Heimskringla - 03.09.1947, Side 7

WINNIPEG, 3. SEPT. 1947
7. SIÐA
MINNI LANDNEMANNA
Frh. frá 3. bls.
stjórn höfðu sameiginlega aug-
lýst eftir lækni. Eg skrapp vest-
ur þangað, til tals við nefndar-
mennina og til að vita hvemig
mér litist á þá og þeim á mig.
Strax og eg kom af lestinni,
hafði eg upp á bæjarstjóranum,
og eftir tvo táma var hann búinn
að hóa saman öllum bæjar og
sveitarráðsmönnum, að undan-
teknum tveimur, sem bjuggu
langt út í sveit. Mér var boðið á
fund með þessum mönnum, sem
þektu mig ekki frá manninum í
tunglinu. Eftir tæpa klukku-
stund var samningur milli mín
og þessara ókunnu manna und-
irritaður.
Sáðar eftir að hafa kynst
þeim, spurði eg þá, þvá þeir
hefðu ráðið mig svona í hasti,
án þess að vita nokkur deili á
mér, og hafa þó í höndunum
tvær skriflegar umsóknir frá
öðrum læknum. Svarið var, að
þeir hefðu gengið úr skugga um,
að eg væri íslendingur, og að
betri meðmæli kærðu þeir sig
ekki um. Enginn þessara nefnd-
armanna var Skandinavi. Eng-
inn þeirra las Lögberg né Heims-
kringlu. Um Icelandic Canadian
var ekki að tala. Það rit var þá
ekki til. En íslenzkir landnem-
ar höfðu búið hér og þar á víð og
dreif um álfuna og tvö ung-
menni af áslenzkum ættum
höfðu kynt sig þessum mönnum.
Þeirra orðstír, en ekki sjálfhóls-
gjálfur official þjóðrækni, kom
mér þarna að liði.
1 þessu héraði starfaði eg svo í
rúm sextán ár, og stundaði
sjúklinga af fimtán mismunandi
þjóðflokkum. Af viðkynning
minni við það fólk, sannfærðist
eg um, að allur þjóðernisremb-
ingur er jafn hættulegur eins
og hann er heimskulegur. Eg
minnist þess líka, að Halldór afi
minn, á Halldórsstöðum og Sig-
fús í Skógargarði gáfu aldrei í
skyn að þeir þættust meiri
menn, en vinur þeirra og vel-
gerðarmaður, Indíáninn, hann
Ramsay gamli. Og mintust þeir
þó oft, í tali við mig, á þann
rauða, mæta mann.
Ást mannsins á æskustöðvum
hans og þær mætur sem hann
hefir á átthögum siínum er eins
almenn eins og ást til foreldra
og systkina. En sterkust mun
sú tilfinning vera í brjósti
þeirra, sem alast upp í fámenni
og fara skamt út frá heimilinu,
hvort sem það er í dalverpi á ís-
landi eða suður á Balkanskaga
eða í frumbýli á meginlandi
Ameníku. En sú ást til átthag-
anna verður aldrei að út- né
innflutningsvöru; og allar propa-
ganda-flautur veraldarinnar eru
þess ekki megnugar, að blása
henni í brjóst annara, né útrýma
henni. í>ví er það ofar miínum
skilningi, hvernig við gætum
búist við, að böm okkar beri
sömu tilfinningar til íslands, eins
INNKOLLUNARMENN HEIMSKRINGLU
A ISLANDI
Reykjavík_______Bjöm Guðmundsson, Holtsgata 9
1CANADA
Amaranth, Man-------------------Mrs. Marg. Kjartansson
Árnes, Man____________Sumarliði J. Kardal, Hnausa, Man.
Árborg, Man..........—................G. O. Einarsson
Baldur, Man...............................O. Andarson
Belmont, Man..............................G. J. Oleson
Bredenbury, Sask__Halldór B. Johnson, Churchbridge, Sask.
