Heimskringla - 15.10.1947, Blaðsíða 2

2. SlÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 15. OKT. 1947
MENN SKILJA ÞAÐ NCr
Hún vakti almenna eftirtekt
fréttin sem blöðin fluttu seint á
árinu 1946 er verzlunarráðu-
nautur Rússa , við sendiráð
þeirra í Mexikó, Kiril Alexeiev
neitaði að fara heim til Rúss-
lands er hann var kallaður heim
af sovét stjóminni, en leitaði
hælis og verndar í Bandaríkjun-
um, þar sem að sovét stjómin
gat ekki náð til hans. 1 nýkomnu
Bandaríkja blaði, Liberty, skýr-
ir frú Nina I. Alexeiev ástæðuna
fyrir þessari neitun manns síns,
og sinnar og er hún í sannleika
þess eðlis, að henni sé veitt eftir-
tekt og um hana hugsað af oss
íslendingum ekki síður en öðr-
um.
“Eg vildi ekki að börnin mín
yxu upp, undir sovétisku vald-
boði,” segir frú Nina Alexeiev.
“Kiril og eg, tilheyrum bæði
hópi þeirra sérfræðinga er sér-
stakra sérréttinda nutu og inn-
unuum okkur til samans frá 5
til tíu sinnum meira kaup en
æfðir handverkmenn sem undir
umsjón okkar unnu. En þrátt
fyirr þetta, þá höfðu vinnukröf-
umar verið svo aðþrengjandi,
og h'fs viðhorf okkar svo fátæk-
legt, að þegar við bámm það
saman við lífsviðhörf algengrar
verkamanna fjölskyldu hér í
landi, þá virtist mismunurinn
svo mikill — lífsviðhorfið hér
bjartara, frjálsara og sælla, að
eg gat ekki fengið mig til að
dæma bömin mín til sömu kjara
og æska Sovét fyrirkomulagsins
varð að lúta. Mér fanst, að ekk-
ert væri eins dýrmætt og að niíu
ára gamli drengurinn okkar,
hann Vova (Valdimar), og ell-
efu ára gamla stúlkan okkar hún
Lalya (Victoria) fengju að vaxa
og þroskast óháðar og frjálsar
mannlegar verur.
Eg hefi alla tíð litið á lífið með
augum bamsins. Það er eins og
að það blasti við mér þegar eg
var barn. Eg var aðeins fjögra
ára þegar Bolsévikamir komu til
valda, samhliða bogarastyrjöld,
hungurs tímabili og vaxandi lög-
regluliðsvaldi og ótta. Eg átti
heima í nágrenni við bændurna
í Úkran'íu. Eg sá hversu hinn
valdboðni samvinnu félagsskap-
ur, eyðilagði heimilin og tvístr-
aði fjölskyldunum, og gerði sak-
laus bömin að heimilislausum
flökkulýð, sem í hópum beiddi
sér brauðs og skjóls, þar sem þau
áður bjuggu við ástúð og alls-
nægtir.
iFyrsta árið eftir Bolsévjka
byltinguna fóm þessi hin svo-
netfndu bezþrizorni ‘villiböm”
í tugum þúsunda um landið —
munaðarleysingjar sem bylting-
in hafði af sér getið. Þau gengu
í tötmm óhreinum og illa út-
leiknum. Þau vom veik og van-
sköpuð. Stálu því sem þau gátu
hönd á fest og dóu í hópum þeg-
ar kraftarnir þmtu. Heimili voru
sett á stofn víða til þess að ann-
ast þennan sérstaka lýð. En það
voru aðeins fáir sem þeirrar um-
önnunar gátu notið af öllum
þeim fjölda sem á ferðinni var.
Móðir mín var fengin til þess
að veita einu slíku heimili for-
stöðu í Novo-Nikolayev í Úkran-
íu, og hafði hún 200 drengi og
stúlkur frá fimm til ellefu ára
undir sinni hendi. Eg fæ því
ekki gleymt hvað mikla alúð að
hún sýndi við þessi fósturbörn
síin og hve viðleitni hennar var
einlæg, til að leiða þau aftur að
jafnvægi lífsins. Þó mörg þeirra
vom þegar orðin forhert á
glæpaleiðinni á sjö og átta ára
aldri. Móðir mín gat aldrei not-
ið nægilegrar aðstoðar við alla
þá miklu vinnu sem rekstur slíks
heimilis krafðist og bæði viður-
væri og föt vom af mjög skom-
um skamti.
