Heimskringla - 01.03.1933, Síða 3

WINNIPEG 1. MARZ 1933.
HEIMSKRINGLA
3. SÍÐA.
Phone 22 035 l'hone 25 23
HOTELCORONA
26 Rooms Wlth Bath
Hot and Cold Wfiter ir» Every
Room. — $1.60 per day and up
Monthly and Weekly Rates
on Reauest
Cor. Main & Notre Dame East
WINNIPEG, CANADA
gjöld á útlendu vörurnar, en
það mál var þó ekki skoðað of-
an í kjölinn. Ef hún hefði lagt
opinber útgjöld sín á útlendu
vörumar, þá hefðu vörurnar
átt að verða dýrari hjá henni en
Bomholmsku lausakaupmönn-
unum, sem ráku verzlun sína
á höfnum úti og guldu engin
útsvör, en var ekki hægt á milli
að sjá, þó eitt væri máske ó-
dýrara hjá þeim, þá var annað
aftur dýrara. Margir hrósuðu
því að lausakaupmennirnir or-
sökuðu þó samkepni í verzlun-
inni, en það var aldrei nema
reipdráttur þeirra á milli um
fáfengileg atriði, og sem engu
munaði. Hins vegar gáfu lausa-
kaupmenn íslendingum aldrei
atvinnu við verzlun sína meira
en einum manni, sem þeir
þurftu nauðsynlega á að halda
til að fá upplýsingar um hagi
landsmanna.
f»að má segja að það hafi
verið kostur við dönsku sel-
stöðuverzlunina, hvernig þjóð-
in vandist á að líta upp til verzl-
unarstjóranna, eins og þeir
væru virðingar^erðustu stór-
höfðingjar í landinu, þó þeirra
ætlunarverk grundvallaðist að-
eins á eigingirni og kúgun. En
samt sem áður stafaði þessi
missýning alþýðunnar meira af
gömlum aldarhætti frá argasta
kúgunar'tímabilinu. Þó kvað svo
mikið að þessu, að skilningsrík-
ir og margreyndir bændur þorðu
ekki að láta skoðanir sínar í
Ijósi, ef þeir vissu að verzlun-
arstjórinn var á annari skoðun.
Veturinn, sem eg var á Hofi í
Vopnafirði, voru þar eitt sinn
næturgestir, þeir Þórarinn Hálf-
danarson á Bakka, Guðvaldi
Jónsson á Hámundarstöðum og
verzlunarstjórinn á Vopnafirði,
Pétur Guðjohnsen, tengdason-
ur séra Halldórs á Hofi. Kvöld-
verðarborðið var stórt og marg-
ir sátu að því, þar á meðal þess-
ir gestir. Menn voru kátir og
spauguðu um eitt og annað.
Sagði þá Pétur Guðjohnsen í
gamni við Þórarinn á Bakka:
“Er það satt að þú geymir
þriggja ára gamla ull á
skemmuloftinu þínu, Þórar-
inn?>’
En Þórarinn var stríðinn og
kom oft vel fyrir sig orði.
“Ja, skulda eg þér nokkuð,”
svarar hann. En hann var efna-
maður.
Það var auðséð að Pétri lík-
aði ekki svarið og hikaði hann
því við. En þá segir Guðvaldi,
sem var kátur maður og skýr-
mæltur:
“Þó ullin væri nú tveimur
aurum lægri hvert pund á
Vopnafirði í sumar, heidur en
á Seyðisfirði, þá sér nú verzlun-
arstjórinn ekki ástæðu til að
geyma ullina, þó einhver kynni
að geta það án þess að skulda.”
Og var nú hlegið. En Pétri var
nóg boðið, því að hann var
bráður maður. Hann var sjá-
anlega reiður og sagði í þjósti,
að það væri handhægt að sítera
í ullarverð á Seyðisfirði, þar
hefði aðeins einn kaupmaður
gefið hærra A^erð fyrir ull, og
væri líka að fara á hausinn.
