Heimskringla - 14.08.1946, Blaðsíða 6

6. SIÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 14. ÁGÚST 1946
Munaðar-
leysinginn
“Biddu mig ekki um það, fyrst um sinn,”
sagði hann. “Eg kem eins fljótt og eg get. En
það verður ekki nú. Eg þori ekki að koma nú.
Hún elsku mamma mín má ekki vera hrædd
um að neitt komi fyrir mig. Eg klára mig sjálf-
sagt. En hvað mér þykir vænt um þig, og hvað
þú ert hugrökk! Nú má eg til að borga þessa
peninga ,og eins og þú skilur, mamma, þá tekur
' það talsverðan tíma.”
Mrs. Ballar gat ekki annað en tekið eftir,
að altaf meðan sonur h'ennar talaði við hana
voru augu hans flóttaleg og hræðslusvipur á
andlitinu, eins og hann óttaðist, að á hverju
götuhorni biði sín einhver hætta.
“Gott er það, Ralph,” sagði hún. “Fyrst þú
getur ekki komið strax, þá kemur þú áður en
langt um líður. Vertu sæll, elsku drengurinn
minn, þú hefir enga hugmynd um hve miklu
eg hefi fórnað fyrir þínar sakir, og eg hefi
ýmislegt annað að annast.”
Undir eins og Ralph hafði flýtt sér í burtu,
létt hún ökumanninn flytja sig til eins af
helztu húsamiðlum borgarinnar, þar, sem hún
bað um sikrá yfir hús, er væru leigð með hús-
gögnum.
“Það verður að vera stórt og rúmgott; í því
verður að vera salur, þár sem hægt er að dansa.
Leigan gerir minna til. Hún verður okkur ekki
að ágreiningi.”
Þessi yfirlýsing hafði auðsæilega mikil á-
hrif á manninn. Hann horfði á konuna með
eftirtekt og miklum samúðarskilningi. Prúðbú-
inn, ungur maður var sendur með henni til að
sýna henni nokkur hús, sem voru til leigu, og
loks lofaði hún, að koma með manninn sinn til
að líta á fáein þeirra. Hún samdi svo um, að
hún ,maðurinn hennar og dóttir, en það var það,
sem hún nefndi Sheilu, gætu flutt inn í húsið 1.
maí, ef hann gæti leigt þeim hús við þeirra hæfi.
“Við erum vanir að fá hálfa leiguna borg-
aða þegar samningarnir eru gerðir,” sagði húsa-
miðillinn, og Margrét sagði að hún hefði ekkert
á móti því.
Er hún hafði skoðað húsin, sem samkvæmt
hennar skoðun voru ekki nærri eins vistleg og
fallega heimilið hennar sjálfrar, ákvað hún að
láta bíða að heimsækja vinina, sem áttu að
hjálpa henni til að innleiða Sheilu í félagslífið,
og fór heim til sín.
Konu auminginn var nú búin að fá hræði-
legan höfuðverk, kvalin af áhyggjum út af
Ralph, vissi hún ekki hvernig hún gæti litið
framan í mann sinn er hann kæmi heim. En
hún vissi líka, að ekki dugði fyrir hana að reyna
að forðast hann, og þegar hann kom heim, sem
þennan dag var í síðara lagi, var hún komin i j
heimabúning sinn, sem var ljós og fallegur og
lá endilöng í legubekknum í herbergi sínu.
Ballar kom heim fullur af áhuga fyrir j
starfi sínu, glaður og heilbrigður. Æ, hversu
ólíkur var hann aumingja Ralph, sem hún elsk-
aði svo heitt. Hann kom strax inn til hennar, j
dró stól að legubekknum og settist á hann, og !
spurði hvað hún hefði gert við perlurnar.
