Heimskringla - 10.03.1948, Blaðsíða 6

6. SlÐA
HEIMSERINGLA
WINNIPEG, 10. MARZ 1948
NÝJAR
LEIÐIR
MoMasters sagði þetta. Hann einn stóð
með riffilinn í hendinni. Er rauðskinnamir
nálguðust, lyfti hann upp hendinni, til að bjóða
iþeim að stansa, og sló svo á skeftið á rifflinum
sínum.
Comancharnir tóku ekkert tillit til þessa
boðs, en sýndu samt ekki af sér neitt ófriðar-
merki. Foringi þeirra var bringubreiður með
breiða höku, stórmyntur og smáeygður. Hann
skvaldraði á sínu eigin máli, sem var mjög
spönsku blandað, og glotti þegar hann nálgaðist
irifflana, sem var miðað á menn hans. Loks
lyfti hann hendinni, hirðuleysislega og forvitn-
islega, eins og hann langaði til að sjá hvað hann
gæti fundið.
“How, Amigo (Góðan daginn vinur!)” kall-
aði MoMasters. Enginn hafði valið hann fyrir
leiðtoga, en enginn öfundaði hann af stöðunni
eins og á stóð. “Usted Yellow Hand?” (Ert þú
Gulahendi).
Foringinn reið áhyggjulaus áfram.
“Si (já). Eg er Gulahendi. Habla Espan-
ol?” <Talar Iþú spönsku?).
“Já,” svaraði MoMasters og hélt áfram á
því máli.
Er þeir höfðu talað hratt saman í fáeinar
miínútur, sneri hann sér að mönnunum.
“Hann segir að þeir séu Qharada flokkur-
inn, en séu að halda heim á leið. Segist vilja fá
fáeina flekkótta vísunda. Segir að þið séuð á
Indíánalandi og að við verðun> að fara héðan
burtu. Segir að við verðum að gefa honum
helminginn af hestunum okkar. Segir að við
höfum eitthvað í vögnunum, af því að við höf-
um þá byrgða. Segir að við fáum ekki að halda
áfram en verðum að snúa við.”
“Segðu honum að fara til fjandans!” hróp-
aði Jim Nabours. “Segðu honum að eg viti hver
hann sé. Gulahendi hefir ekkert leyfi til að
vera hér. Segðu honum að hermennirnir hegni
horium fyrir að taka vísunda Chickasawanna,
mjöl, kjöt, tóbak? Segðu honum að við gefum
honum ekki neitt. Segðu honum, að ef hann
ríður tíu fetum lengra skjótum við og drepum
þá alla. Segðu honum að við gefum honum
ekki neitt, og að rifflarnir okkar skjóti í heila
viku, og við þurfum ekki að hlaða þá.”
Hann sló hendinni á riffilskeftið, sem hann
hélt ögrandi fyrir framan sig. Það var marg-
hlaðningur sem hafði fundið leið til suðurríkj-
anna eftir borgarastyrjöldina. Og Comanchamir
höfðu kynst hvað þeir gátu gert. Gulahendi
gamla vissi líka, að menn hans höfðu ekkert
nema spjót að vopni. Hann seldi ætíð líf manna
sinna eins dýrt og hann gat. Vafalaust datt
honum í hug að hann gæti fengið alt það kjðt,
sem hann vildi, með því að fylgja hjörðinni.
Hann hugsaði líka ef til vill, að nóttin væri
betri tími til að gera árás, en dagurinn — þegar
hann hafði alla hermenn sína með sér.
“Þessi skýtur vel!” hrópaði Jim Nabours,
og sló aftur á riffilskeftið. Gulahendi glotti
glaðlega.
“Heyrið, heyrið! Eg er góður vinur!” sagði
hann. Hann kom feti nær, með útrétta hendina.
“Hvað hefir þú í vagninum? Hvað hefir þú
héma?”
