Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 27.11.1891, Blaðsíða 3

27. nóv. 1891.
|>JÖÐVILJINN UNGI.
31
GUFUBÁTSMiL ÍSFIRÐINGA.
Loksins er pá svo langt komið, að Is-
flrðingar hafa ráðizt í að kaupa sér gnfu-
bát, til pess að létta sér iiinar örðugu
samgöngur uin pessa vogskornu sýslu, og
er svo ti! stofnað, að gufubátur pessi komi
liingað að vori komandi.
Margt orðið og mörg ömökin hefir pað
kostað pá, er barizt hafa fyrir pessu vel-
ferðarmáli héraðs vors, að fá pví framgengt;
en öll sú fyrirhöfn mun nú gleymd og lit-
ils metin, pegar fyrirtæki petta kemst loks
á fót.
það er mannlífsins gangui’, að ekkert
fæst fvrirhafnarlaust, hversu gagnleg og
sjálfsögð fyrirtæki, sem um er að ræða;
pað vekjast einatt upp ötal margir, til pess
að spyrna á móti, og reyna að aptra pvl,
að peim verði framgengt; en góður mál-
staður reynist pó jafnast sigursæll, og mót-
spyrnan gerir sigurinn sætari.
Fjórtán ár verða liðin í vor eð kemur,
síðan fyrst var vakið opinberlega máls á
pessu gufubátsmáli ísfirðinga.
, ]j>að var á sýslunefndarfundi 9. apríl
1878, að nú verandi alpm. Gunnar Hall-
dórsson hreifði pví fyrstur manna, hver
nauðsyn pað væri fyrir héraðsbúa að íá
sér gufubát, til pess að létta samgöngurn-
ar, greiða fyrir viðskii>tunum og glæða fé-
lagslíf héraðsbúa.
En pótt sumir sýslunefndarmanna tækju
máli pessu pegar í byrjun eigi öliklega í
orði, er svo að sjá, sem felmtur hafi kom-
ið að mörgum, og að peim hafi virzt petta
fyrirtæki, að heilt sýslufélag, og pað frem-
ur efnað sýslufélag, skyldi ráðast í að
hugsa um g u f u bát, allt of mikið vogun-
arspil; að minnsta kosti varð ekkert af
neinum framkvæmdum, og málið lá nú í
dái um fimm árin næstu.
En árið 1883 rumska menn ögn aptur;
fnálinu var pá lauslega hreift á sýslunefnd-
arfundi, og síðan tekið að safna fjárfram-
löguin og loforðúm hjá einstökum mönnum;
en pað, sem ávantaði til gufubátskaupanna,
skyldi sýslusjóður og bæjarsjóður ísafjarð-
árkaupstaðar leggja fram í sameiningu.
En nú er svo háttað hér í sýslu, að
par sem samgöngur um allan norðurpart
sýslunnar mega heita eingöngu á sjó, pá
geta íbúarnir í vestari hlutanum, fyrír vest-
an Breiðadalsheiði, miklu fremur notast
við landvegi, pótt örðugir séu.
Og samkvæmt hinni alkunnu, og of al-
gengu, islenzku félagsskapar reglu, að kapp-
kosta endilega, að hafa „asklok fyrir him-
in“, hugsa e i n g ö n g u um sig og sinn
hrepp. en varast eins og eldinn, að leggja
á sig byrðar, er aðrir gætu haft b e t r a
af, en peir sjálfir, pá töldu sýslunefndar-
mennirnir úr vestari partinum sér skylt,
að andmæla sein öfluglegast öllum fjár-
framlögum úr sýslusjóði til gufubátsferða,
með pví að hreppafélögin vestra myndu
aldrei hafa peirra e i n s m i k i 1 not, eins
og norðurparturinn.
J>etta er pví miður sorglegur sannleiki,
eða öfagurt sýnishorn af íslenzkum og ís-
firzkuin félagsskapar hugmvndum, sem
lengi hafa tálmað framgangi pessa máls,
eins og pær hvívetna verða til að veikja
krapta og draga úr framkvæmdum peirra
félaga, par sem pær gera vart við sig.
Jprátt fyrir pessa mótspyrnu marðist
pað pó fram á sýslunefndarfundi 1884, að
sýslan tæki 4000 lcr. lán, til pess að leggja
við hlutafé pað, er safnazt haíði frá ein-
stökum mönnum.
