Heimskringla - 09.03.1932, Side 6

HEIM8KRINGLA
e. s®a
WINNIPEG *9. MARZ 1932.
Á HÁSKA TÍMUM
Saga frá uppreisninni á Indlandi.
Eftir
George A. Henty
“Ekki til neins,” svaraði Hunter. “Töfra-
menn svara aldrei spurningum. Allir þessir
æðri stétta töframenn skoða kunnáttu sína sem
sannan helgidóm, og það eru ekki dæmi til
að nokkur þeirra hafí opnað munn sinn, þótt
stórfé hafi verið boðið þeim. Og þótt einhver
vildi spyrja Rujub, þá verður ekki af því nú,
því hann er horfinn ásamt stúlkunni, og glt
sem þeim tilheyrir. Þau hafa eflaust læðst í
burtu undireins og seinustu sýníngunni var
lokið og áður en við kveiktum á lömpunum.
Eg sendi þó eftir honum undireins, en vinnu-
mennirnir fundu hann hvergi, og fellur mér
það illa, því eg átti eftir að borga honum.”
“Eg er ekkert hissa á því, ” sagði doktor-
inn. “Það er í samræmi við það, sem eg hefi
oft heyrt af þeim. Þeir hafa ofan af fyrir sér
með því að sýna það, sem menn kalla almenn
töfrabrögð; en hérlendir menn hafa sagt
mér, að þegar þeir sýna yfirnáttúrlega leiki,
þá taki þeir aldrei peninga fyrir það. Þeir sýna
þessa æðri töfra ekki nema til að þóknast
voldugum héraðshöfðingja, og það er sannar-
lega sjaldgæft að Norðurálfumönnum gefist
kostur á að sjá annað eins. En eg held við
ættum nú að fara inn til kvenfólksins. Eg í-
mynda mér helzt að það kæri sig ekki um
að koma út hingað í kvöld.”
Það reyndist rétt til getið. Konurnar voru
auk heldur of utan við sig til þess að tala
nokkuð, svo gestirnir kvöddu rétt strax og
héldu heim til sín.
“Komdu, Bathurst, við skulum fá okkur
í pípu,’’ sagði doktorinn er hann gekk af stað.
“Eg hugsa að okkur verði hvorugum svefn-
samt hvort sem er, fyrst um sinn. Hvert er
nú þitt álit á öllu þessu?”
“Mitt álit er, að okkur sé ofvaxið að gera
grein fyrir því, með nokkrum þeim náttúru-
öflum, sem okkur eru kunn,” svaraði Bath-
urst.
“Það er einmilt mitt álit,” sagði doktor-
inn, “og hefir verið, síðan eg fyrst sá þessa
æðri töfraleiki hér í landi. Eg hefi ekki minstu
trú á nokkru yfirnáttúrlegu í þessu sambandi,
en eg trúi að til séu margvísleg náttúruöfl,
sem við' höfum ekki enn lært að þekkja. —
Réttar sagt, er það álit mitt, að það sé einn
sá fróðleikur, sem þjóðirnar hafa glatað, að
að minsta kosti okkar vestrænu þjóðir. Trúin á
töfrakraft er eins gömul eins og það elzta,
sem sögur fara af. Töframennirnir við hirð
faraóanna, eða Egyptalandskonunga, gátu
kastað göngustöfum sínum á hallargólfið og
umhverft þeim í höggorma. Nornin Engedor
í landinu helga, framleiddi svip Samúels spá-
manns. Forn-Grikkir voru engir heimskingj-
ar, pg þeir trúðu goðspám. Töframenn komu
með galdrabækur sínar og brendu þær í við-
urvist Páls postula, og það — taktu eftir —
voru ekki þeir, sem þóttust vera töframenn,
heldur þeir, sem virkilega voru fræðimenn í
þeim efnum.”
