Heimskringla - 27.05.1953, Qupperneq 1

AT ALL LEADING GROCERS
Super-Quality
“BUTTER-NUT”
BREAD
“Tops in Quality & Taste”
CANADA BREAD -look for the
Bright Red Wrapper
r------------------
AT ALL LEADING GROCERS
Super-Quality
“BUTTER-NUT”
BREAD
“Tops in Quality & Taste”
CANADA BREAD -look for the
Bríght Red Wrapper
»_______________________/
LXVII ARGA ÍGUR
WINNIPEG. MIÐVIKUDAGINN 27. MAÍ 1953
NÚMER 35.
KRÝNING ELIZABETAR II MESTI VIÐBURÐUR ARSINS
í Lundúnum, hjarta Bretaveld-
is, fer fram 2. júní, einn mesti
viðburður yfirstandandi árs.
Það er krýning Elizabetar II.
drotningu hins víðfeðma Breta-
veldis, sem átt er við. Hafa hug-
ir manna um allan heim hvarflað
meira og minna að þessu undan
farna mánuði ,og margir afráðið
að vera sjónarvottar hins mikln
viðburðar.
Segja kunnugir, sem komið
hafa til Lundúna um þessar
mundir, að þeir þekki varla borg-
ina; svo mikil breyting sé þar á
orðin í sambandi við krýning-
una.
Ráð er gert fyrir, að alt fram
að 10 miljón muni sækja krýn-
inguna, eins og þá síðustu, er
fram fór, er George konungur VI
var krýndur. Eru það að vísu
enn ágizkanir. En hitt er víst að
þar verður hópur erlendra þjóð-
höfðingja, konunga og forseta
og ótal boðinna fulltrúa og auk
þess óboðinna forvitinna ferða-
langa, sem ásamt þjóðinni heima
fyrir mun fylla allar götur og
garða með fram veginum frá
Baickingham höllinni til West-
minster Abbey, þar sem erkibisk
upinn af Kantarborg framkvæm-
ir krýninguna. Er sagt að hin
mikla ljósadýrð sem í kirkjunni
verður brugðið upp, að krýning-
unni lokinni og drotningin birt-
ist í öllum ríkisskrúðanum verði
flestum áhorfenda fágæt og ó-
gleymanleg sjón. Þar verður
krýninguna í allri sinni dýrð
mesta að líta.
11.
Við ríkisstjórn tekur Eliza-
beth II. eftir föður sinn, George
konung VI, en hann lézt 6. febr-
úar 1952.
Var drotningáPrefnið þá 25 ára.
Hún var fædd 21. apríl 1926.
Þegar faðir hennar var krýndur
12. maí 1937, var hennar minst í
lok greinar í þessu blaði um
krýningu hans á þessa leið:
“Elizabet prinsessa, sem þarna
sat á milli foreldra sinna og rík-
ið á að erfa. var sérstök athygli
viðstaddra í Westminister veitt.
Og innan fárra ára verða blöðin
farin að tala um trúlofun henn-
ar og einhvers fríðs prins, er
heilli hug hennar og verði eigin-
maður framtíðar ríkiserfingjans
brezka, sem þarna situr.”
Þessi saga er nú komin fram.
Og nú vitum við, að prinsinn
fríði er Hertoginn af Edin-
burgh, sem er á myndinni með
drotningunni hér að ofan. E-
hann af ætt George I Grikkja
konungs, en hann var sonur
Kristjáns IX Dana-konungs og
bróðir Alexöndru drotningar
Edwards konungs VII á Eng-
landi. Koma þannig saman ættir
konungshjónanna ungu. Gifting
þeirra fór fram 20. nóvember
1947 í Lundúnum með mikillí
viðhöfn. Eiga þau 2 börn,
Charles prins, bráðum 5 ára og
sem til ríkiserfða er nú borinn,
og Anna prinsessa, rúmlega
tveggja ára. Faðir þeirra Philip,
sem nú gengur undir nafninu
Hertoginn af Edinburgh, var
grískur prins, en gekk á herskóla
á Englandi og síðan í þjónustu
brezka flotans. Hann fékk sitt
brezka borgarabréf 1947 og lagði
þá niður titlana grískur og dansk
ur prins, en varð blátt áfram
“Mr.”, eins og hver annar brezk-
ur þegn. Litlu síðar vann hann
hjarta Elizabetar prinsessu og í
sannleika brezku þjóðarinnar og
tók þá upp prinsnafnið aftur.
