Heimskringla - 13.07.1932, Blaðsíða 5

WINNIPEG 13. JÚLl 1932.
HEIMSKRINGLA
5 BLAÐSIÐA
hafa áður deilt um leikhæfileika
Jóns. í þetta sinni varð ekki
um þá deilt. Á listmálaranum í
“Tengdapabba”, náði hann, að
vorum dómi, aldrei veralegum
tökum. Öðru máli er að gegna
með Jerry, hlutverkið, sem er
þó margfalt örðugra. Það tek-
ur ekkert minna en list að sýna
ðll þau geðbrigði og sálarkval-
tr Jerrys svo, að haldið sé at-
hygli og alvöru áhorfenda, —
ekki sízt á vorri tíð, er almenn-
ingur er orðinn svo afvanur
sorgarleikjum, að þeir vekja
fremur aðhlátur en klökkva.
Til þess að finna þessum orð-
um mínum stað má geta þess,
að í 4. þætti “Hamlets”, þar
sem Ophelía verður vitskert, er
talin vera ein hin átakanlegasta
sorgarsýning í leikbókmentuni
heimsins. “Hamlet” sáum vér
leikinn af enskum Shakespeare
leikendum haustið 1928 í Chi-
cago. Vér degjum oss ekki
meiri mann en það, að leikur
Ophelíu í fyrnefndu atriði rann
oss svo til rifja að oss vöknaði
um augu. Samtímis glumdi í
leikhölllnni af hlátrasköljlum,
og var endemi á að hlýða. For-
látið útúrdúrinn. — —
Jerry er lengst af sætkendur
og allmjög drukkinn á stund-
um, og er ýmist að svífa á
hann eða renna af honum. —
Þetta “aðfall” og “fráfall”, eink
um í 2. þætti (samtal við Sa-
die), að menn furðaði á, því að
Jón hefir lítið sýslað um áfengi
um dagana. Er hann alvöru-
maður og virðist meðferð hans
á Jerry, samanborið við fyrri
hlutverk hans, gefa í skyn, að
hann eigi ekki að fást við
venjulíeg léttlynd gamanhlut-
verk, heldur þau, er krefjast
geðsmunalegra átaka.
Emily Bergmann, dóttir J. K.
Bergmanns, lék “dóttur fang-
ans” (Florence). Florence er
ímynd sannrar og glæsilegrar
stúlku, eins og menn litu á
það mál fyrir hálfri öld síðan
— fögur, lífsglöð, hæversk, góð
og þó stórgeðja, full meðaumk-
ar með bágstöddum, þakklát,
trygglynd, skyldurækin, trúuð,
bænrækin! Með öðrum orðum,
lítt skiljanleg nútíma fólki, í
ýmsum veigamestu viðhorfum
leiksins. Eigi að síður tókst
Emily að gera þessa sálarlífs-
mynd liðins tíma eðlilega, og
þurfti til þess allmikil leiktil-
þrif. Að því leyti stendur Emily
vel að vígi á leiksviðinu, að
hún talar íslenzku flestum
jafnöldrum betur.
Þriðja aðalhlutverkið, Black-
burn, vonda manninn, lék Jón
F. Johnson. Hann er kallaður
Jón múnkur. Hann er samt
ekki múnkur — kvæntur Ást-
rúnu Jónsdóttur, Jónssonar frá
Mýri, og eiga þau hjón vel gefin
og mannvænleg börn. En bæði
er það að Jón er ættaður frá
höfuðbólinu Múnka-Þverá í
Eyjafirði, svo og hitt, að hér i
Blaine eru þau ógrynni af Jón-
um, sem flestir eru Jónssynir,
að brýn nauðsyn krefur að þeir
hafi aukanöfn til aðkenningar
— að frónskum og fornum sið.
Jón múnkur er góður leikari,
og fljótur að átta sig á hlut-
verkum, enda leiksviðinu van-
astur þessara leikenda. Hann
lék hér sjálfur “tengdapabba”
í hitt eð fyrra, og gerði það
vel. Þó þykir sumum að hann
gerði Blackburn enn betri skii.
Vrar meðferð hans á því hlut-
verki að vorum dómi, eftirminni
lega góð, — ekki sízt í síðasta
þætti, þar sem Blackburn bíður
fullan og hrakmannlegan ósig-
ur.