Hann gerði sig líklegan til að
segja meira, en þá tók séra
Halldór fram í:
“Á Vopnafirði ert þú, Pétur
minn, fulltrúi heimsmarkaðar-
ins, og verður að vera sá klett-
ur sem klýfur óhjákvæmlegar
holskeflur. Bændurnar treysta
þér og hafa ekki fyrir öðrum
að kvarta, ef þeir hafa jól eða
gjafir.
Allir litu með aðdáun á gamla
öldunginn, eins og oftar, og ó-
veðursblikurnar sundruðust.
Um þeásar mundir fóru ýms-
ir áhuga- og efnamenn, víðs-
vegar með ströndum fram að
kaupa sér, borgarabréf, senda
eftir vörum til Kaupmannahafn-
I ar og byrja á smáverzlun fyrir
eigin reikning. En alt grund-
vallaðist það á eigingirni, og
bætti alls ekki úr verzlunará-
standinu, fyr en Kaupfélag Suð-
ur-Þingeyinga sýndi með ljós
rökum og upplýsti alþýðu
manna um það, hvar fiskur lægi
undir steini, í hverju verzlunar-
fyrirkomulagið þurfti að breyt-
ast. En þá kom það bókstaflega
í Ijós, að sjáandi sáu menn eigi,
og heyrandi heyrðu menn eigi,
sókum ríkjandi undirlægjuhátt-
ar við kaupmennina. Það var
að vísu gott að fá ómótmælan-
lega ódýrari vörur, en það var
líka hart aðgöngu að styggja
blessaðan kaupmanninn, og
verða af veizluhaldinu inni hjá
honum, sem kom sér svo vel
í erfiðum kaupstaðarferðum. —
Einkum voru það hveitimjöls-
sekkirnir, sem kaupfélagsmenn
voru öfundaðir af. Fór þá oft
svo, að tryggustu vinir kaup-
manna pöntuðu einn eða tvo
hveitimjölssekki í gegnum ein-
hvern nágranna sinn, og átti
sízt að auglýsa það á þingi. —
Minnist eg þá lítillar sögu frá
þeirri tíð, er eg var í kaupfélags-
verzluninni á Húsavík hjá Ja-
kobi tengdaföður mínum. Bene-
dikt sýslumaður Sveinsson var
trúr vinur og viðskiftamaður
Þórðar verzlunarstjóra Guðjohn
sen, en langaði til að eignast
einn hveitimjölssek úr kaupfé-
laginu, og pantaði hann í gegn-
um einhvern nágranna sinn, er
tilheyrði kaupfélaginu. — Svo
kemur nágranninn einu sinni
sem oftar til okkar, og Jakob
segir við hann, að hann eigi
hér eftir einn hveitimjölssekk,
og vill verða laus við hann, því
húsakynni voru lítil fjrrstu ár-
in. En nágranninn er svo óvar-
kár að hann segir Jakobi að
Benedikt Sveinsson taki sekk-
inn fljótlega, og borgi hann þá
um leið.
“Þá skrifa eg sekkinn hjá
Benedikt, svo ekki verði á því
vilst,” sagði Jakob.
“Nei, ekki má það,” segir
aumingja maðurinn, því þá
kann1 Þórður að frétta, að Bene-
dikt sé kominn í kaupfélagið.”
Við brostum að þessu og mál-
ið féll niður. Skömmu seinna
kom Benedikt með vinnumann
sinn til að sækja sekkinn, og
borgaði auðvitað um leið.
“Því ertu ekki í kaupfélag-
inu með smávegis, sem þig van-
hagar um?’’ spyr Jakob sýslu-
mann.
“Nei, í andskotans kaupfélag-
ið fer eg aldrei,” segir Bene-
dikt.
Nú fer eg að hvessa eyrun.
“Viltu segja mér, hvað þú
hefir helzt út á það að setja?”
segir Jakob.
