Heimskringla - 24.02.1932, Blaðsíða 2

Z. SIÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 24. FEB. 1932.
BRÉF TIL HEIMSKRINGLU.
Cloverdale, B. C.
17. febrúar 1931.
Hr. Stefán Einarsson,
Kæri vinur!
Um leið og eg sendi þér and-
virði Heimsinglu, langar mig
til að skrifa þær litlu fréttir
héðan, sem eg man nú í svip-
inn, og verður þá fyrst að minn
ast á tíðina, og er það af henni
að segja, að hún hefir verið að
flestu leyti óhagstæð síðan í
vor, hefir mátt heita óstöðug
rosatíð. í júní voru miklar rign-
ingar og óx þá gras afar mik-
ið, en lagðist niður og skemdist
í rótinni. Slóu þó nokkrir og
hraktist það hey sem slegið
var, en sumt rotnaði niður með
öllu. En allflestir byrjuðu ekki
að slá fyr en í miðjum júlí- En
þá byrjuðu góðir þurkar, er
héldust fram yfir miðjan ágúst.
Á þeim tíma náðist upp alt hey
og var það bæði mikið að vöxt-
um og vel verkað.
Öðru máli var að gegna með
kornuppskeruna, sem mátti
segja að eyðilegðist algerlega.
Eins og eg gat um í síðasta
bréfi til þín í vor, gekk vorvinna
afar seint sökum bleytu, og
þar af leiðandi byrjaði kornslátt
ur ekki fyr en seint í ágúst. En
þá var byrjað að rigna fyrir
alvöru, og skemdust hafrar og
hveiti svo, að iltlum notum
varð. Það sem slegið var, var
varla mögulegt að þreskja fyrir
bleytu sakir. En það sem ó-
slegið var spíraði cg var ekki
mögulegt að slá það. En það
sem þreskt var, er svo skemt
að engir vilja kaupa það, enda
ekki brúklegt fyrir annað en
hænsnamat.
Haustið og það sem af er
vetri hefir verið eitt hið rosa-
samasta um mörg síðastliðin
ár- Frost hefir að sönnu ekki
verið mikið og snjór varla telj-
andi, en regn og stormar altaf
öðruhvoru.
Heilsufar með bezta móti,
aðeins h'tilsháttar smákvillar,
svo sem kvef, sem læknar kalla
nú orðið vanalega flú. Hænsna-
bóla stakk sér niður sumstað-
ar, en er væg.
Tímar eru hér harðari nú,
en nokkru sinni áður, og er
ýmsu um kent, svo sem há-
tollastefnu Bennetts og fleiru.
Atvinnuleysi er hér mikið eins
cg annarsstaðar, og þeir sem
eitthvað hafa af framleiðslu,
reta ekki selt það fyrir neitt.
Eða með öðrum orðum, alt sem
bændur hafa, er verðlaust, en
flest, sem kaupa þarf er litlu
ódýrara en að undanförnu, svo
að mestur hallinn kemur á
framleiðendur. Kaupmenn segi-
ast hafa svo miklar vörubirgð-
ir frá fyrri árum, og geti b’ '
ekki keypt í viðbót, og er það
eðlilegt
Margar uppástungur hafa
komið fram um að bæta úr nú-
verandi ástandi, og sýnist sitt
hverjum, sem von er. Sjöunda
dags aðventistar leggja til að
gjalda tíund, og er það ekki
svo fjarstætt, að minsta kosti
ekki um þá, sem h'afa of mik-
ið af fyrirliggjandi vörum, sem
þeir vita ekki hvað þeir eiga
að gera við; því gera má ráð
fyrir, að ekki þurfi að borga tí-
undina í peningum.
Önnur tillaga kemur frá Mr.
King' um að taka af allar höml-
ur, sem nú eru, til þess að hægt
verði að hrúga inn sem mestu
af vörum frá öðrum löndum,
■ofan á töpin á okkar vörum,
og tvöfalda svo það sem óseit
er í landinu. Sjálfsagt heldur
King að fólk sé búið að gleyma
því, að Mr. King sat að völdum
í meira en tíu ár, og lækkaði
lítið tolla eða flutningagjald
með járnbrautum, og var hon-
um þó hvorttveggja í lófa lagið,
ef hann hefði nokkru sinni
meint nokkuð með öllu sínu
rausi. Sannleikurinn er víst sá,
að á frjálslyndi Kings og Ben-
nett er víst lítill munur, þó að
annar gangi berskjaldaður, en
hinn með frjálslyndisgrímu, og
er furða hvað margir góðir
menn hafa iátið blekkjast af
því frjálslyndisnafni, sem hefir
rómversk-kaþólsku kirkjuna að
bakjarli.