Ungur maður (um tvítugt),
Maríus Kárason, lék Matthías
Lee. Hefir hann aldrei leikið áð
ur. Sómdi hann sér yfirleitt
vel á leiksviðinu, og átti þó
sjáanlega örðugt með að sýna
eðlilegar geðshræringar í síð-
asta þætti. En gerfið var gott,
málrómurinn öldurmannlegur,
og íslenzkan góð.
Mrs. Gertrude Friðriksson lék
Mrs.. Lee. Hlutverkið er vellu-
legt og vanþakklátt og erfitt
að leggja inn í það mikið meira
en gert var að þessu sinni. Hitt
vakti eftirtekt margra og að-
dáun, að heyra konu, danska
að ætt og uppeldi, tala íslenzku
svo vel, að naumast varð á
fundiö, að eigi væri hennar
móðurmál.
Jack Worthington, hið unga
ástfangna sendiherraefni, var
leikinn af Ralph Bergmann,
syni J. K. Bergmann. Annað er
í rauninni þægilegra en að leika
“ástarullu” á móti systur sinni,
eigi sízt ef maður er lítið eitt
stirðari í málinu en hún. Er þó
Ralph einn okkar fáu ungu
manna, er sæmilegt vald hafa
á íslenzkri tungu. En ekkert var
hann skotinn í þessu hlutverki,
og mátti ilia tímann missa
vegna skólanáms. Hefir hann
og ieikið önnur hlutverk betur.
Worthington er — engu síður
en Florence — ungmenni horf-
innar tíðar, og hætti Ralph til
að vera nokkuð “modern” í
hreyfingum sínum á leiksvið-
inu. Eigi að síður bar leikur
hans þess víða vott, að með iðk-
un listarinnar gæti hann orðið
góður leikari.
Sadie, þjónustustúlku á heim
ili Lee, var leikin af Önnu
Johnson, dóttur J. F. Johnson.
Var íslenzkan henni all-óþjái
fyrst í stað, en það stóð ekki
lengi. Unga fólkið okkar lærir
ekki h'tið í íslenzku af þátttöku
í íslenzkum sjónlekjum. Anna
náði góðum tökum á Sadie og
hefir þó ekki áður leikið. Enda
þurfti þess með, því að Sadie
leggur til bróðurpartinn af
þeirri kátínu, sem fyrirfinst í
þessum alvöruþrungna leik. —
Sálusorgara sinn, undirritað-
an, fengu þeir Jónar til að ann-
ast leikstjómina. En er hann
reyndist til þess lítt hæfur og
slórgefinn, skiftu þeir með sér
stjórninni í bróðerni. Ásannað-
ist þar fornkveðin Jöklaravísa,
— að undanskildum seinnipart-
inum:
“Eg geri alt fyrir nafna,
og nafni gerir alt fyrir mig.
En þegar eg bið guð fyrir nafna,
þá grettir nafni sig.”
En til þess að prestur skyldi
ekki sálast úr iðjuleysi, fyrst
um sinn, settu þeir hann í það
að mála leiktjöldin. Var honum
þetta spánný lífsreynsla og
fremur skemtileg, því að eigi
varð endir þess fyrirtækis í
upphafinu séður. Ákveðið var að
nota tjöldin.
Leikinn sýndi flokkurinn á
þrem stöðum, Seattle, Blaine og
Point Roberts. Var hann yfir-
leitt miðlungi vel sóttur, og
fjárhagslega séð, ómengað gjald
þrota fyrirtæki, miðað við hina
gífurlegu fyrirhöfn. En félags-
lega var hann ekki svo lítils
virði. Bezt tókst meðferðin í
Seattle, og mun það mest að
þakka frábærri gestrisini Se-
attlemanna. Því að gestrisnin
var eigi aðeins í því fólgin að
Fríkirkjusöfnuðurinn lagði oss
til sinn ágæta samkomusal ó-
keypis, svo og vinnuhjálp; né
í veizluglöðum viðtökum Dr.
