Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 18.04.1891, Page 6

94
pJÓÐVILJINN.
Nr. 23—24
pptirlaunum ptim, cr grcidd va*ru til em-
bættisifianna, o;í sampykkti fundurinn með
atkva'ðafjölda miklum svofelida ályktun:
“Fundurinn skorar á þingmennina, að
bera fram lugafrumvarp á næsta al-
pingi, er fari i pá átt, að takmarka
, eptirlaunabyrði landssjóðs, sem frekast
eru föng á“.
II. Innlend brunabötaábyrgð
fvrir hús. Alpm. Sig. Stefánsson
hreifði pví máli, að æskilegt væri, að hér
á íandi kæmist á innlend brunabótaábyrgð j
á húsum fyrir tilstilli landssjóðs, til pess i
að hindra pann peningastraum, er á pann j
Iiátt rynni út úr laudinu.
Eptir nokkrar umræður sampykkti fund-
urinn svofellda ályktun:
“Fundurinn skorar á pingmennina að
fvlgja pví fram, að innlend brunaböta-
ábyrgð k húsum komizt á fót hér á
landi“,
III. Hvalafriðun. Hálfdán Örn-
ólfsson, bóndi á Meirihlið, lagði fram á
fundinum áskorun til pingmanna ísfirðinga
með fjölda mörgum undirskriptum um að
vinna að pví, að hvalir séu friðaðir á öllum
tímum árs á fjörðum inni, og að hækkað
sé að drjúgum mun útflutningsgjald af
hvallýsi.
Svo mikið áhugamál sem petta virtist
vera almenningi, mátti pað undarlegt pykja,
að enginn forgöngnmannanna skyldi verða
til að tala fyrir pví eitt orð, ekki einu-
sinni til að grennslast eptir skoðun ping-
nianna kjördæmisins um pað, enda pögðu
pingmennirnir sem steinninn.
Svofelld ályktun var sampykkt:
“Fundurinn skorar á alþingismenn ís-
firðinga að fylgja pví frain á alpingi,
að bannað verði með lögum, að livalir
séu skotnir nokkurs staðar í landhelgi,
eða á fjörðum inni, á hverjum tíma
árs sem er“.
IY. Afnám vistarskyldunnar.
Eptir nokkrar umræður, er þeir tókn pátt
í Asgr. Jónathansson, oddviti á Sandevri,
G. Halldórsson alpm. og fl., var samþykkt
svo hljóðandi áskorun:
“Fundurinn skorar á alpingismenn sína,
að fylgja pvf fram, að vistarskylda sú,
er á almúganum hvílir, verði úr lög-
um numin“.
V. Fátækrareglugjörðin. Fundar-
stjóri, Skúli Thoroddsen. vakti máls á pvi,
að scr virtust ýms ákvæði í fátækrareglu-
gjörð vorri all-íhugunarverð og þurfa ræki-
legrar endurskeðunar við, sro sem sérstak-
lega sveitfestisreglurnar, er leiddu af sér
wfellda hrakninga hreppa á milli, svo að
margir fátæklíngar par af leiðandi kæm-
ust á vonarvöl, er betur myndu liafa get-
að bjargað sér og sínum, ef peir hefðu
mátt leita sér og sínum atvinnu óáreittir.
Fyrir petta myndi að miklu leyti verða
komizt, ef fæðingarhreppurinn yrði látinn
ráða framfærsluskyldunni, og sérstaklega ef
fátækrahéruðin væru jafnframt stækkuð t.
d. bundin við sýslu í staðinn fyrir hrepp.
Ymsir fleiri tóku til máls, svo sem séra
Guðm. Guðmundsson i Gufudal, A. Sveins-
son og G. Halldórsson, og hnigu umræð-
urnar yfir höfuð í pá átt, að heppilegt
mundi, að binda framfærsluréttinn við fæð-
ingarhrepp; G. Halldórsson vildi pó leggja
aðal-áherzluna á að stækka fátækrahéruðin.
VI. Póstávisanamálið. Um pað
mál urðu töluverðar umræður, og sara-
pykkti fundurinn svo fellda ályktun:
“Fundurinn skorar á alpingismenn ís-
firðinga að fylgja pví fram, að alþingi
setji rannsóknarnefnd til að íhuga póst-
ávísanamálið.
