Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 29.01.1887, Qupperneq 3

'27
aeina meiningu i ljósium neitt utanbæjar,
neitt, sem lýtur að öðru en pví, að geta
komið „mjóllc í mat og ull í fat« ; hitt liefir
l>ótt ósæmileg frekja, hafi kvennmaður vilj-
að voga sjer út á þá hálku, að tala með
eða hafa nokkra meiningu um sveitamál-
efni eða neitt fyrir utan verksvið heimilis-
stjörnarinnar innanbæjar, enda höfum vjer
o0 nn mú bundnar af lðgúnum og erum
• enn>! '?6r höfum engan rjett til að
segja neitt i heyranda hljöði, ef svo mætti
I , , kWÍa- cía '■“« 'Á «8 or5 vor
sJeu tekm til greina.
úó ,v SfU ffuú'um ástæðum er pað, að
a no ’krar & meðal vor sjeu farnar að
Vof U1U lla^ vorn’ Og harmi rjettleysi
, < lum 'jor svo feimnar, að vjer þor-
um ekh að láta til vor heyra, hvorki I
ríeðu nje riti.
j .. * ^essi ^framfærni vor á og að miklu
3 1 rÓt sína i Því, að vjer erum svo litt
st 'U-1 a ai"' eru a<i s°nnu eigi allfáar
vol f -Sein er um: „Hún er mjög
on 1 ,Sjer ’ veI menntuð stúlka“;
h-ifi V f}< ssar' menntun er meint, að hún
«. eit -Vlnsar kvennlegar hannyrðir, eitt
svo tunoumál, að spila á hljóðfæri og
K > f U1 un(flrsföðuatriði menntunarinnar,
• em nert barnið á fermingaraldri ætti að
II a' .®n flestar þeirra eru fyrir það litlu
a fijálsari í anda; menntunarskorturinn
heldur þeim samt sein áður i fjötrum.
f*etta er mjög eðlileg orsök til áfram-
færni vorrar. Vjer vitum, að vanmáttur
'or or mikill; vjer þekkjum hann.
En vjer hofuin líka krapta, þá þurfum
'Jei að læra að þekkja, þeim verðum vjer
a hvra að beita.
t(t Þess þurfum vjer menntun.
eldr" meUntunin er dýr; það eru fáir for-
d"ttin S'° etna^'r’ þe‘r geti kostað
eúiunl ' S na °^a (tætur m0rS úr til mennta,
þoir .°1S :l(' fud,1ægja menntunarlongun
kostirV ^el111 Ver^ur °o uð álíta, að þeim
óuýtis •1 Sjö mdldu loyti kastað út til
ast ent'- 1 6<>ta 'Uort sem er aldrei von-
aHa sínum°^ni’ Gn a(* ver<*a a<i ^fa a band-
uð fá ejnj’ nema þær verði svo heppnar
f>rcr hafa e!U áreiðanlegan „forsorgara“.
er Þ° heldur rev em >a'ttis von. Nei, þá
þótt liann sje nj!íaildj láta soninn íæra,
vonandi að ’hann 1 eins gáfaður; það er þó
embœtti, ef ‘hann f einl! vern tíma náð í
drvkkjuskap, 0‘<- <1! ekki ! bundana af
upp a það reghisannsH1111 verði ekki
altjond orðið prestur* 6,etUr 1,ann salnt
*) f*etta vildum vier
En hversu tilfinnanleg sem oss er þessi
órjettláta, óeðlilega útilokun frá ollum em-
bættum og frá ýmsum atvinnuvegum, sem
karlmennirnir hafa rjettindi til frarn yfir
oss, og hve sárt sem oss tekur það, hversu
vjer yfir liöfuð í flestum greinum erum
settar skor lægra, en karlmennirnir, meg-
um vjer samt ekki leggja árar í bát og
álíta, að oss sje ekki til neins að liugsa
neitt eða reyna neitt til að fá rýmkað um
rjettindi vor. Vjer verðum að sýna að vjer
finnum, hvar skórinn þrengir að oss; vjer
verðum að sýna að vjer hofum sterka long-
un til að verða sjálffærari en vjer erum,
að vjer hofum hæfilegleika til að hugsa um
annað en að reyna að fá oss „forsorgara“;
jó, vjer verðum að sýna, að gomlu og góðu
ritningarorðin: „til mannsins skal þín long-
un vera og hann skal drottna yfir þjer“,
eru orðin langt á eptir timanum.
Og þá getum vjer verið vongóðar og 0r-
uggar þess, að á meðal hinna frjálslyndari
menntamanna vorra eru margir, sem munu
fúsir gjorast aðstoðarmenu vorir og for-
vígismenn til framfara og jafnrjettis. En
vjer getum engan veginn vonast eptir, að
þeir einir leggi kapp ú að bæta hag vorn,
ef vjer erum sjálfar alveg aðgjorðarlausar:
|»að er ekki ætlandi til, að læknirinn gangi
ótilkvaddur til sjúklingsins og spyrji hann,
hvort hann hafi ekki þorf á að þiggja nein
bætandi lyf; nei, sjúklingurinn verður að
leita læknisins, og þá er honum dýrmætt,
að geta att von á hót meina sinna, og um
fram allt rerður hann að gjora allt, sem
í valdi sjálfs hans stendur til að bæta
heilsu sína.