Hún hafði hálfvegis vonast eftir að jafn
önnum kafinn maður og hann var, mundi eigi
muna eftir perlunum hennar Sheilu, að minsta
kosti fyrsta daginn; en hún hefði átt að vita
betur; því Ballar gleymdi aldrei neinu. Hann
var heiðarlegur og sannsögull, hann skifti svo
niður dögunum að hann gat jafnan lokið öllu,
sem hann tók að sér að gera, og gleymdi aldrei
því sem nefnt eru smámunir.
“Jæja, Margrét mín,” sagði hann og tók
hendi hennar, sem var köld eins og ís í hinni
heitu hendi hans. “Hvernig á að raða perlun-
um? Hvað lögðu gimsteina salarnir til að gert
yrði við þær?”
“Þeir ætla að senda mér fáeina uppdrætti
til að velja úr eftir fáeina daga. Þeir dáðust
mjög að þeim, Pétur.”
“Því get eg vel trúað,” svaraði hann. “Eg
gat meira að segja séð það, að þær voru dýr-
mætar. Jæja, góða mín, hefir þú þá kvittun frá
þeim, er sanni að þeir hafi perlurnar? Eg skal
geyma hana.”
“Já, en — en hún er uppi, Pétur.”
“Uppi?” spurði hann forviða. “í svefnher
berginu þínu?”
“Já, eg er svo þreytt, Pétur. En eg fullvissa
þig um að alt er með feldu hvað þetta snertir.”
“Segðu mér hvar hún er, Margrét, þá skal
eg fara og sækja hana. Við getum ekki látið
svona þýðingarmikið skjal liggja hvar sem vera
skal, og vil heldur ekki, að vinnufólkið komist
að því, að við höfum hér heima hjá okkur því-
líka dýrgripi.”
“Fyrst þú endilega vilt, þá neyðist eg víst
til að fara sjálf og leita eftir kvittuninni,” svar-
aði hún hikandi.
“Mér þykir slæmt að vera að ómaka þig
með þessu, kæra Margrét,” svaraði hann. En
mér mun líða miklu betur þegar eg hefi lagt
kvittunina inn í pennigaskápinn minn.”
Hún gekk hægt í burtu og hjarta hennar
var blýþungt. Hvað átti hún að gera? Hvað gat
hún gert. Hugsunin um Ralph gaf henni samt
talsverðan styrk. Hún kom aftur niður stigann
eftir tíu mínútur. Maður hennar rétti fram
hendina til að taka við kvittuninni.
“Hvað er að? Margrét, í hamingju bænum
hvað gengur að þér?” spurði hann.
“Eg — eg hefi áreiðanlega fengið hana,”
svaraði hún, “og mig minti endilega að eg hefði
lagt hana á búningsborðið mitt. En eg get hvergi
fundið hana. Hún liggur líklega úti í bílnum.
Eg fór í allar áttir til að líta á hús handa okkur,
en eg get ekki skilið hvað eg gat gert við kvitt-
unina.”
“Eg skal strax fara sjálfur og sjá hvort hún
er í bílnum,” sagði Ballar. “Hvernig sem alt
fer, þá má hún til að finnast.”
En þótt Pétur leitaði og kona hans létist
leita fanst kvittunin samt ekki. Vinnukonan og
ökumaðurinn voru spurð í þaula, hvort þau
hefðu séð skjal, sem kvittað var á fyrir perlur,
en enginn hafði séð kvittunina,. sem aldrei var
til, Ballar leitaði í eina tvo tíma í skúffu konu
sinnar. Honum þótti ilt að rugla munum henn.-
ar, en kvittunina varð hann að finna. Þegar
hann var að þessu starfi kom kona hans inn í
herbergið.
Hún hneig niður í stól og fór að gráta.
“Hvað gengur að þér Magga? Hvað gengur
að þér? Eg skal ekki skemma neitt fyrir þér.
Eg ætla bara að finna þetta blað.”
Hún grét langa lengi.
“Æ, eg veit að það er farið fyrir fult og alt.
Eg man að þegar eg fór út úr bílnum, fauk blað
úr honum. Það hlýtur að hafa verið kvittunin.
