Heimskringla - 04.11.1931, Blaðsíða 2

2. BLAÐSÍÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG 4. NÓV. 1931.
OPIÐ BRÉF TIL HKR.
Tileinkað vinum mínum, Mrs.
Rósu Casper, Blaine Wash., og
K. N. skáldi á Mountain, N. D.
Prh.
í Reykjavík.
Sunnudagsmorgun þ. 27 júlí
1930, nýkomnar úr norðurför,
förum við Marta fremur seint
á fætur. Hvíldin eftir 14 daga
ferðalag, var báðum kær. —
Gott að vakna seint og vita ekk
ert reka á eftir. Þenna sunnu-
dag var veður ágætt — sól-
skin og þerrir. Enginn talaði
um kirkjuferð, en allir sem
vetlingi gátu valdið, fóru nú út
á tún, að dreifa, og rifja töðu.
Gekk allur dagur sá í það, og
eitthvað var sett upp um kvöld-
ið.
Næsti dagur, þ.e. mánudagur-
una, þ. e. þriðjudaginn 29. s. en við Jóhanna út í kirkjugarð,
m. var kulsa rigning allan dag- J suður eða austur með tjörn,
inn. Samt gengum við þrjár, j heim hjá spítalanum og til
síðari hluta dags inn í bæ, til Kristínar frænku á Njálsgötu
Kristínar frænku. Bar nú ekki
til tíðinda, að því er mig snerti,
annað en það, að úrfellið og
kuldinn höfðu lamandi áhrif á
mig. Eg sá fram undan mér,
langt og myrkt íslenzkt skamm
degi, sólarlítið eða sólarlaust,
óvissa atvinnu, og langar á-
hyggjunætur—langar og myrk-
ar. Varð mér nú það mál, er eg
hafði áður lauslega hugsað, að
alvöruefni. Næstu nótt hélt það
mér vakandi, þar til eg hafði
svo hugsað það, að eg var al-
ráðin í hvað gera skyldi, og
niðurstaða mín varð sú, að fara
heim — og nú var Ameríka orð-
in heimaland mitt. Að þessari
ákvörðun tekinni, sofnaði eg,
og svaf vært til næsta morg-
uns. Oft hefi eg séð eftir
þó
inn 28 júlí s. á. gekk einnig í
sama verki, því einu bætt við, I þessari ákvörðun, einkum
að nú var slegið milli rif jinga. {þess, að vera ekki mánuði leng-
öll laus taða, sem fyr hafði j ur — nógu lengi til þess, að
slegin verið var hirt þetta kvöld.! islenzku berin væru móðnuð,
Þess skal hér getið, að þær j því enn voru þau langt frá að
mægður, Jóhanna og Marta | vera það. Sífeldir kuldar og
buðu mér að vera allann næsta * sólarfæð, ollu því, ao jafnvel
vetur, og skyldum við Marta
kenna ensku í félagi. Álitu
krækjuberin — þó sæmilega
stór og svört, voru enn bragð-
þær mæðgur að við myndum _ laus eða beisk.
hafa nóg að gera. Hús þeirra i Júlí 30, er elskulegt veður —
var stórt, þrílyft, og leigðu þær : einn af þessum dýrðlegu dög-
út aðra og þriðju hæð, en ; um, sem íslenzk náttúra á til
bjuggu sjálfar á neðsta lofti, og í förum sínum, og er tii með.
var þar ein stór stofa auð,
þægileg til kenslu. Hús þetta
er steinsteypuhús og kjallari
undir því öllu notaður til geyms
lu, og í honum miðstöðvarhita-
stöð, ef mig minnir rétt. Marta
er vel að sér og hefir kent
heimaskóla, og kent ensku með-
al annars. Móðir hennar Jó-
hanna, kom með foreldrum sín-
um til Canada þegar hún var
tveggja ára, og ólst þar upp.