Mér var aldrei unt á ámnum
næstu á eftir byltinguna að fella
mig við áróðurs kenninguna um
framfarir og Stalinsku lífsstefn-
una, á meðan að eg sá alt í kring-
um mig hálf svelt böm í hirðu-
leysi sem Bolséviski óskapnaður-
inn hafði limlest andlega og ldk-
amlega.
Nú á síðari ámm hefir Bolsé-
vika stjómin, gert tilraunir til
að byggja aftur upp eining fjöl-
skyldanna. Kremlin ráðinu hef-
ir skilist, að afvegaleiðsla æsk-
unnar, hefði alvarlegar afleið-
ingar í sambandi við iðnaðar
framleiðsluna. Það hefir því á-
kveðið að vernda fjölskyldumar,
efla þær og auka, á sama hátt, og
í sama augnamiði og þeir Musso-
lini og Hitler gerðu það, á sinni
tíð. I
Börnin, nærri frá því, að þau
geta gengið, em æfð í að spæja.
á eldra fólk, og fyrirlitning á
foreldrum sínum og kennumm
hefir þeim verið í brjóst blásin
frá æsku. Yngri kynslóðinni hef-
ir verið kent að forsmá öll sið-
fékk tilkynningu frá skólanum
að skólasókn dóttur hans væri
mjög ábótavant. Daginn eftir
að hann fékk tilkynninguna fer
hann með dóttir sína eins og
vant er á skólann og kveður hana
við skóladymar, en í staðinn fyr-
ir að fara strax í burtu, þá faldi
hann sig og beið. Þegar stúlkan
hélt að faðir sinn væri horfinn
fór hún upp í strætisvagn. Faðir
hennar veitti strætisvagninum
eftirför í bifrieð sinni. Þannig
hélt ferðin áfram út fyrir borg-
ina. Þar fór stúlkan út úr stræt-
isvagninum og inn í hús sem
virtist vera sveitarbýli.
Eftir stundarkorn gekk faðir
stúlkunnar að dymm hússins og
drap á þær. Kona kom til dyr-
anna og þegar að hún sá að það j
var einn úr tölu heldri mann-
anna sem kominn var varð and-
litið á henni að einu brosi. Eftir ■
að hún hafði bugtað sig fyrir
höfðingjanum og boðið honum J
þau virðulegustu kjör sem hún
átti föng á, réttir hún honum
albúm með kvenmyndum í. —
Hann flettir albúminu unz að
hann kemur að mynd af dóttir,
sinni, þá bendir hann með fingr-:
inum á hana og segir: “Eg vil fá
þessa.” Þegar að stúlkan komj
dró hann skammbyssu upp úr
vasa sínum og skaut hana til j
dauðs. Að sjálfsögðu var þetta)
sérstakt tilfelli, en það sýnir hið j
óheilnæma andrúmsloft sem
sovétisku börnin eiga við að búa.
Maðurinn minn og eg höfðum
til jafnaðar 3,500 rúblur á kaup,
sem var í alla staði óaðfinnan-
legt frá hagfræðilegu sjónarmiði
skoðað, en samt voru lifnaðar-
hættir á ósegjanlega lágu stigi.
ECHNICAL -
VOCATIONAL
HIGH-SCHOOL
BY-LAW
Deserves YOUR SUPPQRT
A well rounded scheme of education for our
boys and girls must include training for occupa-
tional efficiency. Winnipeg has lagged behind
other large Canadian cities in this respect.
