Heimskringla - 01.03.1933, Blaðsíða 5

WINNIPEG 1. MARZ 1933.
HEIMSKRINGLA
5. SIÐA
í Canada og á Grænlandi, hafa
allar sannað að Vilhjálmur hafi
haft rétt fyrir sér. Á öllum
þessum flugferðum um heim-
skautalöndin hafa aðeins tveir
menn farist. Það voru þeir
Eielson sjálfur og aðstoðar
mjög hættulegir stormar, verri
en þeir sem þekkjast á norður-
leiðum. Samt hefir Pan-Ameri-
can Airways, komið þar á reglu-
bundnum flugferðum. Gerðu
þeir það á stuttum tíma og
með líkri aðferð sem hér er
maður hans. Fórust þeir við að áformuð.
reyna að bjarga nauðstöddu
fólki norður á Siberíu, en þar
voru engin veðurskeyti að fá.
í fyrsta skifti sem hinn frægi
þýzki flugmaður Von Gronau
flaug yfir Grænlandsjökulinn,
Cramer fórst einnig, en ekki; mun hann hafa látið hálf illa
fyr en hann var kominn suður (af ferð sinn, en þess ber að
á Norðursjóinn, þar sem marg- gæta að hann hafði aldrei fyr
ir hafa flogið og ekki sýnist
flogið þar nyðra og var því
vera mikil flughætta ef veður- staðháttum lítt kunnur. Svo
skeytum er fylgt. Á engum er það líka sitt hvað að vera
flugleiðum heimsins hafa verið I ókunnugur og fljúga sömu vél-
jafn tiltölulega fá slys og á j inni í einni lotu um óþekta
norðurvegum.
staði og hafa fyrir sér léleg
Minnisstætt er flug Hutchi- i landabréf, eða fljúga aðeins
son hjónanna — “The Flying, einn ákveðinn áfanga sem mað-
Family,” í sumar sem leið. \ urinn þekkir, milli vissra vel
Þau urðu að vísu að leita lend- , útbúinni lendingarstaða eins og
ingar á Græniandi, á miðri j hér er ætlast til. Enda lætur
leið, en öllum var bjargað.
Hefðu þau orðið að gera hið
sama á leið yfir Atlantshafið,
nú Von Gronau vel af seinni
ferð sinni yfir Grænland, og
heldur því fram að bezta flug-
leiðin,
Árið 1930 sendu Englending-
sunnar, eru litlar líkur til aðjleiðin milli álfanna sé norður-
þeim hefði orðið bjargað. Og
nú er það orðið ljóst, að hefði
maður kunnugur staðháttum á; ar rannsóknarleiðangur til
Grænlandi verið með Hutchison j Grænlands, til að athuga mögu-
hefði hann aldrei orðið fyrir í leika á flugferðum yfir jökul-
slíkum ófarnaði.
mn,
í tilefni af fyrirhuguðum
Alt þetta hafði Trans-Ameri-1 flugferðum milli London og
can Airlines Corporation rann- i Winnipeg. Dvöldust leiðangurs-
sakað. Það hafði komist aðlmenn á Grænlandi fram á vor
þeirri niðurstöðu að norðurleið-H931. Formaðurinn var H. G.
in væri ekki aðeins fær heldur,! Watkins. Töluverða athygli
með góðum útbúnaði hin trygg-! vakti leiðangur þessi vorið 1931
asta. Hafði það því afráðið að; af því einn maðurinn Mr. Court-
koma á fastbundnum flugferð-, land, sem á jöklinum hafði
um þessa leið. Fyrsta sporið1 verið um veturinn var haldin í
var að fá leyfi hjá hlutaðeigandi, háska staddur. Eftir að Dr.
stjórnarvöldum til þess að mega I Álexander Jóhannessyni og ís-
nota lendingarstaði þar sem j lenzku flugmönnunum hafði
leiðin lægi um, og til þess var mistekist að finna hann var
Hin fyrsta flugferð yfir At-
lantshaf er segja má að hafi
tekist var sú er farin var 1919
að tilhlutun flotaráðs Banda-
ríkjanna. Farið var í þremur
norðurleið víkur virðist ástæðu-
laust að efast þurfi lengur um
möguleikana. Þekking sú sem
fengin er á norðurleiðum,
reynslan, samanburður á eríið-
loftskipum yfir Bermuda Asorez leikunum þar og annarsstaðar,
eyjar til Spánar. Aðeins eitt
skipið komst alla leið. Tveim
vikum seinna flugu þeir Capt.
