Heimskringla - 11.07.1945, Blaðsíða 5

WINNIPEG, 11. JÚLl 1945
HEIMSERINGLA
5. SIÐA
sem yfir hefir dunið, haldið
tungum sínum, sérkennum og
háttum. Þessi ríki eiga sama rétt
til sjálfstæðis og óskoraðs frelsis
og aðrar smáþjóðir, en ógæfa
þeirra er í því falin að vera ná-
grannar stórveldis, sem girnist
lönd þeirra. Þess vegna munu
þau enn á ný verða að lúta er-
lendum yfirráðum og það þýðir
ekkert, þótt aðrir frelsisunnandi
menn spyrji: Hvers eiga þessar
þjóðir að gjalda? Og þessvegna
er það, að þeim er nú “gleymt”
og þau ofurseld þeim örlögum,
sem vanmáttugar smáþjóðir
verða að sætta sig við, ef þeim er
óheppilega í sveit komið í næsta
nágrenni gráðugs stóveldis.
—Alþbl.
HELZTU FRÉTTIR
Frh. frá 1. bls.
Svíþjóð nærri stríði
Það skall hurð nærri hællum
með að Svíþjóð yrði ekki fyrir
sömu útreiðinni og Noregur og
Danmörk.
Hitler hafði skipað fyrir um að
taka landið. Það átti að gerast í
febrúar 1942. Marskáliki Von
Bock var falið að sjá um innrás-
ina og voru fengnar til þess 45
herdeildir. Sex vikur var gert
ráð fyrir að Svíar gætu varist.
Á allar stærri borgir Svíiþjóðar
átti að gera sprengjurásir í einu.
Það var vegna Leningrad og
varnar Finnlands, sem nazistar
álitu þetta nauðsynlegt.
En frá þessu var þó horfið,
vegna þess sem nú skal greina.
Óþektur maður kom á fund
utanríkismálaráðherra Svía,
Christian Guenther, 10 dögum
áður en innrásin var ráðgerð og
sagði honum söguna. Hann var
klæddur búningi réttra og sléttra
borgara og neitaði að gefa nafn
sitt.
Guenther fór þegar á fund Per
Albin Hansson, forsætisráð-
herra; var undir eins ihaldinn
ráðuneytisfundur og sarrtþykt,
að kalla alt það herlið á vett-
vang, sem kostur var á.
Innrásar herforingja Þjóð-
verja leizt ekki á þetta og bað
um 20 hersveitir í viðbót.
En vegna Stalingrad sóknar-
innar fengust þær ekki svo við
ráðagerð þessa var hætt. En
Hitler þóttist sjá, að einhver
hafði svikið sig í herráði hans.
Maðurinn, sem Svía varaði við
þessu, er nú komið upp að var
Dr. Karl Gördeler, fyrrum borg-
arstjóri í Leipzig. Það er nú
einnig ljóst, að hann var maður-
inn, sem samtökin myndaði 20.
júlí 1944 um að myrða Hitler.
Sjálfur ætlaði hann að taka við
stjórn í Þýzkalandi og ganga |
undir ekis að skilyrðislausum i
friði. En sú ráðagerð fór út um!
þúfur, sem kunnugt er. Dr. |
Gördeler var dæmdur réttdræp-
ur, en gat samt leynst og er nú'
í höndum b.andamanna. Munu|
fáir aðrir en hann lifandi af J
þeim, sem fyrir samtökunum á
móti Hitler stóðu.
Er þessi saga staðfest með
skjölum sem nú hefir náðst í frá
Berlín.
Kosningarnar í Englandi
Um kosningarnar 6. júlí á Eng-,
landi, vita menn ekkert ennþá
með vissu. í blaðinu London
Times brá aðeins fyrir stuttri
frétt um, að verkamenn og liber-
alar muni talsvert hafa fjölgað
þingmönnum, en Churchill-
stjórnin væri þó líkleg til að
hafa meirihluta. Úrslitin verða
ekki birt fyr en 26. júlí.
Fornmenning íslands
1 ritstjórnargrein í blaðinu
Winnipeg Free Press í gær-
kvöldi, um gjöf Ásmundar Jó-
hannssonar til Manitoba háskól-
ans, er iþess minst að lýðræði
væri eldra á Islandi en í Bret-
fandi, Ameríku og Evrópu og
fornbókmentir Islendinga og
menning ætti sér langa sögu, er
Vestur-lslendingar ynnu mikið
og vildu að yrði hluti af menn-
ingu Canada. Eitt dæmi þessa
væri gjöf Mr. Jóhannssonar.