Hún hefir þess vegna ágætan
framburð, og hefir Marta lært
af henni. Hefir því betri fram-
burð á ensku en alment gerist
heima, auk þess var og faðir
hennar, e. o. áður mun hafa
verið tekið fram, kringum 12
ár í Canada. Við höfðum því
ástæðu til að vona, að samvinna
okkar í þessu efni yrði gagnleg
og vel þegin, enda var eg um
eitt skeið meira en hálf-ráðin
í að reyna þetta.
að bregða upp, þegar vel liggur
á henni, og nú lá sýnilega vel
á henni. Það var eins og hún
hvíslaði að mér: Einnig frá
þessu ertu að flýja. Ó, já. Svo
er nú það. í>ær mæðgur yfir-
gáfu heyskapinn gengu með
mér inn í bæ. Á landsbóka-
safninu hittum við frú Jónínu
Christie. Talast þá svo til, að
næsta dag förum við austur í
Fljótshlíð, þangað ætluðum við
áður við færum norður. En af
því gat þá ei orðið, og hafði
eg gefið upp þá ferð, og ákveð-
ið þessa tvo daga til að kynn-
ast söfnum íslands. Með þess-
ari ráðstöfun breyttust og aðrar
fyrirætlanir mínar. Var nú á-
kveðið að Marta skyldi útvega
sjö manna bíl, og lagt yrði af
stað næsta morgun kl. 6. eða
svo nálægt því sem hægt yrði.
Skildi þá með oss þarna sem
við vorum nú staddar. Þær frú
No. 4.
Eg heimsæki Magnús GuS-
mundsson fyrverandi ráðherra:
því fylgir saga.
Þegar eg var unglingur, milli
fermingar og tvítugs aldurs,
var eg vinnukona hjá Guðmundi
og Björgu í Holti í Svinadal i
Húnavatnssýslu. Þau hjón voru
talin með bezta bændafólki í
þeirri sveit og víðar. Bæði voru
þau mentuð meira en alment
átti sér stað um bændafólk —
enda af góðu fólki — myndar-
fólki — í báðar ættir. Þegar
eg var í Holti áttu þau hjón
þrjá sonu og eina dóttur. Dreng
irnir Voru: Magnús, Jakob og
Hjalti, dótturin, Sigurbjörg og
yngst. Magnús mun þá hafa
verið sjö vetra, Jakob sex og
Hjalti fjögra. Ekki var þá um
ferðar kennara vart í þeirri
sveit, svo eg muni. En þeim
hjónum þótti víst tími til komin
að byrja á bóknámi sona sinna.
Var eg settur kennari þeirra
þenna vetur. Skyldi eg kenna
eldri drengjunum lestur og
skrift, þeim yngsta að þekkja
stafina. Guðm. skrifaði vel- og
lagði til stafrofið. Kensla mín
að því er skrftina snerti, lá ein
göngu í þrí, að halda þeim
bræðrum að þessu verki stund
og stund á dag, því enginn
hafði kent mér að skrifa. En
nú gerðist Guðm. einnig kennari
minn, þó ekki vær til þess ætl-
ast. Starf þetta gekk vonum
framar. Jakob var skarpur,
fljótur að læra, en fremur hvík-
ull. Fjörið var svo mikið, að
hann undi ei kyrsetum. Eg
held Jakob hafi verið ieinn af
skörpustu unglingum sem eg
hefi þekt, og hvers manns hug-
var þar, og var innilega vel til
Bjargar, sem ef til vill skyldi
mig betur, en flestir sem eg
þekti í þá daga, og sýndi mér
meiri samúð. Það væri kann-
ske ekki úr vegi, að geta þess,
að einmitt þenna vetur fékk eg
alla þá mentun, sem eg hlaut
* íríandi. — Ekki svo litla held-
ur. Mér var komið fyrir heil-
ann mánuð á Auðólfsstöðum í
Langadal; þar bjuggu þá Jón
og Guðrún. Sonur þeirra Þórð-
ur — elztur þeirra barna, var
töluvert upplýstur — ef til vill
búnaðaskóla námsmaður. —
Hann ^skyldi nú kenna mér
skrift, reikning og dönsku. En
móðir hans Guðrún, sem var
talin fyrirmyndar kona í flestu
og vel að sér til handanna, átti
að kenna mér sauma. Nú eg
var þar þenna mánuð, *og lagði
mikið á mig. Lærði graut í
öllu þessu. Saumaði mér peysu-
föt, þar með lauk hannyrðun-
um. Og til þess að borga alla
þessa kenslu, sem og fæði,
gekk árskaupið mitt — hver
einasta króna, sem eg átti til.