En pá kom nýr þrándur í Götu, pví
að Amtsráðið í Yesturamtinu synjaði um
petta lítilfjörlega lánleyfi, og bar pví með-
al annars við, að sýslunefndarmaður Súða-
víkurhrepps, séra Sig. Stefánsson, hefði ö-
löglega tekið pátt í atkvæðagreiðslunni um
petta mál, par sem amtm. hafði grafið pað
upp, að séra Sigurður hafði pá nýskeð
haft bústaða skipti í prestakalli sínu, og
var seztur að í Ögursökn.
Arangurinn af pessari lánbeiðslu varð
pví ekki annar, en sá, að séra Sigurði var
að Amtsboði vikið úr sýslunefndinni; en
peir, sem lagt höfðu fram hlutafé urðu ö-
preyjufullir, pegar dráttur varð á fram-
kvæmdunum, og heimtuðu fé sitt aptur,
enda skorti og eigi fortölur frá hálfu peirra
manna, er fyrirtækinu voru mótsnúnir, og
sem leynt og Ijóst prédikuðu pað fyrir
mönnum, hvílíkt óráð og hættuspil pað
væri fyrir héraðið, að hugsa til að koma á
gufubátsferðum.
En fylgismönnum málsins, sem til pessa
hafði mest megnis verið barið fram af ein-
stökum mönnum, án pess almenningi væri
ljós pýðing pess, fjölgaði brátt, og studdi
éigi hvað minnst að pvi, að kaupmenn á
ísafirði liættu um tíma að senda verzlun-
arskip sín inn um ísafjarðardjúp, svo að
almenningur fann pá gjörla, hvar skórinn
kroppti að.
Málinu var pví haldið vakandi ár frá
ári, prátt fyrir eindregna mótspyrnu af
hálfu Vestanmanna og peirra tveggja
h”eppa, Eyrar- og Hóls-hreppa, sem einna
hægast eiga í kaupstaðinn.
Samkvæmt hreppastefnunni, er ríkjandi
hafði verið hér í sýslu, sem annars staðar
á landinu, vildu íbúar hvers hrepps fá að
vinna af sér sitt sýsluvegagjald í sínum
hreppi; en til pess varð hver hreppurinn
að hafa einhvern svo nefndan sýsluvegar-
spotta innan hrepps; höfðu pví verið á-
kveðnir sýsluvegir kring um hvern fjörð
og svo að segja yfir hverja uiðina um-
hverfis allt ísafjarðardjúp, enda pótt peir
vegir séu flestir mjög svo sjaldfarnir, og
víðast enginn vegur gerandi, er ári stend-
ur lengur, vegna ofanfalls eða brimróts;
svo raint kvað að, að enda Fossahlið hafði
verið gjörð að sýsluvegi, sem annars pykir
fáum farandi, eins og í visunni stendur:
„Fjandinn ríði Fossalilíð,
eg fyrirbýð pað mönnum“.
Til pess að útrýina pessari hreppapólitík,
fyrirbyggia að fé væri lengur að árang-
urslausu kastað sem í sjöinn til ónýtra
vegagjörða, og jafnframt til pess að gera
nauðsynina á gufubátsferðunum enn ljösari
almenningi, höfðu forgöngumenn gufubáts-
málsins pað fram í sýsluuefndinni, að allir
sýsluvegir umhverfis ísafjarðardjúp skyldu
numdir úr sýsluvega tölu, og eptir ítrek-
aðar áskoranir til Amtsráðsins, sampykkt-
ist pað pessa ráðstöfun árið 1888.
Nú fóru að verða bjartari horfur en
áður fyrir petta margumrædda gufubáts-
mál, pví að pegar meginhluti sýslunnar,
allur nyrðri parturiun, hafði engan sýslu-
vegarspotta lengur, pá var hverjum ljóst,
að ekki gat verið um annað að ræða, en
að hafa einhver tök á að koma á greið-
um samgöngum um sjóinn, pessa aðal-
flutningabraut ísfirðinga.
Mótspyrna sú, er áður hafði brytt á í
Amtsráðinu gegn gufubátsmáli Isfitðlnga,
var nú og horfin, og á aukasýslunefndar-
fundi 17. júní 1889 komst nýtt skrið á
petta mál.
]>á fyrir skömmu höfðu ýmsir menn,
eins og kunnugt er orðið, hafið félagsskap,
einkum í og umhverfis Heykjavik, til pess
að koma á gufubátsferðum á Faxaflóa og
Yestfjörðum; pótti ísfirðingum pá bera vel
í veiðar, og ályktuðu að ganga í pann fé-
lagsskap, og leggja fram 12 pús. krónur í
pví skyni.
Hefði pessu fyrirhugaða sunnlenzka fé-
lagi mátt verða að pessu góður styrkur,
og er óvíst, að farið hefði um pann félags-
skap, sem farið hefir, ef pá hefði eigi ann-