Heimskringla - 14.02.1940, Síða 2

2. SíÐA
HEIMSKRINCLA
WINNIPEG, 14. FEBR. 1940
Þýðingar úr Kviðlingum Horazar
(TRANSLATIONS FROM THE ODES OF HORACE)
á ensku (úr frummálinu) eftir próf. Skúla Johnson og á íslenzku eftir ýmis íslenzk skáld
HORACE. ODES II. 10.
To Licinius. The Golden Mean.
Better, Licinius, will your life be led,
If you not always put out on the deep,
Nor while, o’ercautious, you the storm-squalls dread,
Too close to coast false keep.
Whoever loves the Golden Mean, lo, he
Avoids the foul hut tott’ring to its fall,
And is secure; and in sobriety
Shuns the invidious hall.
More oft isi agitated by the blast
The pine-tree lofty; turrets towering
Have heavier fall; ’gainst mountain-crests are cast
Levin-bolts thundering.
Mid fortune dreads, and hopes in fortune dire
The heart for either lot that’s warded well,
The shapeless winters brings the mighty Sire:
Them he, too, does dispel.
’Twill otherwise be some time if now ill
It fares with you; Apollo will one day
Awaken strains upon his strings now still,
Nor bends his bow for aye.
HORACE. ODES II. 11.
To Hirpinus. Wine and Music while we may!
What plan the warlike Cantabri to do,
And Scythians sundered by the Hadrian main,
Strain not to seek out eagerly, nor you
Make much ado to gain
Means for a life that little asks. Our grace
And youth unwrinkled backward haste in flight,
While wanton loves hoar Eld with wizened face
Expels, and slumbers light.
Not always have the self-same loveliness
The flow’rs of spring; one mien the moon bedecks
Not ever: why with plans your mind that’s less
Than plans eternal, vex?
Why not ’neath tall plane, or this pine-tree’s shade,
Thus heedless lying have our hoar locks spread
With roses while we may, and fragrant made
And well anointéd
With Syrian nard, drink? Bacchus does dispel
Devouring cares. What lad more quickly will
With water, cups of hot Falernian quell,
Procured from passing rill?
Be mettlesome amid adversity
And manifest your boldness, but when gales
Too-favouring follow, then, too, wise you’ll be
And'furl your swollen sails.
Who will the coy mistress Lyde lure
From home ? Go bid her haste with ivory lyre,
Having her hair in neat knot made secure
As Spartan maids them tire.
RECTIUS VIVES
Stefán Ólafsson 1620—1688
Hvert sinn á haf blá
halda maður ei má,
eða af ótta bá
öldum sneiða svo hjá,
að hann leggi í lá
landinu svo skamt frá,
að skip megi á grunn gá.
Hver sem með geð hægt
hóf elskar gullvægt,
hansi fær ei hug lægt
hreysið fult af órækt,
eða sér að krækt,
öfundina við flækt
kongshalla hoffrækt.
Opt vindar eik þjá,
ef hún er mjög há,
stórir turnar föll fá
frekari en hús smá,
tindar fjöllum upp á,
er í loptið hærst ná
af skruggum skell fá.
Við mentað brjóst bjó
sá bíður eptir hugfró,
þá amar neyð og óró;
en ef lukkan mót hló
kvíðir fyrir flatsjó,
færir vetur og snjó
guð, á og af þó.
RECTIUS VIVES
“Bp. hr. Árni” = Árni biskup
Þórarinsson á Hólum, d. 1787.
Lízt, vinur, leið vönd
láta færa segl þönd
háa út á hafsrönd,
hina vant og á hönd
flýja storm en fá lönd,
fara nærri við strönd
í skerklasa skæð bönd.
Eða:Ef varast vill grönd
veðra nærri með strönd
illri ber um lönd.
Mætu hver mjög ann
meðalhófi ógjaman
skortur, er ört kann
aka þeim í skarnrann,
aldrei fær höll hann
hálu glysi veiddan,
ef gáður er mann.
Eða:Hvergi fá hal þann
hofa stræti feldan,
ef vitur (gáður) er mann.
