Heimskringla - 24.08.1949, Blaðsíða 5

Heimskringla - 24.08.1949, Blaðsíða 5
WINNIPEG, 24. ÁGÚST 1949 EEIMSKBINGLA 5. SIÐA THORODDUR SKAFTI EINARSON 14. apríl 1905 — 24. maí 1949 Ungur maður, og á bezta skeiði æfinnar, og sem lítið eða ekkert hefði borið á að hann væri ekki með beztu heilsu, Thoroddur Skafti Einarson, dó snögglega og án fyrirvara, s. 1. 24. maí. Hann var sonur þeirra ágætishjóna, landnema í Nýja íslandi, Sigurð- ar Einarssonar og Maríu Jó- hannsdóttur Einarsson konu hans. Hann var einn af fimtán börnum alls, sem öll náðu full- orðins aldri en þrettán þeirra eru enn á lífi. Elzti bróðirinn, Stefán Vilhjálmur, dó í slysi við Campbell River í B. C. fyrir þremur árum. Eftir eru sjö bræður og sex systur. Þau eru: Einar Alex, Gimli; Haraldur, Gimli; Bergthóra (Mrs. Tait, Miami, Fla.), Pálmi, Sigurður Stanley, Guðrún Nanna (Mrs. Ingimundson) í Winnipeg; Guð- björg Florence (Mrs. Holm), Gimli; Sigríður Constance (Mrs. A. Benediktson), Gimli; Ingvar, Gimli; Kristján, Winnipeg; Svanhvít Ólafía (Mrs. Stefán- son), Gimli; María Aðalheiður (Mrs. S. Benson), Winnipeg, og Karl Walter, Gimli. Auk þessara bræðra og systra lifa hann kona hans Elinborg Eirikson Einarson, einn sonur Wallace og tvær dætur, Eileen og Lois. Hann átti marga vini, eins og sannað var er mikill fjöldi safn- aðist saman við kveðjuathöfnina. Sjaldan hefir verið lengri lík- fylgd en sú er ók út í Gimli grafreit þar sem hann var lagður til hvíldar. Útförin fór fram 27. maí. Séra Philip M. Pétursson flutti kveðjuorðin. Útfararstjóri Lang- till, frá Selkirk, annaðist um út- förina. UNNA SKAL RÚSSLANDI MEIR EN FÖÐUR- LANDI ÞÍNU Skömmu áður en kommúnista- flokkur Júgóslavíu og Tító var rekinn úr Kominform, skrifaði Tító bréf til félaga Stalins og Molotovs, utanríkisráðherra Rússa. í bréfi þessu stóð meðal ann- ars: “Jafnvel þótt við elskum Rússland, þá getum við ekki unn- að föðurlandi okkar minna”. Þá segir síðar, þegar minnst er á rússneska hernaðarsér- fræðinga, sem höfðu aðstoðað Júgóslava, en verið sendir heim: “Laun þau eru við urðum að greiða rússnesku sérfræðingun- um, voru þrisvar sinnum hærri en laun þau, er við greiðum ráð- herrum. Þetta var ein af ástæð- unum, fyrir því, að við fórum þess á leit, að þeim yrði fækkað’. Njósnir Rússa Seinna í sama bréfi er rætt um rússneska leyniþjónustu og njósnir í Júgóslavíu og segir þar “Við lítum svo á, að það sé ekki rétt af rússnesku leyniþjónust- unni að ráða okkar borgara, í okkar landi, í þjónustu sína. Við höfum sannanir fyrir því, að nokkrir menn úr rússnesku leynilögreglunni hafa með því að ráða til sín flokksmenn, kast- BORGIÐ HEIMSKRINGLU— því gleymd er goldin skuld að rýrð á leið toga okkar og gert þá tortryggilega. Þessar aðgerð- ir rússnesku leynilögreglunnar halda áfram í dag. Við höfum ekki leyft að þær breiðist út.” Hver var ástæðan? Svo mörg voru þau orð, og Tító var rekinn úr Kominform. Samkvæmt fyrirskipun frá Rússum var honum útskúfað frá samvinnu við nágrannaþjóðirnar. Hann, sem áður hafði þótt svo dyggur kommúnisti, var alt í einu nefndur auðvaldssinni og svikari. Hver var ástæðan? Hún var í stuttu máli, að hann hafði ekki staðist síðasta stig, kommúnistaprófsins. Fyrri stig- in hafði hann staðist með prýði og sóma. Fyrst og fremst, að kommún- istaflokkurinn var allsráðandi í Júgóslavíu. Aðrir flokkar voru bannaðir og ef einhverrar óá- nægju skyldi gæta meðal þjóðar- innar var hægt að slá varnagla við því með vofu óttans, leyni-1 