurt tillit
til hvað sjálfum honum leið.
Hann hefir ofboðið líkamsþrótti
sínum úieð starfi sínu, og það
er nú að koma í ljós í vanheilsu
hans.
Mr. Bennett hefir unnið starf
sitt af svo mikilli einlægni og
eldlegum áhuga, að til slíks eru
fá dæmi. En heilsubrestur hans,
er viðvörun um, að svo megi
ekki halda áfram. Byrðin sem
á herðum forsætisráðhetrrans
hefir hvflt hefir verið svo þung,
að ofætlun er nokkrum manni,
að bera hana til lengdar. Og
enda þótt canadiska þjóðin gleðj
ist af því, að sjá þjóna sína
beita öllum lífs og sálarkröft-
um sínum í þjónustu hennar,
er henni það ekki neinn fögnuð-
ur, að vita þá stofna heilsu
sinni í hættu með því. En það
er einmitt það, sem Mr. Benn-
ett hefir verið að gera
Vegna alheims kreppunnar,
hafa hér verið erfiðir tímar.
Tímabilið sem Mr. Bennett hef-
ir verið við völd, hefir þvf verið
mjög erfitt stjórnartímabil. En
hann hefir með óbilandi trú á
flokkstefnu sína, færst þá erf-
iðleika í fang og ótrauður
breytt eftir henni í stjórnar-
starfi sínu.
En hvað sem um ágæti flokks-
stefnu hans er að segja, er hitt
víst og áreiðanlegt, að hann
hafi beint huga og starfi að
því einu, er hann áleit Canada
fyrir beztu. Um það getur eng-
inn verið í vafa.
Canada þjóðin í heild sinni
æskir og vonar, að forsætisráð-
herrann komist sem fyrst til
heilsu aftur. Hún veit að fram-
kvæmdalíf þjóðarinnar þarfnas*:
manns með sem hans.
AUDITORIUM.
Eitt af því sem tilfinnanlega
hefir skort í þessum bæ um
langt skeið, er samkomuhöll,
sem svarar til þarfa félags- eða
samkomulífs bæjarins. Þegar
ýms stórmenni hafa komið
hingað, eins og t. d. Ramsay
MacDonald, Lloyd George, eða
slíkir karlar, sem allir þekkja
og öllum leikur forvitni á að
hlýða á eða sjá, liefir þess eng-
inn kostur verið vegna sam-
komuhússleysis. Stærstu salir
hér rúma aðeins 6 til 8 þús-
und nvanns. En hér er þörf á
samkomuhúsi fyrir slík tæki-
færi — og þau eru tíð — sem
rúmar frá 25 til 35 þúsundir
manna.
Nú á loksins að'bæta úr þess-
ari þörf. Og við “The MalT’,
eitt mesta. stræti bæjarins,
kvað eiga að reisa höliina, sem
hér verður auðvitað ávalt nefnd
“Auditorium’’. Hún á að kosta
eina nviljón dala, og leggur
sanvbandsstjórnin frarn lielnv-
ing þess fjár, en, bærinn og fylk
ið einn fjórða hvort.
Auk þess, senv með þessu er,
eins og á hefir verið bent, bætt
úr brýnni þörf að því er sanv-
komuhús snertir, aflar þetta
afarmörgum atvinnu í vetur.
Kvað eiga að byrja eins fljótt
og unt er á verkinu. v
WINNIPEG MIÐVIKUDAGINN 4. NÓV. 1931.
Haust
t ljósaskiftunv dags og dinvnvrar nætur
mig dreymir hljótt að náttúran sé feig;
eg veit að hauðrið höfgum tárum grætur,
minn hugur fyllist undarlegunv geig.
Eg veit að sumrið hefir hausti sungið
sín hörpuljóð í djúpri þakkargjöð,
I og loftið drúpir daggarnvóðu þrungið,
og dapurleiki hvflir yfir jörð.
Eg sé að haustið huliðsblæju skýlir
heimi öllunv, sorgum hans og neyð;
og foldin fögur frjóefni sín hvílir
í faðmi þess á sinni þroskaleið.
Eg veit að það er margs frá sumri að sakna,
með söngvakliði, er dýpstum tónum ná;
og það er eins og ótti við að vakna,
að vonir mínar kanske dæju þá.
