Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 26.01.1900, Blaðsíða 3

Þjóðtiljinn.
19
XIV, 5.—6.
,r agæta listamenn; einn salurinn er ó-
líkur öllum slíkum herbergjum, því
Teggir allir eru byggðir úr marglitum
steinum, kristöllum, málmstykkjum og
skeljum, og hefur það kostáð ógrynni
íjár. Alþekkt er höllin „Sanssouci“; þar
bjó Friðrik II. optast, og sjást þar marg-
ar menjar um daglegt lif hans, og um
skáldið Voltaire, meðan hann bjó þar hjá
konungi. Köllin er í sjálfu sér lág, en
stendur hátt, og er þaðan hin fegursta
ótsjón; upp að henni liggja breið og há
steinþrep, og í garðinum fyrir neðan er
^far-stór gosbrunnur, sem gýs 120 fet,
hér um bil eins hátt, eins og G-eysir.
Til hliðar við höllina er „vindmyllanu
nafnfræga, sem sagan alkunna er um,
sem prentuð hefur verið á íslenzku. I
höllinni er, meðal annars, stundaklukka,
sem konungur var vanur að draga upp,
og er mælt hún hafi staðið á sama augna-
bliki, sem Friðrik dó (20 mín. eptir 2,
binn 17. apríl 1786). Á veitingastað hjá
Lange Briicke borðuðu menn miðdegis-
Terð, og sigldu svo á gufuskipum niður
eptir Havel til bæjarins Wannsee. Áin
er hér breið, sem stöðuvatn, og út úr
henni margarvíkur og vogar;þar eru skógi
vaxin nes og eyjar, skógur á hólum
beggja megin, og mjög fagurt yfir landið
að lita. 1 Wannsee eiga margir ríkir
Berlínarbúar lystigarða, enda er þar mjög
fagurt í kring, vötn og skógivaxnar
hæðir. Vér vorum öll boðin til herra
T«n Siemens, sem á þar snotra sumar-
höll; hann er sonur Werner von Siemens,
sem svo miklar uppgötvanir hefur gjört
í rafmagnsfrseði, 0g er giptur dóttur
eðlisfræðingsins mikla, H. Helmholtz.
Siemens lét sækja gesti sína af skipinu
á 40 vögnum, og var allt á búgarði hans
mjög ríkmannlegt, og öllu fagurlega fyrir
koinið. Þar voru alls konar hressingar
°g kræsingar fram bornar úti í garði
milli trjánna, og i skemmtihúsum og
^aufskálum. Þess konar garðveizlur
(garden-party) eru algengar hjá fyrirfclki
a Englandi, og eru nu lika farnar að
tiðkast á meginlandinu.
Hið eiginlega landfræðisþing endaði
eðlilega i Berlín, en þó voru leikslokin
og eptirdrykkjan haldin í Hamborg, Og
þar á eptir fóru sumir í smáhópum víðs
vegar um Þýzkaland til þess, undir hand-
leiðslu kunnugra vísindamanna, að skoða
ýmislegt, sem merkilegt er i jarðfræðis-
tegu tilliti. Borgarráðið (senatið) í Ham-
borg, sem stjórnar þessari miklu verzl-
Hoarborg, sem er sjálfstætt ríki í þýzka
Sambandinu, bauð 500 landfræðingum í
^Veggja daga heimboð til Hamborgar, og
v^r þar mikið um dýrðir; sást á öllu. að
auðuga borg vildi ekkert til spara,
p v^tökurnar yrðu sem glæsilegastar.
" er einkennilegt við ferðina frá
’oriín til Hamborgar, því landið er flatt
°g sviplítið; landfræðingar fóru á tveim
serstökum hraðlestum, sem fóru alla leið
a ^ stundum. Skömmu áður, en komið
er til Hamborgar, gengur járnbrautin
Segnúm skóg, sem heitir Sachsenwald,
fram hjá Friedrichsruhe, landgarði Bis-
marck’s sáluga; höllin sézt ekki frá braut-
inni, en gröf Bismarck7s blasir við, þvi
yfir hana er byggð kapella, lík danskri
eða þýzkri sveita-kirkju. I þetta sinn
verðum vér, rúmsins vegna, að láta hjá
líða að lýsa Hamborg, þó það sé mikil
borg og merkileg; hún er lang mest
verzlunarborg á fastalandi Európu, og
næst á eptir London, hin mesta i Xorð-
urálfu allri; íbúatalan var 1895 þó ekki
meiri, en 681 þúsund. Árið 1896 voru
fluttar vörur til Hamborgar fyrir 27<X)
milliónir króna, og útfluttar fyrir 2400
milliónir.
Fyrst er við komum til Hamborgar.
var oss sýnt samkunduhús kaupmanna
(börs), og var þar mikið mannamor, og
æðigangur á öllu, enda er það ekkert
smáræði, sem þar er keypt og selt á
hverjum degi; þá var morgunverður fram
reiddur í vínkjallara stórum þar nálægt,
og sátu þar 1000 manns að borðum, en
um kvöldið var aðal-veizlan haldin í hinu
stóra og glæsilega ráðhúsi. Ráðsherrar
Hamborgar vilja ekki vera eptirbátar
annara, og var konunglegur blær á öll-
um viðtökum og atferli í ráðhúsinu. Hús
þetta er ný byggt, og svo skrautlegt, að
það jafnast við hinar fegurstu konunga-
hallir; salirnir eru margir, stórir og glæsi-
legir, og í þeim fjöldi af myndum eptir
ágæta listamenn; þar eru sýndir margir
viðburðir úr sögu Hamborgar, og ýmsir
merkismenn. Þar var mikill grúi þjóna,
og voru allir í hinum skrautlega þjóna-
búningi borgarráðsins. Mjög voru konur
og dætur hinna auðugu Hamborgarkaup-
manna ríkmannlega búnar, skorti þar
hvorki dýrindisvefnað, kniplinga né gim-
steina. Niðri í hinum stóra borðsal léku
hljóðfærasveitir, meðan á borðhaldi stóð,
en stundum sungu flokkar hvítklæddra
meyja uppi á loptsvölunum, sem efst
voru í salnum.
