Heimskringla - 14.05.1947, Qupperneq 7

WINNIPEG, 14. MAl 1947
HEIMSKRINGLA
7. SIÐA
G JÖRBREYTING
á grundvallartaiiðum
mannlífsins á næstu
10 árum
Tækniráðunautur enska —
blaðsins Daily Mail, John Lang-
hon, ræðir í eftirfarandi grein
nokkrar leiðir, sem mennimir
geta farið til þess að öðlast orku-
gjafa í stað kola og olíuforða
heimsins, sem nú er senn á
þrotum.
Hvað mundi koma fyrir, ef
vúsindin uppgötvuðu og gerðu
kunnugt, að eftir 10 ár, eða í
janúar 1957, mundi jörðin
springa í loft upp eða verða ó-
byggileg? Getið þið ekki gert
ykkur í hugarlund, hvernig allir
vísindamenn heimsins myndu
stríða dag og nótt, til þess að
reyna að finna ráð til þess að
afstýra ógæfunni eða útbúa
flugfar, sem gæti flutt allt mann-
kynið yfir á annan hnött? Hald-
ið þið ekki að rifist mundi verða
um sáðustu sætin í eld flugunni?
Og nú byrjun ársins 1947, er
það staðreynd að vásindin hafa
gert þessa uppgötvun. Ef til vill
er kveðið fullsterkt að orði, en
samt er þetta ekki svo fjarri
sanni. Það er best fyrir okkur
að vera raunsæ og horfast í augu
við þær staðreyndir, að næstu
10 árin munu hafa í för með sér
gjörbreytingu á grundvallaratr-
iðum mannlífsins á þessum
hnetti. Flestum fróðum mönn-
um kemur saman um, að við
erum að verða búnir að eyða
birgðum okkar af nauðsynleg-
ustu orkugjöfunum eða kola- og
oiíubirgðum okkar.
Síðustu mannsaldrana höfum
við brennt oMu- og kolamagni,
sem miljónir ára hefir þurft til
þess að myndast. Þetta er hinn
samsparaði orkuhöfuðstóll hnatt-
ar okkar, sem við höfum sól-
undað þannig, að nú er aðeins
eftir örMtið magn, sem við mun-
um éta upp næstu árin.
Ef við viljum gera okkur
grein fyrir gangi heimsstjórn-
málanna næstu 10 árin, þá skul-
um við gleyma Molotov, Bevin
og öðrum stjórnmálaleiðtogum
stórveldanna og muna aðeins
eftir kolum, oMu og úranium og
iþví, að birgðir þessa eldsneytis
Og orkugjafa eru á þrotum.
Bæði í Englandi og Ameríku
eru kolanámurnar að tæmaSt og
innan skamms tíma mun einnig
svo fara í öðrum löndum. Sem
afleiðing af þessu hefir iðnaður-
inn í vaxandi mæli notað oMu í
stað kola, en olíubirgðarnar eru
einnig á þrotum.
í>að er nú svo komið að breska
samveltfið getur ekki lengur full-
nægt olíuþörf sinni, nema með
innflutningi frá Bandaríkjunum.
En Bandaríkja mönnum er það
fullkomlega ljóst, að í mjög ná-
inni> framtíð geta þeir ekki einu
' sinni fullnægt eigin oMuþörf frá synthesu” til framleiðslu á viss- !
oMulindum sínum. um efnum.
Þetta hefir orðið til þess að Mönnum hefir dottið í hug, |
olíuréttindi og réttindi til þess að með því að fylla stóra geyma
að leggja oMuleiðslur hafa orðið|með efnablöndu, sem hefði hina
mjög eftirsótt í Persíu og ann- sömu photosynthesisku” hæfi-i
j arsstaðar í Asíu og einkum af leika eins og grænublöð jurt- j
ensk-amerlískum fyrirtækjum. | anna (eða réttara sagt: grænu-!
