Heimskringla - 20.11.1940, Blaðsíða 1

Modern Housewlfe Knows
HuaUty That ts Why She Selecto
“CANADA
BREAD”
“The Quality Goes in
Before the Name Goes On’’
Wedding Cakes Made to Order
PHONE 39 017
LV. ÁRGANGUR
ALWAY8 ASK FOB—
“Butter-Nut
Bread”
The Finest Loaf in Canada
Rich as Butter—Sweet aa a Nut
Made only by
CANADA BREAD OO. I/TD.
WINNIPEG, MIÐVIKUDAGINN, 20. NÓV. 1940
NÚMER 8.

4' HELZTU FRÉTTIR - -
Manitoba-þingið sett
Fylkisþing Manitoba kom«
saman um kl. 3 e. h. s. 1. mánu-
Þingsetningunni stjórn-
aði nýi fylkisstjórinn, His Hon-
°f F. McWilliams, K.C., er
tjáði sér það ánægju, að koma
til móts við þingmennina í
tyrsta sinni. Hann las og há-
sastisræðuna. Fjallaði hún um
bessi mál aðallega: að biðja
sambandsþing að kalla fylkin
til fundar til þess að íhuga Sir-
°is-nefndarálitið um meira eða
t*etra samstarf fylkja og ríkis,
serstaklega til hagsmuna fyrir
fylkin; að fara fram á við sam-
bandsstjórnina, að hún jög-
ieiði aftur skuldalánveitingu
til bænda; að þingið íhugi um
lagabreytingar-frumvörp;
að aðstoða sambandsstjórnina
1 hermálum, sem þegnhollum
^önnum sæmi.
Nýi landstjórinn, jarlinn af
Athlone og Alice prinsessa
y°ru boðin velkomin af þing-
lnu. Ennfremur var fráfar-
andi fylkisstjóra, Hon. W. J.
Tupper, K. C., er af starfi lét
L nóv., þökkuð samvinna hans
við þingið.
Að hásætisræðunni lokinni,
yan þingi frestað til kl. 3 e. h.
a Þriðjudag.
Nýju samsteypunni sýndist
j^yma saman eins og nýgiftum
hjónum.
Kindra hjálp til Breta
Berlínar. Frá brezku sjónar-
miði segir blaðið, hefir póli-
tíska útlitið skánað upp á síð-
kastið.
Tyrkir gera gis að óförum
Mussolinis fyrir Grikkjum, seg-
ir fregnriti vor í Ankara. ttalir
höfðu nægan her, sl<ip, byssur
og loftskip, en skorti hernaðar-
áhuga. Tyrkir halda því og
fram, að Molotoff hafi ekki
skrifað undir neina samninga í
Berlin og ástæðan hafi verið
ófarir Itala fyrir Grikkjum og
Bretum.
Svíþjóð næst?
Joachim Joesten fregnriti og
flóttamaður frá Þýzkalandi,
kom til San Francisco s. 1.
mánudag með japanska linu-
skipinu Ginya Maru. Hann
kvað í sínum huga engan efa
um að Þýzkaland hremdi Sví-
þjóð næst. Kvað hann svo
mikið bera á ofríki nazista þar,
að þeim væri hætta vís, er á
móti þeim mæltu.
Fylkisbankamál Alberta
John Blackmore, foringi
Nýju-Demókratanna frá Al-
berta á sambandsþinginu,
hreyfði því í gær, að sam-
bandsstjórnin yrði beðin um
leyfi til stofnunar fylkisbanka
í Alberta. Forsætisráðherra
kvaðst skyldi skipa nefnd i
málið, að hásætisræðunni sam-
þyktri.
Martin Dies, demókrati frá
lexas, er formaður þingnefnd-
ar er skipuð var til að rann-
^aka framkomu manna í sam-
bandi við stríðið (un-American
affairs) í Bandaríkjunum. —
^agði hann s. 1. laugardag, að
nefndinni dyldist það ekki, að
náin samvinna ætti sér
stað milli Þjóðverja, Itala, Jap-
ana og Rússa, um að hindra
Pað, að Bandaríkin aðstoðuðu
®retland á nokkurn hátt í
Þessu stríði.
Dies kvaðst fara fram á að
Pingið veitti $1,000,000 til að
afa hendur í hári landráða-
^annanna.
1 afarstórri skýrslu e
efir birt, er órækur
Pess gefinn, að þýzka
^anrrsstofan í Bandaríl
yy i samvinnu við svik:
ð^sana.
