Heimskringla - 24.03.1943, Qupperneq 6

6. SXÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 24. MARZ 1943
“Þetta er nóg,” sagði Moxley og reis á
fætur. “Þú hefir sagt mér nóg. Reydu ekki
að segja neitt meira. Lomar, eg skal segja
þér að hér er eitthvað ilt á seiði. Þetta er
mál sem lögreglan þarf að fást við. Ef eg
hefi ekki mjög rangt fyrir mér, þá er þessi
morðtilraun, sem systir mín varð fyrir í sam-
baijdi við fund okkar á veginum hérna um
kvöldið.”
Hann gekk burt frá rúminu og dró lækn-
irinn með sér út í horn nálægt glugganum, e;n
. út um hann mátti sjá hið dökka fljót, sem
flaut þögult undir ísnum, sem alt af varð
þykkri. Kaldur gustur utan frá hafinu þaut
veinandi fram hjá húsinu. Glugginn barðist
eins og bann væri ekki lokaður.
Málarinn hrökk við.
“En hvað það er hvast í kvöld. En hvern-
ig stendur á því að glugginn er ekki lokaður?”
1 þungum þönkum lokaði hann glugg-
anum.
“Já, já,” tautaði hann, “það er betra að
snúa sér strax til lögreglunnar.”
6. Kap.—Svarið.
Það leit út fyrir að málarinn ætlaði að
verða sannspár, er hann sagði að leyndar-
málið viðvikjandi stúlkunni sem þeir fundu
yrði aldrei opinbert neinum. Dagarnir komu
og iiðu og ekkert gerðist nýtt í málinu, er
hvetti lögregluna, sem var orðin áhugalaus
fyrir því, að reyna á ný. Þetta var þeim
mun undarlegra, vegna þess að blöðin höfðu
birt alt i sambandi við mál vesalings veiku
stúlkunnar og hafði það vakið athygli al-
mennings. En almennings áhuginn hélst
vakandi vegna þess að, alt af ber eitthvað
nýtt við, og nú höfðu ritstjórnarnir fundið
nýtt áhugamál handa fólkinu til að hugsa
um, svo að Annetta gleymdist.
Stórauðugur maður hafði horfið á svo
grunsamlegan hátt að blöðin gátu birt hinar
fáránlegustu bollaleggingar út af hvarfi hans,
og það vanræktu þau ekki heldur. Af þess-
v ari ástæðu og svo vegna þess að morðtilraun-
in, sem Ellen varð fyrir var aldrei birt, þá
gleymdu blöðin Annettu og vandræðum
hennar.
Lögreglan misti móðinn, og Dr. Lomar
lét þá skoðun i ljósi að þeim tíma væri varp-
að á glæ, sem eytt væri til áð grufla í þessu.
Miss Moxley varð, eins og læknirinn
Hafði spáð, alveg jafngóð eftir þrjá daga, en
vesalings veika stúlkan var altaf jafn veik.
Tilraunirnar með söng og hljóðfæraslátt,
sem virtust ætla að vera til einhvers i fyrstu,
reyndust árangurslausar. Sjúklingurinn
vaknaði aldrei til réttrar meðvitúndar. Hljóð-
færaslátturinn hafði altaf einhver áhrif á
hana, því að hún hætti á meðan að rétta og
kreppa hendurnar, en sú breyting varð ekki
varanleg, og vonir Júlían um bata vegna
þessa ráðs urðu því að engu.
En dag nokkur varð þó breyting á sjúkl-
ingnum. Þau tóku eftir því að drættir komu
í andlit hennar og limi, og þegar Lomar
læknir sá þetta, brá fyrir vonarglampa i
augum hans.
Hann hafði lengi verið njög alvarlegur á
svip og þegjandalegur. Stundum var hann
eins og utan við sig og í þungum þönkum.
Aldrei hafði hann átt við slikt sjúkdómstiÞ
felli. Alt frá þeim tima, sem þeir höfðu fund-
ið Annettu, hafði hún aldrei vikið úr hugsun
hans, og aldrei hafði hann getað fundið neitt
ráð til að lækna hana. Sjúkdómur hennar
var reyndar óskiljanlegur eldri og reyndari
læknum, en það var Lomar engin huggun.
Hann var þannig gerður að örðugleikamir
hvöttu hann til frekari tilrauna uns sigur
væri fenginn.