Sovét-Rússlánd vantar auk'l«>rn blaðanna), þá gætu mennj
sinnar eigin framleiðslu 15 millj- beislað orku sólarinnar, sem svo
ónir smálesta af oMu á ári til! naætrti hagnýta á ýmsan hátt.:
! þess að geta framkvæmt fimm j Tækist þetta, þá hefðum við
j ára áætlunina nýju. Þetta hefir, nægilegan orkuforða nokkrar
orðið til þess að Rússar reka nú milljónir ára enn.
harðsvíraða utanríkispolitlík tilj Nú í ársbyrjun 1947 er stjórn-
íþess að geta einnig krækt sér í málamönnum, vísindamönnum
Professional and Business
—.......Directory ——
INNKÖLLUNARMENN HEIMSKRINGLU
Reykjavík
A ÍSLANDI
—Björn Guðmundsson, Reynimel 52
' ICANADA
Amaranth, Man------v-------------Mrs. Marg. Kjartansson
Arnes, Man-------------Sumarliði J. Kardal, Hnausa, Man.
Árborg, Man.............................G. O. Einarsson
Baldur, Man______________ __________________O. Anderson
Belmont, Man................................G. J. Oleson
Bredenbury, Sask—-Halldór B. Johnson, Churchbridge, Sask.
Churchbridge, Sask------------------Jlalldór B. Johnson
Cypress River, Man.....................Guðm. Sveinsson
Dafoe, Sask--------------O. O. Magnússon, Wynyard, Sask.
Elfros, Sask................._.„Mrs. J. H. Goodmundson
Eriksdale, Man.........................„.ólafur Hallsson
Fishing Lake, Sask-----------Róam. Árnason, Leslie, Sask.
Flin Flon, Man-----------------------------------Magnús Magnússon
Foam Lake, Sask-------------Rósm. Ámason, Leslie, Sask.
Gimli, Man...............................K. Kjernested
Geysir, Man.---------------------------G. B. Jóhannson
Glenboro, Man...............................G. J. Oleson
Hayland, Man.......................... Sig. B. Helgason
Hecla, Man...........................Jóthann K. Johnson
Hnausa, Man............................„.Gestur S. Vídal
Innisfaií, Alta________Ófeigur Sigurðsson, Red Deer, Alta.
Kandahar, Sask-----------O. O. Magnússon, Wynyard, Sask.
Keewatin, Ont..........................Bjarni Sveinsson
Langruth, Man---------------------------Böðvar Jónsson
Leslie, Sask..........................Th. Guðmundsson
Lundar, Man................................D. J. Líndal
Markerville, Alta_____Ófeigur Sigurðsson, Red Deer, Alta.
Morden, Man__________________________Thorst. J. Gíslason
Mozart, Sask.............................Thor Ásgeirsson
Narrows, Man_________________S. Sigfússon, Oakview, Man.
Oak Point, Man.........................Mrs. L. S. Taylor
Oakview, Man-------------------------------S. Sigfússon
Otto, Man..-------------..Jijörtur Josephson, Lundar, Man.
Piney, Man..................................S. V. Eyford
Red Deer, Alta-----------------------Ófeigur Sigurðsson
Riverton, Man..........................Einar A. Johnson
Reykjavík, Man________________________...Ingim. Ólafsson
Selkirk, Man_________________________Mrs. J. E. Erickson
Silver Bay, Man..........................Hallur Hallson
Steep Rock, Man............................Fred Snædal
Stony Hill, Man----------Hjörtur Josephson, Lundar, Man.
Swan River, Man______________________Chris Guðmundsson
Tantallon, Sask____________________~....Árni S. Árnason
Thornhill, Man______-___Thorst. J. Gíslason, Morden, Man.
Víðir, Man___________________Aug. Einarsson, Árborg, Man.
Vancouver, B. C_
olíuréttindi í Persíu og annars-
staðar í Asiíu.
Kola og olíuöldin er á förum
og við erum að halda inn í úr-
aniíumöldin^.
Minsta kosti sex þjóðir á-
tforma að senda leiðangra tii
Suðurheimskautslandanna. En
rnenn gera sér vonir um, að und-
ir jökulbreiðu þessa stóra megin-
lands leynist ekki aðeins kola-
birgðir heldur einnig kjárn orku-
hráefnið úraníum.
Bretland, Bandaríkin og Rúss-
land eru ‘‘hinir þrír stóru” í al-
heimsstjórnmálunum, en fregn-
ir áf mörgæsum á ísbjörgum
suðurheimskautsins og fréttir af
Persunum í eyðimerkurtjald-
búðum sínum munu í vaxandi
mæli fylla forsíður heimsblað-
anna.