Að mínu áliti, sem eg býst
nú reyndar ekki við að verði
tekið mikið til greina, þyrfti að
umskapa löggjöf landsins, sem
í flestum tilfellum eru samin
auðfélögunum í hag. Eg held
að ef stjórnin setti fast mat á
a’lar vörur, og bannaði þessa
dagprísa, sem verzlunarstéttir
landanna leika með eftir eigin
geðþótta að það yrði til þess að
bæta úr skák. Það ætti að vera
hægt að framfylgja lögum, sem
bönnuðu t. d. kaupmönnum að
leggja 50 til 200 prósent á hvert
dollars virði. Það ætti að vera
hægt að semja lög og fram-
fylgja þeim, sem bönnuðu lán-
félögum og einstaklingum að
lána fé út á fasteignir eða ann-
að, taka síðan alt saman og
gera fólk að öreigum undireins.
ef ekki er hægt að standa í
skilum, sem oft kemur fyrir,
ekki sízt í svona árferði. Lán-
takandi ætti altaf að fá eitt-
hvað af þvi, sem hann hefir lagt
í eignina,' hvort sem það er
fasteign eða annað. Það er bú-
ið að ganga of lengi, að fáir
hafa orðið ríkr af óhöppum
annara (reyndar oft á heimsku
þerra líka).
Þessi tvö atriði er nú raunar
ekki alt sem á veltur. Það ei
margt fleira, sem mætti minn-
ast á ef rúm leyfði, og væri
þarfara að rætt væri, og ósk-
andi væri að fólk fari að krefj-
st annars af þingmönnum sín-
um, en að fylgja vissum póli-
tískum flokki En það verður
að líkindum nokkuð langt þar
til að fólk sér að sér, og hættir
að láta flokkana teyma sig á
ryrunum að kosningaborðunum,
að minsta kosti hér, eða þar
sem líkt stendur á, að flokks-
i'ylgið gengur að erfðum eins
og óðalið. Hér til dæmis getur
bingmannsefni verið nokkurn
veginn viss um, hvað mörg át-
kvæði hann fær, ef hann veit
hvað margir eru á lista af sama
ættbálki — og skeikar það
sjaldan að stefnu forföðursins
er fylgt.
Eg býst nú ekki við, að þér
þyki þetta þess virði, að prenta
það, og skal það reiðilaust af
/nér.
En að endingu vil eg þakka
hér og Heimskringlu margan
fróðleik, sem í blaðinu hefir
verið, ekki sízt ræður þeirra sr.
Benjamíns og sr. Guðm. Árna-
sonar, og væri æskilegt að sh'k-
ar ræður birtist sem oftast —
og eftir fleiri presta. Það er
hressandi t. d. að lesa ræðu eins
og aívopnunarræðu séra B. K.
Þar er engin hálfvelgja eða
'■mjaður. Það er vonandi að
prestar okkar fari að prédika
skýrt og skorinort, en ekki að
synda á milli safnaðarmanna
til að reyna að geðjast öllum
/em aldrei kemur ’saman, eins
og Ben. Gröndal sagði um staf-
setninguna á Heljarslóðaror-
ustu.
Það er hinn mesti misskíln-
ingur að amast við prédikun-
um í blöðum og tímaritum,
ekki sízt í annari eins dreif-
iikgu og hér á sér stað, og
T-eyndar víðar. Þær ættu að geta
komið í veg fyrir ýmsa hleypi
dó^na, sem oft er spunnið upp
um boðskap nýrra skoðana. Það
er t d. ekki langt síðan eg
heyrði því haldið fram, að Únít-
arar mintust aldrei á Krist
nema með lítilsvirðingu, og oft
með klúryrðum. En ræða séra
Guðm. Árnasonar, sýnir hið
gagnstæða. Fyrir mitt leyti
vildi eg að allar ræður hinna
frjálslyndu presta okkar hér
vestra, birtust sem oftast í
Heimskringlu í stað sögunnar,
og þá að Lögberg birti sem
flestar ræður eftir lúterska
klerka í sínum sögudálkum, og
væri þá hægara að gera sér
grein fyrir skoðanamun, ef
hann er þá nokkur annarsstað-
ar en á yfirborðinu.
