Heimskringla - 01.04.1942, Síða 5

WINNIPEG, 1. APRIL 1942
HEIMSKRINGLA
5. SÍÐA
honum, án þess að gefa því
gaum hvað um hann yrði sagt
eða hvaða álit það skapaði
honum. Maður, sem slíkt hug-
rekki sýnir er sæmd og metn-
aðarefni hverju þjóðþingi.”
Það var samvizku sinnar
vegna sem Woodsworth fyrst
hætti við prestskap í Grace
kirkjunni og sagði síðar með
öllu skilið við kirkjulegan fé-
lagsskap.
Eftir að hann hafði útskrif-
ast frá háskólanum í Manitoba
og verið þar næst tvö ár á Ox-
ford fetaði hann í fótspor föð-
ur síns, varð prestur og trúboði
fyrir meþódista. Starfssvæði
hans var Manitoba, Saskat-
chewan og norður hluti Ontario
fylkis, en 1903 var hann skip-
aður aðstoðarprestur í Grace
kirkjunni; þar var hann fjögur
ár og varði mestu af þeim tíma
til þess að kynna sér kjör fá-
tæklinganna og útlendinganna.
Hann fann til þess smám sam-
an að hugsanir hans samrýmd-
ust ekki kirkjustarfinu, eins og
það var, né kenningum sem
kirkjan flutti. Honum fanst að
kirkja ætti að leggja meiri á-
herzlu á mannfélagsmálin en
minni á hina svokölluðu guð-
fræði.
Þegar hann yfirgaf Grace
kirkjuna varð hann yfirum-
sjónarmaður hreyfingar, sem
nefndist “All Peoples’ Mission”
og lagði sig fram heilan og ó-
skiftan í starfsemi á meðal út-
lendinganna svokölluðu. Á
meðan hann hélt þeirri stöðu
var hann fulltrúi prestafélags-
ins á verkamannaþinginu til
þess að sameina störf og fram-
kvæmdir umbóta- og mannfé-
lagsmála og trúaratriða meðal
hinna nýju Canadamanna, eins
og hann kallaði þá (í stað út-
lendinga).
Þegar Winnipeg varð mið-
stöð allra innfluttra þjóðbrota,
varð Woodsworth fyrstur
manna til þess að sjá það hve
nauðsynlegt væri að öll þessi
þjóðbrot samþýddust í eina
heild ásamt hinu brezka fólki
hér í landi. Og til þess að
sameina öll þjóðbrotin og
skapa þeim skilning hvers á
öðru, stofnaði hann það, sem
hann kallaði “People’s Forum”.
Þegar hann hafði með undra-
verðum skilningi og nákvæmri
hluttekningu kynt sér kjör og
kringumstæður, ihugsanir og
sálareinkenni útlendinganna
skrifaði hann bók er hann
nefndi: “Gestir vor á meðal —
innan skamms Canadamenn.”
Bókin var lögeggjan til hinna
enskumælandi manna og me-
þódiska kirkjan notaði síðar
kafla úr henni sem grundvöll
undir trúboðsstörf sín og út-
breiðslu.
Þessi stofnun Woodsworth
(The Peoples’ Forum) breidd-
ist brátt' út tiil annara borga.
Til þess að fólkið sækti sam-
komunar voru þar skemtanir
Canada; hafði
Manitoba árið 1882,
jöfnum höndum við mentun og
fræðslu. Var komið saman
eftir hádegi á sunnudögum í
skólum bæjarins og allir vel-
komnir. Þar var enginn grein-
armunur gerður á því hvort um
var að ræða Pólverja, Úkraníu-
menn, Gyðinga eða aðrar þjóð-
ir; ekki voru þar heldur nokkr-
ar trúarbragða merkjalínur:
þar voru jafn veikomnir ka-
þólskir, mótmælendur og al-
gerðir trúleysingjar. Þar töl-
uðu kaþólskir prestar, Gyðinga
prestar og prestar ýmsra ann-
ara kirkna; sömuleiðis ritstjór-
ar blaða, háskólakennarar og
ýmsir fleiri.