“Eg skal ráða þessa gátu eða liggja
dauður ella,” sagði hann við sjálfan sig, og
fanst honum því að hann berðist jafnt fyrir
sínu lífi og sjúklingsins. Hann rannsakaði
sjúklingin oft og nákvlæmlega, og engin
hreyfing fór framhjá honum eða ný breyting.
Kvöld eitt rakst hann á atriði í bók einni,
sem lýsti sjúkdómseinkennum sjúklings í
þýzku sjúkrahúsi; sjúklingur þessi dó af ó-
þektum sjúkdómi. Líkið var svo skorið upp
og kom það þá i ljós að banameinið var mein-
semd í heilanum. Læknarnir sögðu að það
hefði mátt bjarga lífi sjúklingsins með upp-
skurði. Þessi meinsemd hafði stafað af falli,
sem hann fékk á höfuðið.
Daginn eftir að læknirinn hafði lesið
þessa lýsingu athugaði hann Annettu mjög
nákvæmlega. Hann gat ekki leynt ánægju
sinni er þeirri rannsókn var lokið.
Miss Moxley, sem glögg var á svipbrigði
manna, en sérstaklega las hún svip læknisins,
stöðvaði hann við dyrnar og sagði ákveðin,
þótt hún væri hálf feimin:
“Þér færið góðar fréttir, en eruð hræddir
um að við verðum fyrir vonbrigðum, þess-
vegna viljið þér ekki segja frá þeim.”
Eg hugsa að eg hafi fundið hvað að henni
gengur,” sagði læknirinn. “En af því að eg
er enginn sérfræðingur í þessum efnum, þá
ætla eg með yðar leyfi að kalla hingað fleiri
lækna til að ráðgast um við þá. Eg geri þetta
seinni partinn í dag.”
Hann var allur brosandi og gladdi það
mjög stúlkuna.
“Ef þetta er svo þá vitið þér hvernig á
að lækna hana.”
“Lækna hana. Um það sagði eg ekkert.
Nei, öðru nær. Það eru mikil líkindi til þess
að þessi sjúkdómur sé banvænn.”
Hún leit á hann með ótta og örvæntingu
og gekk í burtu án þess að segja neitt. —
Vesalings læknirinn brosti heldur ekkert er
hann gekk út. Hann hafði rétt nýlega hrósað
sigri yfir fundi sínum, en eftir þetta samtal
var hann alveg niðurbeygður.
En samt sem áður leitaði hann til tveggja
frægra lækna og síðari hluta þessa sama dags
stóðu nokkrir virðulegir læknar umhverfis
sjúkrasæng Annettu. Hefði málarinn átt að
borga þeim öllum, mundi það hafa kostað
hann mikið fé, en til allrar hamingju var
Lomar vinur hans, og hinir virðulegu læknar
fengu svo mikinn áhuga fyrir sjúkdóminum,
að þeim fanst, sem rétt var, að þeir græddu
sjálfir á að kynnast honum.
Á meðan að læknarnir voru inni urðu
þau systkinin að vera annarstaðar, er sam-
ræðunum var lokið voru þau kölluð inn.
Lomar neri saman höndunum af ánægju. I
gleði sinni virtist hann ekki muna eftir Miss
Moxley, og þegar Moxley spurði hann hvern-
ig ástand sjúklingsins væri, talaði hann með
svo mikilli hrifningu að listamaðurinn hefði
ekki getað það betur. ' ,
“Eg hafði rétt fyrir mér, eg hafði rétt fyr-
ir mér! Þeir hafa látið í ljósi að þeir séu
mér samþykkir!”
Miss Moxley fór að gráta og hljóp út úr
herberginu.
“Hún er utan við sig af gleði,” sagði
Moxley.
“Nei, auðvitað er hún það ekki,’' sagði
læknirinn og beit á vörina af gremju. “Eg
hefði átt að vita betur. Eg sagði henni í
morgun, að ef hugmynd mín um sjúkdóminn
væri rétt, mundi hann leiða sjúklinginn til
bana. Þú verður að segja henni að eg hafi
haft rangt fyrir mér. Eg hélt það þá, en nú
sé eg að það Var ekki rétt. Ef sjúklingurinn
vill láta skera sig upp má lækna hana, eða
hún deyr. Án uppskurðarins er hún dæmd
til langra þjáninga og dauða.”
“Þetta er hræðilegur vandi að velja um,”
sagði Moxley óttasleginn.
“Mér svíður það sárt að eg get ekki boðið
betri kjör, en vísindin á því stigi, sem þau nú
eru geta ekkert betra boðið. Það er eitthvað,
ekki stærra en litli fingurinn á hendi minni,
sem þrýstir á heilann og étur sig inn í hann.