Capt. Peter Freuchen giftist
Londkönnuður, leikari og rit-
höfundur, Peter Freuchen, sem
oft hefir vakið athygli heimsins á
sjálfum sér, lagði í það að skilja
við eina konu og giftast annari í
júní mánuði. Capt. Freuchen
var hér á ferð í Winnipeg í vor
sem leið og flutti hér nokkra
merkverða fyrirlestra. Þetta er
þriðja 9Ínn sem hann giftir sig.
Hann giftist Dagmar Möller,
ekkju I. P. Möller, Torben. Hún
er mállista kona og hefir margar
myndir málað fyrir mánaðarrit
eins og Harper’s Bazaar og
Vogue.
Áður en hann gifti sig fékk
Capt. Freuchen skilnað í Mexikó
frá konu sinni, Magdalenu, leik-
konunni í Aarhus leikhúsi. —
Fyrsta kona hans var fædd á
Grænlandi, og var af Eskimóa
kynstofni. Þau eignuðust tvær
dætur. Hún er dáin fyrir nokkr-
um árum.
Við giftinguna voru Rockwell
Kent, listamaðurinn, sem aðstoð-
aði Capt. Freuchen. Aðrir gestir
voru Hans Bendix, danski mál-
arinn, Paul Robeson söngmaður-
inn heimsfrægi og aðrir. P.
MINNINGARATHÖFN
Stefán Vilhjálmur Einarson
10. júní 1898—16. marz 1945
Miðvikudagskvöldið 4. júlí,
fór fram athöfn í minningu um
Stefán Vilhjálm Einarson, í Sam-
bandskirkjunni á Gimli. Séra
Philip M. Pétursson stýrði at-
höfninni og flutti nokkur minn-
ingarorð.
Stefán Vilhjálmur, sem var
verið að minnast, hafði druknað í
vor á vesturströndinni, þangað
sem hann hafði farið í júní í
fyrra og hafði fengið þar at-
vinnu. Slysið kom þannig fyrir,
að bátur sem nokkrir menn voru
á, á leiðinni heim úr vinnu, lenti
í slæmum sjó og hörðum straum
á milli eyja, og fórst með níu
mönnum, og meðal þeirra Stefán
Vilhjálmur. Tveir menn komust
af. Aldrei hafa lík þeirra sem
fórust fundist síðan. Kona hins
látna kom heim til Gimli, þar
sem hún býr nú hjá foreldrum
sínum, ásamt dóttur sinni, sjö
ára að aldri.
Stefán Vilhjálmur var fæddur
í Gimli-bygðinni, á Bólstað, tvær
mílur suður af Gimli, 10. júní,
1898. Foreldrar hans voru Sig-
urður Einarson Einarssonar,
ættaður úr Þingeyjarsýslu á ís-
landi, nú dáinn fyrir nokkru, og
María Jóhannsdóttir Jónssonar,
kona hans, sem 6ýr enn á heim-
ilisréttarlandi manns síns. Sig-
urður, faðir hins látna, nam land
vestarlega í Minerva bygðinm,
suðvestur af Gimli, og bjó þar
það sem eftir var af æfinni, og
þar býr ekkja hans enn, hjá syni
sínum, Einari Alexi. En áður
en þau hjónin tóku þetta heimil-
isréttarland, dvöldu þau um fjög-
ur ár hjá foreldrum Maríu, Jó-
hanni Jónssyni og Sigríði Ólafs-
dóttur konu hans, á Bólstað. Og
það var þar sem Stefán sál
A. F. Jóhffiimsosi
“70 ARA”
Flutt í samsæti
Snemma í dögun landnáms þessa lands,
er landinn, sótti fram á ýmsum sviðum,
þá reyndi meira á þrek og manndóm manns,
að miða rétt, og venjast þjóðar siðum,
í samkepninnar hlaupi að halda sínu,
með höfuð rétt, og stýra beina línu.,
En Ásmundur var fær í flestan sjó,
þó fleytur hinna lentu í brimsins solli,
hjá honum aldrei vind úr voðum dró,
það vissu fáir hvað því láni olli,
en vilji hans í athöfn allri og starfi,
var ætíð sá, að vera hinn sterki og djarfi.
Og fáir hafa sælli siglt til lands,
er sólin aftangeislum roðar fjöllin,
með hlaðið skip af gulli gæfumanns,
í gegn um lífsins sjóa og boða föllin
og hér í kvöld er vottur fagur fenginn,
að flestir virða og kunna að meta drenginn.
H. E. Magnússon
Góð sé heilsan, glöð sé ellin
gæfan fylgispök.
Ekki skrikult yfir svellin
út að hinstu vök.