“Ferðamenn um Persaríki og um Indland
hér fyrrum, hafa lýst miklu yfirgengilegri
töfraleikjum, en þessum hér í kvöld. Og það
er virkilega til flokkur manna — ekki samt
sérstakur trúflokkur — hér á Indlandi, og all-
ir miklir hæfileikamenn, sem fastlega trúa því,
að þeir hafi nærri algert vald yfir náttúruöfl-
unum. Lítum á okkar eigin störf. Hefði ein-
hver sagt fyrir hálfri öld síðan, að við gætum
nú ferðast fimtíu mílur á klukkustund, eða
sent orðsendingu fimm þúsund mílna leið á
einni mínútu, þá hefði sá spámaður verið tal-
inn óiæknandi vitfirringur. Það er eins víst
að fleiri jafn-undraverðar uppfyndingar verði
gerðar síðar.”
“Núna, þegar eg var á Englandi, heyrði
eg talað um trúflokk, sem kallar sig anda-
trúarmenn, og á meðal þeirra eru sagðir menn
sem þykjast geta flogið í lausu lofti, og er
sérstaklega til þess nefndur ungur maður,
Herne að nafni. Nú, mér dettur ekki í hug að
halda fram, að nokkur hafi slíkt vald yfir
þyngdarlögmálinu, en hugsi maður sér það
vald til, þá er auðráðin gátan um hvarf stúlk-
unnar af stönginni. Hugsum okkur ennfrem-
ur aukinn að sama skapi hæfileika Skota, að
“sjá í gegnum holt og hæðir’’, sem maður
segir, og sameini við þann hæfileika valdið,
til að láta aðra sjá það, sem fyrir þann
skygna ber, þá er líka ráðin gátan um mynd-
irnar, sem við sáum á gufunni. En þá verðum
við samt að gerá ráð fyrir að þær séu réttar,
og hvað mig sjálfan snertir, þá er það mín
skoðun, að framtíðarmyndin reynist rétt, þó
þér máske þyki ólíklegt, að við báðir og Miss
Hannay förum fótgangandi um landið f
Hindúagervi.
Þegar hér var komið, voru þeir komnir
heim að húsi doktorsins, og slitnaði þá sam-
ræðan. En eftir að þeir voru búnir að hag-
ræða sér, sagði Bathurst:
“Það er þó æfinlega eitt, sem rifjaðist,
upp fyrir mér í kvöld. Þú manst að eg sagði
þér frá, að þegar eg sá Miss Hannay fyrst,
hefði mér endilega fundist eg hafa séð hana
áður. Þú hlóst að því, og sýndir mér hve ó-
mögulegt það var, en eg var viss í minni sök
eigi að síður. Nú veit eg hvernig þessu er
varið. “Eg sagði þér líka frá þessum “upp-
stigningar”-leik, og að stúlkan hefði horfið- af
stönginni. En eg sagði þér ekki ,og þú skilur
hvers vegna eg ekki vildi hafa orð á því, að
Rujub hefði á sama tíma sýnt mér myndina
á sama hátt og hann gerði það í kvöld. Hann
sýndi mér mynd af húsi, er stóð sér í girðingu
og umhverfis það var hár garður. Eg tók lít-
ið eftir húsinu, en víst var það líkt flestum
okkar stærri húsum, og gæti gjarna hafa ver-
ið húsið hérna í miðju þorpinu, sem Mr. Hun-
ter hefir fyrir dómhús, geymsluhús og svo
framvegis. En eg segi ekki, að það hafi verið
húsið. Skarð hafði verið brotið í garðinn og
var þar háður æöislegur bardagi. Sepoyar
sóttu að, en hvítir menn, bæði hermenn og
þjónustumenn, vörðu. Uppi á húsþekjunni,
sem var flöt, voru hvítir menn og skutu
stöðugt af rifflum. Þar uppi voru tvær eða
þrjár konur, og voru, má eg segja, að hlaða
riflana, og meðal þeirra var ein, sem sérstak-
lega vakti eftirtekt mína. Og nú í kvöld sá
eg alt í einu, að það var rétt mynd af Miss
Hannay — eg er alveg viss um það.”