Hann færði sig nær lokaða vagninum og
benti með spjótskaftinu. McMasters sló með
rifflinum á spjótskefið. Gulahendi gat séð riffl-
ana liggja í grasinu eins og skröltslöngur. Hann
gat séð sólina stafa í látúnsplöturnar á skeftum
Henry-rifflanna. Comoncharnir við Concho-
fljótið höfðu sagt honum, að slíkir rifflar gætu
skotið viðstöðulaust án þess að þeir væru
hlaðnir.
“Já, auðvitað!” sagði hann rólega. “Þeir
skjóta vel!” Hann veifaði hendinni í áttina til
rifflanna. “Muy grande Escopatas. Uno Ca-
bello por una Escopeta. (Mjög stórir rifflar.
Látum okkur skifta á einum riffli og á einum
hesti)!”
“Alls ekki, fjandinn taki þig með húð og
hári!” hrópaði Jim Nabours. “Snautaðu nú í
burtu og það fljótt! Mér þykir slæmt að eg
nokkumtíma lærði málið ykkar, en þú heyrir
nú hvað eg segi. Hvaðan komuð þið hingað?”
“Nos vameno, si. Poco tempo. Swap?”
(“Við komum, já. Stundin er stutt. Viljið þið
skifta?”) sagði Gulahendi.
“Þú ert meira en lítið djarfur,” svaraði
Nabours, sem nú var orðinn fokreiður, er hann
hugsaði um hvað komið hafði fyrir hjörðina.
Skammastu í burtu, annars drep eg þig!”
Höfðinginn sneri sér til McMasters og tal-
aði við hann á spönsku. McMasters svaraði ró-
lega og hæglátlega, og benti honum á vissar
staðreyndir, sem hann yrði að veita athygli;
þessar bendingar virtust fjalla um muninn á
spjótum og rifflum, og vísundum og nautum.
Eftir dálítinn tíma sneri Gulahendi til
manna sinna, er beðið höfðu óþolinmóðir á hest-
baki. Hann mælti við þá fáein orð. Aðsvo búnu
snem þeir allir við og riðu í burtu, án þess að
skifta sér frekar um hvítu mennina.
Er þeir sáu að þeim var óhætt að minsta
kosti um stundarsakir, risu hjarðmennirnir á
fætur. Þeim var of mikið niðri fyrir til að þeir
gætu sagt nokkuð.
“Lítið á þama yfir frá!” sagði 'Nabours
loksins.
Lengst ií norðvestri séu þeir hópa Indíána
koma hvern á fætur öðmm. Það vom þeir, sem
áttu að hirða hina drepnu vísunda. Luku þeir
við að drepa þá með örvum og spjótum. Auð-
sætt var, að þarna var stór hópur Indíána í her-
búðum, þvtí að meðal þeirra vom böm og konur.
“Þeir em ekkert að flýta sér,” sagði Mc-
Masters eftir stundarþögn. Þeir em fúsir að
bíða. Þei virðast ekki hafa riffla.”
,Sól!bakka mennirnir lituðust um eftir hest-
um sínum, er þeir höfðu bundið við vagnana.
Þaðan heyrðist, að konumar voru að barma sér.
Drengurinn, Cinquo Centavos sat og sneri baki
að dyrunum á vagni húsmóður sinnar, og hafði
marghleyptan riffil liggjandi yfir hnén. Tárin
mnnu niður vanga hans — en hann grét ekki
af hræðslu.
“Allir hestamir mínir em farnir!” kveinaði
hann.
“Nautin em farin Hka!” sagði Dalhart, “og
það er mildi að við emm það ekki einnig.”
McMasters, sem einu sinni hafði verið gerð-
ur útlægur, var nú orðinn leiðtoginn, og án
allra vífilengja tekinn inn í félag hjarðmann-
anna. Áður en þeir hófust handa héldu þeir ráð-
stefnu.
“Gulahendi veit að hann þarf ekki að skifta
við okkur”, sagði McMasters. “Hann veit að
hann getur valið milli dauðra vísunda og dauðra
nauta. Hestarnir ökkar? Hann veit hvað marga
við höfum. Þeir vita alt, sem þeir vilja vita,
nema hvað er í vögnunum. Þeir koma sjálfsagt
til baka til að komast að raun um það.”