John Alcock og Lautenant
Arthur W. Brown beina leið
frá Nýfundnalandi til írlands,
voru þeir því þeir fyrstu er
flugu yfir Atlantshaf viðstöðu-
íhugun á því, sem gert hefir
verið til þess að yfirbuga erfið-
leikana, þörfin, áhugi, fjármagn
og ráðstafanir félagsins, — alt
virðist gefa fullvissu um að
þetta geti komist í framkvæmd.
Ekki þarf að orðlengja um
gagn það, sem ísland getur
laust. Árið 1927 fór Lindbergh haft af þessum flugferðum. ís-
sína frægu ferð, einsamall, frá land verður á alfaraleið stór-
New York til Parísar. Síðan þjóðanna, fær dagleg póst-
hafa á hverju ári fleiri eða færri sambönd við umheiminn. Þekk-
reynt hið sama, en ekki hafa ing á íslandi og lífs skilyrðum
nema eitthvað tíu eða tólf kom- þar vex. Nánari sambönd við
ist klakklaust alla leið. Fleiri Ameríku og Evrópu verða til
hafa farist en þeir er takmark- þess að opna nýja markaði og
inu hafa náð. Einhverjar gild- skapa nýja atvinnu. fsland er
andi ástæður hljóta að vera. þannig sett að það verður meg-
fyrir því. Þó nú svo væri að instöð á noröurleiðum, hvort
ferðirnar eftir þeim reglugerð- bundinna fluferða. Einnig heit-
um er landsímastjóri ákveður. i ir stjórnin að leggja fyrir þing-
Umboðsmann er félagið skyld- j ið á þessu tímabili, pg nær sem
ugt að hafa á íslandi og er nú; félagið óskar þess, frumvarp
skipaður í þá stöðu Steingrím-: til laga, er veiti félaginu sams-
ur Jónsson raffræðingur í konar réttindi og það fékk á
Reykjavík. Stjórnin má aftur- í íslandi, en skilmálar allir bygg-
kalla leyfið ef til ófriðar kem- j ist á þeim rannsóknum sem nú
ur, ennfremur fellur leyfið af er verið að gera á Grænlandi.
sjálfu sér ef eigi eru komnar! Þegar hér var komið tók
á fastar flugferðir við árslok Pan-American Airways við mál-
1936. j inu. Er það voldugasta flug-
Áður en eg fór til íslands ^ félag Bandaríkjanna, oð ræður
var samskonar umsókn hafin ; yfir öllum flugferðum frá Banda
við dönsku stjórnina um leyfi j ríkjunum til útlanda. Það flytur
að setja stöðvar á Grænlandi. | Bandaríkja póstinn til Cuba og
Var sú málaleitan falin Petri Suður- og Mið-Ameríku. í félagi
Freuchen danska grænlands-
faranum, en sóttist seint. Þegar
mínu starfi á íslandi var lokið
var eg beðinn að fara til K.-
hafnar og komast eftir hvað í
vegi stæði. Þegar eg kom
þangað 1. apríl frétti eg að
umsókninni hafði verið þver
margir flugmannanna sjálfra flogið er yfir Grænlandsjökul- neitað. Eg var þrjár vikur í
eg sendur til íslands.
Áformað er að fljúga frá
Detroit í Bandaríkjunum
sænski flugmaðurinn Ahren
berg sendur yfir jökulinn. Hann
væru fúsir að leggja upp í slík-
an leiðangur, sem hvert annað
æfintýri, þá yrði erfitt að fá
nægilegt fjárframlag til að
standast kostnaðinn, ef engin
hagnaðarvon væri í því að koma
á þannig löguðum samgöngum,
þó kleifar væri.
