Heimskringla - 12.01.1949, Blaðsíða 6

Heimskringla - 12.01.1949, Blaðsíða 6
6. SIÐA HEIMSKRINGLA WINNIPEG, 12. JANÚAR 1949 RUTH Þýtt hefir G. E. Eyford Því miður hafði hann gert alvöru úr þess- um hugsunum, og hafði nú fengið þessa konu, þessa hofmóðugu konu, sem ekki áleit það ó- maksins vert að sýna honum hina minstu alúð, og sem hrylti við, jafnvel að snerta hans hrjúfu hendi. Hún sat hugsi og ásakaði sig fyrir það sem hún hafði gert, og mældi með augunum bylið milli sín og hans, og hugsaði: Hvað gagnaði það nú, þó eg flýði til enda veraldarinnar? Eg væri jafn ófrjáls fyrir því! Þetta band sem nú hefur verið sett á mig í morgun fyrir altarinu, er sterk- ara en stálhlekkir, það bindur tvær manneskjur svo fast saman, að þær verða að einni. Eg er ekki sjálfstæð framar — hinn helmingurinn passar það!" Ef fram að giftingar athöfninni kvíðin var yfirsterkastur, þá tók nú hatrið yfir hendina í hug hennar. Hvernig þessi heiftar æsing gjör- spilti hennar innri manni, birtist hið ytra í hinu hatursfulla augnaráði, sem honum gat ekki dul- ist. Þetta hugar ástand hennar var orsokin, til þess að hún misti að mestu sitt ytra fegurðar út- lit; það samsvaraði illa hinni dýrðlegu náttúru fegurð sem alstaðar blasti við, hvert sem litið var. f nágrenninu við Bolavia, er allt landið þétt sett ávaxtatrjám, aldingörðum og piriha plant- ekrum ásamt heimilum, bæði hinna fátækustu og ríkustu. Allt í einu opnast útsýnið til beggja handa langt í burtu sést til skörðóttra fornra elldfjalla bera við heiðbláan himinin, en landið í kríng, svo langt sem augað eygir er ein óslitin slétta, þar sem hinir innfæddu rækta helstu lífs nauð- synjar sínar. Þessari sléttu er skift í beð eða spildur, með skurðum, sem fyltir eru vatni og smá uppistöðu tjörnum. Til þess að geta ræktað þessa frjósömu sléttu, nota menn hvem smálæk sem kemur ofan úr fjöllunum, til að fylla með skurðina. Er lengra kemur inn í landið, verður það öldumyndaðra. Við Buitentorg sést hin skrautlega höll landstjórnans, þaðan er hið dýrð legasta útsýni yfir Tjidanfljótið þar sem það rennur í gegnum breiðan dal, þétt vaxin pálma- trjám og alslags ávaxta-trjám. Milli ávaxta- trjáanna sáust hópar hinna innfæddu, sem voru að tína alslags ávexti af trjánum. Á auðari svæð- um voru hús þeirra bygð úr bambusreyr og líkt- ust stórum körfum. Hús Evrópumannanna voru bygð úr gulleitum steini. Það var ekki komið sólarlag þegar lestin kom til Tjanddur. Það varð engin töf við járnbraut- arstöðina, því vagn Mr. Bordewicks, með tveim australiskum gæðingum fyrir beið þar. Vagnin var á háum hjólum, eins og þar tíðkast. Það mátti strax sjá að hestarnir voru óþolin- móðir að bíða. Þeir spörkuðu í jörðina af óþolin- mæði og fjöri svo vagnin hristist, svo það var ekki hyggilegt að vísa frá sér hinni hjálpandi hendi, sem henni var rétt, en hún komst upp í vagnin af eigin ramleik. Hinn innfæddi keyrslu- maður, fór upp í vagnin, á bak við herra sinn, sem sjálfur tók taumana, og hestarnir þutu á stað með feykna hraða, gegnum þennan litla fallega bæ. Meðfram veginum voru háir bambus runnar og blómstrandi garðar, ásamt busc blómum með sínar tignarlegu stóru rauðu blómkrónur, sem skáru svo vel af við hin stóru myrkbláu lauf. — Eftir veginum komu þeir innfæddu með byrgðar af ávöxtum, sem þeir ætluðu að selja kínversk- um smákaupmönnum, sem höfðu búðir til og frá meðfram veginum. Það sem var, ef til vill mest eftirtektarvert er inn í landið kom, og var meir áberandi en í Batavía, var hinn þrælslegi ótti sem innfædda fólkið bar fyrir Evrópu mönnunum. Hvar sem vagnin fór stóðu karlmennirnir