Heimskringla - 08.12.1937, Qupperneq 2

2. SÍÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 8. DES. 1937
ÞRIÐJA OG SÍÐASTA
SVAR TIL RANNVEIGAR
Frú Rannveig Kristín Guð-
mundsdóttir Sigbjörnsson hefir
enn á ný ritað langt mál í Lög-
berg um trúarskoðanir Matthí-
asar Jochumssonar og ýmislegt
fleira. í þessu síðasta skrifi sínu
endurtekur hún sumt af því, sem
hún var búin að segja áður, en
varla verður sagt, að það skýrist
mikið við það, að hún ræðir oft
um það. Ef nokkuð er, þá eru
staðhæfingarnar fjarstæðufyllri
og órökstuddari og hugsanarugl-
ingurinn meiri en hann áður var;
og var þó ekki á það bæfandi.
Hún er enn að klifa á því, að
foreldrar Matthíasar muni að
einhverju leyti hafa verið völd
að því, að hann seinna hallaðist
að trúarskoðunum únítara. Þau
trúðu ekki öllu, sem kent var. hvemig hann kyntist skoðunum
Það mun nú ekki hafa verið al-1 Únítara, og um það þarf ekkert
veg dæmalaust, jafnvel á þeim meira að segja.
að Matthías og systkini hans
hafi fengið sínar fyrstu trúar-
hugmyndir á þann hátt. Ef
Rannveig heldur að lúthersk trú
hafi verið ættgeng á íslandi sam-
kvæmt Mendels lögmáli, þá hefir
orðið slæm úrkynjun í surnu
mannfólkinu þar þessi síðari ár.
Og hvað var það, sem að móðir
Matthíasar kendi honum svo vel,
eins og Rannveig segir? Var það
ekki trú og kristindómur ? Það
hafði eg nú fyrir mitt leyti ein-
mitt haldið. En það var bara
hreint ekki sú rétta trú. Já, mikil
þó vandræði, að þau skyldu ekki
skilja betur verk sinnar köllun-
ar! En Rannveig getur verið ó-
hrædd um, að Matthías hafi lært
Únítaratrú af foreldrum sínum;
þau hafa sennilega ekki vitað
hvað hún var, gömlu hjónin. Og
svo segir Matthías frá því sjálf-
ur í æfisögunni, hvenær og
árum, að greindara fólk tryði
ekki alveg öllu, sem kent var; en
fæstir hafa nú tekið svo mjög
hart á því hingað til. En af því
dregur Rannveig þá ályktun, að
þetta trúleysi foreldranna muni
hafa “skert trú barnanna.” En
hvaða trú höfðu börnin? Voru
börnin í Skógum fædd með ein-
hverja sérstaka trú, sem for-
eldramir gátu spilt með gálaus-
legu tali? Sumum virðist sem
að börn yfirleitt hafi enga trú til
að byrja með, en að þau fái sínar
fyrstu trúarhugmyndir frá for-
eldrum og öðrum, sem þau um-
gangast; og það er ekki ólíklegt
Heilbrigð
Skynsemi
"GeriS kaup yðar fyrir jólin
snemma”, er hugmynd, sem
meira er fólgið í, en rétt að
létta undir starf með búðarfólk-
Inu eða póstþjónum. I raun og
sannleika, græðir sá. mest á
þessu, sem mikilsverðastur er
allra í heiminum, en það eruð
ÞER!
Hvergi kemur það sér betur
að gera jólakaupin sín snemma,
en fyrir þann sem panta þarf
með pósti. Sendið oss því pönt-
un yðar snemma, og eigið víst,
að birgðir eru þá nægar, af-
greiðsla skjót, engin töf. Send-
En Rannveig hefir gert aðra
uppgötvun síðan hún fór að
skrifa um trúarskoðanir Matthí-
asar, sem er öllu merkilegri, og
sem sannast að segja kom nokk-
uð flatt upp á mig; hún hefir
sem sé uppgötvað það, að Matt-
hías var aldrei únítar—“nema
á grynningunum.” Já, hér fer
nú að vandast málið. Öll hennar
vandlæting og öll hennar hrelling
út af því að jafn merkur maður
og Matthías var skyldi hafa að-
hylst únítara trú er þá ástæðu-
laus eftir alt saman. Því sá hún
ekki þetta fyr, svo að hún gæti
haldið nokkurn vegin rólegum
skapsmunum? Eg skal að vísu
játa, að mér er ekki vel ljóst,
hvað það er að vera únítari “á
grynningunum”, en eg býst við
að það sé eitthvað í áttina til
þess að vera alls ekki únítari.