“Félagið er hvorki fugl né
fiskur. Það er sauðarhöfuð á
bundsskrokki. Þenur sig yfir
allar jarðar og býður frammi-
stöðu sína, al óhugsað og tak-
markslaust. Allir ábyrgjast fyr-
ir einn og einn fyrir alla, og ef
eitthvað út af ber, sem veldur
skuld á félagið, þá geta út-
lendir auðmenn gengið. að beztu
bændum í sveitarfélögunum, og
gert þá eignalausa, mennina, er
sízt skulda þessum félagsskap.
Þið reiðið öxina að sterkustu
stoðunum undir þjóðfélaginu.
Hausinn eltir skottið, unz alt
fer um koll.”
Ekki var þetta nema lítils-
háttar inngangur að því, sem
Benedikt hafði að segja. Eg
veit að mér verður fyrirgefið
það, þó eg muni ekki orðin hans
nú, sem hann talaði fyrir 50 ár-
um síðan, því þetta var haust-
ið 1882. En hugsjónirnar hans
mörkuðu tilfinninguna og skiln-
inginn, eins og steinar úr loft-
inu sökkva í yfirborð jarðar-
innar. Hann var ekki reiður, og
hann sá að við Jakob vorum
ekkert annað en eftirtektin. —
Við gátum ekki léð honum
sæti, svo takmarkað var hús-
rúm okkar, í brennisteinskrónni
sem kölluð var norður á vikur-
bakkanum, þar sem kaupfélags-
byggingunum var valið sæti
seinna. Hann hefði heldur ekki
getað tollað í neinu sæti, eins
mikið og honum var niðri fyr-
; ir. Hann brosti annað slagið,
tók í nefið og hneggjaði góð-
mótlega, eins og sá, sem ekki
er hræddur um sig. Hann var
ekki í fyrsta sinni að hugleiða
hagsmuni íslands, þegar hann
sagði að við byrjuðum eins og
nafnfrægi skipasmiðurinn, á
neglunni. Þá bætti hann við:
íslenzka þjóðin á að hafa heild
söluhús í Reykjavík, er kaup-
ir inn allar útlendar vörur fyr-
ir landið, og ráðstafar vörunum
samkvæmt pöntun, svona mik-
ið upp á þessa og hina höfnina
kringum alt land. En þó er það
margt af smærri vörutegund-
um, sem hlýtur að koma til
heildsöluhússins í Reykjavík.
Eh þá eiga líka íslendingar að
koma á fót hringferðum um
landið, sem flytur vörurnar frá
heildsöluhúsinu, hvað eina á
sinn stað. Ekki dreymir ykkur
um þann verðmun á útlendu
vörunni, sem þetta fyrirkomu-
lag mundi leiða í ljós, þegar öll
verzlun landsins er rekin við
útlönd undir einu og sama
nafni. Á sama hátt eiga allar
íslenzkar afurðir að seljast und-
ir sama nafni til útlanda.”
Þá gall í mér:
“Samkvæmt þessari hugsjón,
er þá kaupfélagið spor í rétta
átt.”
Hann sá að eg dáðist að hon-
um og hlífði mér, en sagði þó:
“Þú ert ennþá í egginu,
drengur minn, og hefir enga
hugmynd um sjóndeildarhring-
inn. En þetta bölvað gönuskeið,
sporið sem þú kallar í rétta
átt, tefur aðeins fyrir nauð-
synlegum • og eðlilegum fram
gangi málsins. Kúgunin þurfti
nauðsynlega að liggja á herð-
um þjóðarinnar, til þess að
kenna henni árlega betur og
betur að ganga rétta veginn.
En það er eðlilegt, að alt sé
þetta rotið inn að skinni, meðan
okkar lærðu menn sækja sína
þekkingu á háskóla til Kaup-
mannahafnar. Við eigum að
hafa háskóla í landinu, svo
auðveldara sé og ódýrara að
menta mannsefnin.”
