Heimskringla - 16.12.1931, Blaðsíða 6

14. SÍÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG 16. DES. 1931
Á HÁSKA TÍMUM
Saga frá uppreisninni á Indlandi.
Eftir
George A. Henty
“Mér er farið að leiðast að búa svona
einn, og yrði mér þvi sönn unun að hafa þig
hér hjá mér. Frá því eg kom til Englands
síðast og sá þig fyrst, hefi eg aldrei vikið frá
þeirri fyrirætlun, að taka þig í dótturstað
og gera þig að lögerfingja mínum. Þú ert
mjög lík Jóni heitnum bróður mínum, og öll
þín bréf, og alt sem eg hefi frétt um þig, ber
vott um að þú hafir vaxið upp rétt eins og
hann hefði kosið. Helen systir þín er alveg
eins og móðir ykkar, og án þess að eg vilji
á nokkurn hátt særa tilfinningar þínar, verð
eg að segja, að þið eruð í engu líkar. Ég
skoða þig sem eina ættingjan, sem eg á í
veröldinni, og hvort sem þú kemur eða ekki,
eignast þú alt sem eg á, að mér látnum. En
svo vildi eg að þú afréðir að koma, þó ekki
væri nema til stuttrar dvalar, því ef þér leidd-
ist hér, þá gætirðu horfið heim, þegar vildi,
og þá framfylgt þínum fyrirætlunum.
“Ef þú afréðir að koma, þá skrifaðu um-
boðsmanni mínum þess efnis. Eg legg um-
slag hér í bréfið áritað til hans. Seg hon-
um, hvenær þú getir verið ferðbúin. Hann
sér um að þú komist í kynni við fólk, sem
útvegar alt, sem þú þarft til ferðarinnar, og
hann borgar fyrir það alt, útvegar þér far-
bréf, svefnklefa á skipinu o. s. frv.
“Hvað sem þú gerir, þá máttu ekki vera
nízk við sjálfa þig. Fólkið, sem þér verður
vísað til, þekkir miklu betur en þú, hvað
ungri stúlku er nauðsynlegt að hafa með til
Indlands. Alt sem þú átt að gera, er að láta
taka mál af þér fyrir fatnaðinn, og gefa hug-
mynd um hvaða snið og hvaða litur þér geðj-
ast bezt. Umboðsmaður minn sér um og
segir fyrir hvað mikið skuli tekið, og felur
svo þessu fólki að sjá um, að ekkert vanti.
“Eg sé eiginlega ekkert, sem aftri þér
frá að fara af stað innan mánaðar frá því
að þú færð þetta bréf, og bíð með óþreyju eft-
ir miða frá þér og þeim fréttum, að þú farir
af stað til mín hingað með seglskipi í síðasta
lagi að mánuði liðnum frá því að bréf mitt
kom.”
Isabel var ekki hikandi, því hún treysti
frænda sínum í það óendanlega. Hún fagnaði
yfir því að fá bréf frá honum, nærri því eins
mikið og hún fagnaði yfir að finna Robert
í skólafríinu, á . meðan hann lifði. Hann
hafði verið hennar hlífiskjöldur frá því fyrsta.
Það var hann, sem fyrir hennar orð, setti
Robert á heimaskóla, og það var honum að
þakka, að hún sjálf hélt áfram í skólanum
hjá Miss Virtue, þrátt fyrir kvartanir móður
hennar. í móðurhúsum átti hún aldrei virki-
legt heimili — var þar alstaðar fyrir ,að henni
fanst. Móðir hennar var óánægð með hana
og Helen hafði aldrei sýnt henni systurlegt
viðmót. Að fara til Indlands, að mega sjálf
sjá öll undrin, sem hún hafði lesið um, og að
geta verið frænda sínum til ánægju, alt það
var blátt áfram yndisleg tilhugsun. Daginn
eftir að hún fékk bréfið frá honum, sendi
hún honúm svarið, og réttum mánuði seinna
steig hún um borð í Indía-fara við bryggju í
London.
