Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 27.11.1891, Qupperneq 5

27. nóv. 1891.
Í>JÓÐVIL,TINN UNGI.
33
ans, og peiiu sárnaði það pvi, pegar æðsta ,
stjórn pessarar stofnunar var falin nianni,
sein vitanlega kunni ekki nieira en hver i
•annar til bankastarfa, og seni auk pess j
hafði vanclasöinu. ábyrgðarniiklu og há-
launuðu einbætti að gegna.
En hér á landi pykjast stjórnendurnir, i
sein kunnugt er, hafnir yfir að taka tillit
til ahnenningsálitsins. og pað pá ekki sízt,
pegat' pað kemur í bága við persónulega
hugsmuni „vinanna og kunningjanna11.
Og svo sat pá Lárus sem fastast í sínu
tvöfalcla embætti, livað sem hver sagði, og
ltjá landslýðnum var pað orðið að eins
konar trúarsetningu, aðekkertneina dauðinn
inyndi fá skilið pá Lárus og landsbankann.
En einmitt af pví, að almenningur gat
ekki gleymt, hvernig kunningsskapar-póli-
tikin haföi orðið ti! pess, að gera Lárus
að bankastjúra, og af pví, að honum var
haldið í peirri sý.slan ár eptir ár, eins og
í trássi við almenningsviljann, pá lenti
meguið af peirri óánægju, sem brytt hefir
á um ýmislegt fyrirkomulag landsbankans,
eingöngu á Lárusar breiða baki án pess að
menn gættu pess, sem skyldi, að margt staf-
aði auðvitað af pví, að bankinn var i fyrstu
gerðum.
En pessa trúarsetningu, að Lárus og
landsbankinn séu alveg óaðskiljanlegir, má
almenningur nú vonandi slá striki yfir,
eptir umræður pær, er urðu um banka-
málið á síðasta pingi, með pví að lands-
höfðinginn lýsti pví pá yfir, að háyfirdóm-
ari L. E. Sveinbjörnsson s k y 1 d i
v e r ð a 1 e y s t u r f r á b a n k a s t j ó r a
sýslaninni, pegar alpingi kæmi
s a m a n 1 8 9 3.
Eptir pessari skýlausu yfirlýsingu lands-
höfðingjans, sem engin ástæða er til að ve-
fengja, verður pá bráðum séð fyrir endann
á bankastjórn háyfirdómara L. E. Svein-
björnssonar. og landsmenn fá peim vilja
sínum framgengt, að framkvæmdarstjórn
bankans verður ekki höfð i hjáverkum,
eins og hingað til, heldur falin manni, sem
beinlínis getur gjört pað að sínu lífsstarfi,
að gera bankann að sem heilladrjúgastri
stofnun fyrir landið.
Skulum vér nú stuttlega drepa á gang
t*essa máls á pinginu í sumar.
II.
A öndverðu pinginu báru peir E. Briem
og Indriði Einarsson fram fruinv. uin að
hækka laun starfsmanna bankans, bókara
féhirðis, úr 1000 kr. pannig, að hvor
peirra hefði 2000 kr. á ári, með pví að
störf peirra væru orðin svo umfangsmikil,
að peir eigi gætu lengur liaft pau í hjá-
verkum, en yrðu að vera svo sómasamlega
launaðir, að peir gætu allir snúi/.t við
bankastörfunum, enda væri og bankinn bú-
inn að koma svo fótum undir síg, að luinn
væri fullfær um að launa starfsmönnum
sínuin sómasamlega.
En ýmsum pingmanna í neðri deild
pótti sem landsmenn myndu kunna sér j
litlar pakkir, ef peir lilypu til að hækka
laun pessara starfsmanna bankans, en létu
að öðru leyti allt sitja í gamla hortínu, j
livað bankann snerti.
Nefnd sú. er neðri deild skipaði í mál-
ið (L. Halld., Sig. Stef., Sk. Th.. Jón
Jónsson N -p>. og Eir. Briem) klofnaði í I
tvennt; vilcli meiri hlutinn pvi að eins sam-
pykkja pessa launahækkun, að hætt yrði
pá jafnframt að hafa aðal-framkvæmdar-
stjórn bankans í hjáverkum, sameinaða há- !
yfirdómaraembættinu; en minni hluti nefnd-
arinnar, Eir. Briem einn á báti, vildi ó-
mögulega, að minnzt væri einu oi ði á banka-
stjóra sýslanina í frumv.; virtist hann vera
svo sterk-trúaður á „dogmuna“ um óað-
skiljanlegleika Lárusar og landsbankans,
að hann hugði, að landstjórnin myndi synja
frumv. staðfestingar, og par með fyrirmuna
starfsmönnum bankans launahækkunarinn-
ar, ef hún ekki fengi að halda Lárusi sin-
um sem bankastjóra um aldur og æfi.
