Heimskringla - 13.09.1939, Blaðsíða 5

WINNIPEG, 13. SEPT. 1939
HEIMSKRINGLA
5. SÍÐA
stöðum. Sýndi það ótrúlega
góðan vilja og samtök.
Þá komu Ukrainíu menn, líka
í þjóðbúningi. Sómuðu stúlk-
urnar sér vel í nærskornum
kjólum, öljum útsaumuðum, en
karlmennirnir miður í bolviðum
togleður stígvélum hnéháum,
víðum buxum og síðum kápum
með loðhettu á höfði.
Þá skálmuðu fram þýzk-rúss-
neskar konur, (hvar karlarnir
voru veit eg ekki), breiðar og
bústnar, í skósíðum kjólum með
skuplu á höfði. Hafði hver
þeirra gulbrúna leirkönnu í
hendi, veifuðu þær þeim og létu
all ófriðlega.
Þar næst kom 36 ára gamall
bíll, þá annar nokkru yngri, svo
hver af öðrum sá síðasti splunku
nýr.
Hornleikara flokkar voru
nokkrir í skrúðgöngunni. Sér-
staklega man eg eftir einum
afar góðum frá Hebron, og
lúðra- og trumbukór frá Oaks.
Voru það alt ungar stúlkur og
leiðtoginn tíu ára telpa, öll
glansandi í silkiskrúða, og bar
sig forkunnar vel.
Nú þustu allir til sönghallar-
innar og voru íslendingar þar
fyrstir á dagskrá. Var byfjað
á “Ó, Guð vors lands”. Hefir það
/guðdómltega lkg aldrtei hriifið
mig sem í það sinn, því hin gull-
fagra rödd Mrs. Sigmars (Fjall-
konunnar) gnæfði rétt mátulega
yfir kórsönginn. Marga fagra
rödd hefi eg heyrt meðal ætt-
menna og afkomenda Lovísu
konu Þorláks Jónssonar frá
Stórutjörn, en engin þeirra
jafnast á við prestskonuna á
Mountain. Miss Anderson,
frændkona Mrs. Sigmarg, söng
“Bí bí og blaka” og kórinn söng
nokkur lög. Fóru öll vel, þó
öðruvísi hefði eg sum þeirra
valið, vegna þess, hvað höllin
var stór en flokkurinn tiltölu-
lega smár.
Komu nú fram sömu þjóð-
flokkarnir aftur og sungu og
dönsuðu. Fór það misjafnlega
sem vonlegt var. fslendingar
sungu bezt en Ukrainíu menn
dönsuðu bezt, Norðmenn þar
næst og þá Skotar. Eg hafði
tekið eftir því áður og svo var
enn, að í dansi hafa Ukainíu
meyjar þann léttleik og fegurð í
limaburði sem engar aðrar jafn-
ast við Karlmennirnir gerðu
mjög vel líka, sérstaklega þegar
bolvíðu stígvélin, sem slettast
fram og aftur með hverri hreyf-
ingu, eru tekin til greina. Var
líka óspart fyrir þeim klappað.
Milli dansanna kom fram ung-
ur maður skolbrúnn á hár og
hörundslit, í hnéstígvélum, dökk-
fjólubláum pokabuxum, græn-
leitri kápu (hvorutveggja úr
silki) og girtur bugsverði í
krotuðum hjöltum. Hann las
eitthvað sem enginn skildi. Hef-
ir víst verið nafnið á næsta
dansi.
Líka komu þýzk-rússnesku
kerlingarnar með könnur sínar
,og sungu “Little Brown Jug”,
textanum þannig breytt að í
könnunum var mjólk í staðinn
fyrir gin og romm. Þær dönsuðu
líka nokkurskonar færeyinga
dans.
Nú var kominn matmálstími
og var okkur sagt að í norskri
kirkju þar skamt frá væri ágæt-
an mat að fá. Fórum því þang-
að með Grímson dómara og konu
hans.