Hitt er svo annað mál, að
mannkynið hefir enn ekki get-
að komið sér saman um, að hvað
miklu leyti skuli nota úrariíum
í friðsamlegum tilgangi, sem
eldsneyti og orkugjafa, eða hvort
skuli nota það sem sprengjuefni
í styrjöld um síðustu leyfar kola
og ölíuforða heimsinS. En þótt
náist samkomulag um þetta atr-
iði, þá fæst ekki nema gálga-
frestur, því að úrariíumforðan-
um eru einnig takmörk sett.
Það markmið, sem sérhver
vísindamaður, er fæst við þessa
hluti, keppir að, er að finna upp
einihverja aðferð, sem mannkyn-
ið gæti notað til þess að hagnýta
orku til nauðsynja sinna, án þess
að ganga um of á orkulindir
jarðarinnar.
Það er almennt álitið, að um
aðeins tvær leiðir sé að velja.
Önnur er sú að komast að raun
um, hvernig orkuvinnsla sólar-
og öllum athafnamönnum um
allan heim ljós sú staðreynd, að
rannsóknir á þessu viðfangsefni
eru mikið meira áríðandi, held-
ur en hugleiðingar um, hvernig
nota beri kjarnorkuna.
Menn vænta þess, að viður-
kenning á þessari nauðsyn, verði
til þess dð þjóðirnar öðlist vilja
til að vinna saman að lausn
þessa vandamáls, en vísinda-
mennirnir verði ekki andstæð-
ingar í óyfirlýstri styrjöld.
—Mbl. 6. marz
Omcit Pbomi Ras. Phoiti
94 762 72 409
Dr. L. A. Sigurdson
116 MEDICAL ARTS BLDG.
Office hours by appointment

ALÞINGI MINNIST
KRISTJÁNS KONUNGS X
Fundur var boðaður í samein-
uðu Alþingi kl. 1.80 miðdegis í
gær. Á dagskrá var: Forseti flyt-
ur minningar orð um Kristján;
konung hinn X.
Allir alþingismenn og ráð-
herrar voru mættir. Einnig voru
viðstaddir sendiherrar og ræð-
ismenn erlenda ríkja og ýmsir
emlbættismenn landsins.
Er forseti s. þ., Jón Pálmason
lýsti dagskránni risu þingmenn
úr sætum og hlýddu standandi
á minningarræðu hans. Foorseti
mælti á þessa leið:
‘‘Kristján hinn tíundi, kon-
ungur Dana, er látinn eftir 35
ára rókisstjórn. Hann var jafn-
framt konungur Islands, hinn
síðasti konungur þess, frá 1912,
er hann settist að völdum til
1944, er íslenzka lýðveldið var
stofnað, eða í 32 ár, þó að kon-
ungsvaldið væri ekki í hans
böndum hin fjögur síðustu árin
af þeim tíma, eins og alþjóð er
kunnugt.
Þessi góði lýðstj órnarkonung7
ur mun jafnan verða Islending-
innar á sér stað. En hún geislarjum minnisstæður. Undir stjórn
út í geyminn óhemju orkumagni hans fengum vér fullveldi
sem verður til við það að efni
breytist í orku. Svona hefir það
landsins viðurkennt, og var þá
ísland sérstaklega tekið upp í
gengið í milljónir ára og mun heiti konungs. Á ríkisstjórnar-
það eftir öllum líkum að dæma
ganga í milljónir ára í viðibót.
Þær aðstæður, sem gera það
árum hans hafa með vaxandi
sjálfstrausti þjóðarinnar orðið
hér meiri framfarir en á nokkru
kleift, að efnl breytist í orku,jöðru tímabil í sögu vorri. Vér
eru hinn afskaplegi hiti og þrýst-! erum þess minnugir, að Kristj-
ingur, sem ríkir í sólinni. Vás- án konungur lagði mikla rækt,
indamönnum hefir heppnast að við Islendinga, heimsótti landið
skyggnast inn í leyndardóm sól- fjórum sinnum, bar velvildar-
arinnar, og haf a þeir uppgötvað hug til lands og þjóðar og kynnt
að Menson-agnirnar eru nauð- ist hér hverjum manni vel. Þó
---Mrs. Anna Harvey, 4487 Quebec, St.