Opt (ótt) hretin eik hrjá
ofur (afar) háa grund á,
turnar og hús há
hruni þyngra mætt fá,
finna stór fjöll þá
freka bifun upp frá,
er þrumur ört slá.
Eða:Þrumur, er þétt slá.
QIJID BELLICOSUS
Steingrímur Thorsteinsson
1831—1913
Spyr eigi, Kvintus kær!
Kantabra vígsnörp þjóð
Hver spell oss hugað fær,
Né* hvern á Skýþa slóð
Fjærlendri fyrr handan
Adríahaf menn ala móð.
Né þú með þraut um fást
Þörf lífs, er heimtir fátt,
Burt hrekur æsku og ást
Ofkætisfulla brátt,
Slétt hörund, svefnsæla,
Ellin hruma með hárið grátt.
Síst ávalt sama hind
Sumarblóm prýðir skær,
Rjóð breytist mánamynd
Mild sem í fylling hlær,
Hví, stundarbara, þú stritar
Við ráð, sem eilífð að eins nær.
Hví við ei héraa’ und trjám
Hvílumst á grænum teig,
Und platan prýði hám
Eða pinju krýndir sveig
Sællar rósar um silfrað hár,
Og drekkum smurðir dýra veig?
Burtfælir Bakkus hress
Bitnæma sorgafjöld,
Hver sveinn er hér til þess
Að hella á staupin völd,
Falers vín fársterkt byrla
Við lind, sem fram hjá líður köld.
Hver Lýde langt um býr
Lokkar á gleðifund?
Fljótt bið þú fálan hýr
Með fílbeins hörpu í mund
Og fagurfesta komi
Lokka í hnút sem lakverskt
sprund.
ODES II. 20.
HORACE.
The Poet’s Prophecy of his Immortality.
Not on accustomed nor weak wings I’ll fare—
A bard of twofold form,—through liquid air;
Amid the haunts of men I’ll dwell no more,
But high o’er mortal envy I shall soar
Þó áður þjáði og enn lýð
örðug mótgangshríð,
kemur þæg og þýð,
þess linun um síð,
hörpu vekur hljóð blíð,
en herðir ei bogann í stríð
alvaldur altíð.
Hugprúðum halt þér
ef hjarta þitt böl sker,
en ef lukkan lér
lán, byr og nóg kjer,
ofdrambið af sker,
og segl, ef hátt fer,
síga láttu sem ber.
Gáður og gagnskír
getur von þá neyð lýr,
vel sig og við býr
voða, þó sé blær hýr,
eins gefur guð dýr
gríma (gremi) vetrar órýr
að kemur og flýr.
ílt sefast um síð
eyðir harmi glöð tíð,
þagnar er þung klíð,
þar á eptir hljóð fríð,
alföðurs ást þýð
yfirhafið um hríð
enda mun öll stríð.
flMHERST
This advertisement is not published or displayed by the Liquor
Cnntrol Board or by the Government of Manitoba.
And leave the burgs of men. Not I, the son
Of parents poor, not I you call upon,
Shall ever die, beloved Maecenas mine,
Nor me shall e’er the Stygian stream confine.
Now, now does rough skin down my ankles steal;
I’m changed above, so that I now reveal
A snow-white bird; now springs to light in sooth
O’er fingers1, shoulders mine, the feathers smooth.
More fleetly than Daedalean Icarus
1*11 fly to shores where sighs the Bosphorus;
Gelonian Syrtes I shall see as well,
And fields where folk beyond the northwind dwell.
Me will the Colchian, Dacian who conceals
The fear of Marsian cohort that he feels,
And furthest Scythians learn; to Spaniards known,
I’ll make them wise, and those who drink the Rhone.
Be distant from my feignéd funeral,
Dirges, disgraceful griefs, and wailings all;
A truce to clamour for my fancied doom,
And grant no heedless honours of a tomb.
NON USITATA
Hannes Hafstein 1861—1922
Yfir vang á vængjum
veikum ei nje smeikum
skáld um skýlaust veldi
skjótur mun jeg þjóta.