Þannig hugsaði og talaði einn
langsýnasti og einlægasti vin-
ur íslenzku þjóðarinnar. Jakob
benti honum á að hann hefði
gefið í skyn að kaupfélagið
létti þó á kúguninni.
“Það er ekki til að hrósa
sér af, að létta byrði manna, til
að koma þeim út í foræðið.”
Það var ekki heiglum hent að
hugsa sér að stífla þann straum.
Benedikt var ekki hugsunarlaus
þegar hann sat þegjandi heima.
Það er upplýsandi og göfgandi
að minnast þessa skilningsríka
og góðs manns, þeim sem báru
gæfu til að þekkja hann vel.
Nú eru flestar af hans hug-
sjónum ög þrám orðnar að
veruleika. En hans íingraför
eru líka á mörgum tryggustu
steinunum í þeim stiga.
En öllum getur yfirsést, Bene-
dikt gat ekki, eins og margir
aðrir, ímyndað sér að kaupfé-
lögin fátæku og fyrirlitnu, væru
fyrsta og neðsta trappan eða
hjallinn á viðskiftahæð lands-
ins. Hann var löngu fyrir tím-
ann kominn upp á efstu brún
þeirrar hæðar, sem íslenzkt við-
skiftalíf horfir nú af, og hafði
aldrei litið til baka.
Frh.
FRÁ KÍNA
Laufið hefir bókstaflega hrun
ið af trjánum eftir tvær fyrstu
frostnæturnar. Þau eru nú nak-
in og litlaus. Gamli skrúðinn
fallegi liggur við fætur þeirra
velktur mjög og ósélegur, sem
ekki er tiltökumál úr því komið
er fram á miðja jólaföstu.
En um líkt leyti og grös tóku
að sölna og trén hristu af sér
slitrurnar, hafa hveitiakrarnir
ífært sig nýjum möttli iðja-
grænum. Vetrarhveitið brýtur
algerlega í bága við þá algildu
reglu náttúrunnar, að hætta
öllum lífshreyfingum með haust
inu, en býður skammdeginu
og kuWanum byrginn og er
hvítt til uppskeru um það leyti
að vorinu, er íslenzkir bændur
liafa lokið að bera á tún.
Venjulegast eru hér mikil
staðviðri á haustin, en því er-
um við fegnir, sem erum sífelt
á ferðalögum um þetta leyti
árs. Þó þykir jafnvel okkur
nóg komið þegar ekki hefir sést
ský á lofti í þrjá mánuði fulla.
Það er að nokkru leyti blíð-
viðrinu að þakka undanfama
þrjá mánuði, að eg man engan
tima ánægjulegri í mínu starfi
i Kína. Og svo hefir verið
fviður og spekt í héraðinu þótt
geysað hafi styrjaldir á tveim
stöðum í landinu, allan þenna
tíma. Þess má geta tildæmis
um hve stórt þetta land er og
auðugt, að hér hefir alls ekki
gætt neinna áhrifa frá þessum
styrjöldum og almenningur ekki
heyrt þeirra getð nema óljóst.
hafa þó fallið yfir 20 þúsundir
manna í bardögunum í Szich-
wan s. 1. mánuð, og efnalegt
tjón er metið í tugum milj.
króna.
Óvenjulegt hefir það verið
fyrir mig að geta verið tímun-
um saman að heiman, án þess
að þurfa að óttast um fjölskyld-
una. Tvisvar varð eg þó að
fara heim í haust og hafa hrað-
ann á: í fyrra skiftið fór kom-
múnista her mikill hér framhjá.