En meiri hluti neðri deildar vildi ekki
fylgja Eir. Briem að málum, og málið stóð
pví svo, er pað fór til efri deildar, að
landstjórnin hafði ekki nema um tvennt að
velja, annað tveggja, að vikja L. E. Svein-
björnssyni frá framkvæmdarstjórn bankans,
ef hún sampykkti frumvarpið, eða, ef hún
synjaði frumv. staðfestingar, að verða pess
pá valdandi, að bókari og féhirðir bankans
yrðu að sitja við sömu launakjör ogáður;
og mun landshöfðingja hafa pótt hvort-
| tveggja petta harðir kostir.
(Frainh. síðar).
7000 kr.I
Með pessari yfirskript kom út grein í
„ísafold“ 18. julí p. á. Efni greinarinnar
er, að kasta hnútum að neðri deild alping-
is fyrir pað, að hún hafi sampykkt frumv.
til laga um afnám hæðsta róttar, og sett
j pá ákvörðun í pað, að aukið skyldi tveim
! dómendum vjð landsyfirréttinn, um leið og
hæðsti réttui' yrði af numinn, og pessi tvö
embætti kosti landið 7000 kr.
„tsafold“ spyr: „Hvert er fyrsta rerk
hinna hámæltustu pjóðmálagarpa og sparn-
aðarpostula, pegar á ping er komið?“ og
blaðið svarar pví pannig: „Hvað nema
skapa tvö ný, dýr, alveg ópörf, embætti.
Bæta tveinuir dómendum í yfirréttinn“. —
þetta á að vera agn fyrir pjóðina.
„ísafold“ segir pað verði efri deild að
pakka, ef fruinv. verði ekki að lögum. Him
vi 11 auðsjáanlega láta neðri deild alpingis
standa kinnrjnða frammi fyrir pjóðinni,
fyrir bruðlunai semi og ósamkvæmni, en
láta efri deildina standa glottandi, sem
lífvörð sparseminnar, sannarlegs frelsis og
samkvæmni. En pessu agni gín ei pjöðiu
yfir. J>jóðin vill fúslega leggja á sig allan
kostnað, sem hún getur. og sem pirf til
að tryggja rétt hennar og frelsi. Og húu
mun eflaust finna, að meiri trygging er fyr-
ir góðri lagapekkingu, góðum hæfileikum,
hjá 5 mönnuiu heldur en 3. þjóðin man
svo langt, að pað var hægt að fá í lands-
yfirréttinn 3 menn, sem eng'inn h a f ð i
traust til, og hún er pví ei svo skanun-
sýn, að vilja miða tölu dómenda í æðsta
dómi íslenzkra mála við pað, pó nú sitji 3
menn í landsyfirrétti, sem hafa almennt
traust. — f>jóðin vill fækka ó p ö r f u m
embættum, ó p ö r f u m fjárveitingum, til
pess að geta brúkað landsins fé til pess,
að koma fram pví sem p a r f t e r, og eitt
af pví er sem tryggastur innleudur dóm-
stóll.
„ísafold" hefir pví að eins kitlað lægstu
hvatir hins lægsta skríls á landinu með
pessari 7000 kr. ritgjörð. Allir skynber-
andi menn sjá, að ritstjórinn er að viðra
sig með pessu upp við pjóðina. En hann
kemst ei hærra, en pað, að hann syndir í
sorpinu með peim fáfróðustu, sem álíta
ö 11 u m útgjöldum illa varið.
Sú tillaga fær pví víst góðan róm hjá
pjóðinni, að f>orlákur Johnsen verði beð-
inn að auglýsa pað á sinn vanalega hátt, að
„ÍSAFOLD EB NÚ OBÐIN
SKRÍLBL AГ.
Sveitamaður.
AUGNARÁÐ BISKUPS m. m.
J>uð eru svo margar sögur, sem berast
frá alpingi út um landið, að örðugt er fyr-
ir pá, sem ekki eru pví nákunnugri, að
geta greint rétt frá röngu; en ein sagan,