Nema maður fari nú lengra út í
þetta, og reyni. að sundurliða það
sálfræðilega; og þá mundi mað-
ur komast að þeirri niðurstöðu,
að frá trúarbragðalegu sjónar-
miði talað hefði Matthías verið
tvískiftur; og mætti þá máske
líka segja, að hann hefði verið
lútherskur á djúpinu. Þetta er
aðeins tilgáta, sem mér finst að
fylgi nokkurn vegin rökrétt
þessari merkilegu uppgötvun
Rannveigar.
Annars minnir þetta mig á
sögu af presti einum á íslandi,
sem var að fræða börn. Eitt af
ið pantanir yðar snemma til ,
þess að þér fáið þær fyrir jóijÞví'sem hann sagði þeim var, að
Sendið þær snemma til þess að frelsarinn hefði verið skírður á
hafa nægan tíma til að búa þær
út og pósta aftur.
við þrengsli og ösina í búðum.
En hitt er samt betra, að velja
hlutinn i næði á heimilinu og
viðhafa alla henti-semi. Greið-
um í ár fyrir jólakaupunum alt
sem unt er með því að —
“GERA KAUP YÐAR FYRIR
JÓLIN SNEMMA”
skírdag. Einhver fullorðinn,
sem var viðstaddur, hafði orð á
Auðvitað er, að þér pantið því við prestinn á eftir, að þetta
með pósti og ert með þvi laus ' mun(ji ekfcj vera aJls kostar rétt,
I og prestur lofaði að leiðrétta það
! næst. Svo leið vikan, og böm-
j in komu aftur til spurninga. Þá
spurði prestur þau að, hvort þau
vissu nú, hvað hefði skeð á skír-
dag. Já, svöruðu þau, frelsar-
inn var skírður. Nei, bíðið þið
við, sagði prestur, það er nú
annað komið upp úr dúmum:
hann var ekki skírður á skírdag.
Treysti Rannveig sér ekki alveg
til að rengja það sem Matthías
hefir sjálfur sagt um trúarskoð-
anir sínar, sem hana sjálfsagt
<*T. EATON
WNNIPEG
Co
UMITEO
CANADA
EATONS
ISLAND
Er Land Sem Fult er af Andstæðum
eftir prófessor Hjalmar Lindroth
Með landabréfi og mörgum myndum og skrá
yfir bækur um ísland fyrir ameríska lesendur.
Verð $3.50 póstgjald greitt
Á íslandi, sem annar staðar, helzt það gamla og nýja í
hendur. En það gamla er þar svo gamalt og hið nýja svo
nýstárlegt, að samanburðurinn verður merkilega eftir-
tektaverður.
Að rekja söguna um baráttu hins unga og gamla, er hug-
sjónin á íslandi: “Á landi andstæðanna”, en með því hefir
höfundinum gefist tækifæri til að safna saman miklum
fróðleik, sem aldrei fyr hefir sézt á ensku máli. Hann
segir frá þjóðemis-upptökum íslendinga, lifnaðarháttum
þeirra og siðumv iðnaði, félagslífi, íþróttum, skemtunum,
list, mentastofnunum, bókmentum, trúar- og siðferis-
hugsjónum. f kaflanum um tunguna, segir hann frá til-
raunum að gefa nýjustu uppgötvunum íslenzk nöfn.
Pantið frá útgefandanum
THE AMERICAN SCANDINAVIAN FOUNDATION
116 East 64th Street, New York, N. Y.
langar þó til að gera, þá er þetta
samt mikil huggun, að vita, að
hann var ekki únítari “nema á
grynningunum.”
Ennfremur segir hún, að “alt
það dýpsta, bezta og fegursta,
sem eftir Matthías liggi, sanni
gildi kristinnar trúar.”