Er lít eg skóg í haustsins helgiskrúði,
nvinn hugur reikar langt til fjaila inn;
þar fossinn vekur sína bjarkarbrúði,
er brosi haustsins kveður viniun sinn.
Mér finst eg heyri ‘ann klökkunv rómi kalla
sín kveðjuorð nveð djúpum saknaðs hljóm,
og náttúrunnar sál um eilífð alla
nvér opni sýn í lífsins helgidóm.
Er norðurljósin lýsa unv land og frera,
og leiftra stjörnur yfir fjallaskörð,
þá guð er sjálfur oss að opinbera,
að eilíf fegurð lifir hér á jörð.
Því þegar leysist vetrar kyngi-kraftur,
og klakajöfur sleppir tökum þeim,
þá er það víst að vorið kemur aftur
með vakning lífs og þúsund radda hreim.
G. Stefánsson.
“SHERLOCK HOLMES”
Leikurinn, er Leikfélag Sam-
bandssafnaðar hefir í undir-
búningi, er nú ákveðið að verði
leikinn í Goodtenvplarahúsinu
við Sargent Ave., fimtudaginn
og föstudaginn 19 og 20 nóv.
n. k.
Líklegt er að marga muni
fýsa að horfa á þennan leik,
með, því að hann er saminn upp
úr hinum afar vinsæla og spenn
andi leynilögreglusögum A.
Conan Doyle, sem margar hverj
ar hafa verið þýddar á íslenzku
og eru gamlir kunningjar Is-
lendinga, eldri sem yngri. Sher-
lock Holmes er persóna, einstök
í sinni röð, og sem leynilögreglu
maður á hann engan sinn líka
að skarpskygni og nákvæmri
eftirtekt. Eitt hár, eða fingra-
far eða blóðblettur getur sagt
honum langa sögu, þannig að
hið ríka ínvyndunarafl hans og
hin sterka ályktunargáfa er
undireins búinn að setja atvik
og ytri ummerki í eðlilegt sam-
band hvað við annað, svo að
sanvhengi hinna flóknustu
glæpamála rennur upp í huga
hans eins og hann læsi það af
opinni bók. í viðureign við
hina slungnustu þrjóta og glæpa
hlunn, vinnur hann sigur í
hólmi hversu nauðuglega senv
hann er konvinn og hversu mjög
sem setið er um líf lvans. Þó
að hann tefli altaf á frenvsta
hlunn, vinnu rliann sigur í
hverjum leik nveð snarræði sínu,
dirfsku og hugviti. Brögð hans
eru svo snvellin og viturlega
hugsuð að nvenn hljóta að dást
að þeinv jafnframt því hvað þau
koma mönnum á óvart. En
hversu vel sem-honum lætur
þó það, að glíina við útilegu-
menn nvannfélagsins, og koma
spillvirkjum og óhappanvönnunv
i svartholið, þá slær þó í brjósti
hans nvjög sanvúðarríkt og göf-
ugt hjarta, sem hvergi þolir að
neitt ranglæti sé viðhaft eða
lítilmagnar órétti beittir. Hin
æfintýralega barátta hans við
þorparana í skuggahverfum
Lundúna, er í.raun og veru af-
þreying friðlausrar sálar, sem
verður að hafa eitthvað nvikið
fyrir stafni til þess að sökkva
ekki of djúpt niður í þunglyndi
og eitumautnir.
Leikurinn 'gefur nvjög skýra
heildarmynd af Sherlock Hol-
mes og leiðir sömuleiðis fram
á sjónarsviðið ýmsar algeng-
ustu persónurnar úr leynilög-
reglusögunv Conan Doyle. En
öll rás viðburðanna mjög hríf-
andi og þrungin af atvikunv frá
upphafi til enda.
Leikurinn er í fimm þáttum,
og taka alls seytján manns
þátt í honum, og mun standa
yfir í nærri þrjá kl.tíma. Má
nærri geta að mikinn undirbún-
ing og fyrirhöfn þarf til þess
að koma svona stórum leik á
og verður ekkert til þess spar-
að að gera hann sem bezt úr
garði. Hinn vinsæli og ágæti
leikari, herra Árni Sigurðsson
frá Wynyard, hefir séð unv æf-
ingarnar og leikur sjálfur aðal-
hlutverkið, Sherlock Holmes,
og nvá hiklaust búast við, að
honum farist það snildarlega
vel úr hendi. Sömuleiðis leik-
ur Jakob F. Kristjánsson dr.
