Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 27.06.1887, Blaðsíða 2

66
Öðru nær; flest varð að gera til sam-
komulags og góðrar samvinnu.
Svona liét pað.
Ekki að tula um pað, -»ð stjórnarskip-
unarmálið mátti varla nofin pá liefði
vorið komið við hjartað í dönsku stjórn-
inni — heldur slcein friðurinn og volvildin
til liinnar landsfööurlegu stjórnar út úr all-
ficstum gjörðum pingsins.
Að eins einstáka fyrirspurn, t. a.in.hvort
ráðherra íslands sem slikur ætti sæti i
líkisraði Dana, gat niinnt dönsku stjóruina
á. að enn eiriidi eptir í kolunum.
Yilji menn kynna sér, Iivernig samv.'nna
pings og stjómar hefir geiígið, liggur næst
að lita á ávorp pingsins til stjórnarinnar
og boðskap hennaf til alþingis.
Yér gerum sem sé ráð fyrir, að flestir,
nema ef til vill stjórnfræðingurinn frá Bægisá
og Imns andlegu likar, séu komnir svo
langt áleiðis í stjónifræðisnámimi, að peir
viti, að par sem löggefandi ping ur, Iiljóta
öli ávörp um stjórnmál, enda pótt pau séu
stýluð til lfans Hátignar, að fela í sér lof
eða last uin stjórnina, pví að á henni livílir
að minnsta kosti siðferðisleg áhyrgð á stjórn-
arathöfníiiiii.
Bóðskap konungs til Alþingis, sem er
undirskrifaður af ráðherramim, verður að
skoða k líkan hátt; pað er stjórnin, sem
talar til pingsins.
Boðskapurinn er jafnaðarlega náðugnr,
en gefur svona í skyn, að liérna sé vnldið.
Og ávörpin —- allur sá sa-gur frá Inið-
um deildum pingsins—hvað hera pau með
sér ?
Sætleik við dönsku stjórnina.
Af umræðunum um ávðrp pessi verður
enginn fróðari; pingið liefir sem sé fylgt
peirri reglu, að ræða pau innan lnktra dyra,
sjálfsagt til pess, að ekki eiun einasti tónn
skyldi glepja fyrir stjórninni þeniian „sir-
enu“söng.
lleyndar átti pjóðin ekki livað sízt lieimt-
ingu á að lieyra tillögur fulltrúa sinna í
pessu efni; en livað um pað ? Hitt varð
að ganga fyrir.
Vér pykjumst vita, að tilgangur Alpingis
hafi verið sá, að reyna með tilhliðrunár-
seini að Iiaía s\'o mikil not af stjornai-
skránni og dönsku stjörninni, sem hægt
væri; ea pað er eins með pessi árörp, eins
og hvað annað, að allt er be/.t í liófi. f>að
má láta svo mikið með mann, að liann poli
ekki lofið; eins er með sfjórnina.
ji>að sé fjarri oss, að telja pað Irenid
fyrir pingið. að gera leik að gh'ttingum við
stjóruina; cn sto er samvinnaii bezt, að livor
TÍrði annan, sem lilýðir.
Vér álítum, að Alpingi hafi fremur tap-,
að en uiinið við alian sinn ávarpasæg.
Eða liTer er appskeran?
Lagasynjauir og aptur lagasynjanir; pings-
ályktanir hat'ðar að engu o. s. frv.
Vt.r viljum pvi óska, að ávörpin í pví
formi, sem verið hefir, liafi sungið út sið-
asta rersið.
Vér óskum pess, að ávörji Alpingis verði
framvegis til fyrir eyrnin þjóðarinnar, en í
eigi í pukri innan luktra dyra, og að i peim
sjáist einarðleg orð um óskir vorar og j
parfir.
Lofið um stjórnarskrána og dönsku stjórn-
ina iátuin vér eptir á iiyliunni,
jþað fer hvorttvoggja að verða úrelt, •
allt livað liður.
Aiphígi i smnar.