Hér mætti manni nú máske
leyfast að gera fáeinar athuga-
semdir við. í fyrsta lagi hefði
það verið mikil hjálp fyrir þá,
sem eru fremur skilningssljóir á
svona háspekilegt tal, ef hún
hefði sagt, hvers konar gildi
kristinnar trúar hún á við. —
Kristin trú innilykur margt, og
sumt af því hefir mjög vafasamt
“gildi”, og sumt er alls ekki
sannanlegt. Ef hún t. d. á við
það að eitthvað, sem eftir Matt-
hías liggur, sanni að kenningar
kristinnar kirkju svona yfirleitt
séu réttar, þá er mér alveg ó-
kunnugt um það, eg hefi aldrei
séð það. Eigi hún aftur á móti
við hið siðferðislega gildi krist-
innar trúar í þrengri merkingu,
eða fráskilið keningum kirkj-
unnar, að minsta kosti þeim,
sem Matthías efaðist um, þá má
vel gefa það eftir, að það sé
mjög ábærilegt í mörgu, sem
eftir Matthías liggur. En að
kalla það “sannanir” er samt dá-
lítið varasamt, nema að maður
meini með því orði eitthvað ann-
að en venjulega er með því
meint.
En var nú trú Matthíasar
þannig farið, að hún væri eitt-
hvað, sem hann vliðtók, með
“sönnunum”, eins og t. d. við við
tökum það að jörðin gangi kring
um sólina? (Eg geri ráð fyrir
að Rannveig fallist á það, þó það
sé ekki gert ráð fyrir því í
biblíunni.) Nei, trú Matthíasar
var innri máttur í honum sjálf-
um, sem gaf honum mikið and-
ríki og mikinn þrótt. Hann var
andlega skyldur miklum trú-
mönnum, eins og Páli postula,
Lúther og Hallgrími Péturs-
syni. Þess vegna orti hann um
þá. Hvaða kenningarlega mynd
trúin tók hefir sjálfsagt verið
aukaatriði fyrir hann. Eg hygg,
að hann hafi einmitt aðhylst trú-
arstefnu únítara af því að hann
hafi fundið í henni einfaldleik
og andlegt frelsi, sem hann
þráði; hún var laus við það ó-
skynsamlega kenninga-mold-
viðri, sem hefir í gegnum ald-
irnar verið þyrlað upp og nefnt
kristin trú. Það er áreiðanlega
víst, að þó að mikið beri á trú
Matthíasar í hkáldskap hans,
hefir hann aldrei ætlað sér að
“sanna” neitt með því.
Mér er ekki kunnugt um, hvað
Rannveig skoðar “dýpst og bezt
og fegurst” í skáldskap Matt-
híasar, en eg held að það hljóti
að vera öllum nokkum vegin
ljóst, að sumt af því snildarleg-
asta, sem hann orti, snertir ekki
trúarbrögð, og getur því varla
skoðast sem “sannanir” fyrir
neinu í þeim. En það er með
þetta eins og oft vill verða, að
séu hugtökin ekkert sundur-
greind og gengið fram hjá venju-
legri merkingu orða, þá er erfitt
að vita við hvað er átt.
Enn segir Rannveig, að Matt-
hías hafi búist við því, að það
yrði rætt um trúarskoðanir hans,
og að hann háfi ekki verið neitt
hræddur við það.
Það tel eg nú sjálfsagt, að
hann hafi búist við því. Og eg
get ekki séð, að hann hafi haft
nokkra minstu ástæðu til að vera
hræddur við það, honum heíir
sjálfsagt fundist hann hafa rótt
til að hafa sínar trúarskoðanir.
Eg held meira að segja, að hann
hefði ekki þurft að vera hræddur
við gagnrýni Rannveigar, þó að
hann hefði vitað um hana. En
eitt er þó það, sem bæði hann
og aðrir miklir andans menn
mega vera hræddir við, og það
er. að fólk, sem ekki skilur þá.
ftiYÍ uð fimbulfamba urn skoðanir
þeirra og leggja dóm á verk
þeirra, í því skyni að reyna að
pera úr þeim eitthvað, sem þeir
voru ekki. Það hvílir sú ábyrgð
á öllum, sem taka sér fyrir hend-
ur að ræða um skoðanir látirma
mikilmenna, að láta ekki tilfinn-
ingar sínar fara með sig í gönur.
Sannleikurinn á þar að vera fyr-
ir öllu.