WINNIPEG NEEDS —
A TECHNICAL VOCATIONAL SCHOOL
VOTE
For X
Against
SCHOOL DISTRICT OF WINNIPEG No. 1
FOOD PARCELS
FOR BRITAIN
Anyone who has visited Britain in the past few months
has been impressed with the fact that—in certain respects
—the war isn’t ended so far as the brave people of that
island are concemed. There are no bombings, it is true;
the bluebirds are back over the White Cliffs of Dover;
and ohildren are sleeping in their own little beds instead
of sharing the floor in air-raid shelters. Yes, the terrors
of war have passed for the British people—let us hope
forever—but there is the aftermath, and part of the after-
math is the dreary, inadequate diet; the monotony of
scraping along on short rations lacking in variety and
barely sufficient to maintain the health of a nation whioh
has to work to the utmost limit of its energy, or suffer
economic collapse.
Such a dreary picture of life in Britain today. We
Canadians can do much to help the Mother Country. Thc
Rotary Club of Winnipeg is sponsoring a campaign for
“FCX)D PARCELS FOR BRITAIN”. We urge you to
support this campaign to the utmost of your ability. Bri-
tain needs food desperately—and needs it NOW!
Send your contributions to the Office of the Rotary Club
of Winnipeg, Royal Alexandra Hotel, Winnipeg, Mani-
toba.
This space contributed by
m DREWRYS LIMITED
BPX—4
ferðisboð, alla trúarlega helgi-
dóma, eða sérskoðanir forfeðra
sinna, og leita varnar til rákis-
valdsins gegn vilja og ákvæða
foreldra sinna. Eg þekti óþokka
ií nágrenni mínu, sem hélt for-
eldrum sínum sí hræddum, með
því, að hóta þeim að klaga þau
fyrir Sovét lögreglunni fyrir ó-
leyfilegar skoðanir. Hvað sem
um þetta dæmi má segja, þá er
víst, að fólkið er utan við sig af
ótta og hræðslu, við að á sig
verði ráðist af lögreglunni.
Þegar eg minnist þessara við-
burða og annara, sem eru marg-
ir, þá er eins og kalt vatn renni
mér milli skinns og hörunds, er
eg hugsa til þess ef börnin mín
ættu að eyða æfidögum sínurn
undir slíkri óvissu áþján.
Það er ekki mikið rúm fyrir
Mffræðilega leyndardóma þegar
að heil fjölskylda verður að
þrengja sér inn í eitt herbergi,
né heldur sakleysi á meðal æsku-
fólksins. Á Rússlandi er litið á
stúlkur og pilta fullorðna
fleyga, og færa í alla sjóa, löngu
áður, en vemdarhendi foreldra
og vandamanna er af æskufólki
Evrópu landanna slept. Afkoma
þessa rússneska æskufólks er oft
erfið. Umhverfið óvistlegt, tekj-
urnar ekki nægar til hnífs og
skeiðar og æska þess leitar út-
rásar í viðsjárverðum æsinga at-
höfnum og skaðræðis tiltækjum.
Mér er það hin mesta ánægja
að virða fyrir mér hóp ungs vax-
andi æskufólks sem í sannleika
nýtur æsku sinnar. En ánægjan
fölnar og hugurinn hryggist,
þegar að eg hugsa til æskulýðs
lands míns, sem tapar því þroska
stigi að vaxa, en stígur úr spor-
um bamsins, í spor hins full-
orðna manns, svo að segja æsku-
þroskalaust.
Seint á árinu 1944 hafði
drykkjuskapur, siðleysi og óeirð
ir æskufólksins í Moskva gengið
fram úr öllu hófi, svo mjög að
íbúum þeirrar borgar, sem eru
þó ýmsu vanir í þeim efnum of-
bauð með öllu í sambandi við til-
tæki og mál S-------- hershöfð-
ingja. Hann átti fimtán ára
gamla dóttir sem hann ann mjög.