En eg sá aldrei eftir þrí. Þetta
sýnir þó, betur en langar ræður
menningartækifæri kvenfólksins
á íslandi í þá daga, þ. e. a. s
þess sem engann átti að, til að
borga fyrir sig. Meðal vinnu-
konukaup þá kr. 30 um árið
Svo var kallað í símann. —
Getur hann (þ. e. V.-Isl.) ekki
séð mig heima kl. 5 í dag? Eg
ét segja að það' væri ágætt,
bað hann halda símanum augna
blik, tók svo talsímatalið sjálf
og segi, í hálf spyrjandi róm:
Magnús Guðmundsson frá
Holti”, “Já.” “Manstu eftir
Margréti Jónsdóttir, sem þar
var einusinni.” “Já”, hann
f
mundi það. “Eg er Margrét’’
Komdu blessuð og 9æl! og þar
var ekkert hik. Röddin ákveðin
og ríngjarnleg. — ísinn brotinn,
og eftir einn klukkutíma vorum
við Jóhanna gestir Magnúsar
Guðmundssonar fyrverandi ráð
herra Islands, og tekið eins og
gömlum og góðum vinum, svo
vel, að ekki varð betur ákosið.
Frétti hann margs að vestan,
og eg leysti úr þrí, sem eg gat.
En hann sagði mér frá því af
fólki sínu, sem eg kannaðist
við. Að endingu lét eg þess
getið, að til máls hefði komið,
að eg dveldi heima næsta vetur,
og kendi ensku. Lét hann vel
yfir því — kvað enda ekki ó-
mögulegt, að hægt yrði að út-
vega mér tíma í skólanum, og
að hann myndi fús að beita
sér fyrir því—kvaðst vita, að
eg væri góður kennari, og brosti
OF MIKIL ÞVAGSÝRA
er mjög algeng orsök fyrir gigt,
Sciatica og bakverk. Séu nýrun í ó-
lagi, safnast fyrir of mikil þvag-
sýra. Takið inn Gin Pills, er strax
veita bót, meðan nýrun eru að kom-
ast aftur í lag.
Og þessar kr. 30, át einn mán-Pvingjarnlega. Viðstaðan gat
uður upp í kenslu og fæði, —
afar ódýrt, svo að ekki gat það
minna verið. Þarf nokkuð
meira til að gera grein fyrir út
þrá minni, eða annara, sem
líkt voru staddir? Þenna vetur
ákvað eg að fara til Ameríku,
þar sem eg hafði heyrt, að væru
frí-skólar fyrir alla, sem vildu
eitthvað nema. Nú jæja. Eg
fór á lánuðu fé, með eina
krónu í vasanum, sem mér
var þó gefin. Þessari kr. eyddi
eg á Sauðárkrók fyrir brjóst-
ekki orðið löng, því margt kall-
aði nú að. En Magnús bauð
okkur að koma aftur, og koma
oft — ef eg yrði kyr. Mér
fanst hann einlægur, velviljaður
og blátt áfram, eins og þeir
fáu, af hinum svo kölluðu höfð-
ingjum tslands, sem eg hafði á-
stæðu til að vilja sjá^og tala
við.
Þorleifur Hannibal Jónsson
Eitt af því sem eg hafði fast
ákveðið að koma í framkvæmd
meðan eg væri heima, var, að
hafa upp á þessum manni, þrí
hann er hálfbróðir minn, og
nokkrum árum yngri en eg. Við
erum samfeðra. Móðir hans,
seinni kona föður míns, var
Sæunn Þorleifsdóttir prófasts,
einusinni í Hvammi í Hvamm-
sveit. Sæunn Var móður systir
Dr. Ágústs Bjarnasonar og
þeirra systkina. Það man eg,
að þegar Hanni (bal) var barn
í Vöggu, átti eg að fóstra hann.
Mér þótti vænt um barnið í
vöggunni, en síður starfið —•
eg átti nefnilega að vagga hon-
um. Tekur hann nú að grenja
og grenjar mikinn. Eg mun
iiafa verið þriggja ára eða rúm-
lega það, og hafði nú ei önn-
ur ráð en þau, sem fleiri gripu
til í þá daga, þó stærri og eldri
væru en eg, að herða á vöggu-
ganginum, og vaggaði að sama
skapi, sem hann grenjaði, þar
Ijúfi. Magnús var hægur og sykur, sem eg svo gaf að mestu
Næsta dag eftir töðu hirðing- Christie fóru í sína áttina hver,
stiltur, lærði ekki eins fljótt, en
gleymdi aldrei því sem hann
lærði. Hann virtist og hverj-
um manni vel. Hjalti var svo
ungur að honum var ei haldið
að námi, nema mjög gætilega.