Churchbridge, Sask__________________Halldór B. Johnson
Cypress River, Man....................Guðm. Sveinsson
Dafoe, Sask-------------O. O. Magnússon, Wynyard, Sask.
Elfros, Sask................__.Mrs. J. H. Goodmundson
.............._.Ólafur Hallsson
Rósm. Árnason, Leslie, Sask.
Eriksdale, Man.....
Fishing Lake, Sask..
Flin Flon, Man_____
Foam Lake, Sask.
______________Magnús Magnússon
Rósm. Ámason, Leslie, Sask.
Gimli, Man.................................K. Kjernested
Geysir, Man..____________________________G. B. Jóhannson
Glenboro, Man................................G. J. Oleson
Hayland, Man............................Sig. B. Helgason
Hecla, Man...........................Jóhann K. Johnson
Hnausa, Man..............................Gestur S. Vídal
Innisfail, Alta_________Ófeigúr Sigurðsson, Red Deer, Alta.
Kandahar, Sask___________O. O. Magnússon, Wynyard, Sask.
Keewatin, Ont...........................Bjarni Sveinsson
Langruth, Man............................Böðvar Jónsson
Leslie, Sask...........................Th. Guðmundsson
Lundar, Man..................................D. J. Líndal
Markerville, Alta______Ófeigur Sigurðsson, Red Deer, Alta.
Morden, Man___________________________Thorst. J. Gíslason
Mozart, Sask...._.........................Thor Ásgeirsson
Narrows, Man__________________S. Sigfússon, Oakview, Man.
Oak Point, Man...............-..........Mrs. L. S. Taylor
Oakview, Man................................S. Sigfússon
Otto, Man_________________JHjörtur Josephson, Lundar, Man.
Pine-y, Man..................................S. V. Eyford
Red Deer, Alta........................Ófeigur Sigurðsson
Riverton, Man....._..................,....Einar A. Johnson
Reykjavík, Man...........................Ingim. Ólafsson
Selkirk, Man_________________________Mrs. J. E. Erickson
Silver Bay, Man.....—.....................Hallur Hallson
Steep Rock, Man.............................Fred Snædal
Stony Hill, Man__________Hjörtur Josephson, Lundar, Man.
Swan River, Man______________________Chris Guðmundsson
Tantallon, Sask........-.................Árni S. Árnason
Thornhill, Man___________Thorst. J. Gíslason, Morden, Man.
Víðir, Man___________________Aug. Einarsson, Árborg, Man.
_____Mrs. Anna Harvey, 4370 Quebec St.
Vancouver, B. C.-
Wapah, Man_____
Winnipeg_____S. S. Anderson, 800 Lipton St. Winnipeg, Man.
-_Ingim. Ólafsson, Reykjavík, Man.
Winnipegosis, Man------------------------------S. Oliver
Wynyard, Sask............................O. O. Magnússon
I BANDARÍKJUNUM
Akra, N. D_______________Björn Stevenson, Akra P.O., N. D.
Bantry, N. Dak____________,_E. J. Breiðfjörð, Upham, N. D.
Bellingham, Wash___Mrs. Joihn W. Johnson, 2717 Kulshan St.
Blaine, Wash........................Magnús Thordarson
Cavalier, N. D_________Björn Stevenson, Akra P.O., N. D.
Crystal, N. D._._______C. Indriðason, Mountain P.O., N. D.
Edinburg, N. D_________C. Indriðason, Mountain P.O., N. D.
Gardar, N. D___________C. Indriðason, Mountain P.O., N. D.
Grafton, N. D__________C. Indriðason, Mountain P.O., N. D.
Hallson, N. D____________Björn Stevenson, Akra P.O., N. D.
Hensel, N. D___________C. Indriðason, Mountain P.O., N. D.
Ivanhoe, Minn_
_____Miss C. V. Dalmann, Minneota, Minn.
Milton, N. Dak................................JS. Goodman
Minneota, Minn___________...............Miss C. V. Dalmann
Mountain, N. D__________C. Indriðason, Mountain P.O., N. D.
