Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 11.08.1888, Page 3

103
þessi mál komu til umræðu á fund-
inum.
I. Stjrtrnnrskipunarmálið. Fund-
nnmnm kröfðust að heyra skoðanir fram-
hjóðanda á pessu máli, og urðu svör þeirra
á pessa ieið:
A. Svcinsson kvaðst vilja framfylgja
kröfunni um innlenda st.órn með fuílri
stjórnlagalegri ábyrgð gagnvart alpingí. en
kvað frumvarp aípingis eigi fullnægja scr
ineð öllu; kvaðst liann óttast, að landstjóri
kynni að misbeita synjunarvaldi sfnu, hvað
sem ráðherrarnir segðu, en gegn þessu væri
frestandi neikvæðisvald bezti vörðurinn.
Kvaðst hann því mundu fara því fram á
jpingvallafundinum, að þar að lútandi á-
kvæði yrði tekin npp í stjórnarskrárfrum-
varpið.
SéraJ>. Benediktsson kvaðst lineigj-
ast að stjórnarskrárfrumvarpi síðasta al-
þingis óbrevttu í öllu verulegu.
Sýslumaður S k ú 1 i T li o r o d d s e n
taldi frestandi neikvæðisvald sameinað á-
kvæðum um þriggja ára kjörtímabil og
þing á hverju ári vissasta tryggingu fvrir
l’arsælli stiórn, en kvaðst þö telja æskileg-
ast. að ályktanir þingvallafundarins í stjórn-
arskrármálinu beindust freinur að aðal-
stefnunni, en einstökum ákvæðum frum-
varpsins, svo að eigi færi svo. að ályktan-
ir þingvallafundarins yrðu eptir á notaðar
sem vopn á móti málinu. Landshöfðingi,
og þi náttúrlega ýmsir hinir ósjálfstæðari
af minnihlutamönnum, hefðu á næst um
liðnu alþingi fett fingur út i það, að frum-
vavpinu frá 1885 hefði verið breytt, og
viljað af því leiða þá ályktun, að frum-
vai-pið frá 1887 væri eigi vilji þjóðarinnar.
J>ingvallafundurinn ætti nú að lýsa því yfir
skýrt og skorinort, að það. sem þjöðin
heimtar af þingmönnum sinum í þessu máli.
er það eitt. að þeir á hverju þingi, unz
leikslok verða, samþykki á stjórnlagalegan
liátt frumvarp til stjórnarskipunarlaga. er
geri stjórnina innlenda með ábyrgð fyrir
alþingi, en hún selur þeim fullt sjálfdæmi,
að því er snertir hinar einstöku greinar
slíks frumvarps.
I sambandi við stjórnarskrármálið vék
hann að því, að eptir því sem baráttan
harðnaði mvndi nauðsynin á jiólitiskum fé-
lagsskap verða æ ljósari og ljósari. meðal
aunars til að fvrirbyggja annan eins tví-
veðrung, eins og á alþingi síðast, og til þess
«ð geta haft meiri áhrif á kosningar. en
að undanförnu lmfði átt sér stað.
Um tilefnið til stjórnarbaráttunnar tók
hann það fram, að öll þessi barátta er
íramknúð af „oeconomiskum“ ástíeðum.
Efnahagur þjóðarinnar polir það eigi, að
öll vor helztu atvinnumál séu dæmd og til
lykta leidd eptir hag erlendrar þjóðar.
Hann sýndi fram á sainband verzlunar-
rnálsins, siglinganna, fiskiveiðanna <>• fi. við
stjórnarskipunarmálið, og færði til dæmi
upp :'i það, hvernig stjórnin liefði komið
fram í ýmsum málum, er bæði varða hag
Danmerkur og íslands. — Hvað vora nú
verandi dönsku stjórn snerti væri það rangt
að kasta of þungum steini á hana; hún
væri hvorki verri né betri. en hver önnur
erlend stjórn, sem landið hefði haft, livað
atvinnumál snerti.
\
II. Tollmál. Annar fulltrúanna úr
Mosvallahreppi G u ð m u n d u r hreppstjóri
E i r í k s s o n öskaði a ð heyra skoðanir
frambjóðandanna um þetta mál, og voru
þeir yfir höfuð hlvnntari óbeinum, en bein-
um gjöldum; en hvað aukning tolla snerti
kotn sú skoðun fram á fnndinum, að var-
hugavert kynni að vera að láta erlenda
stjörn hafa yfir miklu fé að segja, þar sem
sára lítil trygging væri fyrir því, að vér
fengjum að nota féð oss til sannra fram-
fara; úr Danmörku væru og dæmi þess,
að stjórnin hefði leyft sér, að nota fé þjóð-
arinnar í svipu á hana s
og beitt til
þess hinu langtogaða bráðabirgðarvaldi.
III. Ver z 1 u n ar m iil. Séra J>orsteinn
Benediktsson hreifði þessu máli á fundin-
um, og var talið sjálfsagt, að J>ingvalla-
fundurinn skoraði á alþingi að gera sitt til
að útrýma selstöðuverzlun Dana.