Mennirnir horfðu á hann þögulir. Hann
sagði við Nabours:
“Eitt er samt til bjargar okkur: Rudabough
hefir ekki fundið þessa menn. Og hann hefir
ekki heyrt um morð konanna. Hefðu þeir heyrt
um það, mundu þeir hafa lokið við okkur um-
svifalaust. Konumar hljóta að hafa verið í
heimsókn hjá öðmm flokki.”
Nabours svaraði ekki strax.
“Þessu er öllu lokið. Við megum alveg eins
vel ganga frá hjörðinni”, sagði hann loksins.
“Við getum ekki verið verið án mannanna til að
leita hana uppi. Það virðist sem eina ráð okkar
sé, að halda áfram með vagnana, og leita að stað
þar, sem við höfum vígi, ef við þurfum að berj-
ast.”
MoMasters samþykti að það væri rétt.
“Eg held að það sé bezt. Þeir vita að þeir
hafa bara boga og spjót á móti marghleyptu
rifflunum okkar. Þeim líkar betur að ná hest-
um, en nokkru öðm. Þeir gera sig kanske á-
nægða með að ná hestahópnum okkar, ef við
höfum okkur af stað héðan. Við gætum kanske
komið til baka og smalað saman leifunum þegar
þeir em farnir. Að minsta kosti er þeim ennþá
ókunnugt um hvað við höfum þarna inni.”
Hann benti í áttina til vagnanna. Þeir vildu
ekki láta konumar vita um alt þetta. “Það er
bezt að við höfum okkur af stað áður en eitt-
hvað verra hendir okkur.”
Nabours samþykti það. Þeir lögðu nú af
stað norður á leið og höfðu nú ekkert meðferðis
nema vagnana og hestana, sem þeir riðu á. Ó-
hindraðir fóm þeir tólf mílur um daginn, og
völdu sér aðsetursstað á skógvaxinni hæð, það-
an sem sjá mátti í allar áttir. Þeir settu vagnana
á miðjan hólinn og umkringdu þá varðmönn-
um; þeir heftu hina fáu hesta, sem þeir höfðu
eftir og tjóðmðu þá fast hjá sér, Síðan víggirtu
þeir staðinn eins vel og þeim var unt. Nú höfðu
þeir gert alt, sem þeim var unt. Nabours bað nú
konurnar að koma að eldinum. Þeir höfðu
tendrað eld, en höfðu hann byrgðan.
Taisía var föl er hún kom til manna sinna.
“Þetta era Comancharnir”, sagði hún loks. “Eg
hefi leitt ykkur inn í þetta!”
“Miss Taisía,” svaraði Nabours, “það er
tæplega rétt að segja það. Heldur emm það
við, sem höfum leitt þig inn í þessar ógöngur.
Við fómm þessa ferð í félagi.”
“Eg sagði ykkur, að eg væri gjaldþrota og
gæti ekki borgað ykkur,” sagði stúlkan grát-
andi, “og þið vilduð ekki fara. Æ, ef þið hefðuð
farið!”
Hún saknaði eins mannsins í hópnum. Mc-
Masters stóð einn sér, og veitti hvorki henni né
öðmm neina athygli. Nabours leit 1 sömu átt
og hún og kinkaði kolli. “Við höfum nú tekið
hann inn í okkar hóp,” sagði hann. “Við þurf-
um mann, sem getur skotið. Farðu nú og sofðu
í friði.”
En Taisía Lockhart svaf ekkert meira en
aðrir. Hún hafði engan til að hughreysta sig.
Næturgalinn söng nú ekki, og við og við heyrð-
ust væl í hinum gráu úlfum, sem fundu blóð-
lyktina.