lögreglu ríkisins og illræmdum fangabúðum hennar. Þá hafði stjórn Titos framkvæmt hinn etóretiska kommúnisma eftir því, sem hún taldi hæfilegt fyíir landið. Féll við prófið En síðasta stig prófsins stóðst Tító ekki. Hann vildi ekki fall-' ast á það, að Júgóslavar ættu að elska Rússland meira en föður- land sitt. Hann vildi ekki fallast, á að rússneskir sérfræðingar í landinu ættu að fá þrisvar sinn-! um hærri laun en ráðherrar. Og hann vildi ekki fallast á, að Rúss-j ar fengju að reka njósnastarfsemi óhindrað í Júgóslavíu. Þar með var Tító fallinn við prófið. Hann var ekki eins og! hreintrúaðir kommúnistar eiga' að vera, því hann kunni ekki að elska Rússland meira en föður- land sitt. Hlýðni við Rússa Þetta sýnir okkur ótvírætt, að eitt þýðingarmesta atriðið til þess að geta kallast kommúnisti er fullkomn hlýðni við Rússa. Kommúnisti hvar sem er í heim- inum verður að fallast á að Rúss- ar séu “Ubermenschen”, en aðr- ar þjóðir skuli vera þrælar ogj þjónustu menn Rússa. Og þegar svo er komið er mjög vafasamt hvort kommún- isminn getur lengur kallast stjórnmálastefna eingöngu. Þeg- ar svo er komið, að kommúnistar í Vestur-Evrópu vinna gegn hagsmununum föðurlands síns og vinna að því öllum árum að gera það undirgefið austræna stórveldinu er farið að nálgast ískyggilega landráðastarfsemi. —Mbl. JÓN HELGASON LATINN Laust fyrir miðnætti sunnu- daginn 7. ágúst andaðist á elli- heimili Betel, Jón Helgason, 85 ára gamall. Hafði verið þar vist- maður s. 1. 10 ár eða svo. Jón ól mestan sinn aldur hér vestra í Argyle sem vinnumaður og bóndi. Hann vann lengi hjá stór-( bóndanum Stefáni Kristjánssyni (Stephen Christie) og þeirri fjölskyldu var hann áhangandi fram á síðustu ár. Land mun hann hafa numið í Shoal Lake-1 bygð og unnið sér rétt á því. j Jón var með afbrigðum trúr og duglegur vinumaður, trygða-' tröll vinum sínum og gjörði á einskis manns hlut. Eftir hanm fór á Betel, kom hann á hverju! ári vestur um uppskeru tímann^ og vann meðan kraftarnir leyfðu! hjá vinum sínum þeim Mr. og| Mrs. G. F. Goodman. Honum varj í blóð borið að vinna. Hann munj ættaður af Suð-vestur íslandi — frá Hvítarvöllum — mun hafa komið vestur 1893. Til íslands fór hann 1913 og dvaldi sumar- langt. Jón var valmenni, góður sann- ur íslendingur. Hann var ógift- ur alla æfi. Hann dvaldi hér vestra vikuna áður en hann dó, fór heim á sunnudaginn þann' 7. og var dáinn fyrir miðnætti. Hann var hér glaður og gunn- reyfur. Hvert hann var forvitri veit eg ekki, en hann sagðist vera kominn að kveðja kuningj- ana, hann yrði dáinn innan mán- aðar, nú gæti hann ekki unnið lengur. Jarðsunginn var hann á Gimli 9. ágúst af séra Skúla Sig- urgeirssyni. Far vel þú trúi þjónn. G. J. Oleson ilsháttar af fatnaði. — Niðri í Þinghúsinu var geymt bókasafn Hrunamanna. — Því tókst að bjarga. Engu mun hafa tekist að bjarga af innanstokksmunum Guðjóns bónda. Þegar drengnum var bjargað f heimili Guðjóns var fimm ára drengur. Hann var í fasta svefni, er eldurinn kom upp. — Séra Sveinbjörn bjargaði drengn! um. Presturinn fór inn um1 gluggann í stofu þeirri, er barniðj svaf í. Um leið og presturinnj braut gluggann vaknaði drengur- inn. Kom á hann lítilsháttar fát, tn svo áttaði hann sig og hjálpaði sr. Sveinbjörn honum út úr hinu brennandi húsi. Hrundi eftir 4 klst. Hjálp barst fljótt frá nálægum bæjum, enda var fólk víðast enn við heyvinnu. Vann f jöldi manns að slökkvistarfinu en prestsetrið var hrunið að grunni kl. 2 um