Heimskringla - 16.04.1947, Blaðsíða 5

WINNIPEG, 16. APRIL 1947
HEIMSERINGLA
5. SH
að léta menn ganga góðs á mis,
sem gaddlhesta á þorra.
Og naga sollin sinustrá,
sildum út með tröðum,
meðan ýmsir aðrir sjá,
enga þurð í hlöðum.
Eitt er víst, að aldrei jöfn,
eru lokin ferða:
Nokkrir góða hitta höfn,
hinir úti verða.
Mörg voru orð þín meitlað stál
móður í skapi þungu.
Ljóðstafir og ljúflingsmál
lágu þér samt á tungu.
aður óþektur ágóði
HJÁ CITY HYDRO
—
Áður óþektan nettó ágóða sem
nemur $1,001,041.84 sýnir City
Hydro ársskýrslan fyrir árið
1946, og sem er $246,000 hærri i
heldur en árið 1945. Þetta er
mesti arður sem fyrirtækinu
hefir hlotnast í þau 35 ár sem
'það hefir verið starfrækt. Inn-
tektir hækkuðu $340,000 og út-
gjöld $94,000 samanborið við
árið 1945.
Samkvæmt ársskýrslunni hafa
eignir þeSsa fyrirtækis, sem
Winnipeg borgarar eiga, hækk-
að um nær því tvær miljónir
dollara og eru þær $31,702,450.-
73, vegna Slave Falls rafur-
magns stöðvarinnar. Samt sem
'áður er skuldin nú á móti öllum
þessum eignum aðeins $9,269,-
142.81.
Stækkun City Hydro Slave
Falls aflstöðvanna að bæta við
48,000 hestöflum var byrjað
1945. Verkið gengur vel, þrátt
fyrir vöntun á nauðsynlegu efni,
og er búist við að því verði lokið
á þessu ári.
Tvær viðauka 12,000 hestafla
vélar hafa þegar verið settar á
laggirnar, og tvær í viðbót munu
verða fullgerðar á þessu ári.
A.
Merkis- og athafnamaðurinn
Kristján Jónsson frá Sveinatungu
ur fyrir fegurð sína, svo að rík- um séra Charles Ramshaw, og
isfólk og stórmenni víðsvegar séra Sveinbirni S. Ólafsson, ætt-
um Bandríkin velja þar hinnsta uðum af Akranesi, er báðir
hvílustað ástvinum sínum. fluttu fögur kveðjumál, sæm-
Er það afrek Kristjáns, að andi minningu hins aldurhnigna
hann breytti óræktarlandi hins afreks- og drengskaparmanns.
| upprunalega umhverfis í þenn- j yig hlið hinnar ágætu konu
an sannkallaða skrúðgarð, sem sinnar hvílir hann í grafreitn-
! prýddur er blómum hvarvetna, um fagra> sem hann hafði varið
| “innan fagurlimaðra trjáganga”.1 aefinni til að fegra og prýða.
l'Hefir Kristján með þeirri starf-; Mieð starfi sínu þar gerði hann
semi sinni reist sér hinn glæsi- 'hvorttveggja í senn: — að yrkja
legasta og varanlegasta miijnis-j jörðina og yrkja fagurt og svip-
| varða, svo að margur myndi sér mikið æfiijóð sitt.
j slíkan kjósa að dagslokum. Ber
I grafreiturinn því vitni, að þar
1 hefir smekbvís maður og blóma-
(vinur og trjáræktar ráðið tilhög-
; un allri. Enda getur séra Pétur
I þess í umræddri grein sinni, að Jon Sigurdson Chapter
Kristján hafi hlotið opinlbera Holds Birthday Dinner
viðurkenning fyrir tilraunir, jon Sigurdson chapter I.O.D.
sem hann hafði gert við ræktun g held a dinner meeting Friday,
Richard Beck
FJÆR OG NÆR
LÝÐRÆÐIÐ
á tungu vitringanna
“Ef frelsi og jafnrétti er helzt
ið finna í lýðræðisskipulaginu,
íins og sumir hugsa, þá er raun-
/eruleikann að finna þegar allir
hnstaklingar þjóðfélagsins taka
afnan og sem mestan þátt 'í
itjóminni.” — Aristotel.
