Heimskringla - 03.02.1932, Side 3

Heimskringla - 03.02.1932, Side 3
WINNIPEG 3. FEBR. 1932. HEIMSKRINGLA 3 SIÐA THE MARLBOROUGH SMITH ST., WINNIPEG Winnipeg’s Downtown Hotel COFFEE SHOP. Open írom 7 a.m. to 12 p..m. Special Lunch, 40c Special Ladies’ Luncheon, 40c Served on the Mezzanine Floor Best Business Men’s Luncheon in Town, 60c See Us for our Winter Room Rates We cater to Functions of All Kinds F. J. FALL, Mgr. PH. 86 371 og því umhverfi, sem elur hana. En trúin á samfélagið er frá- brugðin kenningu Jesú í svo verulegum atriðum, að réttmætt er og skynsamlegt að nefna hana nýjá trú — meðal annars til þess að slá því föstu, að vér höfum rétt til að skapa oss nýj- an' átrúnað, að biblían hafi ekki eijífðargildi fremur en aðr- ar bækur. Af öllum þeim myndum, sem kristindómurinn hefir tekið á sig gegnum aldirnar, er það boðskapur Jesú sjálfs, eins og hann birtist í guðspjöllunum, sem er langsamlega fegurst. Svo fagur og háleitur er sá boð- skapur, að ekki er nóg með það, að mennirnir hafi aldrei getað lifað samkvæmt honum, heldur hefir þeim einnig orðið það ofraun að boða hann hrein- an og ómengaðan. — Ef þú átt tvo kyrtla, en náungi þinn engan, skaltu gefa honum ann- an þeirra. Þú átt að elska ná- ungann eins og sjálfan þig. Af ríka unglingnum var heimtað, að hann seldi öll auðæfi sín og gæfi andvirðið fátækum. Sá, sem hefir átt við skort og mót- læti að stríða hér í heimi, skal hljóta huggun í faðmi Abra- hams. Sá, sem hefir lifað við allsnægtir, án þess að miðla bágstöddum af þeim, skal kvelj- ast annars heims. — Boðskapur Jesú er í raun og veru hreinn kommúnismi. Hvernig sem af- staða vor kann að vera gagn- vart hinum pólitíska kommún- isma, verðum vér að kannast við, að sá hinn trúarlegi komm- únismi, sem guðspjöllin leggja Jesú í munn, er einhver sá feg- ursti og göfugasti boðskapur, sem fluttur hefir verið á þess- ari jörð. Hér er fánanum hald- ið hátt á lofti. Vér getum skil- ið það, að hið starfandi og stríð andi mannkyn hefir verið að keppa að þessu marki um tvær þúsundir ára — án þess að ná því. Smávaxnir verða þeir, hinir svo nefndu eftirmenn Jesú hér á jörðu, í samanburði við hann Bjálfan. Lítill er hann, skraut-. klæddi ístrumaginn, sem stend- ur fyrir altarinu í hinni dýrð- legu katólsku dómkirkju — þar sem soltnir betlarar híma fyrir dyrum úti. Lítill er broddborg- araklerkurinn, sem af fjálgri mærð streitist við að útskýra það fyrir velnærðum og hálf- hneyksluðum safnaðarlimum. að það hafi ekki verið vegna þess, að ríki maðurinn var rík- ur, að hann fór svo illa, heldur vegna hins, að hann var með hugann bundinn við auðæfi sín. Nei; Jesús segir ekki þetta; um það getur hver og einn sannfærst af að lesa þau orð, guðspjöllin fjögur hafa var ein- að mað- Það hefði nefnilega verið ósköp auðvelt fyrir hann að vera það ekki. Hann þurfti ekki annað en að deila auðnum við Lazarus og hans líka. Jafnvel þótt hann hefði ekki átt annað en tvo kyrtla, átti hann, samkvæmt boði Jesú, að gefa annan. Hann átti engar áhyggjur að hafa út af því, hvernig fara myndi, er þessi eini kyrtill hans væri út- slitnn. Ekki fremur en liljur merkurinnar eða fuglar lofts- ins. er eftir honum. Það mitt vegna þess, urinn var ríkur. Yfir þessari kenningu er stór- brotin tign og ströng siðfeðis- alvara, sem iætur ekkert mann- legt hjarta ósnortið. Ekki sízt þegar baktjaldið er líf Jesú, hreint og fómfúst, eins og guð- spjöllin lýsa því. Eða dauði hans. Hvílíkt veldi og óðræn fegurð yfir ferli hans öllum. Og alt þetta höfum vér lært að elska í lotningu og þrá. Heimili