Svo þakka eg þér fyrir að
birta greinina úr Iðunni, “Trúin
á samfélagið’’. Hún er að flestu
leyti há-kristileg.
Svo kveð eg þig með beztu
óskum til þín og allra aðstand-
enda Heimskringlu og lesenda.
Þinn einl.
Þ. G. fsdal.
' TRÚIN Á SAMFÉLAGIÐ.
Frh.
VII.
Um það verður naumast deilt,
að samhygðin hafi átt mikinn
þátt í framvindu lífsins og að
hennar gæti ekki lítið í menn-
ingarlífi vorra tíma. Það er að-
eins ein mannleg eigind, sem
hefir haft meira að segja. Sú
eigind er sjálfselskan. 1 vissum
skilningi má rekja allar athafn-
ir og öll viðhorf til sjálfselsk-
unnar. Dýrið er sérgott; trú-
maðurinn, sem hyggur sig eiga
eilífa sælu í vændum, er líka
sérgóður. Ósvífinn kaupsýslu-
maður, sem ekki hikar við að
féfletta aðra og koma þeim á
vonarvöl, og siðfræðingurinn,
með samvizku svo húðsára, að
hann þolir ekki að gera flugu
mein, eru báðir sérgóðir, í viss-
um skilningi. Móðirin, sem fórn-
ar lífinu fyrir barnið sitt, er sér-
góð — af því að hún finnur, að
barnið er hluti af henni sjálfri.
Hetjan, sem lætur lífið fyrir
ættjörð sína, er sérgóð — af
því að ættjörðin er hans eigin
o. s. frv. Jafnvel samfélagið
sjálft, sem vér eigum alt vort
undir, er vitanlega ekki annað
en ávöxtur hagsýnnar sjálfs-
elsku.
En það er augljóst mál, að í
raun og veru er ekkert vit í að
safna svo ólíkum fyrirbrigðum
undir eitt hugtak. Vér getum
agt að síngirnin sé efniviður-
inn, bergblökkin, en samhygð-
in meitillinn eða meistarahönd-
in, sem heggur til steininn og
gerir hann að listaverki. Steinn-
inn hefir verið til frá alda öðli,
en það skiftir mestu máli, hvað
takast má að skapa úr honum.
Og þegar lífvera fórnar sér
fyrir æðri heild, sem hún kenn-
ir sig hluta af, enda þótt frum-
ræn eðlishvöt bjóði henni að
neyta afls eða vopna, svifta lífi
aðrar verur og sitja að krásun-
um sjálf — þá getur ekki verið
rétt að skipa þessum athöfnum
báðum undir einn hatt.
Síðan Darwin var uppi hefir
hin síngjarna sjálfsbjargarhvöt
verið dýrkuð alt of mikið. Víg-
orðin um baráttuna fyrir tilver-
unni, um að náttúran velji úr
þann hæfasta o. s. frv., iíafa
dómgreindarlítið verið yfirfærð
frá lægstu lífsformum og yfir
á mannlífið. Með sama skorti á
dómgreind hefir þessi kenning
verið soðin saman við aðra eldri
um skefjalausa samkepni, og
af samruna þessum hafa svo
verið hlaðnir skjólgarðar um
hvers kyns ruddaskap, yfirgang
og arðrán, sem ætti að véra
bannfært í siðuðu samfélagi.
Munurinn á mönnum og dýr-
um — það, sem skilur siðleysi
og menningu, er einmitt þetta,
að menningin skapar.fjölgreint
samfélag, þar sem sá hæfasti
getur notið sín, án þess að
troða þann undir, sem er mið-
ur hæfur. Án samfélags er
kryplingurinn dæmdur til út-
skúfunar. í samfélagi getur
hann orðið afburðamaður, t. d.
í vísindum eða listum, og lagt
þyngra lóð á metin en hundr-
uð þeirra, sem eru heilir. Jafn-
vel þeir, sem hafa þegið minna
en meðalhlut af líkamlegu sem
andlegu atgervi, geta orðið
nýtir meðlimir samfélagsins, ef
þeir eru settir á réttan stað.