Um
stríðið á Grikklandi
Lm stríðið á Grikklandi far-
ast blaðinu Times í Lundúnum
Pannig orð s. 1. mánudag:
j ^rikkir halda sókninni á-
ram til Koritza, þar sem her-
\ ftala hefir aðsetur. Hefir
jj°kkuð af liði Mussolinis flúið
Paðan norður til Yugóslavíu,
an verið tekið þar sem fangar.
0 hinn nýi herforingi Itala,
°ddu, hafi reynt að safna
,aíhan leifum hersins í Alban-
hafa Grikkir gert honum
^ Jög erfitt fyrir og Koritza
frðist vera í mikilli hættu.
uglið Breta aðstoðar Grikki
smf hrjóta brýr og
1 la Vegum. Við Epirus virð-
as| ftalir á flótta.
Aþenu er haldið, að Jugo-
jj ayía muni ekki leyfa þýzkum
e ítölskum her leið um landið.
við°7n'n * ^eiSrade er að bæta
'00,000 manna herinn, sem
ag er nú. Búlgaría er einnig
^ efla sinn her. Tyrkir er
je að að fengið hafi viðunan-
Hú °^or® um hlutleysi frá
ssum, eftir för Molotoff til
Meira fallbyssufóður
Hitler segir konum á Þýzka-
landi, að eiga fleiri börn til
þess að fylla skarðið, sem af
mannfallinu í stríðinu leiðir.
Hánn lofaði þjóð sinni því, ef
stríðið ynnist, að hefja húsa-
smiði í stórum stíl.
“Mig getur enginn stöðvað”
Benito Mussolini sagði í dag
í fyrstu ræðunni sem hann
hefir haldið síðan stríðið hófst,
að Grikkland væri slægur ó-
vinur. ítalía mundi samt bera
sigur úr býtum, sagði Musso-
lini, vegna þess að “þegar eg
er einu sinni farinn á stað, skal
enginn stöðva mig!” Grikk-
landsstríðinu kvað hann Breta
hafa komið af stað, til þess að
loka Þýzkaland inni.
En hann varaði þjóð sína við
því, að þetta gæti, þrátt fyrir
yfirburði möndulríkjanna,
samt orðið langt stríð.
Hernaðarhreiður Hitlers
Víst er nú talið, að Hitler
hafi farið fram á það við Molo-
toff, 4 Berlínarfundinum, að
fá stöðvar í Rússlandi bæði fyr-
ir herskipa -og flugbátasmíðar.
Flugárásir Breta á Þýzkaland
eru að verða svó svæsnar, að
Hitler skoðar sér hvergi vært
orðið fyrir þeim.
Lewis steypir stömpum
John L. Lewis, foringi C. I. O.
verkamanna félagsins í Banda-
ríkjunum, sagði stöðu sinni
lausri á fundi félagsins í gær
í Atlantic City. Honum féll
þetta þungt, en svo varð þó að
vera. Það hlaut að verða af-
leiðingin af makki hans við
Willkie. Hann æskti þess að
eining ríkti innan félagsins og
bað svo félagsmenn að kjósa
hvern sem þeim sýndist í sinn
stað.
Skaðar 50 sinnum meiri
Yfir síðustu helgi, hóf flug-
lið Breta eina hörðustu árásina
sem það hefir nokkru sinni gert
á borgir um alt Þýzkaland og á
vesturströndinni. Segir Arthur
Greenwood einn af ráðherrum
Breta, að skaðarnir af þessum
árásum hafi verið 50 sinnum
meiri á Þýzkalandi en skaðar
Breta af árásum nazista.
Halifax ekki örugg
í borginni Halifax var út-
býtt miðum s. 1. mánudag, er
segja borgarbúum hvað gera
skuli ,ef árás verði gerð á
borgina. Nefnd, sem verið hef-
ir að rannsaka möguleikana
fyrir árásum, telur allan var-
an góðan, og þeirra geti verið
von með sprengjum úr lofti eða
frá skipum utan af sjó. Enn-
fremur geti verið reynt til að
koma her á land á ströndinni.
Miðarnir fræða um hvert ör-
uggast sé að leita, ef svo ber
undir, og ýmislegt fleira.
