Heimskringla - 24.01.1945, Blaðsíða 1

We lecommend toi
your approval our
//
“t
BUTT£R-NUT
LOAF "
CANADA BREAD CO. LTD.
Winnipeg Phone 37 144
Frank Hannibal, Mgr.
vVe recommend tor
your approval our
//
BUTTER-NUT
LOAF"
CANADA BREAD CO. LTD.
Winnipeg Phone 37 144
Frank Hannibal, Mgr.
LIX. ÁRGANGUR
WENNIPEG, MIÐVIKUDAGINN, 24. JANÚAR 1945
NÚMER 17.
FREITAYFÍRLIT OG UMSAGNIR
»
ÞRÍR ÍSL. FLUGMENN
HEIÐRAÐIR
Síðaist liðna viku, voru þrír ís-
lenzkir flugmenn í Manitoba
heiðnaðir. — Hlutu þeir flug-
krossinn (Distinguished Flying
Cross), sem veittur er fyrir fram-
Hrskarandi árvekni í verkahring
sínum. í Manitoba voru nokkr-
ir fleiri viðurekndir á sama hátt,
en fáir samt alls. Islendingarn-
lr eru þessir:
F.O. John Thompson
Jolhn (Sigurjón er fyrra nafn
hans) Thompson, Winnipeg, hef-
lr verið í fluðliðinu í 3V> ár og
nærri helming af þeim tíma í
Englandi. Hann er navigator og
er nú heima um mánaðar tíma.
Hann er sonur Mr. og Mrs. Ein-
ars Thompson, 291 Queen St.,
St. James. Er Einar ættaður frá
Haufarfelli í Rangárvallasýslu.
Eigurjón er útSkrifaður frá Mc-
Intyre-skólanum í Wpg. Tveir
hræður hans eru í hernum. Er
annar þeirra, Thorton, í fluglið-
lnu, en hinn, Magnús, í sjóliðinu.
F.O. Jobn Allen Peterson
E-O. Peterson hefir verið 3 ár
1 Hugliðinu, en 2 ár í Englandi.
Hann er 22 ára. Foreldrar hans
eru Júláus Magnús Petarson og
^heresa kona hans að 62 Nofole
^ve., Winnipeg. Júlíus er fædd-
á Akranesi; voru foreldrar
hans Magnús Einarsson í Win-
^Peg (nýlega dáinn) og Rósa
^rnason frá Akranesi. Jahn er
navigator í flugliðinu. Mentun
^ina hlaut hann á St. Jahn’s Higli
°hool. Hann á 2 bræður í hern-
Lárus Gordon Peterson í
ngl'iðinu; var á Islandi í ágúst.
Oennis Ross Peterson í land-
ernum og nú í Victoria.
tilkynning
Islenzku ræðismannsskrifstof-
Unni hefir borist símskeyti frá
Sendiráði lslands í WaShington
Varðandi breytingu á fréttaút-
Varpstíma frá útvarpsstöðinni í
eykjarvík. Frá sunnudeginum
f nn 28. janúar og framvegis á
Sunnudögum, verður fréttaút-
Varp idukkan 9 fyrir hádegi. —
.^Sjnlengd 24.52 metrar, og
2.23 rngc.
Grettir Leo Jóhannson,
ræðismaður
S.-L. Norman Magnússon
Squadron Leader Magnússon,
sem um þrjátíu sprengjuárásar-
ferðir hefir nú farið yfir lönd
óvinanna, sem navigator, hefir
verið head navigator á flugstöð
í Englandi í sex mánuði. Hann
hefir miðskólamentun, hefir ver-
ið síðan 1940 í fulgliðinu. For-
eldrar hans eru Mr. og Mrs. Ari
Magnússon, 145 Evanson St.,
Winnipeg.