og Mrs. Jóns Árnasonar og
annara heimila; heldur og einn-
ig í þeirri þroskuðu kurteisi á-
horfandans, sem aðeins sumir
landar hafa enn sem komið er
haft tóm til, eða ráð á, að
leggja sér til. íslendingar eru,
sem betur fer, andlega ráðvand-
ir menn, og þess vegna ekki út-
ausandi á lófatak sitt, nema
þeim finnist ærlega til þess
unnið. Fyrir því gera þeir sér
yfirleitt alls ekki far um að
fagna vel leikendum í byrjun
og uppörfa þá með þeirri hátt-
prýði og hugulsemi, sem svo
miklu skiftir fyrir alla þá, er
koma fram fyrir fólk, hvort
heldur eru söngvarar, ræðu-
menn, leikarar eða aðrir. Af
reynslunni er t. d. óhætt að
fullyrða, að viðhorf áhorfenda
f Kandahar er ólíkt því sem á
sér stað í Wynyard, og Wynyard
hefir annað snið á sér að þessu
leyti en Mozart. Sama virðist
reynslan segja um Seattle,
Blaine og Point Roberts. En
yfirleitt virðast mér íslenzkir
áhorfendahópar, þungiamalegir
um skör fram, og vildi eg að
þeir skildu bróðurlega bend-
ingu mína, og legðu kapp á að
tiieinka sér alla æskilega lip-
urð og háttprýði áhorfandans.
Annars er það engin furða,
þótt nokkur þyngsli hvíli yfir
samkvæmislífinu, sem alstaðai
virðist ríkja, í austri og vestri,
þar sem sá siður ríkir að byrja
samkomuna hálfum eða heiluin
klukkutíma seinna en auglýst
er. Það fólkið, sem nægan á-
huga hefir fyrir samkomunni
til að koma á réttum tíma,
þreytist og slófgast af langvar-
andi bið, í misjafnlega góðum
sætum, meðan mikill hluti sam-
komugestanna er að drattast á
staðinn, löngu eftir áætlun. En
séu þeir, er fyrir samkomum
standa, valdir að seinlætinu,
mega þeir sjálfum sér um kenna
ef undirtektir óhorfendanna
reynast daufar. Svo alvarlegum
og óþörfum meinbug á félags-
lífinu ættu menn að ráða bót á
sem allra fyrst.
Framhald í næsta blaði.
Fr. A. Fr.
Hvar fól Egill silfur Aðalsteins
konungs?
Frh. frá 1. bls.
frændum neitt þar af. Og sein-
ast, þá er hann fekk því eigi
ráðið að sá silfrinu á Alþingi
til þess að reyna að koma öll-
um þingheimi í bardaga, fól
hann slifrið og hefir það aldrei
fundist síðan.
Egill átti þá heima á Mosfelli
í Mosfellssveit og var blindur
orðinn. í sögu hans segir svo
um það er hann fól féð:
Þat var eitt kveld, þá er menn
bjuggust til rekkna á Mosfelli,
at Egill kallaði til sín þræia
tvá, er Grímur átti. Hann bað
þá taka sér hest — “vil ek fara
til laugar”. Ok er Egill var
búinn, gekk hann út, og hafði
með sér silfrkistur sínar; hann
steig á hest. Fór síðan ofan
eftir túninu fyrir brekku þá, er
þar verðr, er menn sá síðast.
Enn um morguninn, er menn
risu upp, þá sá þeir, at Egill
hvarflaði á holtinu fyrir austan
garð og leiddi eftir sér hestinn.
Fara þer þá til hans ok fluttu
hann heim. En hvárki kom aftr
síðan þrælarnir né kisturnar,
ok eru þar margar gátur á,
hvar Egill hafi fólgit fé sitt.
Fyrir austan garð at Mosfelli
gengr gil ofan úr fjalli. Enn
þat hefir orðit þar til
merkja, at í bráðaþeyum er þar
vatnfall mikit. Enn eftir þat
er vötnin hafa fram fallit, hafa
fundizt í gilinu enskir penning-
ar. Geta sumir menn þess at
Egill muni þar féit hafa fólgit.
Fyrir neðan tún at Mosfelli eru
fen stór og furgðuliga djúp.
Hafa þat margir fyrir satt, at
Egill muni þar hafa kastat í fé
sínu. Fyrir sunnan ána eru
laugar ok þar skamt frá jarð-
holur stórar, ok geta þess sum-
ir, at Egill muni þar hafa fólgit
fé sitt, því at þangat er oftliga
sénir haugaeldar. Egill sagði,
at hann hefði drepit þræla
Gríms, og svá þat, at hann
hefði fé sitt fólgit, enn þai
sagði hann engum manni, hvai
hann hafði fólgit.
Hér eru þrjár tilgátur um
það hvar slifrið sé niður komið.