Þar var að finna ríkisstjórann
John Moses og konu hans, norska
konsúlinn Johnson frá Fargo,
sem var aðal ræðumaður á sam-
komunni og fleiri stórmenni. —
Þar hitti eg norskan prest sem
eg hafði mjög gaman af að
spjalla við. Hann var 86 ára
gamall, en samt ern og fjör-
ugur og með öll skilningarvit
ósködduð. Hafði verið skóla
bróðir séra Hans Thorgrímsens
og lærisveinn séra Jóns Bjarna-
sonar þegar hann var kennari
við Luther College, Dechora,
Iowa, í 1876. Einu sinni sagð-
ist hann hafa komið til Winni
peg og hafði þá hitt þar séra
Jón. Hafði margt að segja frá
þeirri ferð. Söngmaður hafði
hann verið um dagana. Einu
sinni sagði hann að séra Hans,
þegar hann var prestur í Sioux
Falls, S. D., hefði beðið sig að
koma þangað og syngja með sér
“Friðþjóf og Björn” á einhverri
samkomu, en hann hefði ekki
getað orðið við þeirri bón. Ekki
var karl búinn að kasta frá sér
öllum gæðum þessa heims, því
nokkrir vindlar gægðust upp úr
brjóstvasanum.
Eftir kvöldverð fórum við Jón
og sáum sýninguna “Wagons
West”, og svo í rúmið.
Framh.
Fréttir 12. sept. — Pólverjar
veita Þjóðverjum enn viðnám
þó sprengjur rigni yfir Varsjá
og skamt burtu þaðan sé ákaft
barist.
STRIÐS-ANNÁLL
Frh. frá 1. bls.
viðnám við ána Vistula sem er
langt inn í landi, en styttir víg-
línu þeirra; hún var upphaflega
um 3000 mílur, eða eins löng og
frá Wínnipeg til Vancouver.
Stjórnin í Varsjá hefir flutt
sig til Lublin, um 100 mílur suð-
austur af Varsjá.
línuskipi (Athenia). Eitt skip
frá Hollandi og annað frá Grikk-
landi hafa farist af því að rekast
á sprengidufl. Fyrir Þjóðverj-
um hafa Bretar sökt 4 skipum,
en kvíað inni 54 í Vigo hlut-
lausri höfn á Spáni; ennfremur
9 á japönskum höfnum.
Frá Moskva kom sú frétt í
gærkveldi, að þar sé litið svo á,
sem sókn Þjóðverja inn á Pól-
land muni fara að réna; þeir
hafi tekið fulllangt stökk í einu
og eftir því sem víglína Pólverja
styttist,'verði vörn þeirra meiri
og her Hitlers eigi ef til vill
eftir að hörfa til baka.
Rússar eru að fjölga hermönn-
um á vesturlandamærunm sín-
um. Mun þeim þykja það viss-
ara, ef Hitler skyldi bráðlega
taka Pólland.
hún mun áreiðanlega vekja
fögnuð um allan heim, og ekki
hvað sízt hjá læknum og lækna-
vísindamönnum.”
—Alþbl., 12. ág.
Ásgeir Ásgeirsson fer utan i
erindum ríkisstjórnarinnar
Það mun hafa verið afráðið í
morgun, að Ásgeir Ásgeirsson
bankastjóri fari 1 erindum ríkis-
stjórnarinnar utan með “Brú-
arfossi” á mánudagskvöldið.
Stendur för hans í sambandi
við síldarverksmiðjumálin.
—Alþbl. 16. ág.
HITT OG ÞETTA
Bretinn er sem 1914, að reyna
að hreinsa höfin af neðarsjávar-
bátum og sprengiduflum. Er nú
sagt að 18 brezkum skipum hafi
verið sökt; 5 af þeim á síðasta
sólarhring.
STÖRMERKILEG
UPPGÖTVUN
á sviði læknavísindanna
Fréttir 8. sept.—í dag er talið
að nazistar hafi sökt í alt 7 vöru-
skipum fyrir Bretum og einu gert uppgötvuT1) sem vel^r at
Hinn heimsfrægi sænski
gerlafræðingur Carl Kling hefir
Þýzkir hermenn í Siegfried-
virkjum Þjóðverja á vesturvíg-
stöðvunum, kvörtuðu undan
knöppu fæði, loftleysi og ýmsum
óaðbúnaði, segir í frétt frá Lon-
don.
Fréttir 9. sept.—Franski her
inn veður fram margar mílur og
inn í Saar-héraðið; kemst mjög
nálægt Saar-ánni. Þjóðverjar
skríða inn í Siegfried-virkin. —
Warndt-skógurinn tekinn. Hann
var þeirra land á milli hinna
miklu varnarvirkja. Frakkar
hafa þarna um 200 fermílur af
landi frá Þjóðverjum í sinni
hendi. Warndt-skógurinn er
sagður um 20 fermílur að stærð.
En Frakkar telja þetta ekki
nema undirbúning eða fyrsta
sporið til að nálgast Siegfried-
virkin.