4 skip koma ekki fram
Þjóðverjar sögðu þá útvarps-
frétt um miðja síðast liðna
viku, að þeir hefðu eyðilagt
heilan flutningaflota (eða 38
skip) fyrir Bretum og Banda-
ríkjunum á Atlanzhafinu, er
var á leið til Englands. Flot-
anum fylgdi beitiskipið Jervis
Bay. Lenti það í orustu við
þýzkt 10,000 tonna herskip og
átti í glímu við það nógu lengi
til þess, að “flotinn” komst
undan allur nema 4 skip, er
ekki hafa enn komið fram. En
Jervis Bay fórst og eflaust ein-
hverjir af áhöfninni þó 65 væri
bjargað af öðru skipi. Þetta
er nú talið hið sanna um þessa
þýzku sigurfregn.
Bæ j arkosningarnar
Næstkomandi föstudag (22.
nóv.), fara bæjarkosningarnar
fram í Winnipeg. Margir fram-
bjóðendur auglýsa í þessu blaði
og skal þar vísað til stefnu
þeirra. Þess er æskt nú sem
fyr og sem er raunar skylda
hvers manns, að sem flestir
greiði atkvæði. Það er ekki
með því verið að segja mönn-
um hverjum þeir eigi að fylgja,
heldur að vera virkur þátttak-
andi í því hvers konar stjórn
við höfum. Greiðið atkvæði
n. k. föstudag allir sem réttinn
hafa til þess.
Ráðstefna í Vín
í gær var Hitler og sumir
ráðgjafar hans, ásamt Ciano,
ítalska utanríkismálaráðherr-
anum í Vín. Þar var og með
Suner, utanríkismálaráðherra
Spánar. Ennfremur forsætis-
ráðherra Ungverja og Rú-
maníu, Belgíu konungurTnn
sæli o. fl. Það sem ugglaust
þykir að vaki fyrir möndul-
ríkjunum, er að gera áhlaup á
Breta bæði á Grikklandi og á
Spáni til þess að reyna að
koma þeim út úr Miðjarðar-
hafinu. Suner þessi frá Spáni,
er svo ákafur fasisti, að útlit
er fyrir að hann sé að reyna
að- taka ráðin af Franco, er
viðskiftin við Breta og Banda-
ríkin skoðar meira verð, en
vináttu Hitlers.
Grikkir taka Koritza .
Eftir frétt að dæma frá
Aþenu, tóku Grikkir borgina
Koritza í Albaníu kl. 1 e. h. í
gær. í borginni voru um 30,-
000 hermenn, er voru að reyna
að verja vopnabirgðir ítala er
þar voru geymdar. Fréttin er
óstaðfest.
Erindi Molotoffs
Það hefir lítið annað frézt um
erindi Molotoffs til Berlínar en
það, að Hitler hafi lofað hon-
um mörgum löndum og mikl-
um, ef Rússar höguðu sér um
skeið eins og hann fýsir. Lönd-
in fyrir austan Tyrkland og
alla leið austur til Indlands,
að því meðtöldu, voru í kaup-
unum. Það vantar ekki Hann
hefir stórar hugsjónir hann
Mangi minn, sagði móðir hans.
Floti ítala Iamaður
í flugárás sem Bretar gerðu
á ítalska sjóflotann s. 1. fimtu-
dag, er sagt að þeir hafi eyði-
lagt 3 herskip og 2 tundur-
spilla og eitt beitiskip fyrir
ítölum. Flotinn var heima fyr-
ir, hann þorir aldrei út fyrir
landsteinana. Er talið að með
þessu sé helmingur sjóflota
þeirra úr sögunni.
%
Ófundnir
í Quebec fóru s. 1. mánudag
sex hermenn i flugliði Canada
í flugbát áleiðis til Montreal.
Þéir fengu skeyti um að koma
þangað, er þeir voru að fljúga
eystra og lögðu af stað án þess
að lenda áður eða búa sig út.
Þegar skamt var komið, urðu
þeir þess varir, að þá brást
ejdsneyti. Fleygðu sér þá 5
hermenn út úr flugbátnum í
fallhlífum, en einn hélt áfram
10 mínútum lengur í flugfarinu
og fleygði sér svo út. Þeir sem í
fallhlífunum fóru úr bátnum
hafa ekki fundist. Á meðal
þeirra var einn Islendingur,
Elmer Johnson, sonur Mr. og
Mrs. C. Johnson á Agnes St. í
Winnipeg.