National City, Calif........John S. Laxdal, 736 E. 24th St.
Point Roberts, Wash..........................Ásta Norman
Seattle, 7 Wash_________J. J. Middal, 6522 Dibble Ave., N.W.
Upham, N. Dak-------------------------------E. J. Breiðfjörð
The Viking Press Ltd.
Winnipeg Manitoba
HEIMSKRINGLA
Tilkynning
Umboðsmaður okkar á Islandi er Björn Guðmunds
son, Holtsgata 9, Reykjavík. — Hann tekur á móti pönt
unum á blöðunum og greiðslum fyrir þau.
Heimskringla og Lögberg
og við, sem sáum þar fyrst dags-
ljósið. Um tunguna gildir hið
sama. Móðurmálið, hvert sem
það er, er óslítandi þáttur, sem
ofinn er inn í reynslu og um-
hverfi það, sem barnið vex upp
við, og bandið milli leikfélaga og
æskuvina þess. Þó tel eg óvíst,
að nútíðar börn og unglingar hér
beri jafn djúpa ást til átthaga
sinna, eins og foreldrar þeirra
og forfeður gerðu. Þau alast upp
á siífeldri ferð og flugi, og sj£ ög
heyra langt um meira en minnið
torgar. Jafnvel landið sjálft tek-
ur svo stórfeldum breytingum,
á uppvaxtarárum unglinga nú-
tímans ,að æskustöðvarnar eru
bókstaflega horfnar eftir örfá
ár. Það er því hæpið að yngra
fólkið geti gert sér verulega
grein fyrir þeim tilfinningum
okkar, sem við nefnum ættjarð-
arást. Og ekki mun það öðlast
skilning á henni fyrir Jjáfleygar
lofræður um þjóð og land, eða
móralskar ávítanir.
Nær sem eg hugsa til land-
nema Nýja-lslands, hvarflar
hugurinn til fyrstu áranna, sem
eg lifði í Geysirbygð. Því þó eg
kæmi þangað eftir að fyrstu og
erfiðustu landnámsárin voru lið-
in, og flytti þaðan áður en það
tímabil hófst, sem þið hafið
fulla ástæðu til að kalla gullöld,
kyntist eg ofurlítið basli frum-|
býlingsins, og á héðan margar
hlýjar endurminningar. Og ekki
þekki eg marga, sem samrýmd-j
ari eru mér, en sumir Ný-lslend- j
inga. Og hér var það fyrst á'
æfinni að —
“Eg fann yl í öllum taugum
og mér birti fyrir augum.”
Hér lærði eg að þekkja og meta
einn þann vitrasta og göfugasta
mann, sem eg hefi mætt á lífs-
leiðinni. Og það er ekki of sagt,
að hann opnaði mér nýjan heim.
Andlegt dagsljós, mætti eg orða
það svo, sá eg fyrst í Nýja-ls-
landi. Hér tókst andleg frænd-
semi með okkur Guttormi, því
eina stórskáldi, sem fæðst hefir
af íslenzkum foreldrum í Ame-
ríku, og hér lifað við fleiri
ára kreppu, án þess að verða
hennar var — mestmegnis á
fiski, kartöflum og nýmjólk. —
Oftast var til haframjöl í graut,;
en brauð var mjög af skornum
skamti. Á sumrum gengum við á
svokölluðum ilslenzkum leður-
skóm; á vetrum í þrennum ull-
arsokkum; og saumuðum við
áttfaldan pokastriga úr “gunny
sack” neðan í yzta sokkaparið.
Og var sá fótabúningur sá þægi-,
legasti, sem eg hefi klæðst um
æfina. Fyrsta árið var alt sem
við klæddumst — heima unnið.
En eftir að vaðmálsfötin og dúk-
skyrturnar voru útslitið, keypt-
um við striga í föt og léreft í
skyrtur að “herra Stefán Sig-
urðsson Bros.”. En móðir mán
saumaði úr efninu vélarlaust.