aðeins 6 km. frá bænum. En í
síðara skiftið barst mér frétt
um að ræningjar hefðu helt sér
yfir Tengchow og drepið fjölda
fólks. Fyrst varð eg að^hlaupa
eftir reiðhjólinu 10 km. og hjól-
aði svo heim 30 km. á rúmum
klukkutíma, en kom að virkis-
hliðunum lokuðum. Ekki var
annað um að vera en að ríki^-
herinn hafði svift varðsveitir
bæiarins vopnum, slíkar skærur
teliast ekki til stórviðburða hér. I
Hve mikil breyting hér hefir
orðið til batnaðar, hvað frið og
öryggi snertir, má ráða af því
meðal annars að í haust hefi eg
aldrei skilið úr, lindarpenna eða
gullhring eftir heima, þegar eg
hefi farið í ferðalög og verið
langdvölum í þorpum, sem til
liessa hafa verið talin verstu,
ræningjabæli héraðsins. Og nú
erunr við að endurbyggja sum-
arbústaði okkar á Haishan,
í-shan = fjall), í annað skifti
á þrem árum, og erum svo
bjartsýnir að halda að ræn-
ingjarnir brenni þá áreiðanlega
ekki í þriðja skiftið. — Ennþá
eru þúsundir manna úr nrínu
kalli í dreyfingu og eiga ekki
afturkvæmt fyr en yfirvöldin
gera þeim fært að .byrja þar ný-
rækt, er ræningjarnir hafa herj-
að og breytt frjósömu akurlandi
í eyðinrörk.
Við búunr okkur út eins og
menn, sem ætla sér að liggja við
í tveggja mánaða tíma á fjöll-
um uppi. Fyrir dyrum úti standa
tveir vagnar hlaðnir, ferðatjald-
ið stóra á öðrum og nokkurir
kassar með yfir 20 þús. smárit-
unr, en sængurfatnaður okkar
allra á hinum, mjöl og matvæli,
áhöld og ílát og alt, sem ó-
missanlegt þykir við nratreið-
slu. Tveinr uxum rauðum, |
fevknstórum og með háum
herðakömbum, er beitt fyrir
hvorn vagnanna. Matreiðslu-
sveinn hefir eftirlit með far-j
angrinum en kínversku sam-
verkamennirnir mínir, 6 trúboð-
ar og tvær kenslukonur, faral
skemstu leið, þeir fótgangandi j
en kenslu konurnar fylgja lest-(
inni á hjólbörum, algengastai
farartæki kvenna hér. Konum J
þessum er stirt um gang vegna^
fótanna, sem einusinni voru
reyrðjr.
Við gerðum boð á undan okk-
ur til Dziangkwochai, stærsta
þorpsins tæpa dagleið fyrir aust
an Tengchow, og í myrkri um
kvöldið erum við loksins búnir
að koma okkur fyrir í húsinu,
sem oddviti þorpsbúa hefir séð
okkur fyrir. En ekkja ein skaut
skjólshúsi yfir kventrúboðana.
Það er ómaksins vert að lýsa
þessum húsakynnum nánar.
Ekki vorum við fyr komnir í
hlaðið en að mér skildist að
þetta hús samsvaraði því, sem
við köllum baðstofu á íslenzk-
um sveitaheimilum. Nú er þess
að gæta, svo við verðum ekki
fyrir alt of miklum vonbrigð-
um, að Kínverjar gera alt aðrar
kröfur til íbúðarhúsa en við.
Austurlandabúar yfirleitt byggja
eiginlega ekki íbúðar eða íveru-
hús, heldur aðeins næturskýli.
Veðráttan gerir þeim mögulegt
að lifa lífi sínu að mestu leyti
úti, undir beru lofti. Jafnvel
um þetta leyti árs situr kven-
fólkið úti við hannyrðir sínar.