Þessi seinasti mánuður hennar á Eng-
landi var ekki skemtilegur. Móðir hennar
hafði frétt frá majórnum um vilja hans, og
henni féll það alt annað en vel. “Hví skyldi
hann hafa kjörið þig fremur en Helenu?’’
spurði hún Isabel undireins og hún kom
heim.
“Líklega af því að eg geðjast honum
einhvernveginn betur, mamma,” svaraði Isa-
bel. “En svo sé eg ekki að þér ætti að falla
það illa. Eg ímynda mér að Helen kærði sig
ekki um að fara, og það veit eg, að þú hefðir
síður viljað hafa mig eftir hjá þér, í hennar
stað. Mér finst einmitt að þú ættir að vera
fegin að losast við mig til fulls og alls, því
eg man ekki eftir að þér hafi nokkurn tíma
þótt vænt um að hafa mig hjá þér.”
“Það hefir verið þín skuld, og þín ein-
göngu,’’ svaraði Mrs. Hannay. “Þú hefir ver-
ið svo þrá og stíf og í öllu farið eftir þínu
höfði. Þú hefir breytt þvert á móti vilja mín-
um í öllu, og ekki einu sinni hirt um að búa
þig svo, að þú værir hæf til að koma fram
fyrir gesti.”
“Mér þykir sárt að heyra þetta, mamma.
En samt finst mér, að eg hefði máske verið
öðruvísi, ef þú hefðir haft þolinmæði við mig.
Og ef þú vilt það heldur, skal eg setjast aftur.
Eg get vel skrifað frænda og sagt, að eg hafi
séð mig um hönd.”
“Undir engum kringumstæðum!’’ svar-
aði Mrs. Hannay. Auðvitað vildi eg gjarna
hafa börn mín hjá mér, en eg efa að vera
þín hér yrði okkur öllum til ánægju, og svo
vil eg ekki að eignir frænda þíns gangi úr
ættinni. Komir þú ekki, er hann eins vís til
að gefa alt sitt einhverju sjúkrahúsi fyrir
svarta kvenfólkið þarna austur frá. Samt
sem áður finst mér að skyldan og siðvenjan
hefði átt að knýja hann til þess að bjóða Hel-
enu, elzta barninu, fyrst. En að þú tókst
boði hans umhugsunarlaust og án þess að ráð-
færa þig við mig, er ekki nema rétt eftir ann-
ari breytni þinni, svo eg er ekkert hissa á
því."
Þrátt fyrir allar kvartanirnar yfir burt-
för Isabellu, var bæði móðir hennar og Helen
undir niðri fagnandi yfir því. Þær vildu ekki
heyra að hún gengi út sem kennari, en hins
vegar var það að ýmsu leyti óþægilegt, að
hún væri heima. Þegar tekjumar eru naum-
ar, þá er augsýnilega örðugra að fæða og
klæða þrjár manneskjur en tvær. Sæti hún
heima, var óumflýjanlegt að viðhafa meiri
sparsemi en annars. Og svö fanst þeim hún
æfinlega vera vandræðagripur. Þær skildu
hvor aðra svo ósköp vel, en þær fundu það
báðar, að hvorug skildi Isabellu. Þegar á alt
var litið, var langbezt að hún færi. Hvað
erfðaféð snerti, þá þóttust þær nú hafa hug-
mynd um það, því majórinn var ekki dulur,
þegar hann var heima síðast. Hann hafði
nóg fyrir sig, hafði hann sagt Mrs. Hannay,
en flest væri dýrt eystra, og hann hefði enga
gilda ástæðu til að leggja peninga fyrir.