nóttina. Sváfu í kirkjunni Gamla konan, móðir Guðjóns, drengurinn litli og ráðskonan bjuggu um sig úti í kirkjunni um nóttina, en í gærmorgun fór gamla konan að Grafarbakka. Innanstokksmunir Guðjóns, er allir eyðilögðust í eldsvoðanum, voru vátrygðir, og eitthvað af eigum sr. Sveinbjarnar. En hann misti einnig gott bókasafn er hann var búinn að koma sér upp. —ísafold, 16. ágúst. Ur landsuðri Alt frá því er Jón Helgason prófessor í Kaupmannahöfn, sendi frá sér árið 1939 ljóðabók- ina “Úr landsuðri”, hefir hann verið talinn meðal fremstu ljóð- skálda vorra, sem nú eru uppi. Skömmu fyrir síðustu jól kom út ný útgáfa þessarar ágætu bókar. Höfðu nú verið niður feld ná- lega öll skop- oð háðkvæðin, sem fyltu drjúgan hluta fyrri útgáf- unnar, en í þeirra stað koma hér nokkur ný kvæði. Þessar línur eiga ekki að vera neinn ritdómur um ljóð Jóns Helgasonar, heldur ábending til allra þeirra, sem fögrum kvæðum unna, tignarlegu máli og snjöllu rími, að láta bók hans hina nýju eigi ólesna fram hjá sér fara. — Kvæði á borð við “Áfanga” og “í Árnasafni”, svo að tvö ein séu nefnd, yrkir enginn, sem eigi er mikið skáld. “Víkingur” leyfir sér að birta eitt hinna styttri kvæða úr ljóða- safni Jóns Helgasonar. Fer það hér á eftir. EG KOM ÞAR PRESTSETRIÐ í HRUNA BRENNUR AÐ GRUNNI Aí hverju er kúlan 16 pund? Af hverju er kúlan, sem íþrótta menn kasta, 16 pund á þyngd? Það er óvíst að Huseby eða aðrir kúluvarpsmeistarar hafi nokkru sinni hugsað út í það, hvers vegna kúlan sé einmitt 16 pund. En þetta á sér sögulega orsök. Hinrik konungur VIII. fyrir- skipaði hermönnum sínum að æfa sig í íþróttum til að viðhalda hreysti í hernum. Sú íþrótt, sem var hvað vinsælust hjá þeim, var kúluvarp, og köstuðu þeir fall- byssukúlum. En algengasta þyngd á fallbyssukúlunum var einmitt 16 pund. Þaðan er þessí venja komin.—Alþbl. 29. júlí. Til kaupenda Heimskringlu og Lögbergs Frá því var nýlega skýrt í báðum íslenzku blöðunum vestan liafs, að verð æfiminninga, sem færu yfir 4 ein- dálka þumlunga, yrði framvegis reiknað 20 cents á þumlunginn og 50<j á eins dálks þumlung fyrir samskota lista; þetta er að vísu ekki mikill tekjuauki, en þetta getur dregið sig saman og komið að dálitlu liði. THE VIKING PRESS LTD. THE COLUMBIA PRESS LTD. Prestsetrið að Hruna í Hruná- mannahreppi brann til ösku í fyrrinótt. Litlu tókst að bjarga af innanstokksmunum. Prestur- inn þar, séra Sveinbjörn, bjarg- aði litlum dreng, er var sofandi en húsið var þá orðið því nær al- elda. Kirkjan skemmdist ekki og ekki heldur hlaða sem stendur við húsið, en meðan á eldsvoðan- um stóð ,var logn. Eldurinn í prestsetrinu kom upp um klukkan 11 í fyrrakvöld. Var þá ekki annað heimilisfólk inni í bænum, en rúmlega níræð kona, móðir bóndans Guðjóns Bjarnasonar og fimm ára dreng-! ur. Hann var sofandi, gamla konan var háttuð. Gat ekki séð eldinn Gamla kónan fann einhverja einkennilega hitalykt í íbúð Guð- jóns er var niðri í prestsetrinu. En þar eð gamla konan er þvi nær blind, gat hún engan eld séð. j Hún gekk í gegnum eldhúsið og| út á hlað og kallaði til ráðskon- unnar á bænum, er var að vinnuj í kjallara sem steyptur hefir ver- ið áfast við húsið. Það virðist engum togum hafa) skift, því um leið og ráðskonan j kemur út, þá er eldur kominn^ upp í eldhúsinu og orðinn tals- vert magnaður. Voru í heyvinnu Séra Sveinbjörn Sveinbjörns-1 son, Guðjón Bjarnason bóndi og vinnumaður hans, voru allir íj heyvinnu á túninu, en svo skamti frá, að þeir voru