Árásir Þjóðverja
Á bæ sem Coventry heitir,
um 70 mílur frá London, var
gerð mjÖg hörð árás s. 1. viku.
Fórst f jöldi manna, og skemdir
urðu eftir því. I morgun herm-
ir útvarpsfrétt, að Birmingham
hafi orðið fyrir mjög harðri á-
rás síðast liðna nótt. Er eigna-
og manntjón talið af því hið
mesta.
Góður maður í skólaráðið
í annari kjördeild sækir
maður um skólaráðsstöðu, er
James Black heitir. Hann hef-
ir verið í skólaráðinu í tvö ár.
Erum vér honum persónulega
kunnugir og höfum fylgst með
starfi hans í mentamálum. —
Hann hefir þar í stuttu máli
sagt barist fyrir öllu því, er til
heilla má verða. Þar er áhrifa-
mikill maður með heilbrigðar
skoðanir. Enda þótt honum sé
endurkosning vís, vildum vér
benda löndum á, er í þessari
kjördeild búa, að vér skoðum
hann flestum verðari stuðn-
ings til þessarar stöðu af þeim
er sækja um hana. Vér bend-
um aðeins á þetta án þess að
hafa verið beðnir um nokkur
meðmæli.
Mrs. Ingibjörg Sigurðsson
frá Lundar, Man., dó á General
Hospital í Winnipeg s. 1. sunnu-
dag. Hún var kona um sjötugt.
Hana lifa eiginmaður, Guðm.
Sigurðsson bóndi á Lundar og
tveir synir. Hún var ættuð
úr Hraunhreppi í Mýrarsýslu.
Líkið verður flutt til Lundar til
greftrunar.
“LUNDARMÓT”
í Reykjavík á íslandi hefir
það alllengi verið eitt meðal
skemtilegustu atriða félags-
lífsins að fólk sem þangað hef-
ir flutt úr einhverju sérstöku
héraði, hefir safnast saman til
þess að heilsast, endurkynnast
og skeggræða um liðnar stund-
ir og viðburði í fornátthögum
sínum.
Þetta hafa verið nefnd “mót”
t. d. Austfirðingamót, Eyfii^ð-
ingamót, Borgfirðingamót o. s.
frv. Hefir oft verið glatt á
hjalla á þessum mótum og þar
margt borið á góma. Þangað
hafa menn og konur sótt gagn
og gleði; hefir fólk yngst þar
upp og endurlifað marga glaða
stund; hefir það minst orða
Þorsteins Erlingssonar þar sem
hann sdgir:
“Bænum mínum heima hjá,
hlíðarbrekkum undir
er svo margt að minnast á,
margar glaðar stundir.
|
Því vill hvarfla hugurinn,
heillavinir góðir,
heim í gamla hópinn minn,
heim á fornar slóðir.”
Hér á hvert orð og hver setn-
ing við Lundar og Lundarbúa
nema “hlíðarbrekkan”, en þá
er ýmislegt annað í staðinn og
“fleira er matur en feitt kjöt.”
Þessi mót voru um eitt skeið
vakin upp hér í Vesturheimi;
voru þar, að minsta kosti hald-
in Borgfirðingamót, Eyfirð-
ingamót, og ef til vill fleiri.
Skemti fólk sér vel við þessi
tækifæri og flutti heim með
sér góðan gleðiforða sem það
geymdi í huga sínum lengi á
eftir.
Um undanfarin ár hefir verið
lítið um skemtanir af þessu
tagi hér vestra; öll slík mót
svo að segja fallin í dá. En
nokkrir menn í Winnipeg hafa
nú tekið saman höndum til
þess að stofna hér “Lundar-
mót”.
Var fyrst vakið máls á því
þar sem nokkrir kunningjar
mættust (allir gamlir Lundar-
búar) að hingað til Winnipeg
væru komnir svo margir það-
an að hundruðum skifti.
Lundar er, eins og flestum
mun kunnugt, allra íslenzkasti
bær á jarðríki utan íslands.
Munu þar nú vera um 600
manns og svo að segja allir
íslenzkir.
Lundarmenn hafa skapað
það andrúmsloft i bænum og
bygðinni að þar ríkir friður,
farsæld og fraiftkvæmdir. Síð-
asta framkvæmd þeirra er nú
að þeir hafa nú reist sér afar
s’tórt og vandað samkvæmis-
hús sem er sameiginleg eign
allra bygðarbúa.
