Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 30.06.1900, Blaðsíða 3

XIV, 23.
Þjóðviljxkn.
91
ur og ílest var mér til miska gert, en
sjálfsögð greiðvikni látin ógerð*. Gjöld
voru látin ógreidd til mín, og lögboðn-
um skýrslum haldið fyrir mér, og — þo
ekki sé fagurt til frásagna — fékk eg
ekki liðsinni hjá Páli amtm. Briem gegn
þessum óleyfilega mótþróa og lögleysum.
þó eg bæðist þess. Heldur ekki fékkst
Páll, til að taka fyrir falskar réttarskýrsl-
ur gegn mér, fyr en landshöfðingi skip-
aði honum að gegna. En þetta lagaðist
allt saman með hæztaréttardóminum,
nema amtmanninum hefur ekki batnað
stirðleikinn við hann. Mennirnir urðu
þá aptur almennilegri smátt og smátt,
nema Þórarinn á Efrihólum**, sem auð-
fundið var á því, að þeir tóku aptur til
að sýna af sér vanalega greiðvikni, létu
af öllum þjósti, svo sem heilsa mér á
mannamótum og samkomum, þigg;ja að
koma inn, og láta yfir höfuð eins og
ekkert hefði í skorizt, og upp úr því fór
eg að fá það að heyra utan að mér, þá
eptir þessum og þá hinurn af þessum
mönnum, að þá iðraði þess, sem þeir
hefðu lent i, og skildu ekki i sér, að þeir
hefðu látið rægjast. Þegar þetta er nú
svona, og á vitorði allra, sem til þekkja,
hvernig getur þá landshöfðinginn skrifað,
nað samkomulagið fari versnandiu o. s#
frv. Hver hefúr tjáð það? Og hvar vill
sá finna orðum sínum stað? Blaðið með
þessari grein er af mér sent skrifstofu
landshöfðingja, biskups og sannleiksvitn-
<inu á Grrenjaðarstað.
Sigurðarst. 17. júní 1900.
Halldör Bjarnarson.
—3---------
Amtsráðsfundagj örðir
°g
kansellístýll.
Mór var ný skeð litið í Stjórnartið-
indin, i fundargjörðir amtsráðanna í Suð-
ur- og Vesturamtinu, frá embættistíð
Júlíusar amtmanns. En það hrognamál!
En þær langlokusetningar! Það er ekki
islenzka, og danska ekki heldur.
En hví skrifar maðurinn svona, amt-
maðurinn, eða lxver það nú er, sem stýl-
setur fundargjörðir amtsráðanna?
Og jeg vil enn freinur spyrja, hvi
leyfir landshöfðinginn, að annað eins og
þetta só prentað í blaði hans, Stjórnar-
tíðindunum?
Það veitti ekkert af, að fenginn væri
maður, til að snara fundargjörðum amts-
ráðanna á íslenzku, og vona jeg, að það
verði gert framvegis, ef amtsráðin sjálf
*) Eitt dæmi bins síðasta er þetta: Einn
af vottorðsbændum fann á með mínu marki af-
velta. Ekki reisti hann ána við né sagði til
hennar. Siðan fannst hún dauð, og reyndist þú,
að eg átti ekki ána, heldur hjú mitt; varð það
til þess, að bónda iðraði þess, að hafa ekki bjarg-
að ánni, og hafði orð á því. H. B.
**) Hann sagði Jausurn Efrihólum í vetur í
ólund yfir hundinum sínum og vanmætti og
vanmegni amtmannsius, grunandi ekkert, hvað
til stæði; en nú kvað hann sjá sárt eptir Efri-
hólum. Þykir hún hafa orðið endaslepp við
hann hugulssemi amtmannsins. H. B.
gera ekki ráðstafanir til þess, að gjörðir
þeirra verði bókaðar á þolanlegri íslenzku.
Það er ósköp leiðinlegt, að sjá ann-
an eins frágang, eins og þetta.