27. Kapítuli.
Einu sinni endur fyrir löngu, er goðin lang-
aði til að skemta sér að uppáhalds íþrótt sinni,
og hafa menn að peðum, slengdu þau hinu
mikla skákborði sínu niður á jörðina. Það var
óbrotið og var ferhyrnt. Þau mörkuðu iborðið
ójafnri línu, tvö þúsund mílna langri, lá hún
innanum gras sléttunnar. Lína þessi lá einhver-
staðar nálægt þvi, er síðar var nefnt hundrað-
asti hádegisbaugurinn. Þvert yfir þessa llínu
drógu goðin aðra óskýra línu til að fullgera
taflborðið. Vegna þess að þau vissu ekkert urn
landafræði, stærðfræði né pólitík, kölluðu þau
ekki þessa linu 36. lengdaibaug norðlægrar
lengdar, þeim var nóg að vita að lína þessi skil-
ur á milli landa vetrarsnjóanna og vetrarsól-
skinsins. Þeim var alveg sama um það að lína
þessi yrði síðar merkjalína milli baðmullar og
maísins, milli útigangs nautpenings og þess er
hýstur var í fjósum. Þau vissu ekkert um fer-
hyrningana. Ekki vissu þau heldur neitt um, að
hefðu þau farið einni gráðu lengra norður, hefðu
þau markað suður takmörk lands þess, er menn
síðar nefndu Kansas; eða um Missouri sam-
þyktina, eða um þrælahaldið. Þau vom að fást
við land, sem þá og nú hefir ætíð verið frjálst.
Seinna kölluðu menn þetta vestrið.
Hinar miklu Hnur að austan og vestan,
norðan og sunnan, áttu að vinna sitt verk og
gleymast svo. Eftir að guðimir höfðu notað þær
sjálfir, orðið þreyttir af leik sínum, létu þeir
taflborðið eftir peðunum og horfðu svo á þá leti-
lega, og skemtu sér við, að peðin skildu svo lítið
í hinu stórbrotna tafli.
' ★
Þegar fyrstu kvikfjárræktar mennímir
komu í þetta óþekta land, reikuðu þeir um það,
óafvitandi um auðlegð þess, sem þeir hvorki
sáu né þörfnuðust — auðæfin, sem fólust undir
háa grasinu og lága grasinu. Þeir þektu gras,
því að þeir lifðu á landi þar, sem hjarðmenska
var atvinnuvegurinn. En hjarðir þeirra reikuðu
yfir miljónir og miljónir mæla af steinolíu, sem
menn höfðu mikla þörf fyrir síðar meir. Enginn
hinna ósiðuðu ræningja, er flæktust þama, ekki
einu sinni hinn framsýni Rudabough, hafði
hugmynd um hinar óþrjótandi kolanámur og
önnur efni, sem vom fólgin undir fótum þeirra.
Goðin bjuggu að þeirri vitneskju, að síðar meir
mundu þau gefa peðunum alt, sem þau þyrftu,
er þarfir þeirra breyttust.
Sólbakka fólkið voru slík peð á taflborði
guðanna, er það færðist þannig norður og aust-
! ur að Hnum þeirra. Það hafði hér um bil fylgt
áttugasta og níunda hádegisbaugnum, þótt eng-
inn mannanna vissi neitt um það. Ekki höfðu
margir þeirra heyrt um hinn þrítugasta og
sjötta til hins þrítugasta eða um Missouri-samn-
ingana. Þeir höfðu barist í styrjöldinni án þess
að vita neitt um söguna, því að alþýðumaðurinn
hafði þröngan sjóndeildarhring. Þeir voru bara
hjarðmenn; og nú vom þeir á norðurleið, og
Abilene var takmarkið, er var eins óljóst ogibæ-
irnir í Cibola vora mönnum Coronadi, er þeir
gengu yfir hið mikla taflborð goðanna; þeir
hirtu ekkert um grasið, sem var jafn gott fyrir
nautgripi og vísunda, og ekki vissu þeir neitt
um öll auðæfin, sem leyndust í þessari jörð er
þeir gengu um, þótt þeir væru að leita þeirra á
vissan hátt.
Þetta var hinn forni tími. Hinir ódauðlegu
guðir höfðu nú ákveðið að tími væri til þess
kominn, að menn flyttu norður. Nú áttu miklar
framfarir að gerast.