Krakkarnir alast upp á götun-
um. Hér í Honan er það t. d.
ekki venjulegt að menn sitji til
borðs á meðan á máltíð stend-
ur; heimilisfólkið fier út með
skálarnar í höndunum og situr
hér og þar á hækjum sér og
borðar. Það sem við köllum
heimilis líf, er því óþekt í Kína,
þjóðinni til ómetanlegs tjóns. —
Menn eru því þó fegnir að flýja
inn í húsin þegar heitast er á
sumrin en kaldast á veturnar,
og svo þegar óeyrðir eru eða ilt
i ári og mikið um þjófnað. Því
eru hlaðnir garðar, tveggja til
þriggja metra háir, kringum
bæjarhúsin, sem eru því “hæli
og háborg-’’, skýli og vígi.
Eg vil nú biðja háttvirta les-
endur mína að téikna riss af
húsi einnar hæðar. Dyr eru á
syðri hliðarvegg miðjum. Veggir
þykkir úr jarðsteypu og rifnir
mjög, enda 60 ára gamlir og
hafa aldrei verið sléttaðir; enn-
þá sést fyrir förunum eftir mót-
in. Úr anddyrinu þrammar
maður beint inn í gest-, setu-
og borðstofuna í miðju húsi, og
stendur þar á beru moldargólfi
og horfir upp í ræfrið. Hér er
hvorki forstofa né göng, fjala
gólf, þiljur né loft. Húsið er ekki
gert að innan að öðru leyti
en því, að veggirnir eru sléttað-
ir með mold og að það er gert í
sunduí með tveimur moldar-
veggjum, sem ekki eru hlaðnir
hærri en hliðarveggirnir. Ef
maður tyllir sér á tá sést hæg-
lega inn í svefnherbergið í öðr-
um enda hússins en eldhúsið í
hinum.
Digrar stoðir og þykkir, boga-
myndaðir bjálkar, þykja stærsta
prýði hússins. Það þarf sterka
viði til að bera tugi þúsunda af
þakhellum, þó hvor um sig sé
ekki stærri en lófi manns. Al- I
gengnt er að fátæklingar þeki
hús sín með hálmi og noti þá1
miklu grennri viði.
Þessir kínversku torfbæir eru
tiltölulega hlýir á vetrum, (en
það kemur sér vel þvf ekki eru
þeir upphitaðir), en kaldir á
sumrin. En svo eru þeir ó-
vistlegir að engan mann ís-
lenzkan mundi fýsa að vera í
þeim nætursakir hvað þá leng-
ur. Þó ala tugir miljóna manna
aldur sinn í þeim og una sín-
um hag engu ver en villaeig-
endur heima. Samt á slík á-
nægjusemi lítið skylt við sanna
vellíðan, og er enda því einu að
þakka að almúgamenn í Kína
hafa aldrei komist upp á að
gera hærri kröfur til lífsins.
Annars er múrsteinn algeng-
ast byggingarefni Kínverja. í
bæjum og borgum víða gefur að
líta byggingar, sem vel stæð-
ust samanburð við það er ís-
lendingar hafa séð best í húsa-
gerð.
Ekki er ætlast til að búið sé í
ferðatjaldinu, lieldur er það not-
að eingögu til samkomuhalda.
Okkur verður ekki skota skuld
úr að finna hentugt ‘húsnæði:
Það má ganga út frá því sem
sjálfsögðu, að í hverju einasta
þorpi séu a. m. k. einhver húsa-
kynni tóm vegna draugagangs,
þess höfum við notið í haust á
tveim stöðum. En í síðasta
þorpinu sá oddvitinn okkur fyrir
plássi á sínu eigin heimili, og
fór ágætlega um okkur.
Það er uppi fótur og fit í
þorpinu þegar um kvöldið er við
komum, ber margt til þess:
Þér sem notið
TIMBUR
KAUPIÐ AF
THE
Empire Sash & Door
CO., LTD.