En hvernig eru þá horfurnar
með framgang þessa fyrirtækis?
Er þá fyrst og fremst að athuga
póstflutningana milli Ameríku
og Evrópu er bera eiga fyrir-
inn eins og hér er gert ráð
fyrir, eða yfir suður enda Græn-
lands eins og Bandaríkjamenn
og Hutchison gerðu, eða frá
Skotlandi til íslands og svo
beint til Labrador eins og ítalir
ráðgera. fsland er viðkomu-
staðurinn, það er sjálfkjörin
viðkomustöð á öllum hinum
nyrðri leiðum.
Vel tók íslenzka stjórnin og
íslenzka þjóðin erindi mínu.
Viljinn var auðfundinn, að gera
tækið fjárhagslega, en þeir' eru! það sem í hennar valdi stóð til
stórkostlega miklir. Það tekur j að koma á reglubundnum flug-
nú skemst 5 daga að koma bréfi j ferðum um norðurvegu. Engin
á milli álfanna, með því að það j lög voru samt til er heimiluðu
sé sent með flugvél af skipinu j stjórninni að veita leyfi það sem
meðan það er enn all langt í eg sótti um. Var því lagt fyrir
hafi. Oftast tekur póstferðin þingið frumvarp til slíkra laga,
viku eða meira. Þá eru skipa-1 og eftir eitthvað fimm vikna í-
ferðir ekki stöðugar og ekki hugun samþykt. Mjög var á-
meira en einu sinni á viku. Má nægjulegt að vinna að þessu
því gera ráð fyrir tveimur vik- með þingmönnunum íslenzku,
t vsá Courtland"! heimíeið^en l^iTi iUm fyrir hverja PÓstferð. Ef og þá eigi síður, þó þetta væri | kyntist fleiri sendiherrum í Dan-
U1 nú hægt yrði að senda póst mjög ákjósanlegt fyrirtæki, að niorku en honupa en hann bar
daglega, með þessum flugferð- athuga hve þess var vandlega at Þeim öllum. Hann er sann-
um, myndi það mjög hraða gætt að rétti íslands væri að ur Diplomat. fsland er lán-
bréfum, við það sem'nú er, og öll borgið. Mikla sanngirni fanst samt að eiga slíkan mann fyrir
Khöfn til þess að fá lagfær-
þessu eru öll hin stærri flug-
félög í Bandaríkjunum hluthaf-
ar, er því samvinna með þeim
öllum. Einnig hefir félag þetta
samvinnu við the British Im-
perial Airvvays og Luft Hansa.
Colonel Charles Lindbergh er
ráðunautur the Pan-American
Airways. ,
Með samþykki íslandsstjórn-
ingu á þessu og tókst það að ar tók Pan-American Airways
nokkru leyti. Danir halda
verndarhendi sinni yíir Eskimó-
unum á Grænlandi. Þeir skoða
það engan hagnað fyrir sig eða
Grænlendinga að flugferðum
þessum verði komið á Öllu
heldur munu þeir kvíða fyrir af-
leiðingunum. Einokunar stefna
þeirra gæti liðið við það. Þó
voru nú aðrar ástæður færðar
fram fyrir synjaninni: að ó-
mögulegt væri að halda uppi
flugferðum yfir Grænland og
yrði meiri sannanir að fást áð-
ur en stjórnin tæki málið til í-
hugunar. Starf mitt varð nú
að fá stjórnina til að breyta
þessu ákvæði sínu. Beztu ráð-
in og mestu hjálpina veitti
Sveinn Björnsson mér, sendi-
herra íslands í Danmörku. Þar
á ísland mætan mann. Eg
Khafnar í ellefu áföngum, norð- ekki °S hafði Því ekki tal af
ur yfir Canada, yfir Hudson1 honum- 1 vori er var átti eS
sund, Baffinland, Davissund til j ^11^ við Watkins í Lond-
Grænlands Er gert ráð fyrir |on’ °S lét hann vel yfir fluS“
að hafa flughafnir báðumegin
kostum á Grænlandi. Höfðu
á Grænlandi, fljúga svo þaðan jieir stöð sína við Amagasalik.
til íslands, Færeyja, Hjaltlands-
eyja, yfir Noreg til Khafnar.