En þá hefi eg ei mannsefni séð
hjá barni, ef hann var það ekki.
Því miður lézt hann ungur, og
og Jakob líka, þó hann lifði til
að ná fullum þroska. í Holti
leið mér vel þau tvö árin sem eg
Það var fyrsti kaupstaður sem
eg sá á íslandi, og sá síðasti
var Seyðisfjörður, báða um leið
og eg fór frá íslandi. Brjóst-
sykur hafði eg aldrei áður séð,
og aldrei í kaupstaö komið fyr,
og þá var eg á tvítugasta árinu!
— Þetta er ekki ferðasaga! Ó,
nei! En saga mín og margra
á gamla landinu í þá daga.
En svo eg víki að aðalefninu
þá var það einhvern daginn,
meðan við vorum enn á Mont-
calm og heimleið, að fólk var að
tala um hverja það þekti, og
hverja það vildi helzt finna og
sjá. Eg þekti enga og engir
mundu þekkja mig, nema ef til
vill, Kristín frænka, og Jóhanna
ekkja Stefáns B. Og svo ætl-
aði eg að sjá lærisvein minn,
Magnús Guðmundsson, fyrver-
andi ráðherra. Út úr þessu
spunnust gaman ræður. Mér
var sagt, að ómaka mig ekki
í heimsókn til hans. Höfðingj-
arnir á íslandi væru svo stoltir,
að þeir sæu ekki og þektu
ekki alþýðufólk — nema því að
eins að það væri milljónerar,
og bærist nógu mikið á. Eg
kvaðst nú samt ætla að sjá
Magnús. Svo kom um síðir að
einhver bauðst til að veðja
$10.00 um að hann myndi ekki
muna þ. e. kæra sig um að
muna eftir mér. Eg hefi aldrei
haft fé aflögum, og veöjaði
ekki. í þetta sinn hefði eg þó
unnið. Nú var og komiö að
því, að eg yrði að prófa þetta,
ella gæti ei af því orðið.
Þegar við Jóhanna því kom-
um til Þorvarðsons, að Njáls-
götu No. 4, bað eg Kristínu
að síma til Magnúsar, og vita
hvert hann væri heima. Svarið
var, að hann væri á skrifstofu
sinni. Kristín símar þangað,
nær sambandi, og segir, að þar
hjá sér sé Vestur-ísl. sem iangi
til. að sjá hann, hvort hægt sé
að koma því við nú þegar. Svar-
ið var, að nú ætti hann ann-
ríkt. — Hvort V.-ísl. gæti ekki
komið á morgun. Eg lét segja
að það væri ekki hægt — þeim
degi og öllum öðrum væri ráð-
stafað, þar til skipið færi 4
ágúst. Nú varð stundar þörn. ‘
MÁNUDAGINN 2. NÓVEMBER BYRJAR
EATON’S
ÚTSALA Á CANADISKUM
VÖRUM
Efnt hefir verið til samvinnufyrirtækis, er veitir við-
skiftamönnum Eaton’s tækifæri til aö kaupa óhindrað
canadiskar iðnaðarvörur á verði, er sparar margfald-
lega meira en nemur vöxtum á peningainnstæðum í
bönkum. Verksmiðjueigendur hafa bundist samtökum
við oss, að leggja þessar vörur til á mjög niðursettu
verði. Og vér höfum undirgengist að selja þær, sem
og þær canadiskar vörur, sem vér höfum á hendi, án
allrar framfærslu nema vinnukostnaðar.
Jafnharðan og varan þrýtur, verður hún endurpönt-
uð, og þannig stutt að því, að framleiðslan jöfn og
tregðulaus, fari vaxandi, til aukinnar velmegunar í
landinu.
T. EATON C°u
LIMITED
Verndið peninga yðar
Til þess að peningar yðar séu óhultir, þá notið
þenna banka, eins og fólk gerir yfirleitt. Þér
getið byrjað sparisjóðsreikning með einum doll- *
ar, ef þér viljið. Yfir sjö hundruð miljón dollarar
fé karla og kvenna til og frá í Canada, eru inni-
iiggjandi á vöxtum og til varðveizlu í hinum 800
útbúum bankans, ér daglega hafa verið lagðir
þar inn.
útbú vor taka ávalt með ánægju á móti
viðskiftum islendinga.
The Royal Bank
of Canada