Held jeg fljótt af foldu,
fer af torgum borga,
hafinn öfund yfir,
ekki finn eg hlekki.
Vittu, eg er eigi —
ef þá skoðun hefur —
kotungskyni getinn,
kæri vin, hinn mæri.
Deyja eg mun eigi,
ekki hel mig felur.
Stygar-aldan æga
aldrei mun mjer halda.
Setst mjer sigg á leggi,
svanur Ijóðum vanur
verð jeg óðar orðinn
UTSÆÐIS KORN
Ef yður fýsir að bæta gæði útsæðis yðar, þá
hafið tal af Federal agentinum.
útsæði þetta er hægt að kaupa eða fá í
skiftum. Fyrir starf vort er ekkert sett.
alhvítur að líta;
mjer um fang og fingur
fjaðrir ljettar spretta.
Glaður glöðum ljóðum
gisti’ eg strandir ytstu.
Austurveg og vestur
vitja mun jeg, og flytjast
út um allar sveitir.
Eg mun finna vegu.
Kunna munu’ og kenna
kvæði mín og fræði
ríkir menn, og rakkir
rekkar skáldið þekkja.
Burt með sorg og syrging,
söngvar skulu öngvir
eða kveinstafs-kvæði
kumli tómu óma.
Ei skal heldur halda
hátíð að mínu láti.
Þurfa’ ei þvílíkt erfi
þeir, sem eigi deyja.
ÍSLENZKT MANNTAL
í VESTURHEIMI
I.
Frá því íslendingar byrja að
flytja til Canada og Bandaríkja,
er þeirra ekki getið sem sér-
stakrar þjóðar í manntölum
þeirra landa, fyr en 1921 í Can-
ada, og 1930 1 Ríkjunum. Að
minsta kosti nefna Ríkin þá
ekki 1920. En menn fædda á
íslandi, hafa Canada manntölin
greint að nafninu til síðan 1901.
Heimskringla og öldin, 14.
desi., 1892, flytur á ritstjórnar
síðu grein á ensku: “Why Ignore
the Icelanders?” Fjallar hún
fyrst um manntals skýrslur Can-
ada fyrir árin 1881 og 1891, og
birtir heildar tölur þjóðanna í
Canada, þar sem fslendinga er
ekki minst, og segir síðan: “Now
we want to ask the Census De-
partment of our Government one
question, and that is: Where did
they put the Icelanders?”
f greininni segir, að þegar
manntalið var tekið 1891, muni
um tíu þúsund íslendingar hafa
verið í Canada, og hafi þeim
sjálfsagt verið skift niður á
Skandinava(sem voru samt mjög
fáir pá í Canada) og “önnur
lönd.” Þykir greinar-höf. það
skrítið réttlæti, að telja ítali og
Spánverja (þeir taldir saman),
sem séu margfalt fámennari í
landinu en íslendingar, sem er
algerlega slept úr því, en sem —
þótt þeir ekki hafi sjálfstjórn —
séu þó sérstæð þjóð með sér-
stæða tungu og bókmentir.
Lengst af urðu íslendingar að
þola alt með þögninni eins og sá
múlbundni. En verst er, að síð-
ustu manntals skýrslurnar sem
geta þeirra, virðast sleppa úr
mörgum íslendingum, en sér-
staklega fjölda þeirra, sem
blandast hafa annara þjóða blóði
og afkomendum þeirra. Má vel
vera, að sumar þessar skekkjur,
séu á einhvern hátt eins mikið
að kenna fslendingum sjálfum
eins og nafn-smölunum, og
skýrslu formið eigi líka einhvern
hlut að máli. Um það skal ekki
dæmt.
Sama ónákvæmni og slumpa-
reikningur er á innflytjenda
skýrslunum, yfir þau árin, sem
þær eru fáanlegar. Og sannan-
legt er, eftir íslenzkum blöðum
og ferðasögum, að sum árin
eftir 1901, þegar fslendingum er
ekki lengur steypt saman við
aðra, týnast stundum all-margir
úr tölunni.