“Lýðræði er ekki þvingun að
ofan, heldur miðar það að borg-
arastjórn. Það er ekki póitískt
hugtak, heldur miklu frekar
heimsskoðun og iífsskoðun, sem
stefnir að því, að hver einstakl-
ingur þjóðfélagsins beri virð-
ingu fyrir öðrum einstaklingum.
Lýðræði er boðberi réttlætis.”
Masaryk.
“Lýðræðið stefnir að þÝí, að
ala mannkynið upp og gefa því
frelsi og styrkleiki þess er falinn
í sjálfsvirðingu þess og siðgæð-
ishugmyndum.” Thomas Mann.
“Lýðræðið, eins og það er
fullkomnast, merkir miklu
nieira en aðeins stjórnskipulag.
hað er þjóðfélagsskipulag, sem
snertir samskipti allra þegn-
anna. Það er skipulag, sem stefn-
ir að því, að jafna tækifærum og
ábyrgð í milli allra borgaranna.”
Woodrow Wilson.
Kbna nokkur hringdi á lög-
reglustöðina og bað þá að segja
sér hvenær eitthvað bílslys hefði
Verið. Hún mundi það óglögt,
en hana minti að sorpvagn hefði
°rðið fyrir árekstri. “Hvers
Vegna spyrjið þér um þetta?”
spurði lögreglan. “Eg ætti nú
helst ekki að segja yður það”,
sagði konan vandræðalega, “en
einmitt þennan sama dag slapp
h'ún kisa mín út og mig langar
til að vita hvenær eg megi eiga
v°n á ketlingunum”.
BORGIÐ heimskringlu—
bvi gleymd er goldin sknld
Óðfluga þynnist fylking hinna
útsæknu og ótrauðu íslenzku
frumbyggja hér vestan hafsins,
og þó eigi verði spornað við því
straumfalli iífsins að hinum
mikla ósi, mun mörgum fara
eins og þeim, sem þetta ritar,
að þeir kenni nokkurs klökkva,
er þeir renna augum yfir grisj-
aðan skóg landnámsmanna vorra
og kvenna.
Þannig varð mér innan
brjósts, þegar mér barst fregnin
um það, að góðvinur minn,
merkis- og athafnamaðurinn
Kristján Jónsson frá Sveina-
tungu (Ohis Johnson, eins og
hann var daglega nefndur),
grafreitsvörður í Duluth, Minne-
sota, hefði látist á sjúkrahúsi þar
í borg þ. 12. febrúar 1947. Hann
stóð framarlega í “landnemans
framgjörnu sveit”, í hópi þeirra
manna og kvenna af ættstofni
vorum, sem, sökum atgerfis
síns og mannkosta, hafa gnæft
yfir flatneskju meðalmenskunn-
ar, áunnið sér aðdáun og virð-
ingu samferðasveitarinnar hér-
lendu, og með þeim hætti aukið
veg íslands og Islendinga í Vest-
urheimi. Honum og hans líkum
í flokki frumherja vorra, konum
sem körlum, er það að þakka, að
Örn skáld Arnarson gat með
sanni sagt í tilþrifamiklu ljóða-
bréfi sínu til Vestur-lslendinga:
Sé talið, að við höfum tapað,
að tekið sé þjóðinni blóð,
því fimmtungur fáliðaðs kyn-
stofns
sé falinn með erlendri þjóð,
þá ber þess að geta, sem
græddist:
Það gaf okkar metnaði flug
að fylgjast með landnemans
framsókn
og frétta urn Væringjans dug.
Um hreysti og annað atgerfi
var Kristján vel að heiman bú-
inn í harðsnúna baráttuna á
hinum erlenda vettvangi, sem
beið hans vestan hafsins. Varð
hann og maður gamall, hátt á
riíræðisaldri þá er hann lést, en
hnignað hafði heilsu hans hin
síðari ár, þó að hann héldi ó-
venjulega vel kröftum slínum
og væri mjög unglegur að útliti
fram til hins síðasta. Svo ritar
mér dóttir hans, að hann hafi
verðið svipaðrí þvi að ásýndum
að vera á sjötugsaldri, en kom-
inn fast að rníræðu.
Kristján var fæddur 14. júlí
1858 í Sveitatungu, í Norðurár-
dal í Mýrasýslu, sonur Jón's
Jónssonar, sem lengi bjó í
Sveinatungu og Bœ í Bæjar-
sveit og konu hans Kristánar
Pétursdóttur frá Norðtungu.