Frétt frá Sviss hermir að
Frakkar hafi sótt með loft og
landher fram í grend við Wis-
semburg í gærkvöldi; það er
sunnan til á vígstöðvunum og
skamt frá Rín; þar er skamt
milli aðal varnarvirkjanna;
Sprengjur þeirra buldu lengi á
Siegfried-virkinu. Mannfall var
þar sagt nokkuð mikið borið
saman við tölu þeirra, er þátt
tóku í þessu áhlaupi.
Frétt 11. sept.—f byrjun þess-
arar viku barst frétt af því að
Þjóðverjar hefðu gert mikið á-
hlaup á vesturvígstöðvunum. —
Er sagt að þeir hafi sótt fram
með þeim tryllingi, að þeir hefðu
meðfram svonefndum Sierck-
Saarburg þjóðvegi ekki verið
steinsnar frá Frökkum. Héldu
Frakkar þar samt sínu og ráku
þá til baka. Þetta var á löndum
þýzkra bænda, er flúið hafa
burtu úr áðurnefndu héraði. —
Mannfall er talið að þarna hafi
verið nokkurt af báðum en hvað
mikið getur ekki um.
Frá Varsjá kemur nú einnig
fyrsta fréttin af því, að Pól-
verjar séu að veita Þjóðverjum
öflugt viðnám og að þeir hafi
orðið að hverfa frá við svo búið
að taka höfuðborgina. Á öðrum
stöðum eða sunnar, er sagt að
Þjóverjum hafi einnig farið að
ganga ver. Veldur því ef til vill
rigning mest, en vegir eru þann-
ig í Póllandi að ófærir eru hin-
um þungu tönkum Þjóðverja.
hygli um allan heim. Hann
hefir fundið sýkil lömunarveik-
innar.
Sýklarnir, sem hann hefir
rannsakað, eru frá Brend á
Skáni.
Kling hefir reynt þá á dýrum
með þeim árangri, að aðaltauga-
kerfið lamaðist alveg á sumum,
og limirnir urðu máttlausir.
Tilraunadýr, sem dóu, höfðu
á sér sömu sjúkdómseinkenni og
börn, sem hafa tekið lömunar-
veiki. Hefir hann af því álykt-
að, að hér sé um þann sýkil að
ræða, sem veldur lömunarveik-
inni í mönnum.
Þessi stórmerkilega uppgötv-
un gefur von um, að nú loksins
muni finnast ráð við þessari
ægilegu veiki, þegar menn nú
vita, hvað veldur henni.
Alþýðublaðið sneri sér í dag
um hádegi til Jóhanns Sæmunds-
sonar læknis, og spurði hann
nokkurra spurninga af tilefni
þessarar stórmerku fréttar.
— Barnalömunarveikin er
skæður sjúkdómur?
“J:, mjög skæður. Hann hef-
ir verið landlægur hér á landi
um fjölda ára skeið, og ekki
aðeins hér, heldur og í flestum
löndum öðrum. — Þetta er mjög
hættulegur sjúkdómur, og allir
óttast hann, vegna þess — fyrst
og fremst, að læknar standa, eða
hafa staðið, alveg ráðalausir
gagnvart honum. — Þessi sjúk-
dómur hefir aðallega lagst á
börn, 1—5 ára, og flest hafa
þau, sem lifað hafa, borið menj-
ar hans alla æfi upp frá því með
máttlausum eða kreptum limum
og líka hvoru tveggja. Annars
kemur sjúkdómurinn fram 1
mörgum myndum. Hann hefir
einnig gripið eldra fólk og eyði-
lagt líf þess.”
— Hafa læknavísindin ekki
lengi barist við að finna sýkil-
inn? *
“Jú, það er aðalatriðið að
finna sýkilinn, því að þegar
hann er fundinn, er léttara að
finna meðalið gegn honum. Það
hefir verið ómögulegt að finna
sýkilinn í smásjá, svo lítill er
hann. Það hefir verið reynt að
ákveða stærð hans með því að
taka vessa úr nefi sjúklings, sía
hann í þéttum síum og sprauta
svo því, sem komið hefir niður
úr síunni, í apa. Fyrst sýktust
aparnir, en svo var notað enn
smærra net og þéttara, og þá
sýktust aparnir ekki. Þannig
hefir nokkurn veginn verið hægt
að áætla stærð þessa undursmáa
en skæða sýkils.”