— o——
Nú líður að þeim tíma, að alpingi hefst; j
fulltniar pjóðarinnar, seni orlof fá til fur-
arinnar, hverfa úr héraði til höfuðstaðar-'
ins, til pess par áð ræða uin landsins gagiL
og nrtuðsynjiir. Vér teijurn víst, að peir
hafi flestir átt fundi nieð kjóséndum sín- '
um, til að ræða um hin helztu nauðsynja-
mal pjáðariiinar, svo að þinghienn ekki
geti, hvorki utan pings né innan, skotrað
sér undan stiirfsamri hluttekning i helztu í
málunum með peirri viðbáru, að peir ekki j
viti um viljn kjóseiida sinuii ; enda
eru slíkar ástæður vanaleg* ekki ann-
að en viðhárur af pví, að pingnienn
með sjálfum sér eru inótfallnir af-1
skiptum pingsins af þeini. J>að er náttúr-
lega örnögulugt fyrir hvern einstakan fyrir-
fram að segj;i, liver mál verði tekin til;
meðferðar á piiiginu auk himia sjálfsögðu
svo sein fjárlaganna og peirra mála, som
standa í heinu sambaiidi við pau; en Iiitt
á liver hugsandi maður að geta sagt, hver
mál hann telji nauðsynlegust. Vér erum
pcirrar skoðunar, að pingnienn vorir
hafi hingtið til látið sér allt of unnt um,
að liniga sem flestuin málum inn á pingíð,
sumuiu allómerkilegum, í stað pess að verja
tíma og krðjituin pess rækilegar til hinna
nauðsynlegnstu landsmála.
þessi málafjöldi liefir um undanfarin
tima eflaust átt nokkurn pátt í pví, að
liinn logskipaði pingtími liefir jafnan reynzt
of stuttur, til að af Ijúka peim málum,
sem sjálfsagt er að afgreiða, og pannig
bakttð pjeðinni )'<nytjukostiiiið. ]yó vér á-
lítiun peim peningum bezt varið af huids-
fé, er ganga til aipirigiskostnaðarins, pá er
pað pó með pvi skilyrði, að pingið í pvi
sem Oðru bríiki sem mc.stii sþursemi, að
samrýmzt getur pjóðpörfum vorum. I sum-
ar ættu piiigjueim pví fremur að liaiá potta
hugíast, sem hagur laiiílsununia er með
bágliornastíi móti, áa pess pó að láta nokkr-
ar harðæris og sultargrýlur fæla sig írá
sem kröptugustum afskiptum á þeim inal-
uni, sem hæði i verklegu og aiullegu tilliti
«ru lífsspursmái pjódarinnar.
Mál pait, sem pingið í sumar ætti að
vorri hyggju einkum og sér í lagi að af-
greiða, eru, auk íjárlaganna-■:
1. Stjórnarbótauiálið. Vér iiöfum áður
sýnt fram á, að hið cina, sem pingið geti
gjört í póssu máli, til pess að reynast trdtt
köllun siimi og veriuia heiður sinnog pjóö-
arinuar, sV, að halda beinlíuis áfram, og
sampykkja frumvarp til endurskoðaðrar
stjórnarskrar; pað vwður aldrei of ojit
brýnt fyrir oss, Jiversu barnalegt staðfestu-
leysi, stórkostlegt imevksii og skaðlegt til-
tæki fyrir framtið vorri, pað væri, ;ið leggja
petta nnil mi á hylluua, pó danska stjóru-
in La.fi sagt petta stuttaralega nei einu simii.
tílílc aðterð verður ukki skilin öðru visi
en að pingi og pjóð iiafi ;ið undanförnu
alls ekki verið petta neitt áliugamál. það
er saimarlega ekki mikið til reynt með
stjórnarbót vora, pott petta eina frumvarp
liafi farið út fyrir polliun til lierra Neiie-
maims; og vér ættum ;ið vera faruir *.ð
pekkja pað i viðskiptum vorum við dönsku
ráðkerrana, ;ið hin ailra liæsta synjun i i*r
getur orðið liið allra, liæsta sampykki að
uri. ]>að væri fróðlegt að vita, hve uær
hin æðri og meiri pekkiiig luldi, að vu'
liefðum fengið stjóniarhótina frá 1874, ef
alpingi liefði hætt við tilraunir sínar eptir
ekki iengri tima, en nú er liðinn frá pvi
ondurskoðun stjóniarskrárinnar var sam-
pykkt af alpingi ? Ætli það hefði orðið
mikið fyrir 1974? Hvert árið sem þing
og pj ð heldur niáli pessu áfram með stað-
i'estu og stillingu, þokur pTÍ stórum iileiðis,
píir sem deyi'ö og aðgerðarleysi gjörir að
engu pað, sem pegar er gjört.
2. Skattamál landsins. ]>að inun mörg-
um pykja sem iui purti góðra ráða, til að
auka tekjur laudssjóðsins, þar sem nú vant-
ar talsvert á, að tekjurnar hrökkvi fyrir
útgjðldunum; vér gttum reyndar ekki verið
svo sérlega hræddir við þennan tekjuhalla;
annarstaðar væri hann vist ekki talinn ncin