“Það er undarlegt, drengur minn,” sagði
doktorinn eftir litla þögn. “Þá sérð þú líka, að
sú mynd hefir reynst rétt, að því leyti, að þú
ert nú orðinn kunnugur stúlku, sem myndin
sýndi þér, en sem þú ekki hafðir þekt áður.”
“Eg trúði. nú ekki því, sem myndin sýndi
mér þá,” sagði Bathurst, “og eg trúi því ekki
enn. Það var eitt atriði, sem myndin sýndi,
sem eg því miður veit að ekki getur látið sig
gera.’’
*“Hvað var það?" spurði doktorinn
Bathurst sat hugsandi dálitla stund, en
sagði svo:
“Þú ert gamall vinur, doktor, og skilur
máske í mínum raunum, og getur svo betur
gert greinarmun en flestir aðrir. Eg þykist
vita, að þú hafir heyrt ýmsar sögur um það,
hvers vegna eg yfirgaf herinn stuttu eftir
að eg kom út hingað, en gekk í stjórnarþjón-
ustu ? ”
“Já, eitthvað sögurugl var nú á ferðinni
um það,” svaraði doktorinn, “að eftir orust-
una við Chilhanwalla hefðir þú farið heim
veikur, og hefðir síðan selt herréttindi þín öll
af því þig hefði brostið kjark. En svo er ó-
þarft að segja, að eg trúði engu slíku, því
niðrandi sögur fljúga æfinlega fjöllunum
hærra, ef einhver maður yfirgefur stöðu sína
í hernum."
“En þessi frásögn var sönn, doktor,”
svaraði Bathurst. “Það er hræðilegt að segja
það, en það er samt satt, að hugleysi er
meðfæddur eiginleiki minn. í einu orði sagt,
eg er bleyða!’’
“Eg trúi því ekki," svaraði doktorinn
með áherzlu. “Eftir að hafa kynst þér, segi
eg það eitt, að eg tryði hugleysissögum um
alla menn fremur eh þig.”
“Þetta er mitt þyngsta böl,” hélt Bath-
urst áfram, “ósegjanleg ógæfa, því eg viður-
kenni ekki, að það sé á nokkurn hátt mér að
kenna. Eg er ekki bleyða nema að nokkru
leyti. Mér finst eg ekki mundi hræðast á
hverju sem gengi, ef þögn væri samfara hætt-
unni. Það er hávaðinn, sem eg hræðist —
þoli ekki. Þegar skot ríður af byssu, missi eg
vald yfir sjálfum mér og titra allur og skelf,
enda þótt ekki sé gert meira en sprengd ein
hvellhetta. Þegar eg fæddist, var faðir minn
á Indlandi, og stuttu áður en eg fæddist, varð
móðir mín ákaflega hrædd. Það brutust þjóf-
ar inn í hús hennar, og komu inn í herbergi
hennar. Þeir hótuðu að skjóta hana, ef hún
hreyfði sig. Vinnufólkið vaknaði í þessu og
komu vinnumennirnir þegar með skotvopn
og barefli. Varð þar hörð rimma á milli þeirra
í myrkrinu og sko riðu af, en að lokum höndl-
uðu vinnumennirnir þjófana og færðu í bönd.
En það leið yfir móður niína, og frá þeirri
stundu fékk hún aldrei heilsu aftur, en dó
fáum dögum eftir að eg fæddist, og kendi
læknirinn því um, að ofsahræðslan, sem
greip hana, hefði lamað allar hennar taug-
ar og fyrir það hefði hún látið lífið.”