Þriðja (3.) desember næst-
komandi hefir verið ákveðið
að bjóða öllum þeim, sem
heima hafa átt að Lundar eða
í Lundarbygðinni, að mæta í
Goodtemplarahúsinu. Verða
þar skemtanir jafnt fyrir yngri
sem eldri.
Þess er vænst að ekki einn
einasti maður (eða kona) —
jafnvel ekki einn einasti ungl-
ingur, láti það spyrjast þegar
minst verður á þennan við-
burð, síðar, að hann eða hún
hafi ekki verið á “Lundarmót-
inu” þriðja desember 1940.
S. J. J.
FJÆR OG NÆR
Gifting
Laugardagskvöldið 16. þ. m.
fór fram giftingarathöfn að
heimili séra Philip M. Péturs-
son er hann gaf saman í hjóna-
band Bjarna Árna Bergthór-
son og Violet Irene Weberg. —
Brúðguminn er sonur þeirra
hjóna Kristjáns Guðmundar
Bergthórson og önnu Svardal í
Wynyard, Sask., en brúðurin
er af norskum ættum, og er
frá Saskatoon, Sask. Miss
Hulda Kristjánsson og Mr. Val-
ur Blöndal stóðu upp með brúð-
hjónunum. Framtíðarheimili
þeirra verður hér í Winnipeg.
* * *
Mrs. Sigríður Árnason, kona
séra G. Árnasonar, Lundar,
gekk undir uppskurð á General
Hospital fyrir tveim vikum. —
Henni heilsast vel og gerir ráð
fyrir að fara heim eftir eina
eða tvær vikur.
* * *
Næsta mánudagskveld, 25.
nóv. kl. 8.15, heldur Jóns Sig-
urðssonar félagið samkomu í
Fyrstu lút. kirkju til arðs fyrir
þann sjóð sem notaður er fyrir
stríðsvinnu, og er innifalin í
því að senda drengjunum okk-
ar íslenzku ýmsar nauðsynjar
svo þeim geti liðið svo vel sem
má þó leið þeirra liggi nú langt
frá átthögunum. Nýlega voru
sendir, þeim sem frá Canada
eru farnir, jólakassar, 75 að
tölu frá félaginu. Indælir
kassar með sokkum, treflum,
peysum og cígarettum. Alt
þetta er kostnaðarsamt, en
verður að gerast hvað sem það
kostar.
Á þessari samkomu hefir fé-
lagið verið svo lánsamt að geta
fengið hinn góða íslandsvin,
Francis Stevens, til að koma og
tala um ferð sína og veru á Is-
landi með Canada hermönnun-
um, og fleira sem hann á ferð
sinni um stríðslöndin kann frá
að segja. Francis Stevens er
þegar orðin svo kunnur Vest-
ur-íslendingum fyrir hans
fróðlegu frásögur og hlýleik
gagnvart Islandi og öllu ís-
lenzku að hann þarf helst eng-
in meðmæli.
Hin velþekta söngkona, Mrs.
B. H. Olson, sem er meðlimur
J. S. fél. hefir tekið að sér
skemtiskrána, svo allir vita
hvers má vænta. Félagið von-
ar að húsfyllir verði, og að
þegar diskar eru bornir í kring
og samskota leitað, þá hafi
fólk í huga drengina okkar
sem eru svo þakklátir fyrir
kassana sem sendir eru við og
við.
Fjölmennið, góðu landar, og
munið eftir að $1.00 kaupir 300
cigarettur. Látið diskana vera
græna þetta kveld!
Mánudagskveld, kl. 8.15 jí
Fyrstu lút. kirkju. Frjáls sam-
skot. Kaffi og kleinur á eftir.
Fyrir hönd J. Sig. félagsins,
M. Stepensen
Sími 48 685
* * *
Árni Jónsson (Johnson),
bóndi á Langruth, Man., dó s. 1.
föstudag (15. nóv.), 77 ára
gamall. Hann var ættaður frá
Bygðarholti í Lóni í Austur-
Skaftafellssýslu, sonur Jóns
Jónssonar hreppstj<jra og
Ragnhildar Gísladóttur. Hann
kom til þessa lands 1890 og hef-
ir lengst af búið í Langruth-
bygð. Kona hans, Ólöf, dó fyr-
ir mánuði síðan (14. október).
Ein stjúpdóttir og þrjú fóstur-
börn lifa þau. Hins látna verð-
ur nánar getið síðar.