berhöfðaðir, eða krupu niður og snexu andlitunum frá. Konurnar reyndu að komast inn á hliðarbraut, eða ef hægt var að komast í húskofana sína; börnin skriðu organdi inn í burknirunnana og ungabömin sem mæðumar bám á bakinu stungu litlu höfðunum sínum ofan í birrðar pokan sinn. Hversu mikið sem Ruth var niðursokkin í hugsjónir sínar, gat þetta varla dulist fyrir aug- um hennar. “Hvað er um að vera, hvað gengur að þessu fólki”? hugsaði hún. Eftir að hafa skimað í all- ar áttir til að reyna að sjá, hvað var valdandi þessari hræðslu, komst hún að þeirri niðurstöðu að það væri vagnin þeirra, sem orsakaði allt þetta uppþót, og óttaslegin horfði hún á mann- inn sinn. “Þeir þekkja hann allir, og hræðast hann”, hugsaði hún. “Guð minn góður! hverslags ótta- legur maður hlýtur hann að vera, þegar menn, konur og börn flýja strax er þau sjá hann!” Hinn sami sljóleiki féll nú yfir hana, eins og í bátnum, og sem kom henni til að fara upp að altarinu, það var uppgjöf allrar mótstöðu, og hún hugsaði sem svo: “Ef þú fylgir honum ekki þá ertu glötuð”. En svo talaði önrfur rödd í eyru h^nnar, er sagði: “Ef þú fylgir honum, þá veistu ekki hvenær hann kann að taka upp á því, að draga þig á hár- inu! Já, hver veit hvaða þrælmensku hann kann að beita! Fjöllin, þau þegja og þessar vesalings brúnu manneskjur, sem ekki þora að líta upp, mundu aldrei þora að klaga hann. Kvalið þig getur hann, drepið þig getur hann, en það bærist aldrei til eyrna yfirvaldanna, að það sé einnri hvítri konu færra í landinu, og þegar ættingjar þínir spyrja eftir þér, mundi hann finna ráð til að dylja það!” Þannig var hennar æsta íímyndun, að mála hinar fjærstæðustu myndir í huga hennar, — þangað til hún var búin að gera sig svo æsta, að engin skynsamleg hugsun komst að í huga henn- ar. Þegar þau voru komin út úr þorpunum, sem voru fram með veginum, lá vegurinn gegnum ó- • bygt svæði, þar sem engin hús né manneskjur voru sjáanleg. Vegurinn lá milli hárra kletta- belta og djúpra skurða. Hún sat skjálfandi í hnipri í sætinu. Af og til leit hann hræðilega út- undan sér til hennar, og til þess að gera illt enn verra, fór nú að dimma, svo nú gat hún ekki haft hemil á sér lengur. “Eg — vil ekki lengur”, hvæsti hún í ofboði skelfingarinnar; en vegna hjólaskröltsins heyrð- ist ekki hvað hún sagði. En er hún endurtók sömu orðin, heyrði Mr. Bordevick hvað hún sagði, og sneri sér að henni. “Já — vil fara til baka!” stamaði hún. Hann virti hana undrandi fyrir sér. “Hvert, ef eg má spurja?” “Heim — til Þýzkalands — til ættingja minna! Eg hef yfirvegað það — eg — eg get ekki verið með þér — eg get ekki!” Þrátt fyrir að skuggsýnt var orðið, gat hún séð fyrirlitningar svipin á andliti hans. “Mér þykir fyrir því”, sagði hann kalt. “Það er nokkuð seint nú fyrir þig að taka þá ákvörð- un”. Málrómur hans og svipur svipti hana öllu sjálfs valdi. “Eg fer ekki lengra”, sagði hún og greip í taumana. Hestunum brá við, og voru næstum komnir útaf veginum, ofan í djúpan skurð, svo hlupu þeir á stað í fælnislegu ofboði. Það tók nokkrar mínútur þar til Mr. Bordewick gat þvingað þá til að hægja á sér. Svo sneri hann sér að Ruth, sem sat þar og hélt sér dauðahaldi í vagnsætið. “Segðu mér, hvað heldurðu að eg sé í raun og veru?” sagði hann. “Eg”, sagði hún, hrædd við að heyra þann sorgarblæ, sem var í málromi hans “Já, kannske þú takir mig fyrir mann, sem tekur sér til þakka, hvað sem honum er boðið? Fyrir einhvern góðmótlegan bjána sem umhugs- unarlaust lætur eftir öllum dutlungum þínum? Hann, góðmótlegur?” “Ó, guð, nei”, sagði hún með hryllingi. “Það er þó það, sem mér sýnist. í