Æ, Pétur fyrirgefðu mér hvað eg hefi verið
hirðulaus.” »
“Aumingja barnið,” sagði hann og kysti
hana blíðlega. “En það var ósköp leiðinlegt, að
þér skyldi ekki detta þetta í hug fyr en núna.
Hlustaðu nú á mig góða mín, þú ert svo veiklu-
leg og þreytt, að langbezt er fyrir þig að fara í
rúmið. Eg þarf ýmislegt að gera í kvöld, og eg
get sofið í búningsherberginu, svo að eg veki
þig ekki.”
Mrs. Ballar þótti vænt um að heyra þetta,
bjóst hún við og vonaði, að Pétur mundi nú
gleyma kvittuninni. Það sýndi hversu lítið hún
þekti manninn sinn. Balar sat langa stund, laut
höfið og studdi hönd undir kinn. Alt útlit hans
bar vott um hrygð og vonleysi. Hann hafði líka
slæmar fréttir að færa vesalings konunni sinni,
en ákvað að láta þær bíða fyrst um sinn. Ralph
Dale hafði ætíð verið lélegur námsmaður og
litlum hæfileikum búinn. Dvöl hans á Cam-
bridge hafði orðið mislukkuð tilraun, og eins og
áður er sagt,- hafði stjúpi hans komið honum
fyrir í verzlun einni. Ef hann reýndist þar vel
ætlaði Ballar að gera alt, sem hann gæti til að
koma honum áfram. Þetta var ágætis staða fyr-
ir ungan mann; en Ralph var síóánægður og
fullur af þvermóðsku.
Verzlunareigandinn, sem Ralph vann hjá,
eða lézt vinna hjá, því í raun og veru vann hann
aldrei neitt, hét Hammond. Maður þessi hafði
komið þennan sama dag til að tala við Pétur,
og vitnisburðurinn, sem hann gaf Ralph var
ðnnþá verri en stjúpi hans hafði búist við.
“Það er svo komið,” sagði Mr. Hammond,
“að við höfum neyðst til að reka hann. En áður
en við höldum lengra í því máli, vildi eg tala
við yður, herra lögmaður; við höfum hann sem
sé grunaðan um að hafa stolið að minsta kosti
100 pundum frá verzluninni.”
Ballar fullvissaði Mr. Hammond um, að féð
yrði greitt; en hann gat ekki annað en hugsað
um þetta og einnig að setja þetta í sanmband við
perlur Sheilu.
Næsta morgun fór Ballar fyr en venjulega
inn í bæinn. En áður en hann fór, ætlaði hann
að kveðja Margréti ástúðlega. En hún hafði
læst að sér og kallaði til hans að hún væri að
klæða sig. Þetta var í fyrsta skiftið öll hin
hamingjuríku hjónabands ár hans, að hann
hafði farið til vinnu sinnar án þess að kveðja
sína ástkæru Margrétu með kossi; og gat hann
ekki skilið hversvegna hún leyfði honum ekki
að koma inn í herbergið.
Hann fór í bílnum til borgarinnar og hélt
beina leið til gimsteinasalanna, Partridge og
Martin í Bond stræti, til þess að fá nýja kvittun
fyrir perlunum. Hann gekk inn í búðina. Eig-
andinn, Mr. Martin þekti ekki Mrs. Bállar, en
hann hafði séð hæðstaréttarlögmanninn oftar en
einu sinni við ýms tækifæri, því að í þessari búð
hafði Pétur ætíð keypt þá skrautgripi, sem hann
við og við hafði gefið konu sinni.
Martin kom sjálfur fram í búðina og heils-
aði hinum virðulega viðskiftavini, því að nafn
Péturs var um þessar mundir á hvers manns
vörum, eftir að hann hafði unnið hið fræga mál,
sem hann var verjandi í.
Ballar sagði erindi sitt með fáum orðum.
“Konan mín var hérna í gær,” sagði hann.