Grein verður lögð frá Hjaltlandi
til Lundúna. Á hverjum áfanga-
stað verður skift um vélar og
menn, sumstaðar verða notaðar
landvélar, annarstaðar sjóvél-
ar eftir því sem við á. Hver
Síðar gaf hann út skýrslur um
árangur ferðalagsins. Þeir höfðu
tvær flugvélar. Fórust flug-
formanninum svo orð meðal
annars: “Að endingu vil eg
geta þess að hvað véðráttu
snertir eru flugferðir auðveld-
ar yfir þenna hluta Grænlands
flugstjóri fer aðeins einn á- j °S jökulinn að sumrinu til. Að-
fanga, til og frá. Auka vélar istaða er Þar elns góð og á
verða til staðar á hverjum á-
fangastað og Þar verða öll tæki
til viðgerða á vélum Svo alt
sé sem bezt trygt fyrir farÞega
og flutning. Loftskeyta stöðv-
ar verða á hverjum áfanga-
nokkrum öðrum stað í víðri
veröld. Vegna storma verður
flug örðugra á veturna, en eftir
Því 'sem eg bezt fæ séð má
halda uppi flugferðum á vetr-
um með góðum árangri ef sér-
stað, er stöðugu sambandi eiga stakt fyrirkomulag er viðhaft.”
að halda uppi við flugvélarnar, Og Það fyrirkomulag sem hann
kynna Þeim veðurfregnir veita
leiðbeiningar meðan á ferða-
laginu stendur. Ætlunin er að
farið verði á stað frá hverri
viðkomustöð á hverjum degi
og er búist við að ferðin taki
48 kl.t. milli Detroit og Khafnar
með Því að ferðast sé allan
sólarhringin, annars 72 kl.t. ef
eigi er ferðast nema að degi til.
Er Það til jafnaðar um 100
mílur á kl.stundinni.
Með Því að fljúga norður yfir
Canada, en ekki með strand-
lengjunni, verður komist hjá
þokunum sem svo oft liggja við
ströndina norður af Nýfundna-
landi og upp til Grænlands.
vill viðhafa er einmitt það sem
hér um ræðir.
ini alla þá menn er flogið!
auka bréfaskifti og kaupskap mér bæði stjóm og þingmenn
erindreka utanlands, enda stóð
milli álfanna. Þar við bætist sýna. Leyfið var veitt. Trans- hann í sumar fyrir samningum
að ef hægt yrði að fara á tveim- American Airlines Corporation fyrír íslandshönd, ekki eingöngu
ur eða þremur dögum þá ferð heimilað að hafa þar stöðvar' við Dani, heldur og við Eng-
sem nú tekur viku eða meira og halda uppi loftferðum um lendinga, Norðmenn og Svía.