morgun í kirkjunni, lofaðir þú ýmsu, sem þú virðir að vettugi nú. Þú heldur að það geri ekkert til, það megi skoða það sem hvern annan skopleik. Eg er engin leikari; eg tek hátíðleg loforð alvar- leg. Heim viltu fara! Gott, þitt heimili er nú í mínu húsi, og við erum á leiðinni þangað . Þar var nú engin harmatónn í málrómi hans. Kalda látbragð var bara brynja til að skýla innri og óhagganlegri ákvörðun hans. Ruth, sem var svo vön að hafa sinn vilja fram í smáu sem stóru, fanst nú, sem hún væri í járngreipum; hún stóð allt í einu upp í vagninum. “Eg vil heldur liggja sundurmarin á veg- inum, en vera undir hans yfirráðum , hugsaði hún. En áður en hún gat hlaupið út úr vagnin- um, fann hún hvernig hún var gripin með sterkum armi og sett niður í vagnsætið. “Ætlarðu að hálsbrjóta þig?” spurði hann. Hún svaraði engu, en reyndi af öllum mætti að losa sig úr þessum jámgreipum. “Þú mátt trúa því”, sagði hann stillilega, “að það fer best um þig hérna í vagninum, því þó þú kæmist ómeidd ofan þá finnur þú ekki leiðina til baka til Tandjur. Auk þess er þetta pláss ekki óhult fyrir tigrísdýrum”. “Það er ekkert tigrisdýr eins hræðilegt og þú!” stamaði hún. Án þess að taka hið minsta tillit til þess er hún sagði, hélt hann áfram: “Viltu nú ekki sitja róleg?” “Nei”, sagði hún, og horfði á hann með æðis- fullu augnaráði. “Jæja, þá segi eg þjóninum að halda þér. Það getur engin þjónað tveim herrum, og eg hef nóg með að stjórna hestunum”. Að vera minnt á að þjónnin var í vagninum hafði sína þýðingu. Hún hafði í þessu æðis á- standi alveg gleymt þessu þegjandi vitni, sem sat í baksætinu. Hann sá hversu henni brá við, svo hvernig hún leit á þjónin. “Þú getur verið róleg”, sagði hann. “Hann skilur ekki eitt einasta orð í Þýzku. En eg varð að segja honum að —” “Burt með handleggin þinn”, sagði hún í ofsa æsingu. “Þú lofast þá til að stija kyr?” “Já, já! Eg lofa öllu, bara ef eg fríist frá því að þú snertir á mér! Eg hata það, eins og eg hata þig. Já, hata!” endurtók hún. Maðurinn þarna í baksætinu skilur ekki Þýzku, og hennar brennandi æði varð að brjótast út, ef hún átti ekki að kveljast. * “Strax í morgun, er eg sá þig, sagði eg við mig sjálfa: eg hata hann, og held áfram að hata hann, fyrir allt — allt er svo fráhrindandi, þessi bolalegi bóndablær, þetta hræðilega rauða skegg ________>» Hún, eins og var hálf hissa á sjálfri sér, og auk þess var hún ekki vön að tala með slíkri frekju til neinna. Auðvitað hafði engin móðgað hana eins og þessi maður og — hvað hann kvaldi hana — bara hún hefði getað hlaupið út úr vagn- inum, þá læi hún nú dauð á veginum. Þrátt fyrir þessar örvinglunar hugsanir, leit hún þó af og til á Mr. Bordewick, þessa bolalegu bónda-mynd, sem nú bar svo glöggt við nætur himinin, er tunglið var að koma upp. Hann þagði svo lengi — var vafalaust að hyggja á hefnd. Svo skalf hún aftur af angist. En Friss Bordewick, var ekki maður sem lét slík orð hafa mikil áhrif á sig, því persónuleg fáfengilegheit átti hann ekki til. Að hann þagði var vegna þess, að hann vildi gefa henni tækifæri til að ljúka við lýsinguna á sér. Þar er hún sagði ekki meira, sagði hann ró- lega en alvarlega: “Úr því þetta var fyrsta álitið sem þú fékkst á mér, því snérurðu ekki strax til baka?” “Já”, svaraði hún, og beit saman tönnunum. “Það er sem eg hefði átt að gera”. “Auðvitað, það var skylda þín að gera það. Það sem byrjað er með hatri, er líklegt til að enda með hafcri. Hjónaband sem grundvallað er á hatri, verður hreint helvíti á jörðu. Þú gerðir bæði þér og mér afskaplega mikið rangt til, er þú giftist mér”. Hún leit upp, alveg