og skóli, arfsagnir aldanna, skáldskaur og listir, jólatré og páskasöngvar hafa innrætt oss það. Frásögnin um Jesú mun enn þá um aldir verða talin með því fegursta, sem mennirnir eiga kost á að lesa. Það er sárt að þurfa að efast um, að þetta sé satt alt saman. En það mun framtíðin ef til vill skilja betur einmitt vegna þess, að það er svo fagurt. Nútíminn þarfnast ekki feg- urri trúar — en ef til vill lífs- virkari. Virkni (effektivtet) er lausnarorð vorra tíma. Vér þörfnumst trúar, sem er náskyld kenningu Jesú, en þó frábrugð- in. Eg á ekki að elska náung- ann dómgreindarlaust. Eg á að elska samfélagið, sem við erum báðir hlutar af, náunginn og eg. Það er vel hugsanlegt, að eg geti komist í þá aðstöðu, að eg verði, ef ekki að hata náungann, þá að minsta kosti að heyja við hann harða og'’ hlífðariausa baráttu. Þá að- stöðu til náunga míns er eg kominn í, þegar það er orðið augijóst, að hann vinnur sam- félaginu tjón eða hindrar eðli- legan vöxt þess og viðgang. Nútímamaður, sem les guð- spjöllin með opnum hug, án þess að glýja erfikenninganna villi honum sýn, mun að lok- um sitja með eina vafaspurn- ingu í huga: Er ekki þessi boð- skapur of mildur fyrir þenna heim? Það er kunnugt, að sumir prestar og rithöfundar tvö boðorð samhyggjunnar oss fullgreinilega meginreglu til að breyta eftir. Boðorð hennar er ekki: Þú átt að elska náungann eins og sjálfan þig. Boðorðið hljóðar svona: Þú átt að elska samfélagið meira en sjálfan þig. Ef náunginn er samfélaginu verðmætari en þú ert, áttu að elska hann meira en sjálfan þig. Ef hann er þér ekki jafn-verð- mætur, áttu að elska sjálfan þig meira. Ef hann er sam- félaginu skaðlegur, áttu að bejast á móti honum. Af þessu verður ef til vill skiljanlegt, að trúin á samfé- lagið er ekki alveg það sama og kristindómur. Frh. ENDURMINNINGAR Eftir Fr. Guðmundsson. Frh. Það finst mér að öfugsnúð- urinn á samiyndi okkar Þor- steins muni hafa verið eins mikið mín sök eins og hans. Við bjuggum báðir yfir þýð- ingarmikilli framtíðar fyrirætl- un, að okkur fanst. Það var auðfundið, að hann hafði sett sér það fyrir, að vaka yfir virð- ingu og heiðurs verðskuldyn fjölskyldunnar, og jafnframt að ætlast til undirgefni úr öllum áttum. Fjarskalega hélt mað- urinn trútt og vel á þessum ætlunarverkum í mörg ár. Eg hins vegar bjó yfir einlægri eft- irlöngun til þess, óháður öllum, að læra að þekkja fyrst og fremst séra Arnljót og alla fjöl- skylduna, eins og hún í raun og veru væri klædd. Og mér fanst að Þorsteinn hvað eftir annað vera að sáldra sandi í augu mér, og þegar við fund- umst, þá var eg stöðugt að snúsa framan í hann af þessari ástæðu; en dáðist jafnframt að skýrleik hans og andlegu hafa lagt ríka áherziu á þá bragðnæmi, og fanst hann vera eiginleika í fari Jesú, er sér- mér svo mikil sönnun fyrir staklega þykja sama karlmönn- um — ef til vill með það fyrir augum að vinna liugi víking- lundaðra æskumanna. Þetta er vafalaust réttmætt. Jesú — sem persónu — skorti hvorki þor né þrótt né aðrar karl- menskudygðir. Samt sem áður verður höfuð-niðurstaða boð- skapar hans óendanleg mildi. Undantekningar finnast að vísu, eins og þegar hann þrum- ar yfir hræsni og mammons- dýrkun. En ef vér lítum á boðskap hans sem lífs- og fé- lags-regiur, þá söknum vér eins atriðis, sem eigi varðar litlu: hvernig fara skuli með afbrota- manninn, sem af meinfýsi eða biindri eigingirni vinnur sam- félaginu tjón. Án aga og reglu fær ekkert samfélag staðist, og kristin þjóðfélög hafa orðið að -'ækja refsihugmyndir sínar í aðrar áttir en tii Jesú og setja sér