“Hún fór hingað með dýrmætar perlur, sem hún
ætlaði að láta setja á ný handa fósturdóttur
okkar. Að sjálfsögðu gáfuð þér henni kvittun
fyrir perlunum, Mr. Martin, og væri eg yður
mjög þakklátur, herra minn, ef þér gæfuð mér
afrit af kvittuninni Eins og þér vitið þá eru
perlur mjög dýrmætar, og konan mín hefir
verið svo óheppin, að týna kvittun þeirri, er
hún fékk. Þetta var löng perlufesti og brjóst-
nál.”
Ballar talaði kunnuglega og glaðlega og
bjóst við því, að bæn sín yrði þegar veitt, en í
stað þess bað hann Pétur að koma inn í skrif-
stofu sína og hann sagði þetta svo lágt og með
þeim hreimi að Pétur varð strax órólegur, þótt
hann skildi ekki hvers vegna.
Hann fylgdi gimsteina salanum rólega inn
í skrifstofu hans; hann var eiginlega ekki
hræddur heldur miklu fremur órólegur er Mar-
tin læsti hurðinni og dró fram stól og bauð Pétri
sæti.
“Þér óskið að heyra sannleikann, herra lög-
maður?” spurði hann.
“Sannleikann, auðvitað. En hvað eigið þér
við með því?”
“Gott er það. Sannleikurinn er sá, að hing-
að kom kona í gær og bað okkur um að lána sér
1500 pund út á perlur, sem svara til þeirra
skrautgripa, er þér hafið lýst. Eg er ekki í nein -
um vafa um að þetta var kortan yðar. Eg og fé-
lagi minn féllum í stafi yfir fegurð perlanna, og
buðum henni háa fjárupphæð fyrir þær, ef hún
, vildi selja okkur þær; en hún hafnaði boðinu
nema með því móti, að við sýndum ekki perl-
urnar í búðarglugga okkar. Þessu gátum við
ekki lofað, og fór hún þá héðan og tók með sér
perlurnar. Hitt, hvað af þeim varð, segir hún
yður sjálf. Hreinskilnislega sagt, Mr. Ballar, þá
viljum við helzt alls ekki verða bendlaðir við
þetta mál.”
Bállar fór út úr búðinni mállaus af skelf-
ingu. Hann gat ekki í margar mínútur áttað
sig á þessum hræðilegu atriðum, sem fyrir höfðu
komið. Magga — hún Magga hans, hin virðu-
lega kona, sem hann elskaði. En hann áttaði
sig brátt. Hann var maður með stálsettum vilja,
og enda þorði hann varla að hugsa til hvað fyrir
hafði komið.
Hann lét aka sér til skrifstofunnar, og var
þegar þar var komið, jafn ástúðlegur og kurteis
við alla og hann var vanur. Hann fór fljótlega
yfir öll þau minnisblöð, sem yngri félagi hans
hafði lagt á skrifborð hans, fór síðan til réttar-
salsins, þar sem hann var verjandi í máli einu,
er átti að koma fyrir þennan morgun.
Mlálið kom fyrir kl. hálf tólf. Réttarsalur-
inn var troðfullur. Pétur hélt ræðu til varnar
skjólstæðing sínum, sem var svo vel flutt og
sannfærandi, að einn áheyrendanna sagði, að
bezt væri fyrir mótstöðumanninn að fara heim
og leggja sig fyrir. Ræða hans endaði með svo
sterkri röksemdaleiðslu, að salurinn dundi við
af lófaklappi er Pétur settist í sæti sitt.
Aldrei hafði Ballar talað eins máttuglega og
í þetta skiftið. Hann vann málið og fór úr rétt-
arsalnum í kringum klukkan þrjú, mjög þreytt-
ur og hugsaði mjög lítið um sigur sinn, og alt
það hrós, sem hann hafði hlotið, einkum frá
stéttarbræðrum sínum.
Hann fór heim á skrifstofu sína, þar sem
hann settist, þreyttur og dapur. Alt í einu cíatt
honum eitt í hug. Hann skrifaði Mr. Hammond
°g lagði inn í bréfið 100 punda ávísun, sem átti
að borga fyrir stuld Ralphs, ef hann yrði sann-
ur að sök.