hissa. Hvað var hann að segja? Vildi hann reyna að velta óhamingjunni yfir á hana, sem hann hafði tælt hingað í ólukk- una? Svei, hversu ómannlegt! Hún stóð upp. Með ofsafengnu útliti og málrómi, sem strax gaf til kynna fyrirlitningu hennar og spurði: “Og þú — kannske þú sért saklaus af þessu — gastu ekki, ef þú hefðir viljað hindrað þessa giftingu?” “Nei”, svaraði hann rólega, “eg gat það ekki!” “Auðvitað ekki!” sagði hún í háði. “Því hefðirðu svo sem átt að gera það? Það hefir vist verið ómögulegt fyrir þig að sjá hvernig mér leið!” “Hvaða gagn hefði verið í því, þó eg hefði strax getað lesið tilfinningar þínar í andliti þínu?” svaraði hann. “Eg þurfti ekkert að segja”. “Svo! og hvers vegna ekki?” “Eg held það sé auðskilið. Eg hafði svo mikla ástæðu til að vera þér þakklátur fyrir að þú komst, að það hefði átt illa við, að eg hefði farið að fara þess á leit, að fá gefna eftir trúlof- unina strax er eg sá þig. Eftir minni meiningu, þá var nærri því of mikið að spurja þig, hvort þú óskaðir að giftingin færi fram”. Henni fanst hann hafa snúið á sig, og þagði um stund. Jú hann var að segja satt; hann hafði spurt hana að því í bátnum, en með svo ógnandi svip, að henni kom ekki til hugar að það væri alvara. “Og þú meintir það á heiðarlegan hátt?” spurði hún. “Á heiðarlegan hátt?” endurtók hann, særð- ur og undrandi. “Það er að segja — eg meinti; mundir þú ekki hafa haft neitt á móti því að giftingunni hefði verið frestað — eða — eða kannske þú hefðir helst viljað að giftingin hefði aldrei átt sér stað?” “Skilyrðislaust! Eg vildi ekki segja svo stórt orð, að eg findi til haturs, er eg sá þig, en mín fyrsta tilfinning var óbeit!” Hún roðnaði út að eyrum. “Ó, það hefði mér betur dottið í hug”, sagði hún stamandi. “Það er ávalt best að vera hreinskilin, bæði við sig sjálfan og aðra”, sagði hann. Hún rykkti höfðinu aftur á bak, og horfði á hann með hatursfullu augnaráði, en er hún reyndi að finna orð til þess að hefna sín með; fann hún ekkert. Hverju hafði hún svarað í morgun? “Eg finn allt eins og um var talað”, og þó hafði hún í virkilegleikanum ekki fundið neitt eins og hún bjóst við. Hversu hræðilegt að standa þar sem lygari, fyrir framan mann, sem þekkir ekki hinar einföldustu kurteisis reglur, sem sagði blátt áfram, að hann hefði fundið óbeit, strax er hann sá hana. Hræðilegt! — Á-nei, það var sama hvað honum sýndist um hana, sama hvað hann hugsaði; það sem var hræðilegast var, að hún skyldi eiga að lifa saman við þennan mann, tilheyra honum með líkama og sál. A& hugsa sér að hún hafði í morgun frelsi sitt í hendi sér! Eitt orð á réttum tíma, og hún væri enn Ruth Hillern, og gæti haldið áfram að vera það, þangað til lukkan, — hin stóra lukka — kæmi annarstaðar frá. Nú dugðu engin orð lengur. Engin? — Mundi hún vinna það með vingjarnlegu viðmóti, sem hún gat ekki unnið með hæðnislegum og hofmóðugum orðum? Ur því honum ekki einusinni leist á hana, þá gat hann ekki kært sig um að halda henni hjá sér. Er hún reyndi að tala í mildari róm, fékk hún strax hjartslátt. “Mr. Bordwick, þú sagðir rétt nýlega, að hjónaband sem væri grundvallað á hatri, væri helvíti á jörðunni fyrir manneskjurnar.” Hann kinkaði bara kolli. “Er það þá anuðsynlegt — alveg óhjákvæmi- legt, að það verði okkar hlutskifti?” “Þú glejrmir því, að það er nú þegar okkar hlutskifti.” “En það eru ekki allar leiðir lokaðar. Hve oft kemur það ekki fyrir að nýgift hjón skilja, og það strax eftir giftinguna.” “Já, það á sér stað, en mér finst það undar- legt, að gefið loforð fyrir altarinu skuli fólk ekki virða meir en skóna sem það gengur á, og