Nú á dögum mundi slíkt líf kall-
astkreppa, og það þó flugur, for

og vegleysur væru ekki teknar
með í reikninginn. í þessari
kreppu ólst þó upp hraustara
fólk, en í nokkurri annari ný-
lendu hér vestra. Þegar piltar
héðan “fóru utan”, þ. e. a. s., í
þreskingu, var það alvanalegt,
að meðal hraustur Ný-lslending-
ur hafði í öllum höndum við
hvern sem var, samverkamanna
sinna. Að eg tali ekki um helj-
armennina, eins og þá Snælbjörn
Snorrason, Stjána í Fagraskógi,
Einar í Garði, Bjöm og Svein
frá Eyjólfsstöðum eða þá Sigur-
jón og Andrés Isfeld. Á líku
reki voru aðrir ekki síður vel
gefnir til sálarinnar, t. d. Gutt-
ormur skáld, Þorvaldssynir og
Guttormssynir. Heilsufar var
alment gott og Mtið úm veikindi
og dauðsföll.
Þrátt fyrir þetta, man eg ekki
til, að raupað væri opinlberlega
af yfirburðum Ný-lslendinga,
eða Islandi og guði færðar þakk-
ir fyrir að þeir væru ekki eins
og aðrir menn. Yfirleitt voru
landnemarnir lausir við sjálfshól
Það sem eg heyrði þá stæra sig af
var hversu miklu þeir komu í
verk þennan og þennan daginn,
sem þeir unnu í verkaskiftum
eða upp á mánaðarkaup. Og gat
því enginn fjárhagslegur gróði
komið þar til greina.
Löngu síðar, það var á kreppu-
árunum, bjó eg meðal fátækra
manna. Þó skorti þá ekki nánd-
ar nærri eins margt, eins og fólk
á frumbýlings-árunum, og hefðu
vel getað komist af, hefðu þeir
haft á að skipa hálfu viti og
mannskap landnemanna. En í
stað þess, að þroskast og styrkj-
ast, við skortinn, féllu margir
þeirra í ómensku, og gerðust ör-
magna á sál og líkama. Og eg
held Islendingar hér í landi hafi
þar ekki verið undantekningar.
Eg er ekki að mæla kreppunni
bót né áfella þá sem liðu fyrir
hana. En vandræði þeirra rifj-
uðu upp fyrir mér kröggur land-
nemanna, sem aldrei komust í
þann vanda, að þeir sæju ekki
leið —
“Meginbraut að marki ryðja
merkta út frá Sandy Bar,
braut til sigurs---”
Og enga ósk á eg heitari en
þá, að afkomendur þessara
föllnu hetja reynist eins vel í
hinu nýrra landnámi, eins og
feður þeirra og forfeður hinu
fyrra.
Mér er ekki ætíð ljóst hvað átt
er við, þegar talað er og ritað um
vestræna menning eða kristilega
menning eða lýðræðis-menning
eða sósiíalisma og kommúnisma-
ómenning. En ef, með orðinu
menning, er átt við friðsamt.
þróttmikið og glaðvært Mf, þá
voru landnemarnir ekki aðeins
landnámsmenn, heldur einnig
meiwiingarfrömuðir.
Lifi menning þeirra!
Lifi annað og nýtt landnám
hér!
e>
íet V* £eh<{ ífcu £ampled
of this Clean, Family Newspaper
THE Christian Sciénce Monitor
s Free from crime and sensational news . . . Free from political
bias . . . Free from "special interest” control . . . Free to tell you
the truth about world events. Its own world-wide staff of corre-
spondents bring you on-the-spot news and its meaning to you
and your family. Each issue filled with unique self-help features
to clip and keep.
The Ohrtstlan Science Publishinr Society
One, Norway Street. Boeton 15, Mass.
Street.
Ctty..