Watson, vin Sherlock Holmes;
Ragnar Stefánsson, Moriarty,
glæpakónginn, og margir aðrir
vinsælir eldri og yngri leikend-
ur Leikfélagsins, senv nvunu
hjálpast að þvi að gera leik-
inn senv beztan og skenvtileg-
astan.
Með því að leikurinn verður
líklega ekki sýndur nenva þessa
tvo daga, senv auglýstir hafa
verið, ætti enginn, sem langar
til að sjá liann, að láta tæki-
færið ganga sér úr greipunv.
SAMVELDISRÁÐSTEFNA
Forsætisráðherra Canada hef-
ir sent skeyti til Bretlands við-
víkjandi samveldisfundinum,
senv frestað var s. 1. ágúst. Fer
hann fram á það í skeytinu, að
fundurinn sé hafður sem fyrst.
og í Canada eins og áður var
áfornva’ð. Það senv fyrir vakir
með fund þessunv, er að sanv-
veldisþjóðirnar reyni að nvynda
með sér nánara og öflugra við-
skifta samband, en áður hefir
verið til.
HLÉ Á VOPNA-ÚTBÚNAÐI
Þjóðbandalagið hefir verið að
vinna að því, að sem flestar
þjóðir heimsins semji með sér
að hafa eins árs hvíld frá vopna
útbúnaði. Hefir tillagan mælst
vel fyrir og hafa nú þegar þess-
ar þjóðir tekið áfornvinu vel;
Frakkland, Bretland, Bandarík-
in, Japan, Rússland, Holland,
Ungverjaland, Ástralía, Nýja-
Sjáland. Egyptaland, Albania,
Latvia, Danmörk, Svíþjóð, Norð
ur-Slóvakia, Svissland og fleiri
smáríki. Er í raun og veru
gott útlit með, að þjóðbanda-
lagið komi áformi sínu fram.
Enda er ekki ólíklegt, að flestar
þjóðir geti með sjálfunv sér fund
ið, að þær hafa á heldur litlu
fé að halda til her- eða vopna-
útbúnaðar sem stendur, ef þær
annars geta vegna hernaðar-
anda hætt eitt augnablik að
ljúgja að samvisku sinni.
MAN SJÚRÍUMÁLIÐ.
f Magnsjúríumálinu gerir
hvorki að reka né ganga. Jap-
anir neita að hverfa* burtu með
herinn og auka jafnvel \ið
hann. Bera þeir nú að Kín-
verjar hafi gert leynisanvning
við Rússa um ásjá, ef í hart
færi, og fullyrða sömuleiðis að
Rússar hafi sent Kína vopna-
birgðir. Og þá fer nú að vera
ljóst, hvað þarna er á seyði.
Kína með Rússland að bak-
hjalli (eða er það Rússland
með Kína að bakhjalli?) teflir
skákina á móti Japan með
margar Evrópuþjóðirnar að bak-
hjalli. Öllu er þessu fyrirkom-
ið nveð leynisamningunv og svik
um (?) við Þjóðabandalagið.
Menn hafa átt bágt að gera
sér grein sem stendur fyrir
öðru heimsstríði. Er ekki þarna
skammnvlaust í pottinn búið
fyrir það?
BRETLAND STENDUR í
SKILUM
Síðast liðinn laugardag,
sendu Bretar Frökkum 75 nvilj-
ónir dala í gulli til þess að
grynna á skuldunv sínum við
Frakkland og Bandaríkin eða
láni sem England fékk frá þess-
um þjóðum s. 1. ágúst, að upp-
hæð 250 nviljónir dala. Eru
lánveitendur ekki aðeins ánægð
ir með þetta, heldur jafnframt
hissa, að Bretland skyldi geta
nú þegar greitt einn þriðja þess
arar skuldar.
SENN 93 ÁRA.
“Ern og frískur ennþá, og
93 ára 14. desember n.k.!’’ —
Þessum orðunv fer blað frá
Langdon í Norður Dakota, senv
einn vinur Heimskringlu þar
hefir verið svo góður að senda
henni, unv fslendinginn Svein-1
björn Björnsson við Vang P.O.