“Eg ólst upp lasburða, hugdeigur og
feiminn, og fékk fyrir það margar skrófur í
skóla. Faðir rninn, sem eins og þér er kunn-
ugt, var hershöfðingi, kom ekki heim að sjá
mig fyr en eg var orðinn tíu ára gamall. Sem
auðvitað var, féll honum illa, hvernig eg var,
og það vitanlega jók böl mitt, og var sem
hugleysi mitt og feimni ykist nú æ meir með
hverjum degi. í siðferðislegum skilningi var
eg þó engin bleyða. Eg get sagt með sönnu,
að eg sagði aldrei ósatt í skóla til að komast
hjá hegningu, og einmitt fyrir það fékk eg ó-
vinsæld skólabræðra minna. Kölluðu þeir mig
fyrir það “læðuna”, og um
það fanst mér meira en þó
þeir hefðu kallað mig bleyðu.
“Með aldrinum fékk eg
þó heilsuna og varð stór og
sterkur, og var þá óhræddur
að taka þátt í hreðuleikjum
í skólanum. Eg lærði að ríða
og fara með hesta og taka
þátt í ýmiskonar íþróttum,
og vandist smám saman á
það að fá traust á eigin
mætti, og þó eg hefði enga
tilhneigingu til að ganga í
herinn, þá vildi faðir minn
það umfram alt, og eg hafði
þá ekkert á móti því. Eg
vissi að vísu, hve illa eg þoldi skothvelli, því
það leið yfir mig í fyrsta skifti, sem faðir
minn fékk mér byssu og lét mig hleypa af
henni, en svo hugsaði eg nú þá, að það væri
sprottið af geðshræring, af því það var í
fyrsta skifti, sem eg handlék byssu, og hélt að
þessi óstyrkur mundi hverfa með fullorðins-
árunum. En eg bar ekki við að hleypa af
byssu í annað sinn, svo mikil var óbeit mín
á skotvopni.
“Mánuði eftir að eg gekk í herinn, var
herdeild mín send út hingað, og er hingað
kom, hittist svo á, að við komum mátulega
til að taka þátt í orustunni við Chillianwalla,
með því að ganga hart og hvíldarlaust upp
þangað frá lendingarstaðnum. Til þessa hafði
eg því bókstaflega enga reynslu fengið við
skotæfingar. Eg man ekki eftir neinu í sam-
bandi við orustu þessa, því frá því fyrsta
skothríðin reið af, var eg máttvana og eins
og í leiðslu. Eg sá hvorki né heyrði, þó eg
hreyfðist eins og ósjálfrátt, og þó viljakraftur
eða’ eðlishvöt, til allrar hamingju héldi mér
altaf á mínu ákveðna sviði í fylkingunni. —
Þegar alt í einu að skothríðin hætti og þögn-
in varð eins tilfinnanleg og hávaðinn hafði
verið, hneig eg niður meðvitundarlaus. Til
allrar hamingju sögðu læknarnir, að ofsa-
hitaveiki hefði gripið mig, og var það að
vísu satt, og lá eg svo milli lífs og dauða í
hálfan mánuð. Að þeim tíma liðnum var eg
fluttur ofan að sjálvarströndinni, og þaðan
sendi eg skilríki mín og sagði mig úr hern-
um, en tók mér far til Englands. Faðir minn,
sem enn var heima, reiddist mikið, þegar eg
sagði honum allan sannleikann, enda afsak-
andi, þó honum félli illa að eiga svona húg-
lausan son. Af þessu leiddi, að heimili mitt
varð mér alt annað en skemtilegt. Og þess
vegna gleypti eg umhugsunarlaust við því
boði frænda míns eins, sem var einn af stjóm-
endum Austur-Indlands félagsins, að fara
hingað austur sem stjórnarþjónustumaður.
Mér fanst eg mundi geta lifað og dáið í þeirri
þjónustu, án þess að heyra skot ríða af
byssu.