Yms fleiri mál var minnzt á á fundinum
svo sem kvennfrelsismálið, lagaskólamálið
og sjómannaskóla.
Síðan var gengið til kosninga, og voru
kjörnir J>ingvallafundarmenn:
S k ú 1 i sýslumaður T h o r o d d s e n ineð
20 atkvæðum og
J>orsteinn prestur Benediktsson með
12 atkvæðum,
cn varamaður var kjörinn Arni snikkari
Sveinsson með 10 atkvæðum.
J>vl næst var rrett um þóknun til J>ing-
vallafundarmannanna, og lýstu hinir kjörnu
J>ingvallafuri(larmenn því yfir, að þeir eigi
hefðu ætlazt til rfeins endurgjalds, en fund-
urinn taldi það vansæmandi fyrir sýslufé-
lagið og vott um áhugaleysi að láta full-
trúa sína fara borgunarlaust, og voru þeim
því ákveðnar 150 kr. livorum í farareyri.
ALMÆLT TÍBIMH.
KOSNIR J>rXGYALLAFITKI)AR-
MENN. L Húnavatnssýslu kosnir
Páll bóndi Púlsson í Dæli og Stefán
prestur .lónsson á Auðkúlu.
í S k a g a f j a r ð a r s ý s 1 u E i n a r
prestur Jónsson í Mildabæ og kand,
Jón Jakobsson á Yíðimýri.
í Eyjafjarðarsýslu Jónas jircst-
ur Jónasson á Hrafnagili og Frið-
björn bóksali Steinsson á Akureyri.
I Suður-J>ingeyjarsýslu Pótur
Jónsson frá Gautlöndum,
ÁSKORUN UM AÐ LEGGJA
NIÐUR J>INGMENNSKU hafa Seltirn-
ingar sent þingmönnum sínum, séra J>.
Bóðvarssyni og Jóni J>órarinssyni, út af
því, að þeir gengu á heit sin í stjórnar-
skrármklinu sem kunnugt er. Askoiun
þessi var lesin upp á kjördæmisfundi í
Hafnarfirði 21. f. m,, og brást séra J>ór-
arinn reiður við, og reif áskorunarskjalið
af fundarstjóra.
MANNALAT OG SLYSFARIR.
Hinn 21. maí þ. á- andaðist séra
Sveinn Skúlason jirestur að Kirkjubæ
í Hróarstungu á 64. ári, fæddur 12. júni
1824. Séra Sveinn var mesti merkismað-
ur. greindur vel ok fróður. Hanu varrit-
stjóri ,,Norðra“ í 6 ár, 1856—1861. og
alþingismaður fvrir Norður-J>ingeyjarsýslu
1859—1867. Prestsvígsln tók hann 14.
júní 1868, og gegndi Prestsembætti til
dauðadags.
Hinn 11. júlí þ. á. dó að Hálsi í
Kjósarsýslu Einar prentari J>örðar-
son. fæddur 23. des. 1818. Einnr heit-
inn var við prentiðn í 50 ár, tók að nema
prentiðn i Yiðey 1836, var forstöðumaður
Íandsprentsmiðjunnar 1852—1876, en liélt
síðan prentsmiðju fyrir eigin reikning, unz
hann vorið 1886 seldi hana Birni ritstjóra-
Jónssyni.
Um skipskaðann frá Hvallátrum í
Rauðasandshreppi, sem áður hefir verið
lauslega minnzt á hér í blaðinu, er skrifað :
Hinn 2. maí þ. á. fórst á uppsiglingu
úr fiskiróðri, að likindum í Látraröst. bát-
ur frá Hvallátrum í Rauðasandshreppi.
eign Arna bónda Thoroddsens, með 5 mönn-
um. Formaður: Dagbjartur Gísla-
son, tengdasonur Arna, um fertugt;
kvongaðist 18. okt. 1883; vandaðasti og
duglegasti maður; ætlaði að taka við bús-
forráðum á Látrum eptir tengdaföður sinn
á þessu vori. Lætur hann eptir sig unga
ekkju og 1 son, 4 ára. Annað b.arn eign-
uðust þau lijón næstliðið liaust, en það dó
vikugamalt. Dagbjartar sál. sakna mjög
margir. því bæði var liann jafnan fttnll
hvatamaður og forgöngumaður til fram-
lcvæmda bæði á sjó og landi. og kom hver-
vetna fram til góðs, bæði á heimili og af.
því hann var maður félagslyndur og hinn
bezti drengur.
Hásetar á skipinu vorn svnír Arna 2;
Jóhannes og Si’gurður, um tvítugt, báðir
hinir mannvænlegustu menn, og 2 vinnu-
menn frá bróðurArna. Einari Thoroddsen
i Vatusdah annar giptur maður yfir sextugt,-
hinn ógiptur um þrítugt
J>ennan dag var lygnt að morgni. og
reri almenningur frá Látrnm; en er að
miðjuin degi leið, rokhvessti allt i einu af
norðri með alldimmu kafaldi. Gátu menn
því illa séð röstina, en hún er voðaleg yf-
irferðar þegar nokkur sjör er eða veður til