Fyrst var æfinlega fiuttur
fyrirlestur og að honum lokn-
um voru áheyrendur hvattir til
þess að spyrja spurninga og
taka þátt í almennum umræð-
um. Var þar oft glatt á hjalla
og bar margt á góma, þar sem
allar skoðanir voru jafn rétt-
háar.
Woodsworth var víst mjög
ungur þegar hann fyrst fór að
veita athygli hinum ýmsu þjóð-
brotum er hingað fluttu og láta
sér ant um þau. Faðir hans
var um langt skeið trúboði
meþódista kirkjunnar í Norður
hann flutt til
en sonur
hans stundaði fyrst nám í Por-
tage la Prairie og Brandon, en
síðar við Wesley skólann í
Winnipeg; hann útskrifaðist
þaðan og kendi síðan eitt ár, en
að því loknu stundaði hann
guðfræðisnám við Victoría
skólann í Toronto og útskrif-
aðist þaðan sem prestsefni.
Eftir að hann hafði unnið
sex ár við “All Peoples” kirkj-
una, sem kölluð var, hafði hann
getið sér svo mikið álit að hann
var af stjórnum þriggja vestur-
fylkjanna kjörinn aðal umsjón-
armaður nýrrar stofnunar, sem
fylkin höfðu ákveðið í samein-
ingu, og það verk-thafði hann
með höndum að rannsaka ýms-
ar hliðar mannfélagsmálanna
og koma þeim í skipulegt horf.
Þetta skeði árið 1916. Eitt
aðalatriði þessarar nýju stofn-
unar var það að hafa hönd í
bagga með hinum mörgu inn-
flytjendum frá ýmsum löndum
og aðstoða þá eins og bezt
mætti verða. En þegar Woods-
worth setti sig opinberlega og
eindregið upp á móti herskyld-
unni, var þessari stofnun hætt.
Eins og fyr er frá sagt féll
hann frá ýmsum kenningum
kirkjunnar. Hafði hann að
rninsta kosti tvisvar boðist til
að segja af sér prestskap, en
meþódista kirkjan hafði ekki
tekið því. Hann var því góður
og gildur meðlimur hennar
þrátt fyrir alt.
Árið 1917 flutti Woodsworth
vestur á Kyrrahafsströnd og
var trúboði í Gibson’s Land-
ing eitt ár; en hann varð sann-
færðari um það ár frá ári að
Kristnar kenningar og stríð
gætu ekki átt samleið—kristni því frá byrjun að þeir mundu
og strið væru ósamrímanieg. leiða til annarar heimsstyrjald-
Aðfinslur hans að stefnu og ar. Hann fordæmdi breytni
störfum kirkjunnar urðu til Breta og Frakka gagnvart
þess að hann sagði skilið við Þjóðabandalaginu og kærði
þá stofnun fyrir fult og alt. ; þær þjóðir um þá synd að
Hann kvæntist árið 1904; fórna þvi fyrir alheims flokka-
kona hans heitir Lucy J. Stap- pólitík.
les. Þau áttu sex börn. Flutti' Þegar Hitler kom til valda
hann til Vancouver þegar hann ráðlagði Woodsworth að banna
þeirra hugvit, framsýni og
dugnað.
Ein'hver ofstækismaðurinn
væri vís til að hrópa: “Ame-
ríkumenn eiga að vinna striðið
með Ameríkumönnum.” En
menn með ofurldtilli söguþekk-
ingu gætu gert honum þann
brikk að nefna nöfn eins og:
Lafayette, Steuben og Kosiu-
lét af kirkjulegum störfum og útflutning þeirra málma, sem sko, sem hjálpuðu okkur tii að
vann við vöruflutning þar á til hergagna eru notaðir bæði
ströndinni; var það erfið vinna til Þýzkalands og Japan; en
og heiisulamandi. Að loknum Þegar Canada stjórnin 1939
dagstörfum stofnaði hann ætlaði að auka varnir þessa
skóla, þar sem hann kendi lands hélt hann því fram að al-
verkamönnum félagsfræði og þjóða hervarnir leiddu til
ýmislegt það sem tii menning-' striðs, en afstýrðu því ekki.