Síðustu stríðsfréttir
Síðan Rússar tóku Varsjá, og
Búdapest mikið til, s. 1. mið-
vikudag, hefir för hers þeirra
ekki létt og var nú í gærkvöldi
þar komið, að hann var kominn
að borg sem Poznan heitir og eru
seztir um hana. Hún er aðeins
138 mílur beint austur af Berlín
eða svipað og frá Winnipeg til
Brandon. Væri nú von til að
Þjóðverjum væri ökki farið að
lítast á blikuna, enda hefir Hitl-
er nú kailað Himmler sinn til
að taka stjórn á austur-vígstöðv-
unum og gefið honum alt vald til
að gera hivað sem honum ,geti
hugsast til bjargar. En það er
ekki eins og þarna sé um fleyg
að ræða af hálfu RÚ9sa. Þeir eru
sunnar komnir að Oder-fljóti,
við Breslau og norðan til virðalst
eiga að skera Prússland frá
Þýzkalandi og halda norður til
Danzig. Her Rússa kemur þar
einnig að norðan, því hann er
skamt frá Köningsberg, höfuð-
borg Prússlands. Norður af
Poznan er borg sem Bydgoszcz
hetiir, er mikla hernaðarlega
þýðingu hefir og sem Rússar
hafa tekið. Rússinn þrýstir því
á, á allri víglínunni með eina
fimm heri og hafa Þjóðverjar
enn ekiki getað stöðvað þá, þrátt
fyrir þó þeir hafi tökið lið af
veSturvígstöðvunum. — Sumir
Þjóðverjar, sem Rússar hafa
handtekið, segjast fyrir viku Síð-
an hafa verið í Hollandi. Þegar
Rússar hafa tekið Breslau, sem
skeð getur að ekki dragist lengi,
hafa þeir náð í eitt aðal olíu-
forðabúr nazista.
Þýzkir hermenn sem teknir
hafa verið, segja herinn orðinn
mjög þreyttan. Og hann er nú
mjög skelkaður. Hann vöit
hvað hann foefir gert í Rússílandi
og óttast að Rússar muni nú
gjalda líku líkt, sýna enga vægð
og eyðileggja og brenna bæi og
öll mannvirki. Segist fregnriti
einn, er á Rússlandi var, og sá
þar aðfarir þýzka hersins, ekki
geta láð Stalin neitt er Hann
hefst að, er inn í Þýzkaland kem-
ur, það geti ekkert endurgoldið
framferði nazista í Rússlandi.
Á vesturvígstöðvunum hafa
verið látlausir bardagar.Er fyrsti
Bandaríkjaherinn búinn að taka
St. Vith, og reka Þjóðverja til
baka. Flugför Bandaþjóðanna
hafa stöðugt haldið up»pi
sprengjuárásum á hinn flýjandi
Til íslenzkra söngvara
Tileinkað Eggert Stefánssyni,
21. janúar 1945.
Islenzku söngvasvanir,
svífið um állah heim
gálrænum vængjum vanir,
veglega beitið þeim.
Aukið heiman og heima
hróður þjóðar og lands:
drottinn láti’ ykkur dreyma
dýrðlega framtíð hans.
Heilaga söngva syngið
— söngur er æðra mál. —
Auðgið, hefjið og yngið
íslenzka þjóðar sál.
Syngið um fjöll og firði
frelsis- og siguróð:
Sönglaust að engu yrði
ættjarðar bezta ljóð.
Nú er um nægð að syngja
nýfengins þjóðar arfs:
hamingju vættir hringja —
hringja til lífs og starfs.
Lifandi liStum þjóna
lífverðir gamla “Fróns” —
Bætt hafa “týnda tóna”
tónar hans Kaldalóns.
Sig. Júl. Jóhannesson
her og hafa eyðilagt svo mikið
af skriðdrekum og alls konar
hervögnum og byssum, að sagt
er að nemi eins miklu og heilt
herfylki þurfi með.
Frá Kyrrahafsstríðinu eru
fréttirnar einnig góðar ennþá.
Bandaríkjaherinn þar er farinn
að gera árásir á eyjar rétt undan
meginlandinu. Formosa varð
fyrir árás í gær og töpuðu Japar
í þeirri skæru 140 flugförum.
ÚR ÖLLUM ÁTTUM
Maikenzie King, forsætisráð-
herra, hótar enn almennum
kosningum, ef A. G. L. Mc-
Naughton hershöfðingi verði
ökki kosinn í Grey North auka-
kosningqnni. Kennir forsætis-
ráðherra Progressive Copserva-
tive flokkinum og C.C.F. um að
hafa gert málin í þessu kjördæmi
að málum alls landsins og kvaðst
hafa við betri samvinnu hafa
búist frá þeim. Þingmannaefni
beggja þessara flokka segjast
skilja King sem 9vo, að þeir
ættu að hætta við að sækja, en af
því verði ekki.
★ ★ ★
Tyrkland býðst nú til að fara í
stríðið á móti Hitler og leggja
til 25 herdeildir. Hvort þetta
verður þegið, er alveg eftir að
vita. Tyrkinn hefir þözt vera
með Bretum í þessu stríði, en
hefir raunar aðstoðað Þjóðverja
alt sem hann hefir getað. Tyrk-
inn gerir þetta eflaust til þess
að hafa eitthvað að segja við
friðarborðið.