Frændi Kristjáns og fornvinur,
séra Pétur Hjálmsson í Marker-
ville, Alberta lýsir þannig upp
vaxtarárum hans og vesturför í
glöggri og prýðilegri grein í
Almanaki Ó. S. Thorgeirssonar
<1924).:
“Saga Kristjóns á ísllandi er
svipuð sögu annara íslenzkra
dalamanna í hans tíð. Skólanám
suðrænna trjátegunda á reitn-
um, og heppnast ákjósanlega, og
at the Homestead, in celebratior.
of the 35th anniversary. Mrs. J.
þekktu þeir ekki, en fyrir Mfið blómarækt.
urðu þeir hverjum háskóanemai ‘Þá er það
mentaðri, eða betur “mentir”,
andlega og líkamlega, af því að
finna sjálfir úrlausn á fyrirliggj-
andi dæmum og verkefnum, og
af stöðugum aflraunum. Um
tvítugt þótti Kristjón skara fram
úr jafnöldrum að harðfengi og
snarræði. Naut og tækifæranna
þar í Sveinatungu, sem sjálf-
kjörinn fylgdarmaður ferða-
manna yfir hina illviðrasömu
Holtavörðuheiði. Það var eitt
sinn, i þorralokin, á leið til sjó-
ar — í ver — að hann óð Hvtító
í Borgarfirði, fyrir þá sök, að
hún þótti óreið og óferjandi af
kraparuðningi og roki. Ekkert
féll honum ver á þeim árum en
bið og kyrrð. Vorið 1885 mun
telur hann fremri öðrum Islend- s Qillies, who is retiring after
ungum vestan hafs i skóg- og fg years as treasurer, was guesl
j of honor. Mrs. B. S. Benson, re-
ötulleik gent) presided.
Following a presentation
einmg
Kristjáns og forsjálni að þakka,
hve félagið, sem grafreitinn á
og starfrækir, er komið á traust- niade to Mrs. Gillies by Mrs. J.
an grundvöll fjárhagslega, enjS. Skaptason, tribute was paid
það stóð í þeim efnum mjögjto her by Mrs. Benson, Mrs. E.
völtum fæti, er hann tók þarjw perryj Mrs. H. F. Dar.ielson,
við verkstjórn og umsjón allnV'\ E A Isfeld and Mrs. H. G.
AUSTURLANDA
ROSfR
Þessi yndislega teg-
und rósa var töpuð til
margra ára, en fanst
svo af hendingu í ein-
um gömlum garði og
nefnd á ensku “Climb-
ing Peony, Climbing
Rose, Double Hardy
Morning Glory” o.s.frv.
Hún deyr á haustin en
sprettur af sömu rót á
vorin. Mjög harðger og
kröftug. Fullvaxnar,
tvíblóma rósir eru ljós
rauðar, 1V2 til 2 þml. í
þvermál, og standa í blóma alt sum-
arið, jafnvei í heitu veðri. Margir
eldri garðyrkjumenn muna þessa
fínu vafningstegund. Við bjóðum
plöntur sem blómstra þetta sumar.
Pantið og sendið borgun núna. Verð-
ur send um sáðningstimann. (Hver
50«) (3 fyrir Sl.25) (tylftin S4.00)
póstfritt.
FRÍ—Vor stóra útsœðisbók fyrir 1947
Enn sú bezta 25
DOMINION SEED HOUSE
Georgetown, Ontario
Henrick9on.
for 35.
En þess ,er þá jafnframt að
minnast, að Guðrún kona hans
var honum hin samhentasta í
öllu starfi hans og lagði sinn
skerf til hagsældar þeirra og vel-
farnaðar.
Framan af árum, um og eftir
aldamótin síðustu, var allstór
hópur Islendinga í Duluth, og blaði yðar?
yar miðstöð þeirra á heimili
Kristjáns og Guðrúnar, enda
Covers were laid
Mentaskólinn á Akureyri,
3. apríl 1947
Ritstjóri Heimskringlu!