En bæði í náttúmnni og altilverunni er til
lögmál um öfl, sem vinna sitt í hverja átt, mið-
dráttar og miðflótta afl, ilt og gott, uppbyggj-
andi og afl sem rífur niður, það sem er fóðrað og
verður svo að bráð þess sem fitnar á því, það
sem skapar og framleiðir, og hitt sem rífur niður
og eyðileggur; það sem sáir og uppsker og hitt,
sem uppsker það sem það aldrei sáði. Þess-
vegna var það fyrirfram ákveðið, að Rudabough
skyldi fara norður til að ræna Sólbakka hjörð-
inni, eins og það var ákveðið að Sólbakka menn-
irnir skyldu reka hjörð sína norður móti nýjum
degi.
★
Hver sem vill getur, ef hann vill, gert heim-
spekilegar athugasemdir um orsakir þessa, eftir
því, sem hann hefir vitað til. Það var auðsæilegt
að nýtt tímabil var að renna upp yfir hið feiki-
lega mikla vesturland. Rudabough og menn
hans höfðu rætt þetta dag eftir dag er þeir riðu
norður með Washita ánni um Indíánalandið.
Loksins slógu þeir upp tjöldum sínum við vaðið
á Washita, nokkm áður en Sólbakka mennirnir
komu þangað, og norðar en þeir vom og vissu
hvomgir af öðmm.
Hinn órhjálegi foringi þeirra hafði ekki
nema tuttugu menn í fylgd sinni. Þessa menn
hafði hann valið meðal þeirra manna, sem að
eðlisfari em samvizkulausir og óreimir og virða
hvorki lög né rétt. En allar glæpsamlegar til-
hneigingar stafa að einhverju leyti af persónu-
legri sjálfsmeðvitund og hæfileikanum að haf-
ast eitthvað að; þessvegna varð Rudabough
þess var, að menn hans voru oft lítt hneigðir til
hlýðni við valdboðann, sem yfir þeim átti að
ráða. Nú vom þeir all ófúsir að hlýða honum.

Hann varð að fullvissa þá hvað eftir annað, að
þeir væru nú að elta mikið herfang og að hlut-
skifti þeirra, hvers um sig, yrði mikið. Þeir
Hktust mönnum, Coronados — þeir vildu hafa
málm í vösunum, myntaðan málm.
“Nú, eg er alls óhræddur að segja skoðun
mína,” sagði errtn hinna uppvöðslusömustu
manna hans, annað kvöld eftir að þeir höfðu
sezt að hjá Washita ánni. “Stór Indíánabær er
hér nálægt. Mér Hst alls ekki á blikuna.”
Rudabough sneri sér að honum ösku reiður.
“Hversvegna ekki? Hvað gengur að þér
Baldy?”
“iÞér var engin nauðsyn á að drepa þessar
Indíánakonur. Ef við höldum ekki áfram geta
Comanohamir ráðist á okkur hvenær, sem vera
skal.”
“Hvert ættum við svo sem að fara?” spurði
Rudabough háðslega.
“Hversvegna emm við hér norður frá?
Mætti eg taka landabréf og sýna þér það, hálf-
vitinn þinn? Skilur þú það ekki, heimskingi.
að nái þessi hjörð járnbrautinni, er út um okkar
ráðagerðir? Eg hefi sagt ykkur, að við verðum
að framkvæma fyrirætlanir okkar nú þetta ár,
eða alls ekki. Við verðum að ná í landseðlana
okkar og landið okkar, og fá'landmælingamenn-
ina til að finna það; og við verðum að gera það
nú. Næsta ár verður það of seint nái þessi hjörð
járnbrautinni. Alt þetta hefi eg sagt ykkur
mörgum sinnum. Ef þér nú ekki fellur mín að-
ferð, þá getur þú gripið til þinna ráða. Eg veit
hvað eg skal gera, heyri eg nokkurt mögl fram-
ar.”
Engu að síður tók efi og óánægja að grafa
um sig meðal manna hans, og einnig að hafa
áhrif á jafn forherta sál og sál Rudaboughs var.