Allmikill hluti þessara síðustu
greinar Rannveigar er um ensku
ríkiskirkjuna og afstöðu hennar
viðvíkjandi trúfrelsi í brezka
ríkinu. Þar endurtekur hún
sömu vitleysuna, sem hún var
búin að segja áður; og segir að
hún sé rétt, hvort sem mér líki
betur eða ver.
Sannleikurinn er sá, að það
kemur málinu ekkert við, hvað
! mér eða einhverjum öðrum líkar
! í þessu efni. Hér er aðeins um
staðreyndir að ræða, sem allir,
sem einhvern snefil hafa af sögu-
l
! legri þekkingu, skilja; .en sem
Rannveig auðsjáanlega skilur
ekki.
Enska ríkiskirkjan sem stofn-
un er ekki og hefir aldrei verjð
verndari trúfrelsis í brezka rík-
inu. Það frelsi hefir, eins og
sagði, fengist vegna baráttu
manna á liðnum öldum fyrir
frelsi, fyrst fárra og svo fleiri,
unz þeir voru orðnir svo margir,
sem heimtuðu frelsið, að hinir,
sem á móti því stóðu, urðu að
láta undan. Enska ríkiskirkjan
stóð á móti trúfrelsi, fyrir alla
nema sig sjálfa, meðan hún gat.
Aðrir trúflokkar á Englandi
bröðust fyrir trúfrelsi og al-
mennu frelsi. Konungur Br-et-
lands er að vísu kallaður “vernd-
ari trúarinnar”, en sá titill er að-
eins leifar frá fyrri tímum, þegar
konungarnir voru raunverulega
verndarar ríkiskirkjunnar, og
um leið ofsóknarar allra annara
kirkna. Titillinn hefir aldrei
meint það, að konungðurinn væri
verndari allra trúarbragða í rík-
inu. Nú á dögum er konungur-
inn raunverulega hlutlaus í trú-
málum, og verður að vera það,
enda þó að hann sé meðlimur rík-
iskirkjunnar. Ríkiskirkjan er
aðeins einn trúflokkur af fjölda
mörgum. Rétturinn til að hafa
þá trú, sem hver og einn vill
hafa, og boða hana, ef hann vill,
er ekki veittur af kounginum og
ríkiskirkjunni; hann er fenginn
með langri baráttu á móti kon-
ungsvaldi og ríkiskirkjuvaldi, og
staðfestur með lögum, sem að
ríkisvaldið sér um að séu virt og
fylgt fram. Ríkisvaldið, sem er
ekki sama og konungurinn, er
bundið af stjórnarskrá og viður-
kenningu almennra mannrétt-
inda. Hvorki eg né nokkur annar
maður í öllu brezka veldinu, sem
trúboðar, hver sem hún er, sé
hann ekki meðlimur ríkiskirkj-
unnar sjálfrar á Englandi, stend-
ur á nokkurn hátt í skjóli henn-
ar. Flaggið táknar ekki vald
konungs og kirkju. Iangt frá því.
Krýningarsiðir og annað þess-
háttar hefir ekkert með þetta
að gera; það eru aðeins siðir frá
fyrri tímum, sem enn er haldið
við. Það er eðlilegt að konung-
urinn sé krýndur af embættis-
manni þeirrar kirkju, sem hann
heyrir til, úr því að trúarbragða
siðir eru á annað borð við hafðir.
Það er eitt af forréttindum ríkis-
kirkjunnar að konungsfjölskyld-
an heyrir henni til. Hún getur
vitanlega lýst vanþóknun sinni á
framferði konungsins, ef hún
vill, eins og hún gerði út af hjú-
skaparmálum Edwards áttunda.
En hún hefir ekki hið allra
minsta vald til þess að auka eða
skerða trúfrelsi nokkurs manns>
sem ekki er meðlimur hennar.
Allir aðrir eru henni gersamlega
óviðkomandi. Alt skraf Rann-
veigar um ríkiskirkjuna ensku
sem verndara trúfrelsins er al-
veg út í hött og bygt á eintóm-
um misskilningi.