Annar maður sem hjálpaði
yrðu trygðar tíðari samgöngur. land og til útlanda í 75 ár
Flugferðirnar hafa orðið svo Engin sérréttindi voru þó falinjmér mikið var Jón Sveinbjörns-
almennar á síðari árum, af því í þessi leyfi önnur en þau, að son, konungsritari. Hann lagði
að þær eru svo fljótar, þægileg- engu öðru Bandaríkjafélagi alt mitt mál fyrir konung. Svo
ar og tryggar. Með þessari flug- verða veitt samskonar réttindi fyrir tilstyrk Vilhjálms Stefáns-
leið verði hún vel undirbúin og í næstkomandi 15 ár. Var þetta sonar og Sir Hubert Wilkins
trygg má búast við miklu ferða- gert til þess, að Bandaríkjafé- j unnum við Knut Rasmussen
lagi. Ef fólk hefir um það að lögin sameinuðu krafta sína : danska norðurfarann í lið með
velja að fljúga eða fara sjóleið- um fyrirtækið svo það kæmist j okkur. Mjög féll mér vel við rannsaka allar hinar nýjustu
is, eru líkur til það kjósi held- skjótara í framkvæmd. Veita Stauning forsætisráðherra, en uppfyndingar á flugvélagerð og
við íslands leyfinu, og heldur
uppi í vetur tveimur rannsóknar
leiðangrum á Grænlandi aust-
an og vestan. Annar þessarra
leiðangra er í sambandi við
Michigan háskólann og veitir
Professor Bellknap honum for-
stöðu. Hinn er undir stjórn
Mr. H. G. WatkinS ér Bretar
höfðu áður sent til Grænlands
sem fyrr var sagt. Till allrar
óhamingju druknaði hann við
Grænlandsstrendur í haust er
i
var en rannsóknir halda samt
áfram undir stjóm aðstoðar-
manns hans. Leiðangrar þessir
gera veðurathuganir, rannsaka
lendingarstaði og alt það sem
að flugferðum lýtur. Þess ut-
an voru aðrir leiðangrar gerðir
út þetta ár til að rannsaka veð-
urlag norðurheimskautsins og
áhrif þess á veðurstrauma ver-
aldarinnar. Hollendingar hafa
eina slíka veðurathugunar stöð
á Snæfellsjökli og Reykjavík, en
Danir aðra á Grænlandi. Allar
þessar rannsóknir eru mikils
virði fyrir flugferðir á Norð-
urleiðum.
Einnig hefir Pan-American
Airways ráðið Vilhjálm Stef-
ansson í þjónustu sína. Veitir
hann ýmsar leiðbeiningar er
bygðar eru á reynslu hans á
norðurferðum. Safnar hann
öllu sem aðrir norðurfarar hafa
ritað um veður þar og að haldí
má koma fyrir þetta fyrirtæki.
Þá er félagið líka að láta
ur þá leiðina er skemur tekur. má hvaða annarar þjóða félagi crfiðara var að vinna á Dau-
Allar líkur eru því til að þessi samskonar leyfi ef vill. Leyfið gaard-Jensen formanni Græn-
fhigleið verði mikið notuð. Á tekur fram að greiða skuli ís- landsskrifstofunnar. Samt tókst
fáum árum eru flugferðirnar til lenzku stjórninni 5 prósent ár- mér að lokum að fá bráða-
Suður-Ameríku farnar að bera lega, af öllum tekjum félags-j byrgðarsamninga hjá Dönum.
sig fjárhagslega. Þær eru að ins á íslandi í tíu ár, en eftir Þeir gáfu leyfi til rannsóknar
vísu styttri og hafa minni þann tíma skal samið um af- leiðangurs í vetur. Svo ef fé-
kostnað í för með sér, en aftur gjald á hverjum fimm ára fresti. laginu sýnist, má það, um næst-
í vor sem leið, boðaði Mussol- j ^ móti eru samgöngur miklu Einkarétt til fasteigna öðlast komandi tvö ár, halda uppi til-
meiri milli Ameríku og Evrópu félagið aðeins með samþykki raunaflugi um og yfir Græn-
höfðu yfir Atlantshaf á fund í j en 4 milli Norður- og Suður- atvinnumála ráðheiTa. Loft- land, og á þeim tíma skuld-
Rómaborg, til þess að athuga | Ameríku. skeytastöð má félagið setja upp bindur stjórnin sig til að veita
hverjar aðferðir væri beztar til j
að koma á, flugferðum millij
Ameríku og Norðurálfunnar. Á j
meðal þeirra var Sir Hubert j
Wilkins er nú er staddur hér í |
bæ. Eftir fundinn fór hann til
Khafnar. Þar hefir blaðið Poli-
tiken eftir honum: “Eg getj
sagt yður það, að vér vorum j
allir (fundarmenn) á einu máli
um það, að Labrador—Græn-
lands—íslands leiðin væri sú
Að öllu athuguðu sem að og nota í sambandi við flug- engu öðru félagi leyfi til reglu-
framfarir er orðið hafa í flug-
list. Til dæmis hefir það feng-
ið sönnun fyrir því að stýra og
lenda megi flugvél eftir tilvísun
frá Radíóstöð þó flugstjóri sjái
ekki til jarðar. Þetta dregur
úr þeirri hættu sem af þoku,
myrkri og stórhríðum stafa.