refsi-ákvæði, er þau hafa beitt til að tryggja öryggi sitt — og oft beitt ranglega. Á dögum Jesú var rómverska veldið, kaldrifjað og grátt fyrir járnum, í algleymingi. Honum var það ljóst, hvers heimurinr þarfnaðist með á slíkum tím- um: kærleika. Það var fagnað- arboðskapur kærleikans, er svaraði bezt hungri aldarinnar. Strangleik og valdbeitingu átti hún í of ríkum mæli. Jesús fann þetta og sá, prédikaði það, lét lífið fyrir það. Hann færði heiminum þá gjöfina, sem hann var í mestri þörf fyrir. En hann lagði sig lítt fram um að skýra, hvers vegna heimurinn þarfn- aðist einmitt kærleika — að á því valt heill samfélagsins öllu öðru framar eins og á stóð. Ef til vill skildi hann það ekki til fulls sjálfur. Samfélag getur ekki staðist án þess, að öflum þeim, er vinna í þágu heildarinnar, sé sómi sýndur. Ekki heldur án þess, að barist sé gegn þeim öflum, sem hindra þetta heild arstarf eða eru því fjandsamleg t þessu tilliti gefa áður nefnd skýrslur og skjöl til útlanda. Það var komið lengst fram á kvöld og var að ganga í suð- vestan ofsaveður. Þeir Snæ- björn og Björn bróðir minn voru, á augabragði, búnir að drífa duglegustu mennina, eins marga og þurfa þótti, út í bát og sjálfir seztir við stýrið, til þess að ná í skipið, ef mögu- legt væri, áður en það forðaði sér af stað. Báturinn var ekki kominn nema fáa faðma frá landi, þegar alt var horfið í sjó- renninginn. Hvað nú hefði frek- ar komið fyrir, var engum, er á landi stóð, tiltækilegt að vita. Og ennþá hvesti veðrið, svo að húsin nötruðu eins og hríslur fyrir vindi. Það var liðinn ein klukkustund eða meir. Eg sat hljóður í mínu húsi og hugsaði málið, var hins vegar aldrei kallaður hetja, kanske líka af ætt Snorra Sturlusonar. Eg man það eitt að mér leið illa, þegar lturðinni var hrundið upp og inn kom sendimaður Þorsteins Arniljá|tssonar, með þau skilaboð, að hann biður mig að gera svo vel að finna sig. Eg hikaði augnablik, en svaraði þó nokkurn veginr. strax: “Segðu honum að eg komi.” Og maðurinn hvarf út úr dyrunum. Við Þorsteinn höfðum ekki talað saman í fleiri ár, enda hafði fundum okkar ekki oft borið saman Eg hélt hann hataði mig, og mér var hvorki vel né illa við hann. Erindi hans við mig gat ekki verið annað en það, að annaðhvort var hann sjálfur yf- irbugaður af hræðslu, eða hann héldi að mér liði svo illa, að ekki veitti af að reyna að hug- hreysta mig. Eg gekk yfir um cg var strax fylgt inn í her- bergi hans. Það var auðséð, að honum leið skelfing illa. Hann var náfölur og eins og stein- uppgefinn. Hann sagði mér að taka sæti. Hann fór að tala um veðrið og hvort eg væri ekki hræddur um piltana. Við stóð- um jafnt að vígi, áttum sinn bróðurin hvor á bátnum. Hann taJaði nokkur orð um þessi þir setn n otiS TIMBUR KAUPIÐ AF The Empire Sash & Door Co, Ltd. Birgðir: Henry Ave. East Phone: 26 356 Bkrifstofa: 5. gólfi, Bank of Hamilton VERÐ GÆÐI \ ANÆGJA. hæfileikum föður hans. Á ein- um klukkutíma eitt seinasta árið, sem eg var á íslandi, lærði eg meira að þekkja Þorstein, en öll hin árin tii samans, og j hastarlegu átök í náttúrunni, liggur til þess lítil saga, sem sé I Eg gat glögt fundið, að hann þessi: Danska verzlunarfélagið * var að leita eftir því, við hvaða Örum og Wulff, var þá búið að Í vonir eg styddist, en þóttist of setja niður heilmiklar bygging- j stór til þess að tjá mér nokkuð ar á Þórshöfn, og var Snæ-!af sínu óbærilega ástandi, eins björn Arnljótsson þar verzlun- j og hann hefði ekki margfaldan arstjóri. Þar hafði eg og Björn | skilning og þekkingu á við mig, bróðir minn ofurlitla verzlun [ í þessu efni, sem öllum öðrum. Eg viltist ekkert á krókaleið- um hans inn að aðal hugrauna- búrinu. Eg kendi mikið í brjósti um hann og ásetti mér að tala við hann eins og bróðir við bróður. Og það var eins og mér kæmi hjálp úr öllum áttum Hann var líka orðinn svo vin- gjarnlegur. “Eg er ekkert hræddur um mennina nú orðið,’ sagði eg, “þó það geti verið að eg fái ástæðu til þess aftur seinna.’’ “Finst þér þú byggja svona álit á skynsamlegum á- stæðum? Það væri gaman að heyra ástæður fyrir svona kaldri hugarrósemi,” sagði hann fyrir eigin reikning, og enn- fremur var þar dálítð kaupfé- lag, sem eg veitti forstöðu. Á þessum tíma átti Þorsteinn heima í Þórshöfn hjá Snæbirni bróður sínum. Það var komið fram á jólaföstu. Það hafði verið heðskírt og fagurt veður um daginn. Gufuskip lá á höfn- inni, það seinasta, sem við gát- um búist við að kæmi til okk- ar það haustið, og það hafði haft etthvað af vörum meðferð- is til kaupmannanna. Nú var búið að flytja þær allar farsæl- lega í land, en eftir var að skreppa um borð með áríðandi og það var eins og háðglott í svipnum. “Þú veizt að veðrið stendur upp á höfnina, og bát- urinn hefði verið rekinn í land, ef þeir hefðu farist á leiðinni út í skpið, og eg er að gæta að því að svo er ekki. Hins vegar hefði skipið verið farið, ef þeir hefðu ekki komist um borð, en bíður nú eftr því að mennirnir komist aftur í land. Og þó við ekki sjáum skipið, þá hefðum við heyrt það blása, ef það hefði farið.” “Eg hefi nú hugsað um alt þetta,’’ segir hann, “og það er rökrétt, 'svo langt sem það nær. En hættan er mest við skipið, og báturinn gat verið orðinn fastur við skipið, þó að mennirnir færust.” — Hægist mein, þá um er rætt. Við töluð- um um þetta aftur á bak og á- fram, þangað til báðum var orð- ið hugrórra. En það sem mér varð ógleymanlegast í þessu sambandi, var það, hvað hans mikli kyíði og ótti var miklu ó- segjanlegri en minn. Eg hafði ekki munað eins vel eftir öðrum í þessu sambandi. Mér þótti sár- ast að missa bróður minn, en það voru konur og börn sumra þeirra, sem á bátnum voru, sem lágu honum þyngst á hjarta. Hversu góðar tilfinningar lágu þá ekki undir stoltinu, sem litið var á að öllum jafnaði. Fyrsta ár séra Arnljóts á Sauðanesi — eða jafnvel tvö fyrstu árin — mátti heita að alt logaði í málaferlum milli hans, sem viðtakanda staðar- ins, og ekkjufrúarinnar, eða hennar fulltrúa, sem fráfar- anda. Mál þessi komu mér ekk- ert við, nema hvað eg í byrj- un varð að taka þau fyrir sátta- fund, og nokkrum sinnum að vera réttarvitni, þegar sýslu- maður hélt á málium. Eg var því gengi málanna býsna vel kunnugur, og álit mitt er það, að þau væru öll ástæðulaus og óþörf, af sama toga spunnin og sömu rótum runnin, eins og fyrir hönunum á vorin, þegar þeir taka sig til einn góðan veðurdag og fljúgast á upp á líf og dauða, þangað til þeir eru allir blóðhöttóttir, einungis til þess að komast að niður- stöðunni um, hver þeirra eigi að vera konungur það árið. Gróðavegur var það ekki, mála- kostnaður og stöðug útgjöld. Og prestlegt var það ekki, þó prestar stæðu á báðar síður. Og allra sízt var það í anda Krists. Tiigangurinn var ein- ungis sá, að brjóta til undir- gefni og hlýðni, eins og æðsti úrskurður hananna liggur til. Enginn maður skyldi ímynda sér, að alt þetta hafi verið séra Arnljóti að kenna. Ekki var hin hliðin betri. Systursynir séra Vigfúsar og fóstursynir ekkju- frúarinnar og fulltrúar hennar sem fráfaranda, prófasturinn séra Halldór á Presthólum, og bróðir hans Páll Bjarnarson, voru ekki síður valdir að