Tvær hinar síðari tilgáturnar
virðast þó tæplega geta komið
til greina. Er ólíkegt að Egill
hafi fólgið féð á þeim stöðum,
er blasa við frá bænum um
fenin og hverina. Það mun
líka fremur hafa verið venja
að grafa fé, iheldur en að
sökkva því í fen eða hveri*).
*) Þó er sagt um Geirmund
heljarskinn, að hann hafi sökt
fé sínu í keldu.
En venju þá, að grafa fé, má
rekja til lagasetningar Óðins,
j er sagði “at með þvílíkum auð-
æfum skyldi hverr koma til Val.
hallar, sem hann hafði á bál;
þess skyldi hann og njóta, er
hann sjálfur hafi í jörð graf-
it.” Þótt Egill væri primsignd-
ur, mun nokkuð af fornum á-
trúnaði hafa loðað í honum,
) og eins sennilegt, að hann hafi
trúað því, að hann mundi fjár-
fns njóta eftir dauðann, ef
hann græfi það í jörð, eins og
hitt, að hann hafi fólgið það
af illkvitni, vegna þess að hann
hafi ekki unt öðrum að njóta
þess. Ekki var honum svo sárt
um það, hvað af fénu yrði, er
hann ætlaði að fleygja því fyrir
almenning á ÞingvöHum. En
um átrúnað Egils má benda á,
að það var löngu eftir að hann
lét primsignast, að hann reisti
Eiríki konungi blóðöx og Gunn-
hildi níð og skoraði á goð og
landvætti að reka þau frá lönd-
Svo var röm í honum
forneskjan, og má af því ráða
að hann hafi trúað því að hann
mundi njóta silfursins dauður,
ef hann græfi það í jörð. Til-
gátan um, að hann hafi fólgið
það í gilinu “fyrir austan garð
að Masfelli”, er því ekki ó-
sennileg ,og styðst hún auk
þess við það, sem sagt er um
ensku peningana, er þar hafa
fundist.*)
Hér getur varla verið nema
um eitt gil að ræða. Er það nú
kallað Kýrgil eða Kúagil. Það
er spölkorn fyrir austan garð
á Mosfelli og nær alveg upp i
háfjall. Er það víða djúpt og
grýtt og í því katlar eða skorn-
ingar, þar sem auðvelt mundi
hafa verið að fela kisturnar og
bera á þær grjót svo ekki sæist
nein verksummerki því að lækj-
arsitra rennur eftir gilinu og
skolar grjótið, svo að ekki
mundi sjá stundinni lengur, þótt
einhverju væri hróflað í gil-
botninum.
Líklegt er að Egill hafi fólg-
ið féð fjarri bænum, eða upp í
fjallinu, þar sem engin hætta
var á að menn kæmi að þeim,
meðan þeir störfuðu að því að
fela silfrið. Hafa þeir sá senni-
lega farið upp með gilinu að
austan og svo niður í það ein-
hvers staðar upp í fjalli, þar
sem þrælunum hefir þótt felu-
staður góður. En ekki hefir
Egill drepið þrælana þar, og
ber margt til þess. Fyrst og
fremst það að eigi myndi hann
drepa þá svo nærri felustaðn-
um, að lík þeirra gæti bent til
hans. 1 öðru lagi er óvíst að
Egill blindur hefði haft sig upp
úr gilinu, en þótt honum
hefði tekist það, hefði hann
ekki ratað á hestinn. í þriðja
lagi má geta þess, að lík þræl-
anna hefði hlotið að finnast,
ef hann hefði drepið þá ein-
hversstaðar á fjallinu.
Hitt er sennilegra, að Egill
hafi sagt við þrælana, er þeii
hö'ð^ fólgið féð, að nú vildi
hann fara til laugar. Hafi þeir
þá farið niður með gilinu aftur
og suður yfir á, þangað sem
laugarnar og hinar stóru jarð-
holur voru, og að þar hafi Egila
séð fyrir þrælunum á þann
hátt að stinga þeim í ein-
*) Að fela fé í fjöllum, gilj-
um, eða undir fossum hefir
ekki verið óvenjulegt. Má þar
til nefna þrjú dæmi: Valsfé
sótti Gull-Þórir í gljúfur undir
fossi, Ketilbjörn hinn gamli á
Mosfelli í Grímsnesi ók silfur
sitt “upp á fjallit á tveimur
öxnum, og Haki, þræll hans,
ok Bót, ambátt hans; þau fálu
féit svá at eigi finst. Síðan
drap hann Haka í Hakaskarði,
enn Bót í Bótarskarði”. (Svip-
ar þessari sögu all mjög til
sögunnar um Egil, og það þó
mest að hvor tveggja sagan
gerist á Mosfelli.) Hermundur
á Gilsbakka fól fé sitt þar i
gilinu og gerði það svo vand-
lega, að hann gat ekki fundið
það sjálfur.
hverja jarðholuna (hverinn).