Haldi þetta áfram þá leiðir það til bana. Eina
sem hægt er a?V gera er að skera þetta burtu.
Þetta er sjaldgæf og mjög hættuleg tilraun,
sem maður les um í gömlum bókum, eg vissi
ekki fyr en nú, að þessi uppskurður hefði
verið nýlega gerður hér á Englandi og hepn-
ast vel. Því munt þú skilja að slikir upp-
skurðir eru ákpflega fágætir. Nú hvílir þetta
á þér, hvert sjúklingurinn verður fluttur á
sjúkrahúsið og skdrinn upp eða hún verður
hér heima og deyr.”
“Mundi uppskurður þessi, væri hann
gerður, gefa henni minnið aftur?” spurði
Moxley áhyggjufullur.
“Ekki þarf það að vera. Afleiðingar
þessa sjúkdóms eru svo margvíslegar og ó-
þektar. Þetta mein í heilanum hefir verið
þarna lengi áður en slysið kom fyrir hana,
vitum við ekkert um hverhig hún verður fyr
en það er reynt að lækna hana. Á eg að
skera hana upp eða ekki?”
Tveimur timum síðar gaf Moxley svar
sitt:
“Eg leyfi að hún sé skorin upp.”
7. Kap.—Moxley byrjar rannsókn sina.
Moxley stóð við gluggann og við hið
daufa ljós, sem streymdi inn las hann bréf
eitt, en boðberinn, sem hafði flutt það stóð
með húfuna í hendinni og beið eftir svari.
Bréfið var á þessa leið:
#
Sjúkrahúsinu, 30. des. 1884
Unga stúLkan hefirfengið málið. Hún
heitir Dye. Faðir hennar á heima í Flood
stræti. Lomar.
Bréfið var stutt, en ekki var hægt að
misskilja það.
“Það er ekkert svar við þessu,” sagði
Moxley.
Þegar hurðin hafði lokast eftir boðber-
anum, tók hann að ganga hratt fram og
aftur um gólfið. Hárið reis á höfði hans en
hálsbindið fór úr lagi og hinn kviki hugur
hans reikaði frá einu atriðinu til annars, er
snertu þá möguleika, sem bréf læknisins
hafði opnað fyrir honum. Nú var áreiðan-
lega tækifæri til að fá meiri upplýsingar um
stúlkuna, en samt var hann í efa um hvernig
hann ætti að fara að því.
Hann spurði sjálfan sig að því hvort ekki
væri réttast, að afhenda málið þeim, sem l
höfðu það fyrir atvinnu að njósna um slíkt,
eða að hann ætti að reyna að gera það sjálfur
og hjálparlaust.
Ef hann tæki fyrri aðferðina, mundi mál-
ið verða í höndum skynsams og æfðs manns,
sem starfaði að því, sem hann kunni, en í síð-
ari tilfellinu yrði það óæfður maður, sem
mundi rækja rannsókniha með fullum vilja
og hvíldarlausum áhuga, og persónulegum
áhuga, sem Moxley gerði sér þó ekki grein
fyrir af hverju stafaði.
Er Moxley reyndi að komast að ákvörð-
un i þessu efni þá opnaði Ellen hurðina og
kom inn. Hún kallaði upp yfir sig er hún sá
hann: “Ó, Júlían, þú hefir heyrt eitthvað frá
sjúkrahúsinu?”
“Já, það hefi eg. Annetta hefir sagt hvar
faðir hennar sé.”
Miss Moxley varð svo glöð að hún lagði
handleggina um háls bróður síns og kysti
hann, og furðaði sig á því.
“Eg er svo glöð að eg gæti farið að
gráta,” sagði hún. “Bara að hún yrði nú heil-
brigð, Júlían. Hún verður alveg jafn góð
þrátt fyrir alt. Hver hrinti henni fram af
brúninni? Hversvegna gerði hann það? Og
hversvegna hefir faðir hennar ekki svarað
auglýsingunni?”
“Þú gleymir því systir góð að hún hlýtur
að vera mjög veik ennþá. Þetta var afskap-
lega hættulegur uppskurður, sem örðugt er
að lifa af. Lomar sagði mér um þetta. Þeir
urðu að skera inn í sjálfan heilann.”
Hrollur fór um Miss Moxley.
“Æ, talaðu ekki um þetta Júlían.”