Hvað lengi á það annars að
líðast, að íslenzkir vestanmenn
eignist ekki sitt eigið manntal,
en hverfi hér eins og grasið á
grundinni og hjörðin í hagan-
Safnbréf vort inniheldur 15 eða fleiri
tegundir af húsblóma fræi sem sér-
staklega er valið til þess að veita sem
mesta fiölbreytni þeirra tegunda er
spretta vel inni. Vér getum ekki gefið
skrá yfir það eða ábyrgst vissar og
ákveðnar tegundir því innihaldinu er
breytt af og til. En þetta er mikill
peningaspamaður fyrir þá sem óska
eftir indælum húsblómum.
Bréfin 15c; 2 bréf 25c, póstfrítt.
ótovnic Stór 1940 útsæðis
LiHCVpiS og ræktunari,6k.
DOMINION SEED HOUSE
Georgetown, Ontario
um ? Við — sjálf Sögu-þjóðin
frá Sögu-eynni — höfum ekki
hugmynd um hvað margir fs-
lendingar eru í Vesturheimi, því
síður hverjir það eru, sem þar
hafa lifað og dáið, því við getum
ekki farið í kirkjubækurnar
hérna eins og á íslandi, þar sem
hægt er að fletta upp á nafni
hvers einasta manns, einnig í
manntölunum og víðar. Og þó að
blöðin okkar og Almanakið hafi
flutt marga dánar-minningu og
dánar-skýrslu, þá eru samt ekki
líkt því allir taldir þar.
Okkur er sagt í manntölunum
hér, að 1930 hafi 7,413 íslending-
ar búið í Bandaríkjum Ameríku,
og lð31 hafi tala þeirra í Sam-
bandsfylkjum Canada verið 19,-
382, eða allir Vestmenn saman
lagðir 26,795. En við trúum ekki
þessum tölum. Við höldum að
við séum tíu til tuttugu þúsund
fleiri vestan hafs, ef öll kurl
koma til grafar og allir þjóð-
blendingar okkar og afkomendur
þeirra væru taldir, sem sjálfsagt
væri að gera í íslenzku manntali,
hvort sem það heldur hafa verið
íslenzkar konur eða karlar, sem
gengu í hjónaband með annara
þjóða fólki.
Annars má rétt geta þess hér,
að árið 1921 álítur J. G. Holme
(Icelanders in the United
States), að íslendingar séu um
40,000 í Vesturheimi. Þrem ár-
um seinna telur Knut Gjerset
(History of Iceland, 1924) þá að
vera 20,000. Og í Tímariti Þjóð-
ræknisfélagsins, 1932, ætlast rit-
stjórinn, séra Rögnvaldur Pét-
ursson : (“Tala íslendinga í
Canada”), að þeir hafi í árslok,
1931, verið 37,101 í Canada. —
Að viðbætutm þeim 7,413 íslend-
ingum í Bandaríkjunum, sem
manntalið 1930 telur, yrðu þeir
alls 44,514. En líklega kring
um 50 þúsundir alls vestan hafs,
ef fjölgun fslendinga í Ríkjun-
um væri reiknuð eftir sömu hlut-
föllum og áætlunum og dr.
Rögnvaldur gerir í Canada.
Hvað við vöðum í mikilli villu
og svima með tölur okkar hér,
sýna bezt þessi orð: “Nokkrir
hafa haldið því fram, að hér (í
Canada) muni vera um fjörutíu
þúsnndir fslendinga, og hefir
það þótt full djörf staðhæfing;
aðrir að eigi muni fleiri vera en
svari fimm til tíu þúsundum.”
(“Tala fsl. í Canada”.)
Við, sem nú lifum, megum
ekki skiljast svona við þessi
mál. Ekki verður léttara að
byrja að tíu til tuttugu árum
hér frá. En okkur, sem að
heiman komum, kennir seinni
tíminn trassaskapinn íslenzka.
n.
í Vestmönnum (útvarps-erind-
um í minningu 60 ára landnáms
ísl. í Vesturheimi, 1935), þar