Með heimsókn sinni til Can-
ada árið 1951, kyntust konungs-
hjónin borgurum þessa lands og
þeir þeim. Var sú kynningarför
þeirra hingað ógleymanleg Can-
adabúum.
III.
Stjórnendur Bretaveldis hafa
um langt skeið átt mikilli lýð-
hylli að fagna. Er eftirtektarvert,
eins mikið og talað er nú um úr-
elt konungsvald, að slíkt skuli
eiga sér stað. En þetta á sér ekki
aðeins stað á Englandi, heldur er
viðhorfið gegn koungsvaldi hið
sama á Norðurlöndum. Og það
er engin tilviljun. Skýringin á
því er ef til vill sú, að samfara
því að byggja upp þjóðlegar
stefnur, er það ófrávíkjanlegt,
að leita fyrirmynda í fari ein-
staklinganna. Svíum, Norðmönn-
um og Dönum, hefir þótt mikið
til konungsfólks sinna landa
koma. Og það er eins með
Breta. Eftir að vald konungs var
takmarkað af þingi og stjórn,
hefir hin eiginlega þýðing nafns-
ins vaxið svo, að nú er það meira
notað í merkingunni fyrirmynd-
ar borgari, en í harðstjóra merk-
ingunni fornu, sem auðvitað var
ekki heldur ávalt rétt. Á kon-
ungsvaldi og forsetavaldi, er nú
svo lítill munur í hugum manna,
hjá hinum fremstu og frjálsar^
þjóðum heims, að eftir muninum,
sem á því er, eins og með val eða
kosningu þeirra, er nú ekkert
farið. Stjórnarfarið og hættirnir
eru svo líkir og lýðræðislegir,
að því þykir varla taka, að fást
um það.
Bretar hafa ávalt verið unn-
endur frelsis og hafa um nokkrar
aldir sýnt það, á þann hátt, að
bjóða griðustað mönnum, sem
brotlegir hafa gerst við þjóðfé-
lag sitt, með birtingu skoðana,
sem í bág við stjórnskipulagið
hafa komið. Þetta verður ekki
af Bretum tekið. Án þess að leita
langt að slíku, þarf ekki annað
en að minna á, að upphafsmenn
flestra þeirra skoðanna, sem enn
eru þjóðfélögum heimsins stork-
unarefni, hafa flestir fluið í
skjól hins brezka frelsis, sem
sjaldnar en skyldi, nýtur sann-
gjarnra dóma á vorum tímum.
IV.
Fastheldni Breta við gamlar
venjur, hefir auðvitað oft sýnt
sig, en sjaldan eins ábærilega
og við sumt, er fram fer í sam-
bandi við krýninguna. í vagni
sem er 200 ára gamall, ekur
dfotningin í stað bíls um götur
Lundúnarborgar á krýningardag-
inn. Og í gamlan, sessulausan
eikarstól, sem hefir verið krjm
ingarsæti Englands konunga og
drotninga síðan um 1300, í stað
gilts hásætis, sem maður gæti
búist við, sezt nú Elizabet II. En
þrátt fyrir þessa fastheldni við
hið ytra, er breytingin hið innrn
og samlífið milli stjórnanda og
þegna tímanum háðara, og ein-
staklingsrétturinn það, sem
mest ræður.
V
Menn hafa stundum spurt, hve-
nær England verði lýðveldi. —
England hefir verið lýðveldi
eigi alls fyrir löngu eða á tíð
Cromwells. Að það varð ekki
langært, kom líklega til af ráð-
ríki eða einræðisanda hins mikla
manns. Á tíð Maríu drotningar
II og VilhjálmsIII réðu bæði
konungur og drotning ríki.
Bretland hefir ekki bundið sig
konungsvaldi í blindni. Það hefir
gert svipað og Norðmenn gerðu
1905, er þeir gengu undan Sví-
um, og tóku sér danskan konung
í stað þess að velja sér lýðveld-
isstjórn. Það er með öðrum orð-
um manndómur sýndur í stjórn
sem mest er metinn og öllum
formum fremur. Og verður það
ekki bezti “isminn”, sem völ er
á að öllu athuguðu?