“Fyrirgefðu, eg gleymdi hversu viðkvæm
þú ert. Við skulum tala um önnur efni. Mig
langar til að spyrja þig um skoðun þina á
vissu atriði, sem eg hefi hugsað mikið um. Á
eg að tilkynna lögreglunni þessar nýju upp-
lýsingar, eða á eg að rannsaka þetta sjálfur?”
Gerðu það sjálfur og þá getur þú vænst
eftir góðum árangri. Við erum búin að reyna
lögregluna. Hvað hefir hún gert fyrir okkur?
Við erum búin að reyna þá til hlítar. Nú
verður þú að reyna að gera þetta sjálfur, og
mistakist þér----”
“Mistakist mér? Hvað þá?” *
“Þá verðum við að reyna hvað eg get
gert.”
Þetta var svo skoplegt að þau fóru Tbæði
að hlægja. “En við vitum lítið hvað næstu
dagar geyma í skauti sínu.
“Já, eg hugsa að þú hafir rétt fyrir þér
Ellen. Einkamál okkgir hafa verið rædd nóg i
blöðunum. Það er komið meira en mál til að
við föllum i gleymsku aftur. Lögreglan og
það, sem eg hefi á móti þeim. Nú ætla eg að
blöðin séu eitt og hið sama og það er einmitt
að reyna sjálfur, að minsta kosti þangað til eg
mæti einhverjum örðugleika, sem mér er of-
vaxinn. Og eg ætla að byrja strax.”
Að svo mæltu tók listamaðurinn, Júlían
Moxley, hatt sinn og yfirhöfn og gekk út í
rökkrinu þennan dag í desember, til að greiða
úr þessu vandasama leyndarmáli.
“Dye! Dye! Eg ér alveg viss um að eg
hefi aldrei heyrt það nafn fyr en nú,” sagði
hann við sjálfan sig er hann hélt af stað..
,“Það er varla líklegt, að það sé meira en
ein fjölskylda með þessu nafni hér í bænum.”
Til þess að ganga úr skugga um þetta og
spara sér ómak og óþarfa spurningar, gekk
Moxley inn í búð og fletti upp í nafnaskrá
bæjarins. Hann varð fyrir vonbrigðum, en
þó kom honum þetta ekki alveg á óvart. Hann
leit yfir öll nöfn, sem byrjuðu á Dy, en gati
hvergi fundið Dye. Hann hugsaði sér að
Lomar hefði tekið skakt eftir, og hann fór að
setja saman alla þá stafi, sem hægt var að
bera fram Dye, en það gekk ekkert betur, þar
fanst ekki Digh, Dygh né Dey. Hann átti því
einskis annars úrkostar en fara niður í Flood
stræti og spyrjast fyrir um manninn.
Til allrar hamingju var þetta ekki löng
gata, en það bættist upp af íbúafjöldanum.
Þetta var iþvergata milli tveggja vel lýstra
aðalstræta, var því auðvelt að finna hana og
ekki neitt varasamt að ferðast þar. En húsin
voru hrörleg og alveg troðfull af mjög sund-
urleitum lýð.
“ódýr leiguhús,” hugsaði Moxley með
sér er hann rendi augunum yfir framhliðar
hinna hrörlegu tígulsteina byggina. “Eg
hefi tekið að mér meira en lítið verk,” hugs-
aði hann. “Eg mætti því alveg eins vel byrja
á fyrsta húsinu og reyna svo hvert af öðru.
Eg fæ aldrei sannar fréttir með þvi að leita
fyrir mér af handahófi.”
Moxley hafði ekki rangt fyrir sér er
hann hugði þetta fyrirhöfn. Hefði ekki svona
mikið legið við, mundi hann hafa gefist upp
áður en hann var hálfnaður. Við dyrnar á
nr. 40 lagði hann sömu spurninguna fyrir
hálfvaxinn dreng, er kom til dyranna þegar
hann hringdi, og fékk hjá honum sama svar-
ið:
“Það er enginn með því nafni hér.”
“Ertu viss um það?”
“Já,.það er eg viss um,” svaraði drengur-
inn, “en eg skal spyrja hann pabba að því,
ef þér viljið.”
Faðir drengsins var stuttur og kubbvax-
inn maður, lævíslegur á svip. Hann kom neð-
an úr kjallara og þurkaði sér um andlitið með
erminni á treyjunni sinni. Hann leit á Mox-
ley með allmikilli forvitni, er málarinn bar
fram spurninguna:
“Eg er að leita eftir manni, sem heitir
Dye.”