Hann ók svo heim til sín og hugsaði miklu
meira um Ralph en konuna sína. Hvað átti
hann að gera fyrir þennan óvandaða og ónýta
strák. Ballar var alt of mikill mannþekkjari til
þess að hafa ekki fyrir löngu síðan sannfærst
um, að Ralph var letingi, nautnasjúkur og óá-
reiðanlegur í hverri grein. Hann hafði gert alt,
sem fullorðinn maður gat gert fyrir slíkt ung-
menni, en í hvert skifti og þeir sáust, duldist
Ballar það ekki, að Ralph fór hríð versnandi.
Það var líka aðeins vegna móður hans, að Ball-
ar leið hann á heimili sínu. Er hann ók heim
til sin> sá hann greinilega hvdð hann yrði neydd-
ur að gera. Það var engin önnur leið. Sheila
og Ralph máttu ekki sjást framar. Ungur mað-
ur, sem hafði hagað sér eins og Ralþh hafði
gert, varð að fara alveg í burtu áður en Sheila
kæmi heim. Hann varð að fara af landi burt.
Ballar ákvað'að gefa honum fjárhupphæð,
sjá um að hann kæmist um borð í skip, sem
sigldi til fjarlægs lands, og koma honum í skiln-
ing um, að hann mætti ekki vænta neins styrks
framar fra honum eða moður sinni. Þegar hann
nálgaðist heimlii sitt mundi hann fyrst eftir
perlunum, og hin undarlega kuldalega fram-
koma Martins stóð skýfr fyrir hugskotssjónum
hans. Hvað gat þetta þýtt? Með sjálfum sér
var hann þakklátur fyrir, að Sheila var ennþá
í skólanum og vissi ekkert um alt það uppnám,
sem hugur hans var í, og hlaut að trufla sam-
búðina á Sólheimum.
En Mrs. Ballar hafði strax og maður henn-
ar var farinn, sezt niður og skrifað Kruger i
Bloemfontein og beðið hann að senda sér 3000
pund, því að kostnaðurinn við að koma Sheilu
inn í samkvæmislíf heldra fólksins, mundi a-
reiðanlega kosta 4000 pund. Hún vissi að Krug-
er hafði afhent manni hennar 1000 pund í þess
um tilgangi.
Hún taldi upp leiguna á sumum þeim hús-
um, sem þau höfðu litið á, og staðhæfði, að unga
stúlkan gæti eigi vakið viðeigandi eftirtekt i
samkvæmislífi höfuðstaðarins nema áður
minstri upphæð yrði bætt við.
Hún vissi mjög vel að hú gæti ekki eytt
meira en 1000 pundum af þessari upphæð a
Sheilu og sjálfa sig. Af þessari upphæð varð
hún að kaupa Sheilu búning, þegar hún yrði
kynt við hirðina, og alla aðra búninga, sem ung
stúlka þarfnast er hún tekur þátt í félagslífi ríka
fólksins. Hana langaði til að biðja um 5000
pund, en þorði það ekki. Hún mundi samt hafa
fé meðal handa. — Maðurinn hennar mundi
gjalda húsaleiguna af 1000 pundunum, sem
hann fékk, og hún gæti borgað okurkarlinum og
fengið aftur perlurnar. Hún ritaði bréfið með
fastri hendi og með ákveðni og dirfsku, sem
annars var henni ólík. Þegar bréfinu var lokið
ritaði hún undir það fult nafn sitt og heimilis-
fang og bað Kruger að senda féð beint til Sól-
heima með póstinum.
Hún fór sjálf með bréfið í póstinn, og
reyndi nú að telja sér trú um, að nú væri hún
komin yfir örðugasta hjallann í þessu máli. En
Margrét Ballar var ekki eins sniðug eins og
aðrar konur í hennar kynslóð.
Æfisögu hennar má segja í fáum orðum.