Að reyna afl sitt og þol í
kepni við aðra, er vissulega öfl-
ug driffjöður til afreka. En það
er mikill munur á kappraunum
villidýra og siðaðra manna. Ef
A og B ætla sér að ná vissu
marki báðir, er hyggilegt fyrir
þá að þreyta með sér kapphlaup
því að með því móti verða þeir
fljótastir að markinu. En ef A
fyndi nú upp á því að ráðast á
B á miðju skeiði og gera hann
óvígan, næði B alls ekki marki
og hefði til einskis barist. Og
A færi sér að líkindum rólega
það sem eftir væri hlaupsins,
þar sem keppinauturinn væri
úr sögunni og hann ætti ekkert
á hættu lengur. Niðurstaðan
yrði tap fyrir báða. — Sú kepni
er samir siðuðum mönnum, er
kepnin iHn að ná sem beztum
árangri — ekki sú, að standa
yfir höfuðsvörðum keppinauts-
ins eða hrifsa bitann frá munni
hans.
Það er vitað, að sumir eru á
þeirri skoðun, að hreinræktuð
síngirni sé aflvaki framvind-
unnar, öflugasti sporinn á af-
reksmennina — hugvitsmann-
inn sem kaupsýslumanninri,
stjórnvitringinn sem skáldið. —
Sérdrægni þessara manna er í
fyrsta lagi harla aðstæðubund-
in og engan vegin hreinræktuð
Þeir verða eins og aðrir að
sætta sig við, að samfélagið
leggi margskonar hömlur á vilja
þeirra, setji starfsemi þeirra
vissar skorður. Og í öðru lagi:
Er það nú víst, að frumlæg sín-
girni sé eini sporinn, sem knýr
þá fram? Voru ekki einmitt
sumir hinna allra fremstu rekn-
ir áfram af óhemjandi starfs-
hvöt, sem ekki er rétt táknuð
með orðinu síngirni — mátt-
ugri hvöt til mikilla verka, er
sýndu framtíðinni hvar spor
þeirra lágu, enda þótt þeir sjálf-
ir nytu að engu ávaxtanna af
starfi sínu? Traust og virðing
samborgaranna, sem er algert
samfélags-fyrirbrigði — er það
ekki oft jafnvirkur spori til at-
hafna eins og vonin um að sitja
að efnislegum krásum þessa
heims?
En jafnvel þótt einhverjir af-
burðamenn hafi unnið sín stór-
virki án þess að vera innblásn-
ir af félagsanda — myndu stór-
virki þeirra ekki vera enn
stærri, ef þeir hefðu með
vitund og vilja unnið í þágu
samfélagsins? Finnast þess ekki
mörg dæmi, að menn fómi sér
fyrir annara heill? Og er þá
nokkur fjarstæða að ætla, að
þeir geti orðið enn fleiri, er
stundir líða? Það er algengara
en flestir trúa, að menn leggi
í sölurrtar fyrir heildina —
fjölskyldu, ættjörð, eitt eða
annað samfélag, lítið eða stórt.
í sögunni lesum vér um þjóð-
lietjur og píslarvotta. Sagnarit-
arar og skáld syngja þeim lof
og dýrð. Ótal margir fórna, án
þess að eftir því sé tekið eða
orð á gert. En fórnir þessara
manna og samúðaröflin hjá hin-
um, sem ekki leggja jafnmikið
í sölurnar — það er þetta, sem
byggir upp samfélagið og gefur
því viðnámsþrótt.
Ef frjóangi samúðar og sam-
starfshneigðar hefði ekki verið
oss í blóð borinn og síðan —
með auknum vitþroska — dafn
að og orðið að sterkum eðlis-
þætti — ef vér hefðum haldið
áfram að hlíta leiðsögn hinn-
ar frumstæðustu hvatar, er læt-
ur lífsvonina háða vígtönnum
og sárbeittum klóm, værum vér
ennþá dýr. Ekkert samfélag
gat orðið bygt, engin menning
þróast, fyr en oss lærðist að
Iáta heill heildarinnar sitja í
fyrirrúmi fyrir eigin óskum.