Gætuð þér birt eftirfarandi í
sveif þar yfir hlíbýlum andi
hann hafa fest sér jörð til ábúð- sanriíslenzkrar risnu og hjarta-
ar framarlega í Norðurárdal, en hlýrrar alúðar. Fækkaði Islend-
útþráin gerði honum ómögulegt ingum þar í borg þó smásaman
að una því Mfi, því snemma °§ eru nu einir efiir >en
næsta vor sagði hann jörðinni næð Kristjáni er sá maðurinn að sem er se 1 ‘
velli fallinn, er var höfðinginn Ingibjorg Indriðadotitr,
ií þeim hópi, og jafnframt brotið
Okkur undirritaðar langar til
að skrifast á við vestur-íslenzkar
stúlkur eða pilta á aldrinum 16
—18 ára. Æskilegt að mynd
fylgi bréfi. Heimilisfang okkar
til 10. júnií er í Mentaskólanum
á Akureyri, en eftir þann tíma,
lausri, sótti heitmey sína fram
að Fornrihvammi og hélt ásamt
henni vestur um haf 1886. Námu; blað á sögu Islendinga á þeim
þau staðar í Winnipeg, giptust
þar, og þar eða í Norður-Dakota
dvöldu þau til vorsins 1888. Þá
fluttu þau alfarin til Duluth.”
Guðrún kona Kristjáns (dá-j
in - —
slóðum.
Hann var maður íslenzkur
eins og bezt getur, og þau hjón
ibæði, unnendur íslenzkra
l'mennta og þjóðlegra fræða.
Duluth 22. maií 1940) var Sótti hann , AlþingiShatiðma
1930, ásamt dottur sinm og dott-
ur-dóttur, og dvöldu á Islandi
fram í ágústmánuð. Ferðuðust
fædd 4. nóvember 1857 að Ket-
ilsstöðum í Dalasýslu. Foreldr-
ar hennar voru þau Daviíð í
Fornahvammi Bjarnason Dan-
íelssonar frá Þóroddsstöðum og
um æskustöðvar hans í Borgar-
firði og um Suðurland, og þarf
kona hans, Þórdís Jónsdóttir frá!6^ íjölyrða um það, hvert
HlaShamri í Strandasýslu. (Er' yndi honum var að þeirrt he.m-
ætt hennar, og raunar þeirra i “f t.l atthaganna synd. hann
hjóna beggja, rakin „ánar í “k" “ æ‘‘J»r6mnnar Rækt
fyrrnefndri grein séra Péturs, | einmg,1 ,verkl . S,"
pg vísast þangað).
Lindarbrekku, N. Þing., íslandi
Þórný Þórarinsdóttir,
Flatey, Skjálfanda, S.-Þing.,
Islandi
Æskilegt að skrifað sé á ís-
lenzku, en má þó vera á ensku.
Með fyrirfram þökk og von
um birtingu.
Ingibjörg og Þórný
The Junior Ladies Aid of the
First Lutheran Church will hold
their regular meeting in the
church parlors, on Tues. April
22, at 2.30 p.m.
* ★ *
v
Lúterska kirkjan í Selkirk
Sunnudaginn 20. apríl — Ensk
messa kl. 11 f. h. Sunnudaga-
skóli kl. 12 á h. Ensk messa kl.
7 e. h. Allir boðnir velkomnir.
S. Ólafsson
Hermaður: Það er hægt að af-
bera það, að herstjórnin fái okk-
ur vopn í hendur frá fyrri heims-
styrjöld, en eg mótmæli þvi
harðlega að hjúkrunarkonurnar
séu af sama árgangi.
* ★ *
Prestur nokkur var að préd-
ika í geðveikrahæli. Greip þá
skyndilega einn sj úklinganna
fram í fyrir honum og segir:
“Þarf maður endilega
hlusta á þessa dellu?”
Presturinn snéri sér, sár
gramur, að yfirlækninum
spurði:
“Á eg að hætta?”