Er þá ekki undarlegt þótt þeir
fyndist ekki. Egill hefir verið
vel kunnugur þarna og vitað
hvar hinar stærstu jarðholur
voru, og látið þrælana leiða
sig að einhverri þeirra. Hefir
honum síðan verið létt verk að
stinga þeim þar niður, og hest-
inn gat hann haft bundinn við
sig á meðan. Síðan hefir hann
stigið á bak og látið hestinn
ráða ferðum, en hann hefir leit-
að sömu leið og hann var kom-
inn. — Egill hefir orðið þess
var, er hesturinn fór yfir ána,
en þegar hann er orðinn úr-
kula vonar um að hesturinn
fari heim að bænum, hefir hann
farið af baki og rölt fram og
aftur með hestinn í taumi á
“holtinu fyrir austan garð”. Er
það sennilega holtið þar sem
nú stendur sumarbústaður
Hjalta Jónssonar. Á. Ó.
—Lesb. Mbl.
DRAUMUR.
Mig dreymdi að eg var stadd-
ur í húsi, og þar vera saman
komið nokkuð af fólki, þó ekki
margt, og -eg man ekki eftir að
eg þekti neitt af því. En eg
vissi, að maður ætlaði aífhalda
ræðu um ástandið í heiminum.
Og svo heyrði eg hann byrja
að tala, en eg sá hann ekki, því
hann var á bak við eitthvert
tjald. Hann talaði á ensku, en
eg skildi alt á íslenzku. Og þeg-
ar hann byrjar, segir hann:
Eg stend hér á takmörkum
fortíðar og nútíðar. Eg get séð
héðan fortíðina að baki mér
langt aftur í aldir, en nútíðina
fyrir framan mig. Svo get eg
litið til beggja hliða, og þá
myndar útsýnið kross. Og á
þenna kross hefir margur góð-
ur maður verið negldur, sem
vildi kenna fólkinu siðfræði og
lífsspeki og rétta hugsun. En
af því að fólkið skildi þá ekki
rétt, þá rann blóð eftir öllum
álmum krossins, og um leið
táknaði hver álma fjórar heims
álfur, með ólíkum hugsunar-
hætti. En út frá þessum ólíku
hugsunarháttum runnu blóð-
straumar. En upp úr þessum
blóðstraumum myndaðist þó
menning og framför í heimin-
um hröðum skrefum, og upp-
fyndingar á öllum hlutum urðu
hraðfleygar, og vísindin að
sama skapi urðu stórstíg, og
lögmál náttúrunnar betur þekt,
svo heimurinn sýndist vera kom
inn að hámarki frægðar, að
minsta kosti í sumum pörtum
hans. En þetta hámark, sem
heimurinn var kominn á, varð
til þess að koma rugli á hugs-
unarhátt fólksins, svo enginn
gat hugsað það sama, svo þetta
varð undirstaða meira en nokk-
uð annað — þó margt fleira
gæti hjálpað — til að þessi
kreppualda rann yfir heiminn.
Svo bætir það ekki um, að
stjómarvöld landanna geta ald-
rei hugsað það sama eða kom-
ið sér saman um, hver aðferð
sé bezt til að sjá fram úr vand-
ræðunum. Því hjá flestum gríp-
ur inn í sjálfshagnaðar hug-
mynd. Og þó þeir gangi til at-
kvæða, þá er minni hlutinn með
allan huga á móti því, og má
vera að hann hafi verið á betri
leið, þó hann yrði í minni hluta.
Heimurinn er ekki enn — þó
að hann sé kominn á hátt menn
ingarstig — búinn að þekkja til
hlítar, hvað hugsanakrafturinn
geti orkað miklu til góðs, ef
hugur fjöldans stefnir að sama
marki, og eins til ills, ef hann
stefnir í þá átt.