Pan-American félagið heldur
uppi tilraunastöð sem gefur
sig við rannsóknum á öllu sem
að flugferðum lýtur. Má því
Frh. á 8 bls.
Þetta brauð er eiginlega MATEABÆTIR
Hvergi er meira en 500 milurjallra ákjósanlegasta til Norður-
yfir sjó að fara, þarf því minna
eldsneyti að fyltja, svo taka má
póst og annan flutning í þess i
stað. Á öllum öðrum leiðum1 miklu vegalengda. Sama er að
milli álfanna fá skipin eigi ann- segja úm hina beinu leið milli
ROYAL YEAST gera það létt og lystugt.
bragðmiklar sneiðar skriftir eru notaðar. Þessir al-
mennu þurragerkökur geymast
svo mánuðum saman óskemdar.
Hafið birgðir af þeim við hend-
ina til nota við heimabakstur.
landa. Hin leiðin yfir Azores
eyjarnar er ekki ákjósanleg
bæði vegna verðurfars og hinna
að flutt en það benzin er þau
þurfa til fararinnar.
Flogið er nú yfir fjöll í Banda-
ríkjunum sem athuganir sýna
að er hættulegri leið en þó far-
ið sé yfir Grænlandsjökulinn.
Eielson flaug slysalaust í
Alaska, í 50 stiga frosti, sem
mun vera jafnaðarkuldi á Græn-
landi.
Nýfundnalands og Irlands, á-
fangaskil eru of löng til þess
það geti borgað sig. Það er
alveg nauðsynlegt að hafa
skiftistöðvar og fara skemstu
leið — en það er yfir Græn-
land.”
í vor sendir Mussolini 20
loftskip til heimssýningarinnar
í Chicago “Century of Pro-
Ferskar,
af eplum. Sykur. Smjör. Sáldur
af Kanel. Látið þetta í hið
venjulega brauðdeig .... Sjá
hér er kominn ljúffengur eftir-
matur!
Það er ofur auðvelt að búa
til ljúffeng brauð, þegar Royal
Yeast og Royal Sponge* for-
Standard Brands Limited,
Fraser Ave. and Liberty St.,
Toronto
eraníta inueehv 7777771 4
HOOLENZK EPLAKAKA (VRoyal Sponge Recipe No. 2)
Fyrsti maðurinn sem reyndi gress”, og fer sá floti norður-
að fljúga yfir Carribean hafið | leiðina og kemur við í Reykja-
fórst. Þar koma \ skyndilega I vík.
Hrærið % bolla af smjöri með y2
bolla af sykri. Bætið 1 þeyttu eggi
við, (4 bolla af mjólk og \V2 bolla
af Royal Yeast SpongeV. Hnoðið upp
í það í mjúkt deig 3% bolla af hveiti-
mjöli og % teskeið af salti. Látið
deigfið í fituboma skál og lofið því að
standa á hlýjum stað (um \y2 kl.t.)
unz það hefir vaxið um helming.
Drepið þá deiginu yfir botn og hliðar
á bókunarskúffunni. DreDpið yfir það
bráðnu smjöri og stráið svo sykri
yfir. Skerið þrjú epli í sextán stykki
og stingið þeim á röð I deigið I kring.
stráið yfir með kanel og leggið svo
ofan á smábita af smjöri. Látið þetta
svo hefast í hálftíma og bakið. Efnið
er nóg í tvær kökur.
*ROYAL YEAST SPONGE: Upp-
leysið eina Royal Yeast köku í %
mörk af volgu vatni (í 15 mínútur).
Hrærið 1 matskeið af skyri út í
hálfa mörk af mjólk. Bætið í tveim
uppleystum gerkökum. Bætið svo við
einum potti af hveitimjöli. Hrærið
vel saman. Setjið yfir það og látiö
standa á hlýjum og súglausum stað
yfir nóttina, unz það hefir vaxið um
helming. Þetta á að gera 5 til 6
bolla af brauðsoppu.
Kaupið vörur búnar til í Canada.