Hann ætti nokkur hundruð pund á vöxtum,
eiginlega í þeim tilgangi að geta átt þægilega
daga, ef hann yrði veikur og þyrfti að fara
heim til lækninga. Það væru litlar líkur til
að hann kvongaðist, og entist honum aldur
og heilsa til að vera í herþjónustu ákveðinn
tíma út, þá yrðu eftirlaun hans nægileg til
að framfleyta honum á Englandi það sem eft-
ir væri. “Ef þörf gerist,” hafði hann sagt,
“vil eg samt reyna að rétta þér hjálparhönd.
Það er þér og talsvert gagn, að frænka mín
arfleiddi dætur þínar að þúsund pundum
sterling hvora. Vextirnir af því auka tekjur
ykkar talsvert. Og þegar kemur til þess, að
eitthvað þarf að gera fyrir Robert litla, aum-
ingjann, þá áskil eg mér að bera þann kostn-
að sjálfur.’’
“Eg hélt að allir menn kæmu heim stór-
auðugir frá Indlandi,” hafði Mrs. Hanney sagt.
“Ekki hermenirnir,’ hafði majórinn svar-
að. “Við stöndum í styrjöldum og fáum við-
unanleg laun fyrir. Embættismennirnir og
þeirra þjónar fá fimmfalt hærri laun, og eiga
alls ekkert á hættu. Hvers vegna að þetta
er svona, er nokkuð, sem enginn hefir reynt
að útskýra ennþá, en svona er nú þessu var-
ið, systir.’’
Þó Mrs. Hannay væri þannig að kvarta
yfir, að Isabel en ekki Helen var boðið að
koma, þá þóttist hún vita alt um fjárhag
majórsins, — vita að það gat ekki verið stór
upphæð, sem hann átti á vöxtum. Auðvit-
að hlaut hann að hafa dregið dálítið saman í
níu ár, einkum þar sem hann var nú fyrir
löngu orðinn majór og hafði þeim mun hærri
laun.
Viku áður en ísabel lagði af stað, kom
Dr. Wade til að sýna þeim bréf frá majórn-
um, þar sem honum var falið að annast um
Isabel á ferðinni, ef hún kæmi. Og það var
langt frá því að Mrs. Hannay litist á hann.
. Satt sagt, hafði doktomum ekki þótt vænt
um þetta nýja embætti sitt, og var hann því
venju fremur þyrkingslegur og tannhvass,
þegar hann kom. Hann var hlífðarlaus við
Mrs. Hannay, og gaf sig ekkert að tilgerð
hennar og faguryrðum. 1 stað þess að hlýða
á það, ýfði hann geð hennar með því að
finna að útliti Helenu, og ráða henni til að
ganga meira en hún gerði og hafa rýmra
um mittið. “Lungun í henni hafa bókstaf-
lega ekkert rúm til að vinna,” sagði hann,
“ og hjartað hefir ekkert svigrúm heldur.
Það getur enginn búist við að halda heilsu í
svona kreppu.’’
“Eg hefi húslækni, sem hugsar um okk-
ur, doktor Wade,” ^varaði Mrs. Hannay
drembilega.
“Það efa eg ekki, frú,” sagði doktor
Wiade, “en það segi eg, að ráði hann ykkur
ekki til þess sama og eg, þá hlýtur hann
að vera ekta þöngulhöfuð. — Jæja, Miss
Hannay, við skiljum þá hvort annað. Eg
ætla mér að vera kominn um borð klukkan
ellefu, og eftir það fer eg að vonast eftir þér.
Þú skalt koma klukkan tólf, í seinasta lagi,
því klukkan eitt verða festar leystar, og miss-
irðu af skipinu, er ekki um annað að gera
en fara með vagnlest niður til Tilbury, og
leigja þar menn og bát að róa með þig fram
til okkar.”
“Eg verð komin í tæka tíð, herra minn,”
svaraði Isabel.
“Það vona eg líka,” sagði doktorinn.
“En svo hefir nú reynslan sýnt mér, að kven-
fólk á bágt með að mæta á tilsettum tíma.