Stúlka þessi gekk á skóla þar í
borginni og ók faðir hennar með
hana á hverjum morgni á skól-
ann, í bifreið sinni. Honum þótti
því næSta einkenilegt, er hann
Rétt áður en stríðið skall á náð-
um við í tveggja herbergja íibúð
fyrir okkur sjálf og fanst okkur
að við hefðum heiminn höndum
tekið. En þar á undan var að-
staða okkar líkari aðstöðu hins
mikla múgfjölda sem í borgurn
búa. Þá bjuggum við fimm í
einu herbergi sem var um tíu fet
á breidd, en þrettán fet á lengd,
með alla okkar veraldlegu auð-
legð. Fataskápar voru þar engir,
svo við urðum að hengja sumt
af fötum okkar á nagla í veggj-
unum. Sumt af dóti okkar
geymdum við í kössum og göml-
um ferðatöskum, og húsgögnum
hlóðum við inn í skápa og í horn
á herberginu, og gluggakistuna
notuðum við fyrir kæliskáp á
vetumar. Tvær aðrar fjölskyld-
ur voru með okkur í tveggja her-
bergja íbúðinni — við vorum tólf
í það heila. Öll urðum við að
nota eitt lítið eldhús, og örlítið
þvotta herbergi, það var ekkert
bað í íbúðinni. Að halda sér
sæmilega hreinum undir slíkum
kringumstæðum krafðist stöð-
ugrar styrjaldar gegn óþverra og
vargi.
Enginn sá, sem ekki hefir
sjálfur þekt þrengslin í Sovét-
iskum borgum getur skilið hvað
húseklan var tilfinnanleg. Fólk
giftist til þess að ná í herbergi,
beitti bragða og laug, til að ná
á herbergi. Að fá að hýsast í her-
bergishomi hjá öðmm, var það
bezta sem þúsundir gátu vonast
eftir. Fjölskyldur hafa verið
klagaðar fyrir auðvirðilegustu
sakir og sendar í útlegð til þess,
að einhver háttstandandi stjórn-
arsinni gæti náð í hús þeirra.
A vanalegum vinnudegi fór
eg á fætur kl. fimm til sex á
morgnana til þess að standa í
línu og bíða eftir að nágranna-
búð yrði opnuð. Ef eg gæti náð
x grænmeti, eða brauð, því
stjórnar skamturinn nægði
aldrei til að fullnægja þörfum
okkar. — Þá var fóta ferðin vel
launuð, þótt dimt væri úti og
nístingskuldi. Eftir að eg kom
heim aftur fór eg að hita te á
“primus” með einu eldstæði, sem
var alment notuð þá um alt
land. — Teið og viðbitslaust
svart brauð, var morgnumatur-
inn.
Á meðan að hún móðir mín
klæddi börnin, sópaði eg og þrif-
CIVIC ELECTIONS
WEPNESPAY, 0CT0BER 22-9 a,m, to 8 p.nn
Elect Representatives
Who Will Work for YOU —
Not for a political party!
Vote for these capable candidates:
= Ward Two
For Aldermen:
BLACK
ST. JOHN
For School Trustees:
BECK
CRIERIE
Endorsed by the
CIVIC ELECTION COMMITTEE
Curry Bldg. - Phone 93642-96064
for iníormation
aði til, og flýtti mér svo á stað til
verksmiðjunnar, þar sem að eg
varð að vera komin kl. 9. En
það tók mig klukkutíma á stræt-
isvagni heimanað frá mér, og. á
faktoríið. Umhugsunin um að
eg hefði ekki skilið eftir neina
mjólk, eða egg handa börnunum
— ekkert nema þurt brauð, lá
mér þungt á hjarta.
Þar sem eg hafði ábyrgðar-
mikið verkefni með höndum þá
varð eg að vinna ótakmarkaðan
yfirtíma. Það þótti geðþekkur
vinnudagur, þegpr að mér hepn-
aðist að komast heim til að elda
graut eða einhvern annan eftir-
lætis mat til kveldverðar. Það
var altaf búnki af óþvegnum föt-
um, viðgerð á fötum, hreingern-
ingur sem beið eftir manni, en
inna það af hendi, í hálf dimmu
henbergi, þar sem eldra fólkið
varð að tipla á tá og tala í hljóði,
til þess að vekja ekki börnin, var
uppihaldslaus hugarraun. Ó hve
mig þyrsti í að kynnast syni
mínum og dóttir betur, lesa fyr-
ir þau og leiðbeina.