Eins verðum vjer sjálfar að g.jora allt,
sem i voru valdi stendur til að bæta hag
vorn. Vjer verðum afallri alúð að leitast
við að ráða smátt og smátt böt á því
fja.rska marga, sem oss er ábótávant.
Leitumst af alefii við að efla menntnn
vora eius og oss er unnt; það getur í ollu
falli aldrei spillt fyrir oss á lifsleiðinni,
hvernig sem kjor vor verða.
Gerður.
Sálmabölí tll lcirJiju og liciinnsSncs.
(Niðnrl.). Ver þekkjum því miður ckki
nærri alla frumsálmana, er séra Helgi hefir
þýdda í bók þessari, en þýðingar hans á
þeim sálinum, er vér þekkjum, er oss hin
bezta trygging fyrir þvi, að þýðingar hans
séu yfir höfuð að tala prýðis vel af hendi
leystar, og frumsálmarnir einkar vel valdir;
enda er séra Helgi lika orðinn þjöðkunnur
að þvl, að hann þýðir manna bezt sálma.
Hinir þýddu sálmar hans í bók þessari ern
lika svo að segja hver öðrum fegri.
J>eir séra Valdemar og séra Helgi eiga
meir en helming allrar þessarar bökar;
þótt hinir sálmarnir væru því ekki nema á
horð við eldri sálmabókina, þá væru þó
yfirburðir þessarar bókar yfir hana þegar
miklir, og hún því hin bezta sálmabók, er
vér höfum eignazt. En hér era fleiri snjallir,
og teljum vér þá fyrsta hina nefndarmenn-
ina; þeir eru áður orðnir alkunnir meðal
vor, og getum vér verið þvi stuttorðari um
sálma þeirra, sem þeir mega allflestir heita
einkar góðir, og sumir ljómandi fagrir. Vér
getum yfir höfuð litinn mun gert á sálm-
um þeirra séra Bjarnar sál., séra Páls og
séra Stefáns; þeir eru að voru áliti nær
þvi jafn snjallir sem sálmaskáld. Einna
bezt falla oss þó í geð sálmar séra Páls,
ekki beinlinis af því, að þeir séu skáldlegri
en sálmar hinna, heldur af því, að í þeim
kemur svo fagurlega í ljös hin barnslega
trú og kristilega einfeldni sannkristinnar
sálar, sem sér og dáist að gæzku guðs og
miskunnsemi i stóru sem smáu, og gagn-
tekin er af lotningu, auðmýkt og þakklæti
við himnaföðurinn. Sálmar þjöðskálda vorra
Mathíasar og Steingríms bera á sér aug-
ljós mei'ki hinnar skáldlegu andagiptar höf-
undanna.
Höfundar hinna sálmanna ern flestir al-
kunnir að fornu og nýju. Elesta á séra
Hallgrímur Pétursson. Einn þessara höf-
unda höfum vér þó ekki fyr heyrt getið um,
þorstein J>orkelsson frá Syðrahvarfi í Svarf-
aðardal; maður þessi er vist ólærður al-
þýðumaður, þó sálmar hans gætu reyndar
eins vel verið eptir guðfræðing og sálma-
skáld; mega þeir fullkomlega vera í röð
hinna betri sálma í bókinni. Hinir eldri
sálinar í bók þessari ei’u úrval úr eldri bök-
inni, en eins og vér bentum á hér að fram-
an, finnst oss að dálítið fleiri hefði mátt
komast að af eldri sálmum vonim, náttúr-
lega með nauðsynlegum breytingum að þv" er
mál og kveðandi snertir; skulum vér t. d.
nefna nr. 28, 66, 67, 105, 120, 122, 128.
164, 178, 190, 193, 209, 213, 217, 218,
339, 348 og 491 í eldri bókinni. En á
þetta leggjunx vér samt enga sérlega áherzlu,
einkum þar sem svo margt og mikið gott
er sett i staðiun.
Efnisröðun og flokkaskijmn sálinanna í
bók þessari er að mestu leyti ný; er hún
miklu réttari, nákvæmari og eðlilegri en í
hinum eldri sálmabókum. Yfirflokkarnir
eru í hók þessari sem I hinum eldri hók-
um 3, en lofgjörðin og þakklætið við himna-
föðurinn er hér ekki greint frá bæninni,
eins og gjört er með hinum afkáralegu
skiptum í lofgjöréar-, þakklætis- og bænar-
sálma i hinum eldri bókum. Fyrsti höf-
uðflokkurinn er um höfuðatriði kristindóms-
ins; eru í honum 10 undirflokkar, er sumir
skijitast aptur i smærri flokka t. a. m. 3.
tíokkurinn um guðs son og hans endurlausn-
arverk; undir liann heyra allir hátíðaflokk-
arnir, og eru þeir nú orðnir miklum mun
auðugri af góðum eálmum en áður; viljum
i
i