Hafðu með þér sem minst af pokum og
pynklum, því eg býst við að tvær eða fleiri
stúlkur verði í káetunni með þér, og verður
þá ekki mikið pláss fyrir skran. Alt sem þú
þarft á ferðinni, skaltu leggja niður og raða
í eina eða tvær flötu, lágu kisturnar, og geta
Heldurðu að þú
þær þá verið undir rúminu
þínu. Ef veður verður gott,
má máske takast að komast
í hinar kisturnar, sem eru
niðri í lest, ejnu sinni á viku,
en gott væri, ef þú létir alt
í eina kistu, sem þú hugsar
að þú máske þurfir á leiðinni,
og merkja svo þá kistu með
stjörnu, eða einhverju auka-
merki, því þá þurfa sjómenn-
irnir ekki að lyfta nema þeirri
kistu upp á þilfar. Og allan
farangurinn þarftu að senda
fram á bryggju tveimur dög-
um áður en farið verður, að
undanteknum kistunum, sem
þú hefir hjá þér í káetunni.
munir nú alt þetta?”
“Það held eg víst, herra minn.”
“Jæja, þá ætla eg fara,” og hann kvaddi
Isabel með handabandi, en bara hneigði sig
fyrir þeim Helenu og Mrs. Hannay.
“Þetta er viðbjóðsleg mannskepna!”
sagði Mrs Hannay, þegar doktorinn var far-
inn. “Eg held frændi þinn hafi ekki verið
með réttu ráði, þegar hann valdi þenna þursa
til þess að líta eftir þér. Eg sárkenni í brjósti
um þig, Isabel.”
“Hann er nú held eg miklu skemtilegri
en hann sýnist, mamma. Frændi minn sagði
mér í bréfinu, að hann hefði beðið doktor
Wade fyrir mig, því hann hugsaði að hann
mundi fara af stað austur um þetta leyti.
Hann sagði að hann væri stundum dálítið
hranalegur. En að hann væri í rauninni
allra hugljúfi og góðhjartaðri maður væri ekki
til.” ’
“Dálítið hranalegur!” endurtók Mrs. Han-
nay. “Ef það er sanngjarn dómur á Indlandi
þá hlýtur félagsskapurinn þar að vera í ó-
skaplegu ástandi.”
“Frændi segir að hann sé frægur veiði-
maður og sverðaleikari, og að hann hafi lík-
legá banað fleiri tígrisdýrum, en nokkur ann-
ar hvítur maður á Indlandi.”
“Eg get nú ekki séð að það séu með-
mæli, Isabel, því að það verða líklega ekki
tígrisdýr um borð á þessum Indíafara. En
svo lízt okkur nú sjaldan einn veg á málið,
svo eg er ekkert hissa þó þú dragir taum
þessa manns. Eg bara vona að þú hafir rétt
fyrir þér, og að mitt álit reynist rangt, því
annars yrði sjóleiðin þér sérið leiðinleg. Hvað
mig snertir, þá vildi eg eins vel hafa Bengal
tígrisdýr laust á skipinu, eins og þenna
dónalega doktor Wade.”
Mrs. Hannay og Helen fylgdu Isabel til
London og fóru með henni um borð, og þar
var doktorinn við borðstokkinn til að taka á
móti Isabel. Það lá mikið betur á honum nú,
því hann hlakkaði til að komast til Indlands
aftur. Hann fór með þær niður í borðstofu
og útvegaði þeim bita að borða, og svo sýndi
hann Isabel káetu hennar, gerði hana kunn-
uga nokkrum konum, sem hann var kunnugur,
og hann var yfir höfuð að tala svo þægileguv
og lipur, að jafnvel Mrs. Hannay var nokkrn-
veginn ánægð.