Næsta dag fóru landfræðingar á tveim
stórum hjólskipurn um alla höfn Ham-
borgar, og gaf þar á að lita endalausar
raðir stórra segl- og gufu-skipa úr öllum
löndum, og var alls staðar flaggað mislit-
um skrautfánum til liátíðabrigðis. Það
yrði langt mál, að lýsa höfninni í Hain-
borg með öllu því hinu mikla lífi og
fjöri, sem þar er. Meðal annars voru oss
sýndar skipsmíðastöðvar þeirra Blom og
Yoss, stærsta stofnun af þvi tagi, sem
til er i Hamborg, og var mjög skemmti-
legt að sjá stórvirki þau, sem þar eru
framin. Þar stóðu fullgjör og hálfsmíð-
uð járnskip í hrófum, og er undur að
sjá, hvernig hugvit manna getur hreyft
þvílík bákn. Þar var i mörgum stórum
járnsmiðjum verið að beygja og hefla
stóreflís járnplötur; þar var verið að reka
járn með gufusleggjum, og bora göt á
stálþynnur, og á gólfunum voru alls staðar
hrúgur af stórgerðu járnsvarfi og járn-
hefilspónum, alveg eins og í trésmíða-
verksmiðju, nema hvað allt var hér úr
járni og stáli. Yerkfæri þau, sem notuð
eru a slíkum stað, eru engin smásmiði.
í verkstofunum var allt á flugi og ferð;
þar eru ótal eldar, og mikið gneistaflug,
en verkmennirnir eins og svartir púkar
innanum allt saman, og jörðin titrar
undan gufusleggjunum, sem stundum
koma úr háa lopti með heljar-afli, en
geta þó stöðvast, hvar sem vill, og kom-
ið niður á úrgler, án þess að brjóta það.
Þó verkfærin séu svo stórgerð, að menn-
irnir eru, eins og flugur, í samanburði
við þau, þá hefur hugvit vísindamann-
anna þó tamið svo náttúrukraptana, að
hinar voldugustu vélar leika í hendi hins
minnsta sveinstaula, sem með kann að
fara. Þegar búið var að skoða höfnina,
var sezt að veizlu á gufúskipi því, sem
heitir „Pretoria11; það er eit.t af Áme-
riku línuskipum Hamborgar, 12300 smá-
lestir að stærð; að eins 7 eða 8 stærri
skip eru til í heimi, og er hið stærsta
18000 smálestir. Skipið var allt prýtt
flöggum og blómum; sátu þar 900 manns
við veizluborðin, og hefði þó verið rúm
fvrir fleiri. Eptir máltíð var aptur farið
á stað á hjólskipunum niður eptir Elben,
allt að Blankenese; eru þar skógivaxnar
hæðir fram með ánni að norðan verðu,
og innan um skóginn, og í dældum og
smádölum, eru skrautlegir sumarbústaðir
ríkismanna i Hamborg; er þar mjög fag-
urt landslag, og miklu fegra, en við
mætti búast, eptir því, sem láglendið
annars er í kring. Um kvöldið hélt
landfræðisfélagið í Hamborg stórt sam-
kvæmi, þar sem heitir „Bergfahrt in
Tirol"; það er skemmtistaður, nokkuð
svipaður „Tivoli“ i Kaupmannahöfn,
Allir þeir, sem inn komu, voru jafn óðum
látnir fara upp í vagna, er líktust járn-
brautarvögnum; þeir fóru á stað, og sá-
ust úr þeim fjöll og jöklar í Tirol, þorp
og hjarðir á beit, fólk i þjóðbúningum,
er söng þjóðsöngva o. s. frv., og var allt
svo náttúrlegt, að margur hefði mátt
halda, að bann allt í einu væri kominn
þangað suður. Stórt tjald var reist í
garðinum, og var þar etinn kvöldverður;
sátu 1200 manns til borðs, og voru þar
kaldnar margar ræður, og menn af ýms-
um þjóðum þökkuðu i hjartnæmum orð-
um fyrir hina miklu gestrisni, er Ham-
borg hafði sýnt fundarmönnum. Þegar
samsætinu var lokið, var garðurinn allur
uppljómaður með mislitum lömpum, og
var klykkt út með margbreyttum flug-
eldum, og alls konar ljósagangi. Þá var
hátíðahöldunum lokið, og voru allir sam-
dóma um, að hvergi mundi hafa verið
haldinn jafn glæsilegur vísindafundur,
eins og þessi; en þorri manna var líka
orðinn þreyttur af öllum veizlunum, og
langaði til að fara heim, að hvíla sig.
Frá Hamborg fórum við hjónin aptur
til Berlín, til þess að kveðja þar vini
okkar og kunningja, og til þess að vera
þar nokkra daga sarnan með systur konu
minnar, landshöfðingjafrú Elinborg Thor-
berg og Sesselju dóttur hennar; þær
mæðgur höfðu seinni hluta sumars verið
í rrhiiringen, fóru þaðan til Suður-Þýzka-
lands, og komu til Berlín beina leið