— Teljið þér ekki þessa upp-
götvun Carl Klings, hins sænska
gerlafræðings, stórmerka ?
“Jú, svo verður að telja, og
| Vín liggur á hafsbotni í 131 ár
Dönsk blöð skýra frá því um
þessar mundir, að vélbátafor-
maður einn sé að láta kafara
athuga flak af enskri freigátu,
sem fórst undan Lönstrup á
Vendilskaga árið 1808.
Skipið rak á landi í ofviðri og
fórust allir skipverjar — 240 að
tölu — og voru lagðir í eina
gröf. En nú þykist vélbátfor-
maðurinn hafa komist að því í
gömlum ritum, að skipstjóri
freigátunnar, “The Crescent”,
hafi haft laun skipverjat með-
ferðis og langar til þess að ná í
þau, því að það mun ekki vera
nein smáræðis upphæð.
Peningarnir hafa ekki fundist
ennþá, eftir síðustu fregnum
dönsku blaðanna, en kafarinn
hefir komið upp með allmargar
stórar vínflöskur, alveg óskemd-
ar. Þeir, seih hafa fengið að
bragða á víninu þykir það ágætt
og hafa komið allhá boð í það.
—Vísir, 9. ág.
ið gaf út fyrir mörgum árum
síðan, að enn gefist því kostur á
að eignast bókina, því fáein ein-
tök eru enn eftir óseld hjá for-
seta félagsins, Mrs. J. B. Skapta-
son, 378 Maryland St., Winni-
peg. Bókin kostaði upphaflega
$10.00 í góðu bandi, en er nú
færð niður í þriðjung þess
verðs, auk burðargjalds. Pant-
anir ætti að gera sem fyrst, því
ólíklega endist upplagið lengi úr
þessu.
* * *
Gefin saman í hjónaband á
prestheimilinu í Árborg, Man.,
þann 9. sept., Sigurjón Karvels-
son, Árborg, Man., og Guðrún
Jönasson, Geysir, Man. Fram-
tíðarheimili ungu hjónanna
verður í grend við Árborg.
S. Ó.
* * *
SAMS KO T
Vestur-íslendinga fyrir eir-
líkan Leifs Eiríkssonar,
fslandi til auglýsingar
í Ameríku.
inn á bókunum, til þess að finna
bókina, sem þér þurfið á að
halda. Sendið því bækur yðar,
sem fyrst, í band eða viðgerð,
til Davíðs Björnssonar að
“Heimskringlu”. — Stafirnir
þryktir í gull eða silfur á kjöl-
inn, eftir því sem óskað er. —
Miklu efni úr að velja í mörgum
litum. Verkið vel af hendi leyst.
35 kökugerðarmenn gengu ný-
lega í fylkingu á fund ólafs rík-
iserfingja og afhentu honum
feikna stóra “tertu”, sem þeir
höfðu meðferðis, en hún var í
laginu eins og landabréf af Nor-
egi og vegur 80 kg.
Marzipanskrautið aðeins vóg
10 kg.
Krónprinsinn kvaðst aldrei
hafa séð neitt þessu líkt — ekki
einu sinni í Ameríkuferðinni.
* * *
Á tímum franska skáldsins
Voltaire var hinn mesti fjand-
skapur milli Breta og Frakka.
Einu sinni var Voltaire á gangi
á fjölfarinni götu í London og
varð þá fyrir aðsúg manna, sem
voru sérstaklega fjandsamlegir
Frökkum og létu sumir sér þau
orð um munn fara, að réttast
væri að stytta honum aldur. Vol-
taire lét sem ekkert væri, en
þegar honum fundust samt horf-
urnar orðnar mjög ískyggilegar
sneri hann sér að mönnunum,
sem veittu honum eftirför og
voru þá orðnir mjög fjölmennir,
og hrópaði:
“Heiðursmenn! Þið viljið
hengja mig, sökum þess að eg er
franskur. En hafa ekki örlögin
refsað mér nógu mikið með því
að láta mig ekki vera Englend-
ing.”
Þessi fyndni Voltaire hafði
svo góð áhrif að hann slapp ó-
skaddaður og munaði minstu að
hann yrði ekki borinn burt á
gullstól.
* * *
Sá atburður gerðist nýlega á
veitingahúsi í París að kærustu-
pör ein veðjuðu um það, að þau
gætu kyst hvort annað 10 þús.
kossa á 10 klst. Þessi athöfn
fór fram nokkrum dögum síðar
að viðstöddum tilheyrandi vott-
um. Fyrsta klukkutímann kyst-
ust þau yfir 2000 kossa, annan
1150, þriðja 775 og á fjórða tím-
’anum gáfust þau upp. Stúlk-
unni lá við yfirlið og pilturinn
hafði fengið varakrampa.