Sunnudagurinn gat ekki gefið
loforð um neina hvíld. Þá varð
maður að vinna húsverkin sem
safnast höfðu alla vikuna. Eg
fór vanalegast á fætur með dag-
renning, til þess að fara á múg-
markaðinn, áður en alt var keypt
þar upp. Flýtti mér svo heim, til
þess að þvo iínlök og aðra meiri-
háttar þvotta, í smá bala og úr
vatni sem eg hitaði á “prmius”
hitavél með einu eldstæði.
En þrátt fyrir þetta, þá vanst
mér og Kiril tími til að eyða
nokkrum stundum með börnum
okkar, á sunnudögum, þó við
sjálf værum úrvinda og áhyggju-
full, það var eina tækifærið sem
við höfðum til þess að láta sýn-
ast, að minsta kosti, að lífið hefði
enn einhvern vott jafnvægis og
að við værum fjölskylda í hin-
um forna og hugðnæma skilning
þess orðs.
Veikindi annars barnsnis okk-
ar, sem ekki var ótíð, gáfu manni
engan rétt til að forsmá skyldu-
verkin á verkstæðinu.
Eins og flestir Rússar sem
þess áttu kost, vitjuðum við prí-
vat læknis, en sneiddum okkur
hjá ríkislækninga stöðvum. —
Stjómarlæknarnir höfðu meira
að gera, en þeir gátu sint, og
voru niokukð óábyggilegir og
kænilitlir. Þegar að Lalya var
á fyrsta árinu fékk hún lungna-
bólgu. Eftir að stjórnar lækn-
irinn hafði komið nokkrum sinn-
um, þá vitjuðum við sérfræðings
ií lungnaveiki og borguðum hon-
um 150 rúblur, sem þá hjó stórt
skarð í efnahag okkar.
Eg man eftir að hann sagði:
“Veiki barnsins er alvarleg, svo
það er ekki vert að fara með
hana á spítalann”. Hann tók
meðala ávísunar seðil upp úr
vasa sínum, og skrifaði meðala
ávísan á hann og tautaði fyrir
munni sér: “Til hvers er þetta,
þið getið ekki fengið þessi með-
öl.” En okkur tókst að fá þau
fyrir þá tilviljan aðeins, að Kiril
átti áhrifamikinn kunningja sem
gat fengið þau úr lyfjabúð Krem-
ln sjúkrahússins, en að henni
eiga ekki aðrir en æðri emibættis’
menn aðgang.
Ef að lífs erfiðleikamir voru
svo áberandi hjá okur, “'hve ó-
endanlega miklu tilfinnanlegri
voru þeir þá ekki, fyrir fólkið
sem ekki átti yfir að ráða inn-
tektavaldi okkar, mentun, og
emtoættisvaldi.
Þegar að fólkið fer að hnýsast
inn í spursmál síns eigin H£s, og
iífsreynslu, þá get eg ekki ann-
að en öfundað það af sínu toless-
aða sakleysi, og hugarró.
Er það ánægjulegt fyrir rúss-
neskar konur að fara í búðir til
vörukaupa?
Fylgjast þær vel með, í móð
og tízku?
Skemta rússneskar konur sér
við spil á klúbbfundum sínum?
Hvaða tegund leikfanga sækj-
ast börn rússnesku mæðranna
eftir?
Aðeins eru það konur og hjá-
konur æðstu emtoættismannanna
sem geta ráðið í hvað slíkar
spurningar meina.
Verzla? Hugtak það legst eins
og farg yfir hjarta og á hugsanir
rússneskra borgara. Það mein-
ar að ferðast frá einum enda
bæjanna til annars í þeirri von,
að fréttin um, að einhver sjald-
gæfur hlutur, eða sómasamleg
flák sé þar, eða þar fáanleg. Það
meinar oft ákveðið handalögmál
til þess að ná í algengustu dag-
legar nauðsynjar — eldspítur,
salt, steinolíu, en umfram alt
matvæli. Jafnvel þegar pening-
amir eru til, til þess að borga
fyrir þau á hinu miskunarlausa
okur verði stjómarinnar. Við
Rússar erum komnir á það stig,
að við föllum inn í biðþröngina,
án þess að vita eftir hverju verið
sé að bíða. Ye ba vami shto day-
oot. — “Eg rek lestina. Hvað