Þá er henm sýnlega mikið á-
hugamál að halda fram, að enska
ríkiskirkjan og lútherska kirkj-
an séu mjög líkar, og því til
sönnur*ar getur hún þess, að
báðar viðtaki hina postulalegu
trúarjátningu og að báðar hafi
fermingarsiðinn um hönd. Eg
veit ekki betur en að kaþólska
kirkjan og yfirleitt allar evan-
geliskar mótmælenda kirkjur
viðtaki hina postulalegu trúar-
játningu, auk sinna eigin játn-
inga; en samt er þær aðiinörgu
leyti ólíkar, bæði hvað kenning-
ar og siði snertir. Baptistar og
Sjöunda dags aðventistar skíra
með niðurdífingarskírn, og eru
að því leyti líkir, en að mörgu
leyti ólíkir. Ungbamaskírn
tíðkast í mörgum kristnum
kirkjum, ekki öllum, en þar með
er ekki sagt, að allar þær kirkj-
ur, sem hafa þann sið að skíra
ungbörn séu líkar að öðru leyti.
Eg get bent á eitt, sem er ólíkt í
lúthersku kirkjunni og ensku
ríkiskrikjunni, og það er skiln-
ingur þeirra hverrar um sig á
altarissakramentinu. Rannveigu
er sjálfsagt ókunnugt um hversu
brennandi áhugamál það var
meðal siðbótarmannanna og enda
lengi á eftir. Um það var deilt
jafnt og stöðugt um langan tíma,
og þáð var eitt af því, sem skifti
mótmælenda kirkjunni í marga
flokka. Að vísu er það atriði,
sem litlu máli skíftir, í hverju
einhverjir kirkjuflokkar eru lík-
ir og í hverju ólíkir, svona frá
almennu sjónarmiði skoðað; það
skiftir mjög miklu máli, þegar
| um nánari samvinnu þessara
kirkjuflokka er að ræða; en það
á ekki annað við en að segja eins
j og er um það; því hér er aftur
| um sögulegar staðreyndir að
| ræða og ekkert annað.
Um trúarbragðaofsóknirnar á
Englandi verð eg að segja nokk-
ur orð, Af því sem Rannveig seg-
ir um þær er auðséð, að hún
skilur ekkert í þeim. Hún heldur
að þær hafi stafað af því að
Hinrik konungur áttundi gat
ekki fengið páfann til að stað-
festa skilnað hans frá Katrínu
frá Aragon; hún segir, að kon
ungsvaldið og páfavaldið hafi
staðið á öndverðum meið, og að
kirkjan hafi orðið þar á milli.
Þetta er misskilnnigur. Að vísu
voru þeir Hinrik og páfinn ósátt-
ir, og Hinrik gerði sjálfan sig að
æðsta manni kirkjunnar á Eng-
landi, og þar með var öllum yfir-
ráðum páfans lokið þar í bili. Er
trúarbragðaofsóknir voru byrj-
aðar á Englandi löngu fyrir daga
Hinriks áttunda og þær vöruðu
um langan tíma eftir að hann
var dáinn. Og orsakirnar til
þeirra voru, eins og allir vita,
allajafna þær að menn voru ó-
umburðarlyndir og þröngsýnir,
álitu kenningar einnar kirkju
réttar og vildu útrýma öllum
öðrum. Fyrstu lög um trúar-
bragðaofsóknir, sem sett voru á
Englandi, voru sett um árið
1400, meira en hundrað árum
áður en Hinrik áttundi kom til
ríkis. Þá voru það Lollardarnir
svonefndu, sem voru ofsóttir;
þeir voru vantrúarmenn þeirra
tíma. Allmargir þeirra voru
brendir ,og aðrir afneituðu skoð-
unum sínum. Á einum þremur
árum á stjórnarárum Maríu Tud-
or (hún var kaþólsk) voru þrjú
hundruð manns líflátnir á Eng-
landi fyrir trúarvillu, þar á með-
al fimm biskupar. Á stjórnar-
árum Elizabetar voru margir
tugir kaþólskra manna líflátnir
fyrir sömu sök. Af fylgjendum
Socínusar, sem voru fyrirrennar-
ar únítara á Englandi, var
einn brendur árið 1579, annar
1583, þriðji 1589 og fjórði 1612.
Þeir og aðrir, sem ekki fylgdu í
öllu kenningum ríkiskirkjunnar*
voru látlaus^ ofsóttir' alla 17.
öldina út og enda lengur. Alt
fram til ársins 1913 varðaði það
fangelsisvist og missi borgara-
legra réttinda að vera Únítari á
Englandi, og jafnvel þá var það
líflátssök á Skotlandi. Stafaði
þetta af því að Hinrik áttundi
varð ósáttur við páfann skömmu
eftir 1500. Nei, vitanlega ekki.