ar mátti verða. Woodsworth var kosinn for-
Hann varð fljótt leiðandi ingi C. C. F. flokksins þegar
maður í verkamannafélögun- hann var stofnaður og hélt
um á ströndinni og var hann þeirri stöðu til dauðadags, þó
einn þeirra ræðumanna er mest M. J. Coldwell gegndi forseta-
áhrif hafði. Snemma á árinu störfum síðastliðin tvö ár sök-
1919 ferðaðist hann um þvert um vanheilsu Woodsworths. —
og endilangt landið til þess að Hafði hann fengið snert af
fiytja ræður fyrir hönd verka-
mannahreyfinganna. Hittist.
slagi sem ieiddi hann til bana
þótt hann næði sér eftir það að
þannig á að hann kom í þeim nokkru leyti um stundarsakir.
erindum til Winnipeg þegariAldrei sönnuðust • vinsældir
verkfallið mikla stóð sem hæst. j hans eins vel og við siðustu
Um það leyti var annar me-1 kosningar 1940; hann var eini
þódista prestur í Winnipeg sem
einnig hafði sett sig upp á móti
stríðinu og var nú ritstjóri
verkamannahlaðsins Western
Labor News, sem hélt einarð-
lega á lofti fána verkfalls-
manna; hann hét WiMiam
Ivens. Var hann tekinn fast-
ur skömmu eftir að Woods-
worth kom; þótti þá Woods-
worth sjálfsagður að \aka við
ritstjórninni á meðan.
En ekki leið á löngu þangað
til hann var einnig tekinn fast-
ur fyri'r landráð; en þegar
stjórnarvöldin fundu það út að
landráðaorðin sem hann var
kærður fyrir voru aðeins lesin
upp úr bibMunni og nákvæm-
lega rétt höfð eftir einum spá-
manninum létu þau málið falla
niður.
Þegar verkfallinu var lokið
fór Woodsworth aftur vestur á
strönd og hélt áfram hinni erf-
iðu vinnu.
Árið 1920 sótti hann til þings
undir merkjum verkamanna
þar vestra, fékk 7,500 atkvæði,
en náði ekki kosningu; 1921
sótti hann í Winnipeg og var
kosinn með 3,780 atkv. meiri-
hluta; hélt hann því sæti til
dauðadags.
í tuttugu ár vann hann uppi-
haldslaust utan þings og inn-
an að því að fá bætur og breyt-
ingar á kjörum alþýðunnar í
öllum efnurn; taldi hann það
skyldu stjórnarinnar að sjá um
almenningsihag og vellíðan
allra.
Á hinum stærri sviðum
stjórnmálanna áleit hann að
Canada ætti að semja sín eigin
lög í öllum atriðum og engum
að vera háð að því leyti. Hann
áleit að friðsamningarnir í Ver-
sölum hefðu verið ranglátir
gagnvart Þjóðverjum og spáði
maðurinn á þingi fyrir þær
kosningar er atkvæði greiddi á
móti þátttöku Canada í þessu
stníði, en flokkur hans hélt
hann samt sem áður sem leið-
toga sínum og kjósendur hans
endurkusu hann með afarmikl-
um meirihluta þrátt fyrir það,
sem á milli bar. Woodsworth
andaðst laugardaginn 21. marz
í Vancouver. Þann 24. var
líkið brent og öskunni dreift út
í veður og vind einhversstaðar
á Georgia flóanum, var hvort-
tveggja gert eftir hans eigin
fyrirmælum. En minningar at-
hafnir verða haldnar víðsveg-
ar um landið, og þar á meðal í
Winnipeg.
Sig. Júl. Jóhannesson þýddi
vinna okkar fyrsta stríð
Eg get ekki sett mitt rétta
nafn hér undir, vegna þess að
svo óhamingjusamlega vill til,
að hér eru margir Ameriku-
menn sem hata Rússa meira en
þeir elska sitt eigið föðurland,
og þeir væru vísár til að hindra
mig í tilraunum mánum að
vinna fyrir ættjörðina.