Birgðir: Henry Ave. East
Phone: 26 356
Skrifstofa:
5. gólfi, Bank of Hamilton
VERÐ - GÆÐI - ÁNÆGJA
Þetta var í fyrsta skifti að út-
lendan mann ber að garði. Því-
næst er öllum, en bömunum þó
einkanlega mikil forvitni á að
sjá tjaldbúðina miklu og hvað
fara muni fram í henni. Og
um morguninn, þegar búið er
að koma tjaldinu fyrir á auðu
svæði, sem næst þorpinu miðju,
og kínversk flögg blakta við
hún beggja megin inngangsins,
og húsin nötra af glym málm-
bumbunnar, verðum við að lyfta
tjaldskörunum á þrjá vegu svo
allir viðstaddir geti séð til okk-
ar og heyrt.
Áheyrendurnir flestir hafa
aldrei áður hlustað á ræðuhöld
og söng, og þreytast ekki á að
sækja þrjár samkomur daglega
í fulla viku. Þá ^ru samkom-
urnar árdegis látnar falla niður.
Við skiftum svo með okkur
verkum, kennum nýbyrjendum
kristilega söngva og segjum
þeim megindrætti æfisögu Jesú
og kenninga hans. Aðrir vitja
þorpa og markaðsstaða í ná-
grenninu, útbýta smáritum og
bjóða fólki á samkomurnar f
tjaldbúðinni síðdegis og að
kvöldinu.
Við fáum því alt aðrar við-
tökur en kristniboðarnir sem
hingað komu fyrstir, nfl. fyrir
20 árum liðlega, og mættu
hvarvetna tortrygni og fyrirlitn-
ingu.
Á Vesturlöndum sæta Kín-
verjar þungum dómi sakir þjóð-
ardrambs og útlendingahaturs.
Þess hefir ekki æfinlega verið
gæ(t, að þjóðardramb er víðar
landlægt orðið en í Kína og það
í löndum sem hafa langtum
minna að stæra sig af en Kín-
verjar. íslendingar hafa til
skamms tíma gotið hornauga
til flestra útlendinga, sem gistu
bygðir landsins, en í ljósi sög-
unnar verður það afsakanlegt
að nokkru leyti eigi síður en út-
lendingahatur Kínverja. Hugs-
unarhátturinn breyttist með
auknmm kynnum. Um langan
tíma hafa flestar þjóðir sýnt
Kínverjum jöfnuð og fulla sann-
girni í viðskiftum, og yfirleitt
hafa kristniboðarnir reynst vel-
gerðarmenn þeirra. — Þessa
njótum við og jafnframt njóta
þeir þess sjálfir. .
Breyttur hugsunarháttur al-
mennings í Kína, og um leið
breytt afstaða til kristniboðs,
stafar þó fyrst og fremst af
hraðfara hnignun hinna fornu
trúarbragða þjóðarinnar, hnign-
un sem ekki fær leynt sér og
minnir eigi all-lítið á trúmála-
á standið í Rómaveldi hinu forna
rétt fyrir kristnitökuna. Það
eitt út af fyrir sig, að hofunum
hefir ýmist verið breytt í skóla
eða stjórnarbyggingar, eða látin
hrvnja af vöntun á viðhaldi, fær
engum dulist að sé merkilegt
tákn nýrra tíma, enda er það
einstæður viðburður í hinni
löngu sögu landsins.
Frá trúarlegu sjónarmiði
skiftast Kínverjar í tvo megin-
flokka, nfl. fjölgyðistrúmenn og
guðsafneitara. Kristna trúin og
nýmenningin hafa í sameiningu
veitt skurðgoðadýrkuninni ólífs-
sár, en ný heimsskoðun er að
kippa fótum undan guðsafneit-
un er lialdist hefir í hendur við
dauðadæmda efnishyggju. —
Þetta, ásamt reynslu síðari ára,
bendir alt til þess að kristin-
dómurinn finnur hér frjórri
jarðveg með ári hverju. —
Þar sem við nú höfum ferð-
ast, hafa áreiðanlega ekki fleiri
en tíu af hundraði kunnað að
lesa. íslendingar munu eiga erf-
itt með að gera sér grein fyrir
tcrh. á 7. bls.