“Þú getur nú gert þér grein fyrir, hve
mikirin kvíðboga eg ber fyrir sögunum, sem
ganga um ókyrð Sepoya og möguleika á
uppeisn. Það er ekki svo að skilja, að eg sé
lífhræddur. Það er þvert á móti. Eg hefi
þjáðst svo mikið síðastliðin átta ár af þeirri
meðvitund, að það viti allir, hvers vegna eg
yfirgaf herinn, að dauðinn væri mér kærkom-
inn gestur, ef hann bara kæmi þegjandi. Sú
hugsun er mér óbærileg, að geta ekki tekið
minn þátt í sókn og vörn, ef styrjöld er í
váendum, og sú hugsun hefir aldrei verið ó-
bærilegri en einmitt nú.
“Nú getur þú líka gert þér grein fyrir
þeirri skoðun minni, að það sé bókstaflega
ómögulegt að það komi fram, sem myndin
sýndi, að eg stæði og berðist i broddi fylk-
ingar við Sepoya, og mitt í dynjandi skothríð
úr öllum áttum. En þetta er hræðileg saga
frásagnar, ^cktor. Eg hefi engum sagt hana,
síðan eg sagði föður mínum heitnum frá
vanmæ'.ú mínum, en eg veit að þú, sem lækn-
ir og \inur, munir vorkenna mér, fremur en
að sukfella mig.”
RobinlHood
PIjCJUH,
MJÖLIÐ, SEM BÚIÐ ER TIL ÚR BEZTU
UPPSKERU VESTURLANDSINS.
Heima á Englandi hefði eg getað lifað hundr-
að mannsaldra, án þess nokkru sinni að
lenda í skotvopnahættu. En svo var eg nú
svo einfaldur að hugsa, að hér gilti það sama,
ef maður væri í stjórnarþjónustu. En nú vofir
þessi hætta yfir okkur.”
“En því ekki að fá brottfararleyfi, dreng-
ur minn?" spurði doktorinn. “Þú ert búinn
að vinna hvíldarlaust í sjö ár, að undanskild-
um þrem dögum, þegar þú fékst frí til að
koma yfir til Cawnpore. Því ekki að biðja um
brottfararleyfi í heilt ár? Þú hefir góða á-
stæðu til þess. Þú fékst' ekki fararleyfi, þegar
faðir þinn dó fyrir tveimur árum, og þú getur
vel sýnt fram á, að eigna þinna vegna megir
þú til með að bregða þér heim.”
“Eg vil ekkert slíkt, doktor,” svaraði
Bathurst. “Eg ætla ekki að flýja hættuna í
annað sinn. Þú skilur það, vona eg, að eg
óttast ekki hættu og er ekki ögn lífhræddur,
og eg held eg sé ekkert hræddur við sár eða
meiðsli á h'kamanum. Mér finst eg hafa hug
og löngun til að ganga í váveiflegan háska.
Það eru skothvellirnir og þessi óskapa orustu-
glymjandi, sem lama mig, sem gefa mínu
aflvana taugakerfi algert vald yfir skynsemi
og vilja. Aflmissir minn við Chillianwalla er
mér í fersku minni, og þess vegna hræðist
eg allan hávaða. Þú varst að undrast yfir því,
að töframaðurinn skyldi sýna okkur t'öfra-
leiki, sem Evrópumenn fá helzt aldrei að sjá.
Okkar á milli sagt, og lengra vil eg ekki að
sú saga fari, gerði hann það til þess að þókn-
ast mér. Eg bjargaði dóttur hans úr lífsháska.
Það vildi þannig til að eg var á heimleið frá
Narkeet, þegar eg heyrði vein, og keyrði
þá hestinn sporum. Kom eg þar að, er tígris-
dýrið sama og þú skauzt um daginn, stóð
yfir lítilli stúlku, en karlmaður stóð frammi
fyrir dýrinu og fórnaði upp höndunum. Eg
fleygði mér af hestinum og réðist á dýrið með
þungu svipunni minni, en tígurinn varð svo
hissa og hræddur, að hann flýði undan högg-
unum inn í skóginn, og var þar með borgið
lífi stúlkunnar.”