getur hent af sér þegar það kemur út úr kirkj- unni, ef því svo sýnist. Hvað mig áhrærir þá hef eg lofað, og er fast ákveðinn í, að uppfylla mínar skyldur við þig. Það réttasta væri að þú vildir taka þér hinn sama ásetning gagnvart mér.” “Og ef eg svo gerði það ekki?” sagði hún hnuggin. “Þá væri það sjálfri þér.verst,” svaraði hann rólega. Hún sá að það var þýðingarlaust að segja meira. Hún hugsaði sem svo, að þessi stóri lík- ami hefði tekið meir en sinn skerf af sálar hæfi- legleikunum, iþví það væri ekki hugsandi að vinna hann með skynsemi, og með því að fara bónarveg. Það var nú þess líkast, að hún færi að biðja hann um náð! Nei, heldur að deyja — já deyja! Dauðinn hlaut að koma, hvort sem var á einn eða annan hátt — þegar það kæmi til þess versta. En (það var ennþá von. Meðan hún var að velta þessum hugsunum fyrir sér voru hestarnir að fara upp brattan veg upp háa hæð, með mikl- um hraða, og svo ofan í dal, með enn meiri hraða, þetta hefði verið hinn skemtilegasti keyrslutúr fyrir hvern sem hefði getað notið þess. Sumstað- ar stóðu stór pálmatré og önnur tré á báðar hend- ur, eins og múrveggur, og svo alt í einu slétt- lendi eða lágir hálsar, og þar á milli smábæir, sem glitruðu í mánaskininu, eins og þeir væru umvafnir silfurglans. f meir en klukkutíma höfðu þau setið þegj- andi, niðursokkin í hugsanir sínar, þá benti Mr. Bordwick alt í einu á ljós í fjarska: “Þarna er Sukawangi. Eitt verð eg að segja þér áður en við komum þangað. Við þurfum tíma til að venj- ast hvort öðru. Eg gef þér fyrst um sinn frelsi —það er að segja, þú mátt auðvitað til að búa í húsinu mínu, og haga þér samkvæmt hússins venjum og reglum — eg þarf ekki að segja meira, — þú skilur mig!” Já, hún skildi og létti fyrir hjartanu. “Hve lengi?” spurði hún og leit niður fyrir sig. “Látum okkur segja, fjórar vikur.” Hún hugsaði, að innan fjögra vikna mundi sér opnast einhver vegur til að sleppa undan iþsessu þrælkunar oki. 18. KAFLI Tíu mínútum síðar stönsuðu hestarnir fyrir framan afar stórt hús, með stórum opnum forsal, sem borinn var af mörgum útskornum súlum. Án þess að líta til hægri eða vinstri, fann bara til hve stirð og þretyt hún var, gekk hún gegnum forsalinn. Mr. Bordwick gekk á undan, og opnaði hurðina að stórum sal, með dreifðum húsmunum. Þessis salur, ásamt hliðar herbergi var henni ætlað, sagði hann, er hann fór út. Hún stóð þar fáein augnablik og leit yfir herbergið, en er hún heyrði ekki lengur fótatak hans, féll hún, fremur en settist niður á næsta stólinn, studdi olnbogunum á mahogní borð, er hún settist við og huldi andlitið í höndum sér. Þessi hugaræsisng sem hún hafði verið í alla leiðina, snerist nú í líkamlega þreytu og út- taugun. Hun hafði rett með naumindum komist °fan úr vagninum og inn í húisð, og nú óskaði hún ekki eftir neinu í heiminum, öðru en að mega liggja þar sem hún var komin. En það fékk hún ekki lengi. Hún heyrði einhverja rödd fyrir utan dyrn- ar, eins og í fjarska, og er hún leit upp, sá hún í dyrunum háan og grannan Java mann í hvítum jakka með rauð uppslög. Hann hafði sveipað mislitum dúk um höfuð sér, og á handleggnum bar hann stórt hvítt handklæði. Hann talaði til hennar, og hneigði sig djúpt, og leit niður fyrir sig, sönn mynd ótta og auð- mýktar. Hún skildi auðvitað ekki hvað hann sagði, en hún mundi að maðurinn hennar hafði sagt eitthvað um, að maturinn yrði til eftir fim- tán mínútur, þegar þau gengu inn.

x

Heimskringla

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Heimskringla
https://timarit.is/publication/129

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.