(“The New Republic”)
Jónbjörn Gíslason
FJÆR OG NÆR
OPIÐ BRÉF
Eftir Patriot
Póskaguðsþjónustur
í Vancouver
Hátíðarguðsþjónusta á ísl.
verður, ef G. I., haldin, af séra
Rúnólfi Marteinssyni í dönsku
kirkjunni á E. 19th Ave. og
Burns St., kl. 7.30 páskadags-
kvöldið, 5. apríl. AMir velkomn-
ir.
• * #
Séra B. Theodór Sigurdsson
gerir ráð fyrir að flytja guðs-
þjónustur í Vatnabygðum í
Saskatchewan á eftirgreindum
stöðum og tíma, á páskadaginn
5. apríl:
Mozart, kl. 11 f. h. (ísl.)
Wynyard, kl. 3 e. h. (ísl.)
Kandahar, kl. 7 e. h. (ensku)
Þér sem notifi—
TIMBUR
KAUPIÐ AF
THE
Empire Sash & Door
CO.. LTD.
Birgðir: Henry Ave. East
Sími 95 551—95 552
Skrifstofa:
Henry og Argyle
VERÐ - GÆÐI - ÁNÆGJA
Messa i Árborg
Páskadaginn, 5. apríl, kl. 11
f. h., verður íslenzk messa í
kirkju Árdalssafnaðar.
B. A. Bjarnason
* • *
Heimilisiðnaðarfélagið held-
ur næsta fund á miðvikudags-
kvöldið 8. apríl, að heimMi Mrs.
P. J. Sivertson, 497 Telfer St.
Fundurinn byrjar kl. 8.
• • •
Messuboð
Sunnud. 12. apríl messa séra
Sigurður Ólafsson í kirkju
Herðubreiðarsafnaðar í Lang-
ruth, Man., á ensku, kl. 11 f. h.,
á íslenzku, kl. 2.30 e. h. Fólk
vinsamlega beðið að auglýsa
messuna sem bezt heima fyrir.
# # #
Messuboð
Séra Sigurður Ólafsson mess-
ar í Viðineskirkju á páskadag
kl. 2 e. h.
* * •
Gimli prestakall
Föstud. langa, 3. april —
Miikley, messa kl. 2 e. h.
Páskadaginn, 5. apríl —
Gimli, íslenzk messa kl. 7 e. h.
B. A. Bjarnason
ÞEGAR BRETAR BYRjUÐU SÓKNINA I LIBYU
Síðan 18. nóv. s. 1. hafa Bretar, að heita má, unnið jafnt og stöðugt í Libyu. Og nú
er svo komið að fuMyrða má að þeir hafi kollvarpað öllum áætlunum Þjóðverja i Norður-
Afríku. Myndin sýnir símatæki brezka hersins þar suður frá.
Herra. Eg hefi verið í nokkr-
um vafa undanfarin tíma,
hvort eg ætti að opinbera sam-
löndum mínum hugsanir mín-
ar, af ótta við að þær yrðu
settar á bekk með áróðurskapí-
tulum eftir Goebbels, eins og
t. d. þetta: “Bretar munu berj-
ast meðan nokkur Fr^kki
stenudr uppi”, eða “Aðalvopn
Breta er hollenski flotinn.”
Örfum sem þessum er skotið
af mönnum sem ekki hugsa, og
nazistum og samhygðarmönn-
um þeirra. Látum okkur nú
spyrja sjálfa okkur eftirfar-
andi spurninga:
1. Er okkur áhugamál að
vinna þetta stríð? Svar allra.
þjóðhollra manna er ákveðið
já.
2. Hver bandamanna geng-
ur best og djarfast fram? Auð-
vitað Rússar.
$. Er ekki alment játað að
þetta sé stríð á framleiðslu-
sviðum, eins og það er í lofti, á
láði og legi? Svarið er að sjálf-
sögðu já.
Hversvegna óska þá ekki
þær bandaþjóðirnar er lakar
hafa staðið sig á áðurnefndum
vígvöllum, eftir liðveizlu og
leiðbeiningum þess banda-
mannsins sem fyrstur er og
fremstur í framleiðslu og 'hern-
aði?