Wapah, Man______________Ingim. Ólafsson, Reykjavík, Man.
Winnipeg_____S. S. Anderson, 800 Lipton St. Winnipeg, Man.
Winnipegosis, Man............................S. Oltver
Wynyard, Sask..........................O. O. Magnússon
I BANDARÍKJUNUM
Akra, N. D_____________Bjöm Stevenson, Akra P.O., N. D.
Bantry, N. Dak_____________E. J. Breiðfjörð, Upham, N. D.
Bellingham, Wash.~~Mrs. John W. Johnson, 2717 Kulshan St.
Blaine, WaSh-------.,—............Magnús Thordarson
Cavalier, N. D______I—Bjöm Stevenson, Akra P.O., N. D.
Crystal, N. D_____C. Indriðason, Mountain P.O., N. D.
Edinburg, N. D----C. Indriðason, Mountain P.O., N. D.
Gardar, N. D------C. Indriðason, Mountain P.O., N. D.
Grafton, N. D-----C. Indriðason, Mountain P.O., N. D.
Hallson, N. D.----------Björn Stevenson, Akra P.O., N. D.
Hensel, N. D__________C. Indriðason, Mountain P.O., N. D.
Ivanhoe, Minn--------Miss C. V. Dalmann, Minneota, Minn.
Milton, N. Dak............................_S. Goodman
Minneota, Minn.....................Miss C. V. Dalmann
Mountain, N. D________C. Indriðason, Mountain P.O., N. D.
National City, Calif_____-John S. Laxdal, 736 E. 24th St
Point Roberts, Wash......................Ásta Norman
Seattle, 7 Wash_______J. J. Middal, 6522 Dibbie Ave., N.W.
Upham, N. Dak--------------------------E. J. Breiðf jörð
The Viking PresS Ltd.
Winnipeg Manitoba
sýnlegar til þess að orkumyndun
að skilnaður íslendinga við Dani
geti átt sér stað. Þeir hafa einnig' yrði, fyrir rás viðburðanna, með
komist að raun um, að nánari
þekkingu á eðli Menson-agn-
anna er hægt að öðlast með rann-
sóknum á hinum svokölluðu
“kosmik”- geislum.
öðrum hætti en hann hefði kos-
ið, þá sýndi hann þó á úrslita-
stundu með heillaskeyti sínu til
Alþingis og íslenzku þjóðafinn-
ar, á Þingvöllum 17. júnií 1944,
RúSsneskir vísindamenn eru! lýðræðishug sinn gagnvart ein-
að byggja í Kákasusfjöllunum huga vilja íslendinga.
geysimiklar rannsóknarstöðvar, j Kristján konungur tíundi var
ætlaðar til þess að athuga þessi sá þjóðhöfðingi, sem dönsku
atriði. Breskir vísindamenn hafa þjóðinni hefur þótt vænst um
einnig fengið háar f járupphæðir J og ógleymanlegur mun verða í
sem á að verja til smíði nýrra' sögu hennar, ekki sást vegna
tækja, er eiga að notast í sama karlmennsku þeirrar og stað-
augnamiði. Það er álitið að mjög festu, sem hann sýndi í rauhurn
auðvelt sé að rannsaka “kosmik”! Iþjóðarinnar á styrjaldarárun-
geislana við Suðurheimskautið.1 um.
Það er einnig vegna áhuga áj Alþingi íslendinga minnist
“kosmik”-geislarannsóknum, að hins látna konungs með virðingu
danska sérfræðingnum, Dr. Niels' og þökk og vottar ástvinum hans
Arley, hefir verið boðið tii og dönsku þjóðinni innilega
Bandaríkjanna, en hann er sam- samúð”.
starfsmaður Niels Bohrs.
Stutt þögn var að lokinni
Hin leiðin til þess að a'fla orku ræðu forseta, en þvínæst sleit
gjafa og koma með því í veg fyr- hann fundi. Athöfn þessi var öll
ir algert hrun, þegar orkulindir hin virðulegasta. — Var henni
heimsins tæmast, er sú að beisla j útvarpað. Deildarfundir voru af-
sólarorkuna á svipaðan hátt og boðaðir í gær. —Mbl. 22. apríl
jurtirnar gera. En þær geta hag-
nýtt orku sólarinnar með til-
styrk hinnar svokölluðu “Phæto-
Dr. S. J. Jóhannesson
215 RUBY ST.
Belnt suður aí Banning
Talaimi 30 377
VlStalstímt kl. 3—5 e.h.