★ ★ ★
Blöð í Quebec fluttu fyrir
skömmu fréttir af því, að her-
menn í Valcartier Camp í Que-
bec, hefðu neitað að hlýða her-
skyldu-kalli og hefðu bægt yfir-
mönnum frá stjórninni, að heim-
sækja þá og þar hefðu orðið
rýskingar og ólæti, jafnvel hefði
yfirmaður verið skotinn. í ræðu
sem McNaughton herghöfðingi
hélt nýlega, sagði hann ástandið
í Valcartier gott og eins og vana-
lega ætti sér stað. Hafði Mc-
Naughton þetta eftir formanni í
Valcartier Camp. En hvað sem
því líður, voru 6,300 hermenn
sem kalla átti í herþjónustu
handan við haf, í hópi þeirra
16,000 sem senda átti, ekki til
staðar. Hafa fáir þessara manna
í heima hernum enn komið fram.
En þetta á ekki við Quebec-fyllki
eitt, heldur er talsvert um það
í öllum fylkjum, að hermenn
hafi ekki sint kvöð stjórnarinn-
ar. Varðar þetta eflaust við
lög og hafa allir hermenn, sem
“fjarverandi” eru, verið taldir
að hafa brugðist skyldu sinni og
nefndir “deserters”. Hvað við
þá verður gert, er enn óvíst.
Stjórninni tókst samt að senda
16,000 hermenn yfir, því nógu
margir nýir hafa boðist til her-
þjónustu.
★ ★ ★
Það var fyrst tilkynt s. 1.
mánudag, að canadisku skipi,
“Princess Marguerite”, hefði
verið sökt á Miðjararíhafinu 17.
ág. 1942 af óvinunum. Það eru
ökki öll kurl enn komin til graf-
ar í þessu stríði.
★ ★ ★
1 New York er nú sózt eftir
canadiskum peningum. Á frjáls-
um markaði er gefið fyrir doll-
arinn 90.38. Hermenn hafa haft
eitthvað af þeim með sér, sem í
New York hafa lent, og hafa
komist að því, að eftirsókn er
eftir þeim. Ákveðið gengi can-
adiska dollarsins er 90.90 og
90.09 eftir því hvort keypt er
eða salt.
★ ★ ★
í Winnipeg lögðu 1,221 manns
fram kröfu um fé úr atvinnu-
leysissjóði landsstjórnar yfir
desember mánuð og fram til 20.
janúar 1945. Þeir sem greitt
hafa stöðugt í sjóðinn síðan hann
byrjaði fyrir 3* l/> ári, eiga rétt á
greiðslu eða kaupi í 35 vikur, eða
eins fimta tímans.
Lögfræðingur var að yfir-
foeyra tötralega klædda konu,
og honum fanst það ganga illa
að fá konuna til þess að segja
það, sem hann vildi fá fram.
Hann sagði að lokum:
— Þér haldið því fram, að þér
hafið aldrei hlotið neina ment-
un, en samt svarið þér spurning-
um mínum skynsamlega.
Já, 9varaði konan, maður þarf
nú ekki að hafa gengið í skóla til
þeís að svara nokkrum kjánaleg-
um spurningum.
★ ★ ★
— Af hvaða bókum hefirðu
mest yndi?
— Matreiðslubókinni hennar
móður minnar og ávísanabókinni
hans föður míns.
KVEÐJUSAMSÆTI
Eggert Stefánssyni sörigvara,
var foaldið kveðjusamsæti af The
Icelandic Canadian Club í sam-
komusal Fyrstu lút. kirkju s. 1.
sunnudagákvöld. Var þar hús-
fyllir af íslendingum saman
kominn. Frú H. Danielson, for-
seti yngra Þjóðræknisfélagsins,
stjórnaði fundi, en ræður fluttu
Dr. Riahard Beck og prestarnir,
sérá Philip M. Pétursson og séra
Valdimar Eylands. Á milili ræð-
anna sungu söngflokkar beggja
Menzku kirknanna í Winnipeg.
1 lok skemtiskránnar þakkaði
heiðursgesturinn fyrir sig með
bráðsnjallri ræðu. Að því búnu
var kaffi drukkið.
Icelandic Canadian Club á
þakikr skilið fyrir að gangast
fyrir þessu kveðjusamsæti. Á
því hvernig það var sótt, sást
hvað mikil ítök listamaðurinn á
hér í hjörtum Islendinga og hvað
koma hans hingað var þeirn kær.
Þeim hefðu orðið það vonbrigði
að fá ekki að taka í hönd Eggerts
við burtför hans.
Daginn eftir lagði Eggert
Stefánsson af stað suður til Da-
kota og gerði ráð fyrir að hafa
söngkvöld á Mountain að óskurn
Dygðarbúa á mánudag og syngja
á samkomu í Grand Forks á mið-
vikudag.