Þeim, er losað hafa sig úr
viðjum fornra trúarbragða og
siðakenninga, hættir til, sum-
um hverjum, að gera sjálfs-
^yggjuna að einasta áttavita í
lífinu, að minsta kosti í bili.
Þeir þykjast finna fullnægju í
kenningunni um baráttuna fyr-
ir tilverunni og rétt hins sterka
til að troða fótum þann mátt-
arminni. Slíkum manni skuld-
um vér eina áminningu og eitt
heilræðí: Lífsviðhorf þitt er
villidýrum samboðið en ekki
mönnum. Hverf þú til frum-
skóganna og seldu örlög þín
kjafti og kló!
Kaldrifjaðir sérgæðingar, sem
njóta allra hlunninda lífsins,
en virða að vettugi siðareglur
þess, jafnskjótt og það getur
gagnað persónulegum hags-
munum þeirra, segja sem svo:
Látum þessa einföldu skýja-
glópa bjástra við umbætur og
hjala um hugsjónir. Verði ein-
hver árangur af striti þeirra og
starfi, sem reyndar er ólíklegt,
þá verða það engir aðrir en við,
sem hirða ávextina. — En þess-
ar afturgöngur frá löngu liðn-
um frumöldum myndu brátt
læra að hafa hægt um sig, ef
enginn léti blekkjast til að dást
að þeim, en allir sæju þá í hinni
sönnu mynd — sem blóðsugur
og sníkjudýr, er ættu að vera
útlæg úr hverju samfélagi.
En þeir eru svo fáir, svo hverf
andi fáir, sem nokkuð verulegt
vilja leggja í sölurnar fyrir
aðra, mun verða sagt. Trúin á
samfélagið gæti því aldrei náð
almennri útbreiðslu. — Það er
rétt, að hetjurnar, hálfguðirnir,
píslarvottarnir — þeir, sem líf-
inu fóma, eru tiltölulega fáir.
Vér þörfnumst heldurx ekki
margra slíkra. Allflestir vinna
samfélaginu meira gagn með
því að lifa, en deyja. En þeir
eru margir, sem þrá leiðsögn til
þess að lifa í samfélagi — lög-
mál um samstarfið, þar sem
lagðar eru hæfilegar skefjar á
sjálfselskuna. Það er engin of-
dirfska að fullyrða, að þeir eru
fáir, sem kjósa að lifa ein-
göngu sjálfum sér.
Ekkert mun erfiðara en að
vera fastráður sérgæðingur. —
Jafnvel þeir, sem hyggja sig
vera það, víkja iðulega frá sinni
eígin stefnu. Þeir gera það í
viðskiftum við sína nánustu,
við vini og kunningja, við fá-
tækt barn, sem verður á vegi
þeirra. Hver er svo stakur, að
hann hafi aldrei rétt bágstödd-
um hjálparhönd? í nálega öll-
um mönnum býr hvötin til að
gleðja aðra, og þeir fórna allir
meira eða minna á altari þeirr-
ar hvatar. En höfum vér ekki
ákveðna siðaskoðun eða trú að
bakhjarli, erum Vér oftast tví-
ráðir um, hvenær vér eigum að
fórna og hvað miklu. Tilviljun
og slembilukka ráða því, hvern-
ig vér snúumst við þeim málum,
er varða samskifti vor við aðra
menn. Vér getum ekki verið heil
ir sérgæðingar, og svo verðum
vér óheilir mannvinir.
Trúin á samfélagið á að
hjálpa oss út úr þessu öng-
þveiti. Það verður auðvelt að
sýna fram á, hver styrkur oss
er að hagrænu siðakerfi, ein-
földu og óbrotnu, án víðtækra
bollalegginga um hluti og heima
sem vér vitum ekkert um.
Og þó vér gætum ekki gert
ráð fyrir þeim félagSanda, sem
hin nýja trú hefir að forsendu,
hjá öllum fjöldanum, mættum
vér að minsta kosti búast við
honum hjá leiðtogunum. Þeir,
sem að viti og dug standa fjöld
anum framar og telja sig til
forustu fallna — af þeim ætt-
um vér að geta krafist þeirrar
göfgi og þess siðlega þroska,
að þeir legðu fram krafta sína
í þjónustu samfélagsins, án þess
að vænta nokkurra sérstakra
fríðinda sér til handa. Og þess-
ir menn, sem fjöldinn er vanur
að líta upp til, gefa fordæmið
til eftirbreytni. Utan um þá
safnast fleiri og fleiri, og hreyf-
ingin vex eins og veltandi snjó-
kökkur í þýðviðri. Áður en
varir hefir santhyggjan breiðst
út og sýrt alt deigið.