Það stafaði, eins og eg hefi sagt,
af þröngsýni og því ótrúlega
hatri, sem kristnir menn lögðu
þá hverjir á aðra út af skoðana-
ÞAÐ ER EKKI EIN
EINASTA LEIÐIN-
LEG STUND EF
SIGLT ER MEÐ
QtouJliaM.
(jháfrc
m&íúþb
Hvort sem þér hygglð á að
ferðast austur yfir Átlantz-
haf eða vestur yfir Kyrra-
haf, þá skrásetjið yður hjá
Canadian Pacific skipunum
fínu, “Empress”, “Duchess”
eða “Mont”. Þessi linuskip
veita öil möguleg þægindi á
ferðum yfir hafið. Kurteis-
leg umgengni, Ijúffengar
máltíðir, við dekk að spá-
séra um, hvílustofur, leik-
ir á þilfari, dans, samkomur
og margar fleiri skemtanir
—aldrei daufleg stund.
BEINT SAMBAND
VIÐ ÍSLAND
Agæt leið frá Canada til ls-
lands, um Skotland, fæst
með Canadian Pacific gufu-
skipunum, með tíðurn og
þægilegum siglingum í
hverri viku.
Leitið frekari upplýsinga hjá
agenti vorum eða W. C. Casey,
Steamship General Passenger
Agent, C. P. R. Building, Win-
nipeg. Simi 92 456-7.
mun um trúmálin. Rétttrúnað-
arhugmyndin, sem prótestanta-
kirkjurnar tóku í arf frá ka-
þólsku kirkjunni, olli alveg ólýs-
anlegum heiftarverkum, sem ‘
menn frömdu í nafni kristinnar
trúar, og í því skyni, að þeir
héldu, að vernda hina “sönnu”
trú.
Það er ýmislegt fleira í grein
hennar, sem gjarnan mætti tak-
ast til athugunar, en nú mun
vera nóg komið. Eitt verð eg
samt að minnast á enn, og það er
það sem hún segir um þröng-
sýni únítara. Um hvaða Únítara
er hún að tala? Eg held að hún
þekki lítið til þeirra svona yfir-
leitt. Ef hún á við mig, þá
stendur mér alveg á sama um á-
lit hennar. En það er óneitan-
lega dálítið kátbroslegt, að hún
skuli bregða nokkrum manni um
þröngsýni. Á hún við, að það sé
þröngsýni að mótmæla rang-
færslum, sleggjudómum og órök-
studdum staðhæfingum, sem
hún sjálf setur fram? Ætlast
hún í raun og veru til þess, að
allir segi já og amen við hverri
Vitleysu, sem flýtur úr penna
hennar? Hún hefir nú um mörg
ár ritað af og til um trúmál. Eg
hefir lesið margt af því, en aldrei
fundið nokkra heila brú í neinu
af því. Eg er alls ekki með því
að bregða henni um neina
heimsku; þvert á móti virðist
mér af sumu, sem eg hefi eftir
hana séð, að hún muni vera
meira en í meðallagi greind
manneskja. En margt greint
fólk getur haldið fram ótrúleg-
ustu fjarstæðum. Skoðanir
hennar á trúmálum virðast vera
svo einstkorðaðar við vissar trú-
málakenningar, að hún getur
ekki talað um þau mál með þeirri
sanngirni og víðsýni, sem nú er
alment viðurkent að eigi að finn-
ast í alvarlegum umræðum um
trúmál. Fólk, sem álítur það
eins og einhverja ósvinnu, að
aðrir eru því ekki sammála, get-
ur ekki talað af viti um trúmál.
Afkáralegar fingrafettur út í
skoðanir annara og endalaus
vandlætingarvaðall um það að
einhverjir aðrir hafi ekki rétta
trú gera ekkert annað en að sýna
þröngsýni þeirra, sem eru með
þesskonar ofstækis firrur.
Að svo mæltu vil eg segja
Rannveigu, að það er úttalað um
þetta mál frá minni hálfu. Vilji
hún endilega hafa síðasta orðið,
er henni það velkomið. Eg tók
til máls af tveimur ástæðum: í