Hann gat ekkert gert einn. Ræningjar safnast
ætíð saman í hópa. Þrátt fyrir gort sitt. Þrátt
fyrir alt brennivínið, sem hann þamibaði, fór
hann að finna til einkennilegs og ólæknandi
kuldahrolls, er læddist að hjarta hans. Hann
tók að æða fram og aftur, og reyna að koma sér
í berserksgang þann, er helzt mátti nefna æðis-
köstin, er hann fékk. En í því bili leit hann um
öxl sér. Enginn vissi hvað hann sá, nema þeir
hafi þá Kka séð nakta líkami hinna tveggja
kvenna, liggjandi í blóði sínu hjá litla læknum.
“Fjandinn hafi það!” sagði hann og greip
riffilinn sinn. “Eg veit ekki hversvegna svona
stór hópur hræfugla safnast að okkur, og velur
sér tré fast hjá ökkur til að setjast í. Hann
hleypti af byssunni og stór fugl féll til jarðar.
Hinir lyftu sér þunglamalega, flugu um og sett-
ust svo í tré ennþá nær.
“Þetta er ekkert happamerki, skal eg segja
í þér,” sagði sá, sem fyrst hafði mælt. “Mér líst
alls ekki á blikuna.”
28. Kapítuli.
Jim Nabours, sem ekki varð svefnsamt
þessa nótt, fleygði af sér teppunum um sólar-
uppkomuna og stóð óhreinn og ófrýnilegur með
hendumar í vösunum og hattinn aftan á hnakk-
anum. Hann saknaði hins mikla hóps af naut-
gripum, er huldi grasið á mílu svæði. Var það
sjón, sem hann var vanur að sjá á morgnana,
Sólbakka hjörðin var horfin.
Piltarnir snæddu hinn fátæklega morgun-
verð sinn þögulir. Eina tilbreytingin var ó-
stjórnlegur grátur Milly gömlu. Ekkert hljóð
heyrðist frá lokaðri kerrunni. Del Williams og
Dalhart höfðu ekki sagt orð hvor við annan síð-
an þeir fóm yfir Rauðána. McMasters virti þá
ekki einu sinni viðlits.
Rauð áólin reis upp yfir döggvott grasið,
steig hærra og hærra og virtist minka; en hún
horfði ekki niður á neina langhymda nautahjörð
er reis upp úr náttbóHnu. Það var engin löng
lest er kjagaði í norður. Sólbakkamennirnir
voru atvinnulausir. Þunglyndir og móðlausir
sátu þeir á áningastaðnum og biðu. MoMasters
tók skyndilega til máls og benti í suður.
“Líttu á Jim,” sagði hann er hann kom inn
í áningasvæðið og snerti öxl Nabours. “Þetta
eru ekki Indíánar, heldur riddaralið!”
Fimm mínútum síðar höfðu þeir algerða
sönnun fyrir þessu. Þeir sáu tvær riddaraliðs-
deildir af Bandaríkja hermönnum undir blakt-
andi fánum, koma á hraðri ferð í áttina til sín.
Foringi reið á undan.. Er hann nálgaðist sáu
þeir höfuðdjásn Indáána hermanns nálægt hon-
um. Það var njósnari eða fangi. Þeir vissu ekki
hvort var.
Það var ætíð hressandi að sjá þessa ridd-
araliðsmenn. Og Sólbakka mönnunum var sú
sjón fegins sýn. Þeir andvörpuðu af ánægju og
léttu á brjóstinu með því að æpa fagnaðaróp til
að bjóða liðið velkomið. Foringinn reið fast að
þeim án þess að heilsa þeim eða svara neinu.
Hann var byrstur, hæmskotinn m^ður á fim-
tugs aldri eða eldri, búinn einkennisbúningi
þeim, sem herinn bjóst þar vestur frá. Hann
steig af hestinum og var stirður mjög. Hann
gekk fram teinréttur og drembilegur, og litaðist
eftir foringja hjarðmannanna.
“Góðpn daginn piltar,” sagði herforinginn.
“Eg er Griswold ofursti frá Sill kastalanum.
Hvað emð þið að gera héma í Indíánalandinu?”