Sá er þetta ritar fann Eggert
að máili morguninn sem hann fór
úr Winnipeg. Bað hann Heims-
kringlu að flytja löndum sínum
hjartans þakkir fyrir móttök-
urnar, sem foann hafði hér feng-
ið; kvaðst hann eftir dvöl sína
hér skilja, hve djúp og sterk ítök
Island eigi í brjóstum Vestur-
Islendinga. Frú Hólmfríði Dan-
ielsson bað hann að þakka hið
veglega og skemtilega kveðju-
samsæti er hún og féiag hennar
hefði heiðrað sig með að skilnaði
og sér væri ógleymanlegt.
Endanlega fer Eggert til New
York og dvölur þar við ýms störf
list tilheyrandi fram eftir árinu.
Mun hann syngja þar gömul lög
á plötur og lesa Óð ársnsi 1944
á þær. Utanáskrift hans er: 99
Wall St., New York, N. Y., eare
of Elding Trading Co.
LAUSAVÍSUR VESTAN
FRÁ HAFI
Góð tíð
Nýtt er að sjá í nóvember
náttúruna græna.
Hún er enn að sveipa að sér
sumarkjólnum væna.
No. 1
Hérna líður skrokknum skást
—skín í hlýjan álinn.
Þýðir minna um það að fást
þó að skjálfi sálin.
Skáld-snekkjan
Áður klauf ’ún háreist höf
hræddist engin veður.
Nú sér sjálfri grefur gröf
gamla tímann kveður.
Ort við lestur greinar
eftir lærðan mann
Isinn rekur alt í kring
eins og norðan rokin.
— Aldrei lærðan Islending
yfir-gefur hrokinn.
Höfði marka hugblæ sinn
hjarta taugar kaldar.
Seinastur hann “setur inn”
• sólSkin nýrrar aldar.
Hægri stjóm
Hægri stjórn.á hættu^stig
iheldur lífi valla.
Hún er hrædd við sjálfa sig,
samtíðina — og alla.
ARNÞóR JóNASSON
Fæddur 13. júní 1911
Dáinn 13. janúar 1945
%
Skjótt hefir sól brugðið sumri
því séð hef eg fljúga
fannhvíta svaninn úr sveitum,
til sóllanda fegri. J. H.
•
Þannig kveður Jónas þegar
hann heyrir um andlát vinar
síns, sem kveðja hlaut heim
þennan löngu fyr en lífsstarfi
hans var lokið. Og þannig hugs-
uðu margir er hinsta kveðjan var
sungin yfir unga manninum hér
nefndum.
Arnþór var aðeins 33 ára er
hann lézt. Margur ungur mað-
ur hverfur nú á þessum tímum
yfir móðuna miklu einmitt á
þeim aldri eða yngri. En hver sú
burtför fyllir þá nánustu djúp-
um söknuði og lífið tómleika sem
fátt getur breytt. Það mildar úr
sársaukanum á stundum hve
björt og heið var æskan og vask-
legt og þróttmikið átak handar
eða huga að hverju sem því var
beitt. Hér átti það sérstaklega
við. Alla sína æfi hafði hann
vaxið í föðurgarði, frá því að
hann var viðkvæmur viðartein-
ungur, þar til hann stóð sem
sterk eik við hlið föður og móð-
ur. Frá óvita barni hafði hann í
föðurhúsum, þroskast til hins
hógláta, hæga manns sem hið
innra fann sinn mátt, kjark og
þrek og vilja er kveið engri raun
né hikaði ekki þótt markið sýnd-
ist öðrum ófært. í skjóli slíkra
er gótt að mega vera og við hlið
slíkra er gaman að ganga. Svo
var Arnþór sínum. Hann var
meðalmaður að vallarsýn, fram-
úrskarandi vel vaxinn, og styrk-
leikur og stálþróttur lýsti sér í
hreyfingum hanis, sem voru svo
áfeveðnar og öruggar. Svipur-
inn heiður og fríður og hreinleiki
í auga. Þar fór ekki tvöfaldni í
svip. Hjarta átti hann viðkvæmt
Frh. á 5. bls.
Cent — cent!
Prestur guð í centum 9ér,
syngur: “Heims um bólin”.
Tóman poka á baki ber,
betlandi um jólin.
Silki-tungan
Silki-tungan syngur enn,
sér í gular tennur.
Lof urn alla yfirmenn
eins og slefa rennur.
Árið 1944
Heimsins farsæld hataðir
helvítis á þingi.
Guðs og manna glataðir
góðum ásetningi.
Þegar loksins þú ert frá,
þér er ant um fárið,
bagga þína bindurðu’ á
blessað nýja árið.
J. S. frá Kaldbak
—2907—6th St.,
New Westminster, B. C.