í kallfæri. Þeir brugðu þegar við, og voruj komnir heim í Hruna eftir fáein! augnablik. Þá var ekki hægt að; komast inn um dyrnar að eldhús-* inu sem gamla konan hafði geng-j ið um, fyrir stundu síðan. Kirkjubókum og bókasafninu bjargað Var þá farið inn um aðaldyr hússins, sem eru í hinu gamla Þinghúsi Hrunamannahrepps, og upp á loft. Þar uppi bjó sr. Sveinbjörn. Tókst honum að bjarga kirkjubókum öllum, skrif- borði hans var og bjargað, og lít- Má Ekki leita að örkinni hans Nóa Innanríkisráðherra Tyrklands hefir bannað amerískum leið- angri að leita að “örkinni hans Nóa” á Ararat-fjalli. Leiðangur þessi er gerður út af manni, sem heitir dr. Aaron Smith og er farinn til að ganga úr skugga um sannleiksgildi sagna, sem herma að steinrunn- inn bátur sé hátt upp í hlíðum Ararats, en fjallið er 17,500 fet á hæð. En leiðangurinn strandar á því, að herinn hefir umráð yfir svæðinu umhverfis f jallið og ferðir óviðkomandi manna eru bannaðar um það. —Vísir Eg kom þar sem höfundar lásu Ijóð sín í höllum við lófaklapp fólksins og hrifningu (vonandi sanna), á fremstu bekkjum sat úrvalslið merkustu manna og marmaralíkneskjur þjóðskálda hátt uppi á stöllum. En eg kveð á tungu, sem kend er til frostéls og fanna, af fáum skilin, lítils metin af öllum; ef stef mín fá borist um óraveg háværra hranna, þá hverfa þau loks út í vindinn hjá nöktum fjöllum. Svo talaði vitið. En hjarta mitt hitnaði og brann. Á herðum mínum eg dýrmætan þunga fann. Eg átti mér, þrátt fyrir alt, mína purpurakápu. í salkynnum þessum var engin sál nema ein sem agaði mál sitt við stuðlanna þrískiptu grein né efldist að bragstyrk við orðkyngi heiðinnar drápu. -Víkingur. BRAUTIN Ársrit Sameinaða Kirkjufé- lagsins, er til sölu hjá: Björn Guðmundsson, Skólavörðu stíg 17A, Reykjavík, ísl. Björnssons Book Store, 702 Sar- gent Ave., Winnipeg. Viking Press Ltd., 853 Sargent Ave., Winnipeg, Man. K. W. Kernested, Gimli, Man. Gestur Pálsson, Hecla, Man. F. Snidal, Steep Rock, Man. Guðjón Friðriksson, Selkirk, Man. • Björn Björnsson, Lundar, Man. Mrs. Guðrún Johnson, Arnes, Man. B. Magnússon, Piney, Man. Séra E. J. Mglan, Matlock, Man. Mrs. B. Mathews, Oak Point, Man. Ingimundur Ólafsson, Reykja vík, Man. G. J. Oleson, Glenboro, Man. Jón Ólafsson, Leslie, Sask. Thor Ásgeirsson, Mozart, Sask. E. vE. Einarsson, 12 E. 4th Ave. Vancouver, B. C. G. Thorleifsson, Garðar, N. Dak. U.S.A. M. Thordarson, Blaine, Wash. Ch. Indriðason, Mountain, N. D J. J. Middal, Seattle, Wash. Tímóteus Böðvarsson, Árborg, Björn Eggertsson, Vogar, Man. « * * Sigurður S. Anderson, 800 Lipton St., hefir tekið að sér mn- köllun fyrir Hkr. í Winnipeg. Áskrifendur eru beðnir að minn- ast þessa og frá þeirra hálfu gers honum starfið sem greiðast. — Símanúmer hans er 28 168. * * * Framvegis verður Heims- kringla fáanleg í lausasölu, hjá hr. bóksala Lárusi Blöndal, Skóla vörðustíg 2, Reykjavík, Island. INNKOLLUNARMENN HEIMSKRINGLU A ISLANDI Reykjavík..............Björn Guðmundsson, Bárugata 22 í CANADA Amaranth, Man-----------------Mrs. Marg. Kjartansson Árnes, Man........................S. A. Sigurðsson Árborg, Man------------------------ G. O. Einarsson Baldur, Man-----------------------------o. Anderson Belmont, Man----------------------------g. J. Oleson Bredenbury, Sask.—Halldór B. Johnson, Churchbridge Sask Churchbridge, Sask-------------JHalldór B. Johnson Cypress River, Man..................Guðm. Sveinsson Dafoe, Sask------------O. O. Magnússon, Wynyard, Sask. Elfros, Sask---------------—Mrs. J. H. Goodmundson Eriksdale, Man.......................