Við getum tekið dæmi úr
náttúrunnar ríki. — Ef nógu
margir lækir renna á einn stað,
þá geta þeir myndað straum-
hart fljót með mörgum fossum
sem má nota til hags og um-
bóta fyrir þjóðfélagið. Og al-
veg eins er í hugsanaheimin-
um: Ef hugsanastraumar fjöld-
ans renna í sömu átt, að góðu
takmarki, þá gera þeir meira
gott en fólk getur ímyndað sér.
Við getum litið langt til baka
í tímann, og fengið sönnunar-
gögn um, að óárunaröldur hafa
komið yfir heiminn, eða part
af honum, og komið í ýmsum
myndum, þótt náttúran hafi
unnið sitt verk vel og trúlega.
En áður en þessar þrengingar
runnu á, var hugsanaheimur
þjóðanna rangur, og hver þjóð
upp á móti annari, í hugsun-
um. Og í gömlu kristninni voru
þessar óárunaröldur skoðaðar
sem refsidómur guðs, fyrir
gerðir þeirra, og má vera að
það sé skoðað svo enn sum-
staðar. Því þá kom engum til
hugar, að það kæmi frá fólk-
inu sjálfu, af röngum hugsun-
um og rangri skoðun á lífinu.
En aIt fyrir það urðu þó þess-
ar öldur til þess, að koma fólk-
inu um tímabil á betri hugsana
feril.
Og þessar öldur hafa gengið
yfir heiminn, meira og minna
undir sömu skilyrðum.
En þessi alda, sem hefir ver-
ið og er enn að renna yfir heim-
inn, er örðugri fyrir það, aö
margt af fólkinu er orðið svo
kærulaust og sjálfselskt, að
það vill að heimurinn gefi sér
alt, sem það langar til, og það
fyrir ekkert. Og þetta er orðin
svo víðtæk hugsun. En það er
brot á náttúrulögmálinu, því líf-
ið sýnir manni það, að allar
skepnur jarðarinnar, sem frjáls
ar eru, verða eitthvað að hafa
fyrir lífinu. Og allar hugsanir,
sem eru á móti lögmáli náttúr-
unnar, verða að sveíflum f
ethernum, og koma niður á
jörðina stöku< sinnum, þegar
að þær eru orðnar of miklar,
alveg eins og regnið kemur úr
skýjunum, þegar þau eru orð-
in of þung fyrir loftið að halda
þeim.
Því er það það fyrsta, sem
þarf að gera, er að láta fólkið
breyta hugsunarhætti sfnum.
Þá fæst vellíðan, því náttúran
er altaf jafnörlát. Og stjómar-
völd landanna verða að breyta
til með stjórnaraðferðir, sem
eru hagkvæmari, og sem ekki
fara í bága við náttúrulögmál-
ið, og fáum við þá eins nýja
og góða veröld, sem við getum
glaðst yfir að lifa í.
Svo varð draumurinn ekki
lengri. Eg kom til sjálfs mía
og vaknaði.
Gamli Nói,
BRÉF TIL HEIMSKRINGLU.
3212 Portland St.t
Bumaby, B. C.
Herra ritstj. Hkr.
Stefán Einarsson,
Winnipeg, Man.
Kæri vinur!
Eg get ekki stilt mig um sem
lesandi blaðsins, að gera at-
hugasemd við ritstjórnargreiU!
þína, þar sem þú tekur stríðs-
skuldimar til umræðu. Mér
finst þú talir um þessar skuld-
ir, eins og stríðið væri alþjóð-
ar vilji. Þú spyrð, hvað þjóð-
irnar vilji leggja í sölurnar. —
Finst þér ekki að þær hafi þeg-
ar lagt nóg í sölumar? Eða
hvað sýnist þér þær geta?
Mér finst engin bót mælandi
því að græða á stríðum. Og
heimurinn stæði sig betur i
dag, hefðu allar stríðsskuldir
verið látnar falla niður. Allir
vita, að Bandaríkjaþjóðin vildi
vera laus vð stríðið. Og Wilson
komst að í annað sinn sem
forseti, fyrir það að hann lof-
aði að fara ekki í stríð.
Hvað lengi á það að ganga,
að nokkrir svokallaðir stjóm-
endurendur, geti steypt þjóð-
unum út í álíka alheims hörm-
ung, eins og raun varð á árið
1914? Og svo eiga óbornar
kynslóðir að vera að halda á
að borga í það óendanlega. Það
ættu að vera alþjóða lög, að
hver þjóð, sem styrkir aðra tii
þess að byrja stríð og að halda
áfram ófriði, ætti að vera tap-
Frh. 4 8. bk
um.