N. D.
“Þéttur á velli og þéttur í
lund’’ segir blaðið ennfrenvur,
“gekk, eða öllu heldur hljóp.
Mr. Björnsson hér á nvilli búð-
anna í dag (í Langdon) í verzl-
unarerindunv. Og hefði það
ekki verið fyrir snjóhvíta skegg
ið og hárið, hefði oss aldrei
grunað neitt unv hinn háa ald-
ur hans.
Vér höfðum tal af Mr. Björns-
syni. Og ef þú heldur, að hann
sé uppgefinn af lífinu, ertu illa
svikinn. Búskap sagði hann enn
borga sig í Cavalier County.
Og hann ætti að vita hvað hann
segir. Hann er einn af elztu
mönnum bygðar sinnar. Hann
er fæddur á íslandi árið 1838,
en kom til þessa lands 1882.
Árið eftir byrjaði hann búskap
hér á jörð þeirri, er hann býr
enn á. Á henni var skógur
nokkur, og honum varð að
ryðja burtu, áður en uxaparið
MAKE NO MISTAKES
CALL
DYERS & CLEANERS, LTD.
PHONE 37 061 (4 lines)
NUMER 6
MR PAUL BARDAL
ráðsnvaður A. S. Bardal útfar-
arstofnunarinnar hefir verið út-
nefndur sem bæjarráðsmanns-
efni í næstu bæjarkosningum
af Civic Progress Association.
Mr. Bardal sækir í Ward 2, þar
sem flestir íslendingar í þess-
unv bæ eiga heinva, og horfir
bæði í því efni og öðrunv mjög
vel fyrir honum til þess að ná
kosningu.
Bæjarkosninganvar verða 27.
nóvember.
með ganvaldags plóginn aftan
i sér, konvst nokkuð áfi-anv. —
Þetta tafði svo fyrir fyrsta ár-
ið, að Mr. Björnsson gat ekki
þreskt uppskeru sína og stakk-
aði henni því það haustið.
Landareign sína heinvafyrir
hefir Mr. Björnsson fært út, svo
að hún er nú 400 ekrur að
stærð. í Canada á hann eina
Section af landi og býr sonur
hans Ólafur á henni. En yngsti
sonur hans Louis rekur búskap
inn með föður sínum heima.
Sveinbjörn er eflaust með
elztu íslendingum vestra og
mun ættaður af Austurlandi.
Kona hans dó fyrir h. u. b.
tveim árum.
NÝ SAGA.
í þessu blaði Heimskringlu
byrjar ný saga eftir enskan
höfund, George A. Henty að
nafni. Hefir Eggert heitinn Jó-
hannsson þýtt hana, er um eitt
skeið var ritstjóri Heimskringlu
og öllum íslendingunv er kunn-
ur fyrir ágæta rithæfileika. —
Sagan nefnist á íslenzku: “Á
háskatímum’’. Er hún auðvit-
að hrífandi ástarsaga, en styðst
þó við dagsanna viðburði, er á
Indlandi gerðust á fyrrihluta
19. aldar. Höf. hennar var sjálf-
ur á Indlandi enda eru lýsing-
ar hans af ýmsum atburðum
þar með afbrigðunv næmar og
lifandi. Annars eru sögur Hen-
ty’s víðfrægar fyrir þetta. Þær
eru ávalt unv það, er hann sjálf-
ur sá og ef til vill reyndi víðs-
vegar út unv heim, því hann
var á eilífunv ferðalögum í ýms-
unv erindum. Hann var hánvent
aður nvaður og skrifaði fyrir
ýms beztu blöð og tínvarit sinn-
ar tíðar. Fæddur var hann ár-
ið 1832, en dó eftir síðustu
aldamót.
Þegar íslendingar eru búnir
að kynnast frásagnarstíl hans í
sögu þessari, sem Eggert heit-
inn þýddi eftir hann, og 9em
Heinvskringlu hefir nú verið
sent handritið af, eigurn vér
von á því, að þeinv geðjist að
honunv, og að saga þessi verði
eins vinsæl meðal lesenda, og
það sem þýðandinn hefir áður
valið að þýða, e$a birta, íslend-
ingum til skemtunar og fróð-
leiks. Og það vita allir eldri
íslendingar hér, að var margt.