Þegar þær voru að enda við' að borða,
hringdi skipsbjallan til brottferðar, því hafn-
sögumaðurinn hafði sagt að útfallið væri
byrjað, þó með fyrra móti væri, og þyrfti því
að losa skipið frá bryggjunni tafarlaust. Var
þeim mæðgum þá ekki til setu boðið. Þær
flýttu sér að kveðja Isabel og komust upp á
bryggjuna.
“Ef þú vilt nú fara að mínum ráðum, Miss
Hannay,” sagði doktor Wade við hana, þegar
búið var að snúa skipinu í áttina, úti á miðju
fljótinu, “þá fer þú nú ofan í káetu, tekur upp
úr kistunum það sem þú þarft, og býrð um
þig eins þr^'nlega og þú getur. Fyrst og fremst
er gott fyrir mann að hafa eitthvað að hugsa
og gera, þegar maður er að fara af stað, og
svo er æfinlega bezt að setja alt í röð og reglu
strax í byrjun, því að þá er maður viðbúinn,
ef vont veður kemur, eða eitthvað því líkt. Eg
útvegaði þér stól. Eg bjóst varla við að þú
mundir hugsa um það. En farþegi á langri
sjóferð, sem ekki hefir stól með sér, er aumkv-
unarverð tilvera. Þegar þú ert búin að hrinda
öllu í lag í káetunni og kemur upp á þiljur, þá
verð eg einhversstaðar aftarlega á þilfarinu.
Fari svo að þú sjáir mig ekki, þá leitaðu að stól
með þínu nafni á, og taktu hann hiklaust, en
eg hugsa að þú sjáir mig.”
Áður en hálfur mánuður var liðinn, var
Isabel farið að falla mjög vel við herlæknir-
inn. Hann var kunnugur fjölda mörgum far-
þegum, og skorti hana því ekki kunningja
til lengdar. En gaman hafði hún af því,
hvernig doktorinn lýsti sumu þessu fólki. “Nú
ætla eg,” sagði hann einu sinni, “að gera þig
kunna konunni þarna yfir frá, í ósmekklegu
kápunni og með Ijóta hattinn. Hún er kona
“Residentsins" í Rajputana. Eg kyntist henni
þegar maðurinn hennar var “Kollektor”.
“Kollektor?" tók Isabel upp. “Hverju
safnaði hann?”
“Kollektors hjá okkur safna engu og inn-
heimta ekkert, góða mín,” svaraði doktorinn,
VERÐMÆTUR VERÐLAUNAHLUTUR ÚR
POSTULÍNI ER f HVERJUM PAKKA AF
ROBIN HOOD PRESSUÐUM HÖFRUM
MEÐ ‘RED SPOT’ VÖRUMERKI.
Robin
“hvorki skatt eða annað, en þeir hafa á hendi
áríðandi og mikilsverð stjórnarstörf. Eg man
það, að einu sinni, þegar maður hennar var í
Bhurtpore, þurfti eg að draga úr henni tönn.
Mér er það minnisstætt af því, að hún gat
hljóðað hærra og meira en nokkur kona, sem
eg hefi kynst, fyr eða síðar. Ekki svo að
skilja, góða mín, að kvenfólkið hljóði meira
en karlmenn, það er þvert á móti. Þær þola
meiri sársauka en þeir. En hún er undantekn-
ing. Hún var tólf árum yngri þá, og hugsaði
þá meira um klæðnað og móð, heldur en hún
gerir nú. Þessi kápa og þessi hattur eiga að
gefa hverjum til kynna, sem vill, að hún sé á
of háu stígi í félagslífinu til þess að eyða tíma
í hégómlegt útflúr á fötum sínum. Hún nefn-
ir aldrei mann sinn, svo að hún ekki segi:
‘Maðurinn minn, residentinn!’ En þrátt fyrir
þetta er hún góð kona, greiðasiöm og viðkvæm.
Eg læknaði dreng, sem hún átti í Bhurtpore.