“Nei, það er óþarfi,” svaraði
læknirinn. “Það bráir aðeins
andartak af þessum manni á sjö
ára fresti.”
að
og
og
Guðrún var gáfuð ágætiskona,
að gjöf heim í sveit sína bóka-
safn sitt, en í því var margt
góðra rita og vandaðra. Þá mun
manni sínum að öllu samboðin hann og hafa reynst örlátur
um mahndóm og höfðingsskap, ^ tryggðavinum sínum, skáldun-
enda var sambúð þeirra hiri ást- j um þiorhimi Bjornarsyni (Þor-
ríkasta og hvíldi heiður blær1 skabít) og K JúMusi, einkum
samræmis og hlyju yfir heimili hinum fyrrnefnda, þó eigi héldi
þeirra. Þau eignuðust fjögur hann þv;i a lofti, því að enginn
börn: Pétur, er dó ungur; Albert var hann auglýsingamaður í
mikið mannsefni, sem dó 17 ára; þeim efnum.
Súsönnu (Susan), vel gefna lNutu þau Krfstján og Guðrún
stúlku, sem dó rumlega twtug; einnig víðtækra og verðskuld-
og Svöfu, hina mestu myndar- aðra vinsælda f Dulutlh-iborg,
konu, sem gift er Carl G. Han- sem gðr meg ýmsum hætjtii,
son, af norskum ættum; eiga meðal annars f hinni fjölmennu
þau eina dóttur, Betty, jer sver og veglegu veizlU) sem Var hald-
sig í ætt um mannvænleik. Þá
m
tilefni af gullbrúðkaupi
lifir Kristján ein systir hans, þeirra; þ 1Q deg 1937 Hin al.
Mrs. Guðný Kaprasíusson, bú- menna þátttakka, gjafirnar níku-
sett hjá dóttur sinni, Mrs. Paiil legu og kveðjurnar morgU) sem
Árnason, að Langruth, Man. Jjcim bárust, var allt vottur þess,
Frá því að þau fluttust til Du- hve djúp ítök þau áttu í hugum
luth, eins og fyr getur, vorið samferðafólksins íslenzkta og
1888, áttu þau Kristján og Guð- hérlenda.
rún heima þar\í borg. Haustið
Og nú, er þau hjónin eru bæði
1888 varð hann starfsmaður við ,horfin sjónum af hérvistarsvið-
inu, verður oss vinum þeirra um
annað fram minnisstæð mann-
dómslund þeirra og höifðings-
skap, vinfesta þeirra og frábær
gestrisni. Þeim rúnum er minn-
ing þeirra letruð í hugum vor,
og af henni stafar birtu og hlýju.
Jarðarför Kristjáns fór fram í
Duluth með miklum virðuleik
og að viðstöddu fjölmenni laug-
ardaginn þ. 15. febrúar. Hann
var jarðsunginn af aldavini slín-
“Forest Hill” grafreitinn, og
tveim árum síðar umsjónarmað-
ur hans. Skipaði hann þá stöðu
samfleytt í 50 ár, eða fram til
ársins 1940, er hann lét aff starf-
inu fyrir aldurs sakir. Þegar
hann tók við umsjón grafreits-
ins, var þar allt í órækt, en með
atorku sinni, framsýni og fegurð-
arnæmleik tókst honum að gera
grafreitinn þannig úr garði, að
hiann er löngu orðinn landfræg-
SIGURVEGARAR 1 ALÞJÓÐASAMKEPNI — Tveir frá
Manitoba, einn frá Alberta og einn frá Saskatchewan, voru
þeir er sigur báru úr býtum í $25,000 National Barley sam-
kepninni, er Brewing og Malting Industries of Canada stóð
fyrir. Á vetrar sýningunni, er haldin var í Brandon, Man., 1.
apríl afhenti landbúnaðarráðherra Canada, James G. Gardiner
(stendur til vinstri að ofan), þessum fjórum keppinautum
verðlaun þau er þeir hlutu. Sá sem hæstu verðlaun fékk var
George G. Elias (er til hægri að ofan) frá Haskett, Man., og vun
leið sæmdur naffribót fyrir að hafa framleitt það bezta malt-
bygg er ræktað var hér í landi árið 1946. Mr. EMas hlaut sem
fyrstu verðlaun $1,000 banhaávísun. Hans bygg, sem var
vagnhlass, var selt til UNNRA og sent til Albaníu frá Winkl-
er, Man., 22. febrúar. Hinir þrír Sigurvegararnir eru frá
vinstri til hægri að neðan: George W. Johnson, Sylvan Lake,
Alta., næstur Mr. Elias að verðlaunum með $500; Donald
Bradley, Portage la Prairie, $300; og John A. Wylie, Norquay,
Sask., $200.