“Þér finnið hann víst ekki hérna. En
hvað viljið þér honum?”
“Fyrst að hann er ekki hér, þá sé eg ekki
hvað yður kemur það við,” svaraði Moxley
fremur stuttur í spuna.
“Það býr enginn hér með því nafni, og
það er satt, en eg hefi leigt tvö herbergi,
manni, sem heitir Dye, þessvegna spurði eg.”
“Ó, það var ástæðan fyrir spurningu
yðar. Get eg fengið að tala við húsráðand-
ann. Segið honum að eg verði að tala við
hann strax.”
t |
Refsandlit mannsins stafaði forvitninni
er hann svaraði:
“Hér sjáið þér húsráðandann. Hvað get
eg gert fyrir yður?”
“Er hér hvergi staður, sem eg get talað
við yður einslega án þess að aðrir heyri?”
spurði hann.
“Jú, vist er hér slikur staður,” sagði mað-
urinn ákafur. “Komið hérna inn.”
Stuttu síðar sat Moxley inni í herbergi
húsráðandans. Þá tók listamaðurinn upp
nafnspjald sitt og rétti húsráðanfla. Maður-
inn tók við því áfjáður og las það.
/“Já, svo er.það, Moxley, listamaður. Það
gleður mig að kynnast yður, Mr. Moxley. Eg
heiti Belfrey.”
“Mr. Belfrey,” sagði málarinn eftir stutta
umhugsun á meðan hann horfði gaumgæfi-
lega á húsráðanda, “eg er hingað kominn í
áriðandi erindagerðum, en það má ekki hafa
þær í hámælum. Mig langar til að fá sér,-
átakar upplýsingar, og er eg fús til að greiða
ríflega þóknun fyrir þær.”
“Það var auðséð að þetta var rétt af stað
farið. Gleðin, sem skein út úr hinu refslega
andliti mannsins, er hann heyrði talað um
borgun, var svo greinileg að ekki varð vilst
á því.
“Æ, minnist þér ekki á það, Mr. Moxley.
Geti eg orðið yður til einhverrar hjálpar, þá
blessaðir látið mig bara vita það.”
“Þakka yður fyrir. Nú skal eg segja yður
hvernig þessu er farið. Mig langar til að
vita alt, sem eg get um þennan leigjanda
yðar, sem kallar sig Dyé, alt sem hægt er, en
ekki má hann fá að vita neitt um það, að eg
sé að spyrja um hann. Mig langar til að fá
þessar upplýsingar fyrir sjálfan mig og engan
annan.”
Andlit hins kæiia manns varð ennþá
Iengra, er hann heyrði þetta.
“Jæja, fyrst og fremst, hver er hann
þessi Dye?”
“Eg væri fús að gefa fáeina skildinga til
að vifa það. En eftir því að dæma, sem eg
hefi séð til hans, og því fólki, sem spyr eftir
honum, þá er hann talsvert fágætur og
leyndardómsfullur maður.”
“Hvaða fólk hefir spurt eftir honum?”
Andlit mannsins varð ennþá slóttugra en
áður.
‘T>ér til dæmis. Enginn annar nema
einn annar, og það hefir enga þýðingu, svo
að við þyrfum ekki að tefja okkur á því, og
þar sem þetta átti bara að vera milli hennar
og mín, mun eg ekkert um það segja. En
þegar eg tala við slíkan mann sem yður, þá
get eg sagt yður, að maðurinn, sem kallar sig
Leander Dye, kom í þetta hús fyrir næstum
þrem vikum síðan og bað um herbergi til
leigu, en af því að útlit hans var þannig að
mér lék grunur á, að eg mundi altaf eiga
Jeiguna hjá honum, og þar sem Belfrey er
fátækur maður, sem þarf að lifa eins og
aðrir, sagði eg manninum, sem var fremur
larfalegur, að eg vildi ekki taka menn í hús
mitt, sem stönsuðu bara einn dag ecfc svo.
Ef hann vildi fá herbergi hjá rrfér, þá yrði
hann að borga þriggja mánaða leigu fyrir-
fram. Eg var næstum oltinn um af furðu
þegar hann dregur upp þessa líka litlu seðla
hrúgu, eins stóra og kreftur mannshnefi, og
taldi mér út leiguna, alla í einu. Hann flutti
strax inn í herbergin. Eg gerði þau hrein og
hann bar inn tvær kistur. Eftir það sá eg
hann ekki í tvo daga.”
I