J. J. Swanson & Co. Ltd.
REALTORS
Rental. Inrurance and Financial
Agenti
Sími 97 538
308 AVENTJE BLDG.—Wlnnlpeg
THE WATCH SHOP
CARL K. THORLAKSON
Dianvxid and Weddlng Rlngs
Agent for Bulova WaÆchee
Marrlage Licenses Issued
899 8ARGENT AVE
H. HALDORSON
BUILDER
23 Music and Arts Studios
Broadway and Carlton
Phone 93 055
Winnipeg, Canada
CANADIAN FISH
PRODUCERS, LTD.
J. H. Page, Managing Director
Wholesale Dlstributors of
Frecb and Frozen Fish
311 CHAMBERS ST.
Office Phone 26 328
Res. Phone 73 917
ÁSGEIRSON’S PAINTS,
WALLPAPERAND
HARDWARE
698 SARGENT AVENUE
Winnipeg, Man.
Telephone 34 322
THE
BUSINESS CLINIC
specialize in aiding the smaller
business man to keep adequate
records and prepare Income
Tax Returns.
ANNA LARUSSON
508 Mclntyre Blk. Ph. 97 130
A. SAEDAL
PAINTER & DECORATOR
★
Phone 93 990
★
Suite 1 Monterey Apts.
45 Carlton St., Winnipeg
r ' • •
rra vmi
BORGIÐ HEIMSKRINGLU—
því gleymd er goldin sknld
PRINCESS
MESSENGER SERVICE
ViS flytjum kistur og töskur,
búsgögn úr smcerri íbúðum
og húsmuni af öllu tœi.
58 ALBERT ST. — WINNIPEG
Simi 25 888
C. A. Johnson, Mgr.
WINDATT COAL
Co. Limited
Established 1898
307 SMITH STREET
Office Phone 97 404
Yard Phone 28 745
DR. A. V. JOHNSON
DENTIST
iO* Somerset Bldg.
Office 97 932 Res. 202 398
ANDREWS, ANDREWS,
THORVALDSON &
EGGERTSON
Lögfrœðingar
Bank of Nova Scotia Bldg
Portage og Garry St.
Sími 98 291
DRS. H. R. and H. W.
TWEED
Tannlœknar
406 TORONTO GEN. TRUSTS
n ti oUILDING
Cor. Portage Ave. og Smith St.
PHONE 96 952 WINNIPEG
H. J. PALMASON & Co.
Chartered Accountants
1103 McARTHUR BLDG.
PHONE 94 358
Rovatzos Floral Shop
253 Notre Dame Ave., Phone 27 989
Fresh Cut Flowers Dally.
Plants ln Season
We apeclallze in Weddlng & Coneert
Bouquerts & Funeral Deelgns
Icetandic spoken
A. S. BARDAL
selur llkkistur og annast um útfar-
lr. Allur útbúnaður sá bestl.
Eunfremur selur hann aVLskonar
nUnnisoarda og legsteina.
843 SHERBROOKE ST.
Phons 27 324 Winnipeg
Union Loan & Investment
COMPANY
Rental, Insurance and Financial
Agents
Slmi 95 061
510 Toronto General Trusts Bldg.
GUNDRY-PYMORE Ltd.
British Quality - Fish Netting
60 Victoria St., Winnipeg, Man.
Phone 98 211
Manager: T. R. THORVALDSON
Your Patronage Will Be
Appreciated
Halldór Sigurðsson
Contractor & Builder
★
594 Alverstone St., Winnipeg
Sími 33 038
FINKLEMAN
OPTOMETRISTS
and
OPTICIANS
KENSINGTON BLDG.,
275 Portage Ave. Winnlpo*
PHONE 93 942
DR. CHARLES R. OKE
TANNLÆKNIR
404 Toronto Gen. Trust Bldg.
283 Portage Ave., Winnipeg
Phone 94 908
'jörnson's
IQKSTORE)
’tl'LHlM

TBS
Awe_ Wlanipeg,