þess- um málaferlum, enda er máia- ferlaferill séra Halldórs heima- fyrir í hans eigin sókn, skýr- asta sönnunin. — Annars var þessi gauragangur nágranna- presta minna ekkert einsdæmi á iandinu. Hvers minnast menn um séra Björn Þorláksson á Dvergasteini í Seyðisfirði, hvers af séra Friðriki Eggerz á Breiðafirði o. s. frv. Hins vegar er þetta óprestlega framferði ekki þýðiíigarlaust til saman- burðar, fyrir þá menn, sem halda því fram, að trúarlífið og kristindómurinn sé að deyja út í landinu. Við þann samanburð upplýsist þó, að sú skoðun er óðum að ryðja sér til rúms, að málaferli, eigi síður en drykkju- skapur, sé ósamrýmanlegt er- 'indi prestanna. Það bendir á, að alvaran, fremur en hugsun- arlaus orðaflaumur, er stöðugt að ná ríkara valdi og fótfestu í hugum og hjörtum mann- anna. Þegar eg nú hugsa um prest- ana, frá því fyrsta að eg fór að veita þeim eftirtekt, hugsa um prestinn, í hverri sveit fyr- ir sig, eins og lærðasta, lang- hæfasta og eftirtektarverðasta manninn; þá spyr eg sjálfan mi'g: “Er eg því vaxinn, að segja nokkuð um þessa menn, eða öllu heldur, að álykta nokk- uð um þeirra framkomu?’’ — Svarið verður þetta: að eg verði að varast sem allra mest að álykta og dæma, en segja viðburðina sanna og hlutdrægn- islaust, hver sem í hlut á. — Sjálfur var eg lífsreynslulítill á þeim árum, og dómgreind mín þar af leiðandi skeikul. Nú langar mig þó til áræða það f sambandi við endurminningar mínar af framferði prestanna, að segja nokkuð um skilning minn og álit mitt á þeim, al- þýðunni til uppbyggingar í and- legum og veraldlegum efnum, og þá líka tD samanburðar því, sem nú er algengast. Eg er miklu áræðnari að minnast of- urltið á þetta “ofurefli”, af því að samtíðarmenn mínir, Einar H. Kvaran, Þorgils gjallandi, Jón Trausti og fleiri, hafa all- ir fundið til þess sama, og láta * Frh. á 7. bls. RÚSINU BRAUÐ og BONS, SYKRUÐ UTAN er réttur sem börnum geðjast Það freistar lystarinnar. Það er létt og lystug fæða, sem auðvelt er að búa til, ef notað er Royal Yeast Cakes og hin nýja Royal Sponge* aðferð. Hin fræga yeast cake hefir verið bezta varan þessarar teg- undar í full 50 ár. Og þar sem þær eru vafðar hver um sig 1 vaxaðan pappír, eru þær ávalt ferskar. Enginn getur verið án Royal Yeast Bake Book, sem bakar heima. Sú bók er öllum ómiss- andi. Skrifið eftir ókeypis ein- taki. Utanáskrift: Standard Brands Ltd., Fraser Avenue og Liberty St., Toronto, Ont. Kauplft vtlrnr bftnnr tll I Canada KANEL-BUNS <*Royal Sponge A8f«r5 No. 1) LeysitS upp 3 matskeitSar af sykrl og 1 tekseitS af salti í % bolla af mjólk. KælitS. BlanditS meti 1 bolla af Royal Veast Sponge*. BætitS vi5 4 matskeibum af bræddri shortening, og 2% bollum af mjöli. HnotSit5 dá- litiC, látiö hefjast til helminga. — HnotSiö aftur. VeltitS svo atí stækki um þuml.. SmyrjitS metS bræddu smjöri og stráitS kanel og sykri á. Veltiö eins og Jelly roll og skeritS af þykkar sneiöar. Látiö svo á pönnu metS feiti og látitS bólgna um helm- ing. LátitS á þær egg og mjólk og bakiö 40 mínútur vits 375 stiga F. hita. Þetta gerir 12 kökur. *ROYAL YEAST SFOYGE: — LátitS Royal Yeast Cake i H mörk af volgu vatni i 15 mín.. LeysitS eina mat- skeitS af sykri hálfri mörk af mjólk BætitS í þati Yeast Cake og 1 quart af mjöli. SláiS vel. HyljitS og látitS hefast til helminga yfir nóttina í hlýju plássi, súglausu. Gerir 5 til 6 bolla af batter.

x

Heimskringla

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Heimskringla
https://timarit.is/publication/129

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.