PB-3
□ Please send samþle coþies
of The Cbristian Science
Monitor.
f
□ Please send a one-montb
trial subscription. / en-
close $1
Professional and Business Directory—
Oftici Phoni Ru. Phonk 94 762 72 409 Dr. L. A. Sigurdson 116 MEDICAL ARTS BLDG. Ofíice hours by appointment DR. A. V. JOHNSON DENTIST St* Somerset BlAo Office 97 932 Re*. 202 398
Dr. S. J. Jóhannesson 215 RUBY ST. Beint suður af Banning Talstmi 30 S77 ViStalstíml kl. 3—5 e.h. andrews, andrews. thorvaldson & eggertson Lögfrœðingar Bank of Nova Scotia Bldg. Portage og Garry St. Sími 98 291
J. J. Swanson & Co. Ltd. REALTORS Rental, Insurance and Financial Aoents * 1 Sími 97 538 108 AVKNTJE BLDG.—Winnlpeg DRS. H. R. and H. W. x TWEED Tannlœknar 406 TORONTOGEN. TRUSTS Cor. Portage Ave. og Smith SL PHONE 96 952 i WINNIPEG
THE WATCH SHOP CARL K. THORLAKSON Dlamond and Weddlng Rlngs Agent for Bulova Watches Uarriaoe Licenses Issued 899 8ARGENT AVE H. J. P ALMASON & Co. Chartered Accountanta 1103 McARTHUR BLDG. PHONE 94 358

H. HALDORSON BUILDER 23 Music and Arts Studios Broadway and Carlton Phone 93 055 Wlnnipeg, Canada- Rovatzos Floral Shop ÍSJ Notre Dame Ave., Phone 27 9SB Fresh Cut Flowers Dally. Pl&n/ts in Season We speclaiize in Weddlng & concert Bouquete & Funeral Deslgns Icetandic spoken
CANADIAN FISH PRODUCERS, LTD. J. H. Page, Managlng Director Wholesale Distributors of Freeh and Frozen Fish 311 CHAMBERS ST. Office Phone 26 328 Res. Phone 73 917 A. S. BARDAL •eiur líkklstur og annast um útfar- lr. Allur útbúnaður sá beetí. Bnnfremur selur hann allskonar minnisvarBa og legsteina. 843 BHEBBROOKB 8T. Phons 27 324 Winnipeg
ÁSGEIRSON’S PAINTS, WALL PAPER AND HARDWARE 698 SARGENT AVENUE Winnipeg, Man. Telephone 34 322 Union Loan & Investment COMPANY Rental, Insurance and Financial Agenta Sími 95 061 510 Toronto General Trusts Bldg.
THE BUSINESS CLINIC specialize in aiding the smaller business man to keep adequate records and prepare Incopge Tax Returns. ANNA LARUSSON 508 Mclntyre Blk. Ph. 97 130 GUNDRY-PYMORE Ltd. British Quality - Fish Netting 60 Victoria St., Winnipeg, Man. Phone 98 211 Manager: T. R. THORVALDSON Your Patronage Will Be Appreciated
A. SAEDAL PAINTER & DECORATOR ★ Phone 93 990 ★ \ Suite 1 Monterey Apts. 45 Carlton St., Winnipeg Halldór Sigurðsson Contractor <S Builder ★ 594 Alverstone St., Winnipeg Sími 33 038

Frá vini FINKLEMAN OPTOMETRISTS and OPTICIANS KENSINGTON BLDG.. 275 Portage Ave. Winnipef PHONE 93 942

PRINCESS MESSENGER SERVICE Við flytjum kistur og töskur, húsgögn úr smœrri ibúðum og húsmuni aí öllu tœi. 58 ALBERT ST. — WINNIPEG Simi 25 888 C. A. Johnson, Mgr. DR. CHARLES R. OKE TANNLÆKNIR 404 Toronto Gen. Trust Bldg. 283 Portage Ave., Winnipeg Phone 94 908
WINDATTCOAL
Co. Limited
Established 1898
307 SMITH STREET
Office Phone 97 404
Yard Phone 28 745
703 Scirry— t *«. Wlnnlpag. M—