Páll Guðmundsson
fæddist, elzta barnið af stórri
fjölskyldu. Alls voru systkinin
fimtán, og eru þau nú öll á lífi
nema þessi eini bróðir. Flest öll
búa þau í Gimli bygðinni, nema
ein systir, sem á heima í Florida.
Systknin sem lifa, eru eins og
hér segir, í aldursröð: Einar
Alex, býr á hemiilisréttlandi föð-
ur síns og sér þar um móður sína;
Haraldur; Bergþóra (Mrs. Taiti
í Florida; Þóroddur Skafti;
Pálmi; Stanley; Guðrún Nanna
(Mrs. Ingimundson), Winnipeg;
Guðbjörg Florence (Mrs. Hólm),
Gimli; Sigríður Constance (Mrs.
Benediktson), Gimli; Ingvar:
Kristján (í flughernum); Ólafía
Svaníhvít (Mrs. Stefánsson),
Gimli; Aðalheiður María; Karl
Walter.
Stefán Vilhjálmur sál. ólst
upp í Gimlbbygðinni, eignaðist
þar marga vini. Hann dvaldi um
eitt skeið eitt ár í Chicago, og í
annað sinn, eitt ár í Churchill.
En svo leitaði hann heim aftur og
dvaldi á Gimli, þar til að hann
flutti vestur á strönd.
Fyrir átta árum giftist hann
eftirlifandi konu sinni, Elinu
Sigríði Benediktson, dóttur
þeirra hjóna Sigurðar Benedikt-
son og Guðríðar Helgadóttur,
það var 24. júní, 1937. Þau
eignuðust eitt barn, dóttur,
Wilma Ellen Stefanía.
Þann 28. júní í fyrra fór hann
vestur á strönd, og fékk þar
vinnu hjá British Columbia
Bridge Co., sem var að vinna við
hafnarfyrirtæki í Menzie’s Bay,
B. C. Mrs. Einarson og dóttir
þeirra fluttu vestur til hans í
september mánuði í fyrra, og
settust að í Campbell River, þar
sem þau undu sér öll vel. Litla
stúlkan gekk á skóla og öll fram-
tíðin sýndist vera björt og ský-
laus. En alt í einu breyttust
draumarnir um fagra framtíð í
sorg og söknuð, er hin óvænta
frétt um hrakför bátsins á leið-
inni heim frá vinnunni, barst tii
konunnar og litlu dóttur þeirra.
Aldrei fundust lík þeirra sem
fórust. Hið mikla haf tók þá til
sín, og skilaði þeim ekki aftur.
Mrs. Einarson og dóttir henn-
ar komu heim, og búa nú á
Gimli, sjá foreldrum hennar. -—
Fimta júlí var haldin minning-
arathöfn í Sambandskirkjunni á
Gimli, að mörgum vinum og
ættmennum viðstöddum, í minn
ingu um þennan vin sem er mik-
ið saknað af öllum sem þektu
hann. Einn vinur hans hefir
skrifað um hann og komist að
orði á þessa leið, og mega þessi
orð vera eins og síðasta kveðja
til hans.
“Stefán var stór maður, bjart-
ur á hár og hörund. Hann las
mikið af íslenzkum og enskurn
bókum, en svo dulur að það voru
aðeins hans nánustu kunningjar •
sem vissu um þann fróðleik sem
hann var búinn að safna. Öllum
sem kyntust honum var vel til
hans. Hans er sárt saknað af
móður, konu, dóttur, systkinum
og stórum hóp vina. Við höfum
mist góðan dreng og prúðmenni
sem ekki kemur til okkar aftur.
Farðu vel*vinur.”
P. M. P.
FJÆR OG NÆR
BRAUTIN
Ársrit Sameinaða Kirkjufé-
lagsins, er til sölu hjá:
Björn Guðmundsson, Reynimel
52, Reykjavík, Iceland
Bókaverzlun Árna Bjarnarsonar.
* Akureyri, Iceland
Bókaverzlun Þorsteins M. Jóns-
sonar, Akureyri, Iceland.
Björnssons Book Store, 702 Sar-
gent Ave., Winnipeg.
"Viking Press Ltd., 853 Sargent
Ave., Winnipeg, Man.
K. W. Kernested, Gimli, Man.
Thorst. J. Pálsson, Hecla, Man.
B. Eggertsson, Vogar, Man.
F. Snidal, Steep Rock, Man.
Guðjón Friðriksson, Selkirk,
Man.
Björn Björnsson, Lundar, Man.
P
ot 5? goo\ i
LUCIEN
LELONG’S
Irresistible fragrances in
Lucien Lelong’s quaint de-
canter type bottles.
Balalaika — Carefree —
Sirocco — Indiscrete—$1.50,
$2.50, $3.50. Gardenia or
Whisper—$1.75.