Hún misti foreldra sína þegar hún var smábarn,
og var alin upp af gamalli, alvarlegri og strang-
trúaðri frænku. Þegar hún var átján ára gömul
var hún hæglát og yndisleg stúlka, án þess að
eiga minsta snefil af lyndisþrótti, og þegar ung-
ur maður einn, George Dale að nafni, varð ást-
fanginn í henni og kom henni til að strjúka í
burtu með sér og giftast sér án vitundar og vilja
frænku hennar, þá gerði hún það tafarlaust.
Mrs. Dale, frænka Margrétar, varð svo reið
að hún neitaði að hafa nokkuð saman við hana
að sælda framar. Hún dó tveim árum síðar, og
ánafnaði Margrétu 5000 pund, en þessum arfi
fylgdu þau ákvæði, að hún sjálf, en hvorfd mað-
ur né barn mætti eyða fénu meðan hún lifði.
George Dale reyndist alt annar maður en
Margrét hafði ætlað hann vera. Hann var kaup-
hallarsnápur og lifað af sporslum þeim, sem
hann gat snapað þar, auk arfs Margrétar, eða
réttara sakt rentunum af arfinum. Hann tók
þátt í veiðreiðum og hálsbraut sig einu sinni
við þær íþróttir. Þá var sonur hans tveggja ára
gamall.
Margrét sá innilega eftir honum, en það
var fyrst í síðara hjónabandinu, sem hún kynt-
ist sannri hamingju.
★ ★ ★
1 fyrsta skiftið í hjónabandinu, kom hinn
nafnfrægi hæstaréttar lögmaður heim með
hnyklaðar brýr og hugann sorgmæddan. Hann
hvorki heilsaði henni með handabandi eða kossi-
Mrs. Ballar lá nú ekki á legubekknum eins og
daginn áður. Hún var klædd fínum búningi og
tók á móti manni sínum méð þeirri blíðu og ást-
úð, sem hún hafði ætíð tekið á móti honum með
því að hún elskaði hann innilega. Þegar hún sa
svip hans, mintist hún allra áranna, sem hann
hafði verið henni ástrkur eiginmaður, og hún
spurði sjálfa sig að hvort þetta væri alt breytt
nú.
Þótt hún væir haldin óljósum ótta, þá grun-
aði hana samt ekki hversu hætt hún stóð. Hún
talaði eins glaðlega og hún gat, og lézt ekki taka
eftir því hve hann var þurlegur.
“Hvernig gengur þér með málið, Pétur?”
spurði hún. “Eg hefi í allan dag verið að hugsa
til þess og þín, elskan mín.”
Er hún sagði “elskan mín”, hrökk hann frá
henni eins og hann hefði verið bitinn af snák.
Honum virtist að nú fyrst, á öllum þessum ár-
um, sæi hann hana eins og hún var raun og
veru. “Þau eru hvort eftir öðru, móðirin og
sonur hennar,” hugsaði hann.
“Hvað gengur að þér, Pétur?” spurði hún.
“Hefir eitthvað ilt komið fyrir?”
“Já, mjög ilt.”
“Svo þú hefir þá tapað málinu, sem þ11
varst að verja? Æ, aumingja, aumingja-----
Hún komst ekki lengra, því hann reis úr
sæti sínu og rétti út hendina valdsmannslega og
ógnandi:
Eg hefi unnið málið, Margrét, en annað
hefir farið illa — og um það verð eg að tala við
Þig, og það undir eins. Sonur þinn Ralph var
rekinn burtu frá Cambridge fyrir nokkrum
vikum síðan. Nú hefir hann mist þá stöðu, sem
eg útvegaði honum. Og veistu hvers vegna?
Af því að hann er grunaður um að hafa stolið
100 pundum frá félaginu, sem hann vann fyrir.
“Æ, Pétur, æ,” hljóðaði Margrét upp yfir
sig, æ> vesalings, vesalings drengurinn minn •
Hún hneig niður á hnén og fór að gráta.