Hann var langt leiddur, en raknaði þó við, og
hún hefir aldrei gleymt því. Þegar hún heilsaði
mér fyrst núna á skipinu, minitist hún á það
og komu tárin í augun á henni. Eg sagði henni
frá þér og bauðst hún þegar til þess að gera
fyrir þig alt, sem hún gæti og þú vildir þiggja.
. Það er trúföst vinkona, hún Mrs. Resident,
og hún getur máske komið þér að liði áður
en ferðinni lýkur.”
Kona þessi tók Isabel mikið vingjarnlega
og hafði síðan eftirlit með henni á leiðinni.
Það reyndist líka að hún kom Isabel að miklu
liðí á þessari löngu siglingu. En svo hefði nú
Isabel samt vel komist af án hennar ráða, því
hún var svo greind stúlka og æfidagar hennar
höfðu verið svo alvarlegir, að henni var ekki
svo mikil hætta búin. Hún var blátt áfram
og hispurslaus, og það aftraði piltunum frá að
tala við hana eintómt rugl. Færu þeir að
hæla henni hlóg hún að þeim, og vildu þeir
smjaðra reiddist hún. Doktorinn sagði líka
majórinum seinna, að hann hefði ekki trúað
að eftirlit með stúlku á svo langri leið hefði
getað reynst eins létt og lítið eins og reyndin
varð á. “Þegar eg las bréf þitt, majór,” sagði
hann, “þá risu mér hár á höfði! Og hefði frí-
tími minn verið úti, hefði eg sezt aftur og
ekki farið með þessari ferð. Satt sagt var eg
langt frá ráðinn í að halda áfram ferðinni þeg-
ar eg fór að heimsækja Isabel og tala við
hana. En mér leizt þá svo á hana, að gerlegt
væri að halda áfram og sem sagt, reynslan
varð svo ágæt, að mér væri ekki neitt óljúft
að hafa eftirlit á henni á annari slíkri sjóferð.”
5. Kapítuli.
Tveim dögum eftir að hann kom til
Cawnpore, útvegaði doktor Wade sér sama
stað og flutti svo þangað.
“Mér þykir vænt um doktor Wade, frændi,”
sagði Isabel, “en samt verð eg fegin að við
verðum nú einsömul eftir. Eg á þá hægra
með að koma mér fyrir og búa um mig.”
“Jú, Isabél mín,”svaraði majórinn. |“Við
þurfum endilega að fara að kynnast hvort
öðru.”
“Heldurðu það frændi? Mér finst eg
þekkja þig og skilja þig, rétt eins og ef eg
hefði alist upp hjá þér, og það veit eg að í
bréfum mínum sagði eg þér alt sem eg kunni
að segja um sjálfa mig. Eg sagði þér auk
heidur frá því, í hvert skifti sem eg var óþæg
í skólanum, eða komst í einhverja klípu, af
því þú baðst mig altaf að segja þér frá öllu,
og að þú vildir vita um það illa ekki síður en
það góða í fari mínu.”
“Það er satt, góða mín. Eg þykist líka
hafa ljósa hugmynd um hvar þú ert sterkust
fyrir og hvar þú ert veikust fyrir, en þó mað-
ur viti það, þá veit maður ekki hverju maður
mætir hjá hinum í hversdags umgengni. Það
eru smámunirnir, hvernig menn tala, hvernig
menn hlýða á annara tal, sem mestu ræður í
að afla manni vinsælda. Fólkið er ekki að
grufla í því hvert þessi eða hinn sé glóandi
eldfjall, sem í svipinn liggi niðri, en sem gjósi
þegar minst vari og eyðileggi vini og brenni
borgir. Það lítur bara á yfirborðið og dæm-
ir um mann aðeins, eftir því hvort hann er
glaðlegur og þægilegur og kátur, til með aö
taka þátt í hverju sem er, fagna með þeim
sem fagna og syrgja með syrgjendum, í einu
orði, að gerast óaðgreinanlegur hluti af okkar
smávaxna félagsskap.”