Eaton Toiletries Seetion, Main Floor
ST. EATON C?
LIMITEO
Mrs. Guðrún Johnson, Árnes,
Man.
B. Magnússon, Piney, Man.
Einar A. Johnson, Riverton,
Man. -
G. O. Einarsson, Árborg, Man.
Mrs. B. Mathews, Oak Point,
Man.
Ingimundur Ólafsson, Reykja-
vík, Man.
S. S. Anderson, Kandahar, Sask.
G. J. Oleson, Glenboro, Man.
Valdi Johnson, Wynyard, Sask.
Jón Ólafsson, Leslie, Sask.
E. E. Einarsson, 12 E. 4th Ave.,
Vancouver, B. C.
Ófeigur Sigurðsson, Red Deer,
Alta.
G. Thorleifsson, Garðar, N. Dak.,
U.S.A.
M. Thordarson, Blaine, Wash.
Ch. Indriðason, Mountain, N. D.
J. J. Middal, Seattle, Wash.
Gunnar Matthíasson, Inglewood,
Calii'. ,
ir * *
Nýjar bækur
sem allir þurfa að lesa
BRAUTIN, ársrit Hins Sam-
einaða Kirkjufélags íslendinga i
Norður Ameríku. II. árg. 120
blaðsíður í Eimreiðarbroti. —
Fræðandi og skemtilegt rit. —
Verð _________________... $1.00
“ÚR ÚTLEGД, ljóðmæli eft-
ir Jónas Stefánsson frá Kaldbak.
Vönduð útgáfa með mynd af höf-
undi. Góð bók, sem vestur-ís-
lenzkir bókamenn mega ekki
vera án. Bókin er 166 blaðsíður
í stóru broti. Verð $2.00
BJÖRNINN ÚR BJARMA
LANDI, Þ. Þ. Þ., í bandi $3.25,
óbundin $2.50.
FERÐAHUGLEIÐINGAR eft-
ir Soffanías Thorkelsson, í tveim
bindum, með yfir 200 myndum.
Bæði bindin á $7.00.
HUNANGSFLUGUR, eftii
Guttorm J. Guttormsson. Kostar
aðeins $1.50 í bandi. Fæst nú i
BJÖRNSSONS BOOK STORE
702 Sargent Ave. Winnipeg
Kaupið Heimskringlu
Lesið Heiniskringlu
Borgið Heimskringlu
FALLEG MUSIC
Fimm einsöngslög eftir Sigurð
Þórðarson, stjórnanda “Karla-
kór Reykjavíkur”.
Hér er um lög að ræða sem allir
söngelskir menn og konur ættu
að eignast, jafnst enskumælandi
fólk sem íslenzkt, því texti hvers
lags er bæði á ensku og íslenzku.
Lögin eru hvert öðru fegurra og
samin við erindi, sem allir kunna
og unna.
Lögin eru þessi:
1. Sjá dagar koma ár og aldir
líða, úr hátíðaljóðum Dav-
íðs Stefánssonar.
2. Mamma, eftir Stefán frá
Hvítadal.
3. Vögguvísa, eftir Valdimar
V. Snævar. p
4. Sáu þið hana systur mína,
eftir Jónas Hallgrímsson.
5. Harmaljóð, eftir Stefán frá
Hvítadal.
Framsíða þessa söngheftis er
með afbrigðum frumleg og fög-
ur. Heftið kostar aðeins $1.50
og sendist póstfrítt út um land.
Björnssons Book Store
702 Sargent Ave., Winnipeg
KAUPIÐ HEIMSKRINGLU—
útbreiddasta og fjölbreYttasta
íslenzka vikublaðið
‘LONG DISTANCE’
SÍMAGJALD ER
LÆGR4 FRA
6 ». h. til
4.30 f 1.
Verndaðu símann þinn og passaðu slit á ýmsum
pörium—oft er ekki hcegt að fá auka parta.
® Varast að snurða komi á símaþráðinn.
O Kaltu börnum frá símanum.
• Aldrei að skella heyrnartólinu.
Vertu samvinnusamur við þá sem eru á sömu
línu og þú, og hliöraðu til við þá eins og þú
vilt að þeir hliðri til við þig.
• Þegar þú kallar upp út fyrir Manitolea, þá
vertu viss að kallið sé nauðsynlegt, og kallaðu
þegar minst er að gera—milli kl. 12 á hádegi
og kl. 2 e. h., og kl. 4.30 e. h. og kl. 7 e. h.
MEÐ ÞVt AÐ VERA SAMTAKA HJALPUM VIÐ
HVER ÖÐRUM