“Hvað! Þú réðst á tígrisdýr með písk?
Og þú segist vera bleyða!” sagði doktorinn.
“Eg segist vera bleyð'a, en ekki nema að
nokkru leyti. Ef ekki væru skothvellir og
þetta skelfingaglamur, sem orustum fylgir,
held eg helzt að eg mundi reynast eins hug-
rakkur og nokkur annar.”
“En því í ósköpunum hefir þú aldrei sagt
frá viðureign þinni við tígrisdýrið, Bathurst?”
“Af því, fyrst og fremst,” svaraði Bath-
urst, “að það tilræði er sprottið af augna-
bliks áhrifum aðeins, og af því, í öðru lagi„
að með þeirri frásögn hefði eg gert tilraun
til að sigla undir fölsku flaggi, komið fólki til
að álíta mig hugrakkan mann, þar sem það
mótsetta er sannleikurinn. Þegar sá tími kem-
ur, að vanmáttur minn verður heyrumkunnur,
verður sú byrði út af fyrir sig sæmilega þung.
Hve miklu þyngri væri hún þó ekki, ef eg í
millitíðinni hefði sælst til að gefa fólki rangar
hugmyndr um sjálfan mig. Með það fyrir aug-
um lét eg Rujub lofa mér að geta hvergi um
þetta.”
10. Kapítuli.
Eftir að Bathurst hafði lokið sögunni,
gekk doktorinn til hans, lagði hendina á öxl
honum og sagði:
“Nei, það er langt frá því að eg vilji sak-
fella þig, Bathurst. En það er satt, að eins
og við erum hér sett, þó eg auðvitað voni altaf
að allar þessar sögur séu ástæðulaust mas,
þá er það sorgleg ógæfa, að þú ert svopa
bygður. Satt er það líka, að eg er hissa á
sögu þinni. Af viðkynningu og af útliti að
dæma, mundi eg hafa getið til, að þú værir
fljótur til og viðkvæmur, en að þú mundir
reynast hægfara og ráðagóður, þegar hætta
vofði yfir. Og sannarlega ert þú engin sök í
þessum vanmætti tauganna. Það er þér ger-
samlega ósjálfrátt.”
“Það er mér léleg huggun, doktor,” svar-
aði Bathurst. “Fólk er ekki að spyrja um or-
sök eða afleiðing, en bendir hugsunarlaust
með háði og fyrirlitningu á þann, sem er
bleyða. Ógæfan er falin í því, að eg er hér.
“Jæja, en sleppum nú þessu í bráð, en
seg mér, Bathurst, álit þitt á þessari kynja-
mynd, þar sem viö báðir og Miss Hannay vor-
um sýnd í Hindúa-gervi."
“Þegar eg athuga það, og jafnframt hina
myndina, þar sem eg var sýndur mitt í högg-
orustu,’’ svaraði Bathurst, “þá er því ekki
að leyna, doktor, að mér sýnist uppreisn vís,
og að þeirri uppreisn verði svo vel stýrt, að
við megum um stund bogna fyrir storminum,
en að eitthvað af okkur hvítu mönnunum
konrist þó undan lifandi, þar á meðal Miss
Hannay, sem eg hefði sagt að ætti eftir að
fara fótgangandi niöur um landið til hafnar-
staðar, og undir þinni umsjón, og af því eg
var sýndur á sömu myndinni, er líkast til, að
eg verði í förinni sem leiðsögumaður þinn eða
aðstoðarmaður.”
“Það er ekki ómögulegt, það er alt und-
arlegt, að minsta kosti,” sagði doktorinn.
“Eg hefði gaman af að vita, hvort Miss Han-
nay þekti sjálfa sig á myndinni.”