Gjafaskrá nr. 25.
Washington, D. C.:
Leifur Magnússon .......$5.00
Áður auglýst .....$2,610.65
Samtals ..........$2,615.65
—Winnipeg, 12. sept. 1939.
- Rögnv. Pétursson,
forseti
Ásm. P. Jóhannson,
féhirðir.
* * *
Bréf
Stephans G. Stephanssonar,
fyrsta bindi, er nú komið vest-
ur. Er bókin til sölu hjá Mag-
núsi Peterssyni bökaala, 313
Horace St., Norwood, Man., og
hjá dr. R. Péturssyni á skrif-
stofu Heimskringlu. Verðið er
$1.75. Ágætari og verðmætari
bók er ekki hægt að hugsa sér,
en þessa. Skrifið sem fyrst eft-
ir henni.
* * *
fslendingar!
Þér sem eruð bókamenn og
bókavinir! Munið eftir því, að
þér aukið þægindi yðar, og
prýðið alt í kring um yður, með
því, að láta binda og gylla bækur
yðar. Þá þurfið þér ekki annað,
en að renna augunum yfir kjöl-
Náttúrulækningar eru
efldar í Þýzkalandi
Blaðinu er skrifað frá Hamborg:
f gær (28. júlí) var hér í borg-
inni opnað stórt, nýtizku sjúkra-
hús, sem verður með 350 rúm-
um, fyrir lífeðlislegar (biolog-
iskar) eða svokallaðar náttúru-
lækningar. Þetta er annað nátt-
úrulækningasjúkrahúsið, sem er
stofnað og starfrækt af því
opinbera í Þýzkalandi. (Fyrir
fáum árum var stofnuð deild í
“Rudolf Hess sjúkrahúsinu” í
Dresden fyrir náttúrulækning-
ar, en mörg slík heilsuhæli eru
nú rekin af félögum og prívat-
mönnum).
Þetta nýja tsjúkrahús, sem
stendur í fögrum trjágarði
(park) var nefnt eftir fyrver-
andi læknaforingja Þýzkalands
“Gerhard Wagner sjúkrahús”
og er sagt, að það sé að öllum
útbúnaði og innréttingum full-
komnasta heilsuhæli og jafn-
framt heilbrigðisskóli í Þýzka-
landi. Yfirlæknirinn, próf dr.
Kunstmann, er einn af þektustu
brautryðjendum á sviði hinnar
nýju stefnu í lækningum, sem
eru mikið studdar af núverandi
stjórnarvöldum í sambandi við
aukna almenna heilsuvernd og
íþróttalíf fólksins, en áttu mjög
örðugt uppdráttar og miklum
mótblæstri að mæta áður.
—íslendingur.
FJÆR OG NÆR
Jóns Sigurðssonar félagið I.O.
D.E., hefir beðið “Heimskr.” að
minna fólk á, sem ekki hefir enn
eignast bókina “Minningarrit
íslenzkra hermanna”, sem félag-
ONE MONTH’S
FREE TUITION
to the flrst 3 Students
beginning a Business Course,
enrolling Monday, Sept. 18, with
The Winnipeg Commercial School
(Above Brathwaites)
Exceptionally Easy of Access by Bus and Car from AU Parts of
the City and Environs
Students receive INDIVII^UAL INSTRUCTION
Bookkeeping Office Houtine
Pitman Shorthand Spelling
Speedwriting Rapid Calculation
Gregg Shorthand Burroughs Calculator
Typewriting Comptometer
Penmanship Dictaphone
Business Correspondence
and Punctuation
Review students, as well as beginners will receive every attention.
Our Special Introductory Offer to students enrolling
this Fall: ^ t
Day School .........-...$15.00 per month
Half Day .............. 8.50 per month
Evening Classes ........ 4.00 per month
Evening Classes are conducted on Monday and
Thursday of each week, from 7;30 to 9:50
All our typewriters are the new Master
Underwood Machines.
We invite you to visit our exceptionally bright,
clean, airy premises.
PHONE US—24 680
WRITE US—203 Sterling Securities Building
ENROLL NOW
Winnipeg Commercial School
203 Sterling Securities Bldg.
425 Vi Portage Ave. at Vaughan
t