ólafur Hallsson Fishing Lake, Sask---------Rósm. Árnason, Leslie, Sask. Flin Flon, Man------------------------------Magnús Magnússon Foam Lake, Sask-----------Rósm. Árnason, Leslie, Sask. Gimli, Man............................k. Kjernested Geysir, Man-------------------------G. B. Jóhannson Glenboro, Man---------------------------g. J. Oleson Haylapd, Man........................Sig. E. Helgason Hecla, Man-----------------------Jóhann K. Johnson Hnausa, Man--------------------------Gestur S. Vídal Innisfail, Alta------Ófeigur Sigurðsson, Red Deer, Alta. Kandahar, Sask---------O. O. Magnússon, Wynyard, Sask. Langruth, Man------------------------Böðvar Jónsson Leslie, Sask.......................Th. Guðmundsson Lundar, Man.............................D. J. Líndal. Markerville, Alta. Morden, Man. Mozart, Sask.„. ófeigur Sigurðsson, Red Deer, Alta. -----------------Thorst. J. Gíslason Thor Ásgeirsson Oak Point, Man.........................Mrs. L. S. Taylor Otto, Man-----------------------D. J. Líndal, Lundar, Man. Piney, Man._._...............................s. y. Eyford Red Deer, Alta-----------------------ófeigur Sigurðsson Riverton, Man._........................Einar A. Johnson Reykjavík, Man.—........................Ingim. Ólafsson Selkirk, Man-------------------------_Mrs. J. E. Erickson Silver Bay, Man...........................Hallur Hallson Steep Rock, Man----------------------------Fred Snædal Stony Hill, Man------------!---D. J. Líndal, Lundar, Man. Swan River, Man----------------------Chris Guðmundsson Tantallon, Sask-------------------------Árni S. Árnason Thornhill, Man-----------Thorst. J. Gíslason, Morden, Man. Vancouver, B. C.......Mrs. Anna Harvey, 3390 E. 5th Ave., Phone Hastings 5917R Víðir, Man——----------------Aug. Einarsson, Árborg, Man. Wapah, Man---------------Ingim. Ólafsson, Reykjavík, Man. Winnipeg-----S. S. Anderson, 800 Lipton St. Winnipeg, Man. Winnipegosis, Man..............................s. Oliver Wynyard, Sask..........................._"Ö. 6. Magnússon I BANDARÍKJUNUM Akra, N. D--------------Björn Stevenson, Akra P.O., N. D. Bantry, N. Dak-------------_E. J. Breiðfjörð, Upham, N. D. Bellingham, Wash.___Mrs. Jahn W. Johnson, 2717 Kulshan St. Blaine, Wash........................Magnús Thordarson Cavalier, N. D----------Björn Stevenson, Akra P.O., N. D. Crystal, N. D._--------C. Indriðason, Mountain P.O., N. D. Edinburg, N. D._ Gardar, N. D._ ------C. Indriðason, Mountain P.O., N. D. -----C. Indriðason, Mountain P.O., N. D. Grafton, N. D-------------C. Indriðason, Mountain P.O., N. D. Hallson, N. D--------------Björn Stevenson, Akra P.O., N. D. Hensel, N. D-------------C. Indriðason, Mountain P.O., N. D. -Miss C. V. Dalmann, Minneota, Minn. Ivanhoe, Minn___ Milton, N. Dak......................!...S. Goódman Minneota, Minn...................Miss C. V. Dalmann Mountain, N. D-------C. Indriðason, Mountain P.O., N. D. National City, Calif....John S. Laxdal, 736 E. 24th St. Point Roberts, Wash....................Ásta Norman Seattle, 7 Wash------J. J. Middal, 6522 Dibbde Ave., N.W. Upham, N. Dak------------------------_e. J. Breiðfjörð The Viking Press Ltd. Winnipeg Manitoba

x

Heimskringla

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Heimskringla
https://timarit.is/publication/129

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.