Frh.
VISS MERKI
kemur af því aS nýrun hreinsa ekki
eitraðar sýrur úr blóðinu. Gin Pills
veita lækningu með því eyðileggja
sýrur þessar og koma nýrunum aftur
til að starfa eðlilega. — Kosta 50c
í öllum lyfjabúðum.
OPIÐ BRÉF TIL HKR.
Tileinkað vinum mínum, Mrs.
Rósu Casper, Blaine Wash., og
K. N. skáldi á Mountain, N. D.
Frh.
Á heimleið.
Yfir hafið: — Ágúst 5 ber
upp á þriðjudag. Eg fer á fæt-
ur kl. 8. samkvæmt ísl. síma-
tíma. En skipsmenn hafa fært
tímann klukkustund til baka,
svo skips kl. er ekki nema 7.
Þá eru enn fáir á fótum af far-
þegum. Enda fóru allir seint
að sofa. Veður er’bjart og gott.
Við erum í regin hafi svo að
hvergi sér til lands. Himin og
haf fallast í faðma. Fólki er
skipað á stalla þ. e. fengin sæti
við matborðin, sem hver skal
hafa meðan ferðin stendur yfir.
Þenna dag er og fólk kallað
út, til að læra að láta á sig
björgunar hringa og bera þá.
Ágúst 6. miðvikudag- —
Skýjafar mikið, þykt loft og
fremur kalt, og hvessir, er á
daginn l.íður. En þetta skip er
vel upphitað svo öllum líður
sæmilega — flestum vel. Viður-
gerningur allur mun betri en á
Montcalm. Þó matskráin sé ná-
kvæmlega sú sama, er matur
allur góður, því hér er hann
vel til reiddur. Munaði þar svo
miklu, að matur sem á Mont-
calm var meira og minna skemd
ur og oft með öllu óætur —
einkum þeim, sem ekki voru því
matlystugri og betur tentir, var
nú lostætur, jafnvel þeim, sem
urðu að bjargast við misjafn-
lega góðar tennur og hvort sem
þær voru fastar eða lausar. Að
öllu leyti leið nú fólki vel, því
er C. P R. gat aðgert. Þegar
leið á daginn, tók að hvessa, og
undir kvöld var kominn allmik-
ill sjór. Svo virtist mér, sem
vín mundi hér og betra en á
fyrra skipinu okkar. í það
minnsta bar meira á notkun
þess. Hafði nokkuð af ungu
fólki setið að sumbli fram eftir
kvöldinu.
Snemma nætur þ. e. snemma
eftir miðnætti vöknuðu flestir á
því farrými sem eg var á, við
illann draum. Tvær konur —
eða stúlkur — komu æpandi úr
herbergi sínu og fram í gang-
inn. Hljóðaði önnur: — skipið
er að sökkva, skipið er að
sökkva! Hin:—Ó, barnið mitt!
— barnið mitt. — Varð flestum
felmt — en enginn vissi enn
örsök þessara hljóða. Fólk fann
eða sá ekkert óvanalegt. Skip-
ið hélt áfram nálega óhöllum
kili, og skrúfurnar gengu með
jöfnum hraða. Þetta fundu
menn brátt, svo óttin sjatnaði
af sjálfu sér. Komu þá og
skipsmenn til sögunnar þ. e.
herbergisþjónar, og tókst brátt
að kyrra þann' sjó — sem sé,
hræðslu þeirra sem hræddir
voru. En ástæðan var þó ærin
fyrir ótta stúlknanna sem hlut
áttu að máli Þær hrukku upp
af fartta svefni við. það, að
sjór gekk yfir þær, sem kom til
af því, að gluggi hafði annað-
hvort ekki verið látinn aftur
kvöldið áður, eða svo illa, að
hann hrökk opinn, þegar versna
tók sjór. Sumir sögðu að ein-
mitt þessar konur hefðu sopið
drjúgan á kvöldið fyrir, og því
orðið meira um þessa óvæntu
vatnsskúr en ella. Hvernig