Rússar hafa háð orustur við
Þjóðverja og Japani með sæmi-
legum árangri. Hversvegna fá-
um við ekki rússneska herfor-
ingjá til Burma, Indlands og Af
ríku, eða iðnaðarsérfræðinga
til Detroit, Pittsburgh og Los
Angeles, eða rússneska her-
fræðinga í amerískar -herbúðir,
til að kenna okkur sín fræði.
Rússar voru ekki of stórlátir
til að fá lánaða okkar verk-
fræðinga og vélameistara til að
byggja sér iðjuver, nú hafa þeir
komist langt fram úr okkur á
sviði hermála og fjármála,
hversvegna ekki nú að borga
þeim í sömu mynt og fá að láni
INNKÖLLUNARMENN HEIMSKRINGLU
I CANADA:
Amaranth..............................
Antler, Sask...........................K. J. Abrahamson
Árnes.............................. Sumarliði J. Kárdal
Árborg..............................G. O. Einarsson
Baldur..............................Sigtr. Sigvaldason
Beckville.............................Björn Þórðarson
Belmont.................................G. J. Oleson
Bredenbury............................
Brown..............................Thorst. J. Gíslason
Churchbridge--------------------------
Cypress River....................................Guðm. Sveinsson
Dafoe.......................-...........S. S. Anderson
Ebor Station, Man...................K. J. Abrahamson
Elfros..............................J. H. Goodmundson
Eriksdale..............................Ólafur Hallsson
Fishing Lake, Sask......................Rósm. Ámason
Foam Lake............................ H. G. Sigurðsson
Gimli...................................K. Kjernested
Geysir............................................Tím. Böðvarsson
Glenboro..................................G. J. Oleson
Hayland...............................Slg. B. Helgason
Hecla................................Jóhann K. Johnson
Hnausa.................................Gestur S. Vídal
Húsavík..............................
Innisfail....................................Ófeigur Sigurðsson
Kandahar______________________________ S. S. Anderson
Keewatin.............................Sigm. Björnsson
Langruth.............................Böðvar Jónsson
Leslie............................................Th. Guðmundsson
Lundar.....................................D. J. Líndal
Markerville........................ Ófeigur Sigurðsson
Mozart................................ S. S. Anderson
Narrows..............................................S. Sigfússon
Oak Point.---------------------------- Mrs. L. S. Taylor
Oakview----------------------------------------------S. Sigfússon
Otto....................................BJöra Hördal
Piney.................................S. S. Anderson
Red Deer.......................................ófeigur Sigurðsson
Reykjavík................................
Riverton............................
Selkirk, Man—.........Mrs. David Johnson, 216 Queen St.
Silver Bay, Man.......................Hallur Hallson
Sinclair, Man......................K. J. Abrahamson
Steep Rock................................Fred Snædal
Stony Hill......................................Björn Hördal
Tantallon.............................Árni S. Árnason
Thornhill..........................Thorst. J. Gíslason
Víðir.................................~Áug. Einarsson
Vancouver............................Mrs. Anna Harvey
Winnipegosis................................S. Oliver
Winnipeg Beach.........................
Wjmyard................................S. S. Anderson
í BANDARÍKJUNUM:
Bantry.................................E. J. Breiðfjörfi
Bellingham, Wash.................Mrs. John W. Johnson
Blaine, Wash.....................•Magnús Thordarson
Cavalier and Walsh Co................
Grafton..............................Mrs. E. Eastman
Ivanhoe...........................Miss C. V. Dalmana
Los Angeles, Calif....
NMilton................................... S. Goodman
Minneota..........................Míss C. V. Dalmana
Mountain.............................Th. Thorfinnsaon
National City, Calif.....John S. Laxdal, 736 E 24th St
Point Roberts, Wash.....................Ásta Norman
Seattle, Wash.........J. J. Mlddal, 6723—2lat Are. N. W.
Upham------------—.....................E. J. Breiðfjörð
The Viking Press Ltd.
Winnipeg Manitoba