VII. Stjórnarskipunarmálið var
að eins lauslega minnzt á, með pvi að pað
hafði verið svo ýtarlega rætt á fundinum í
fyrra vetur. Einn fundarmanna, A. Sveins-
son, vakti máls á pví, að sett væru inn í
stjórnarskrárfrumvarpið ákvæði um frest-
andi synjunarvald; en lítill gauraur var
peirri tillögu gefinn, með pví að flestum
fundarmönnum, — hvað sem þeir svo á-
lita um tillöguna í sjálfu sér — mun hafa
virzt, að hjá tillögumanninum A. Sv. væri
tillagan byggð á nokkrum misskilningi á
ákvæðum stjórnarskrárfrumvarpanna um
stöðu landstjórans.
f
Rósenkar Arnason
var fæddur 15. ágúst 1822 í Æðey. Forr
eldrar hans voru umboðsmaður Arni Jóns-
son sýslumanns Arnörssonar og Elisabet
Guðmundsdóttir frá Arnardal; ólst Kósin-
kar upp hjá foreldrum sínum og vandist í
æsku við alla algenga vinnu. Snemma
þötti bera á pví, að hann myndi verða
maður stórnuga og höfðinglyndur. Arið
1847 kvæntist hann Ragnhildi Jakobsdótt-
ur og tók um það leyti algerlega við bús-
forráðum í Æðey; kom pá brátt í ljós, að
hann var hinn mesti dugnaðarbóndi; varð
heiinili hans og pegar eitthvert hið stærsta
heimili hér á landi, þar sem hann hafði
all-optast um 20 hjúa auk barna og gam-
almenna, er optast voru möig á heimili
hans. þessu stóra heimili stjórnaði hann
með röggsemd og höfðingsskap milli 30 og
40 ár.
Frá þvf er Rósenkar sál. tók við búi t
Æðey var hann iiöfðingi sveitar sinnar og
sönn bjargvættur; var heimili hans eklci að
eins nafntogað fyrir dugnað og vinnusemi,
heldur og engu siður fyrir rausn og ör-
læti, enda var gestrisni hans við brugðið,
og mun á fáum heimilum betur hafa sann-
ast málshátturinn: “pangað er gengið sem
gefið er“. Optast inunu fleiri eður færri
heimili umhverfis hann meir og minna hafa
ifað af örlæti hans, auk hinna mörgu nær
og fjær, er nutu góðs af höfðingssknp hans,
Rösenkar sál. var sérlega vinfastur maður,
og peir sem pví einusinni höfðu náð hylli
hans, hvörtsem peir voru rikir eða fátækir,
áttu par, sern hann var, tryggan og hjálp-
fúsan vin.
Sveitarstjörn í Snæfjallahreppi hafði Rós-
enkar heitinn á hendi um allmörg ár; sýndi
hann par hina sömu röggsemd og í heimilis-
stjórn sinni, en ekki pótti hann alls kostar
auðveldur letingjum og ömennskuseggjuin,
enda hatuði hann leti og ónytjungsska]).
Að náttúrufari var Rósenkar ekki ógreind-
ur maður, en hafði engrar uppfræðingar
eða tilsagnar notið i æskunni; hreinskilinn
var hann, og sagði afdráttarlaust meiniugu
sína, pegar pví var að skipta, liver sem í
hlut átti; var honum mjög illa við allt ó-
hreinlyndi og yfirdrepskap. Rósenkar sál.
var vel efnaður maður, eptir því sem hér
gjiirist; hafði honum græðzt töluvert fé,
prátt fyrir hinn afarmikla tilkostnað; er
hann jafnan hafði við heimili sitt. þeiiu
hjónum vai ð 7 barna auðið, og komust að eins
tveir synir peirra upp: Jakob óðalsbóndi í
Ogri og Guðmundur hreppstjóri i Æðey.
Rósenkar sál. var maður hraustur til heilsu
alla æfi, og fjörugur og ungur í anda til
hins síðasta; trúrækinn var hann og hélt
fast við sinn einfalda barnalærdóm, er hann
nam í æskunni. Hann andaðist 1. febr.
p. á. eptir stutta sjúkdómslegu; hafði hann
mælt svo fyrir, að hann yrði grafinn í
Vatnsfirði, par sem foreldrar hans liggja,
JarSarfÖr hans fór par fram 13. febr. með
mikilli rausn; sbíðu 3 prestar yfir greptri
hans, og voru fluttar 2 húskveðjur og 3
líkræður. Synir hans önnuðust útförina.
S.