Grerið svo vel, hr. ritstjóri, að ljá
línum þessum rúm í vðar heiðraða blaði.
Yðar
Islandicus
* * *
Það er hverju orði sannara, sem „Is-
landicusu kvartar um, að hún er ærið
blendin íslenzkan hjá amtmanninum vor-
um, og því engin vanþörf' á, að vandað
sé um slíkt.
Amtsráðin eru, nú orðið, orðin svo
þjóðlegar stofnanir, þar sem þar situr
kjörinn maður úr sýsiufélagi hverju, að
„kansellistýlnum“ gamla ætti að vera út
rýmt þaðan, enda gerir sveitarstjórnar-
tilskipunin 4. maí 1872, 50. gr. alls ekki
ráð fyrir því, að amtmaður þurfi endi-
lega sjálfur að stýlsetja ályktanir amts-
ráðsins, heldur er það hlutverk skrifara
þess, er „ráðiðu sjálft kýs.
Júlíus amtmaður kann ekki íslenzku,
það er margsýnt, og því ættu amtsráðin
að hlífa honum við því, að vera svona
árlega að sýna sína kunnáttu í Stjórnar-
tiðindunum. — Ritstj.
-oOO^OOo------
Nýtt „bakdyramakk“.
Á Hjalteyrarfundinum, sem getið var
um í 19. nr. blaðs þessa, skýrði Klemenz
sýslumaður Jbnsson frá því, að hann, og
nokkrir þingmenn aðrir („Yíðdælingar“),
hefðu í vetur gert mann á fund hr.
Hörrings, er þá veitti hinu svo nefnda
íslenzka ráðaneyti forstöðu.
Erindið var, að leita hófanna um
samkomulag í stjórnarskrármálinu, og er
svo að sjá, sem maður þessi hafi, fyrir
hönd þeirra félaga, átt að bjóða hr.
Hörring fylgi þeirra, ef hann vildi gera
litla frekari tilslökun, en stjórnin hefur
boðið, svo að þeir fólagar gætu notað þá
tilslökun, sem brú, og hoppað svo yfir
í stjórnbótaflokkinn.
En þar sem þingmenn þessir voru úr
þeim flokkinum, sem með atkvæðagreiðslu
sinni á síðasta þingi lýsti því yfir, að
hann vildi enga samninga um stjórnar-
skrármálið, þá fann ráðherrann, sem von-
legt var, enga ástæðu til þess, að fara
nú að sinna þessari málaleitan þeirra,
sem hann naumast mun hafa álitið al-
varlega meinta, enda gat hann þá og
ekkert um það vitað, þar sem nýjar
þingkosningar eru fyrir hendi, hvort þeir
yrðu á næsta þingi.
Makk þetta sannar því ekkert um það,
hvort eigi kynni að mega takast, að
vinna stjórnina til frekari tilslakana, en
Rump hafði í boði, enda er nú Hörring
eigi lengur í ráðlierrasæti.
En merkilegt er það, að þeir menn,
sem mest. hafa úthúðað dr. Valty, út af
„bakdyramakki“ hans við stjórnina, sem
þeir svo nefndu, skuli nú hafa tekið upp
alveg sömu aðferðina.
Það hefði því að líkindum verið rétt-
ara, að spara ögn meira uppnefnin, og
„landráðamanns“ nafnið, fyrir 2—3 ár-
um, þar sem þeir félagar feta núísömu
sporin.
Ófagrar aðfarir.
Hér með leyfi jeg mér, berra ritstjóri, að
biðja yður að ljá eptirfylgjandi línum rúm í
yðar heiðraða blaði, til þess að almenningi gef-
ist kostur á að lesa og beyra, bversu traðka
má rétti þess, er minni máttar er.
Þann 10. júní 1898 bélt sprautulið kaup-
staðarins æfingu, og kom við það tækifæri að
húsi mínu, og sprautaði á það, og skemmdi
fyrir mér, bæði búsið sjálft, sem og vörur, bæk-
ur og innbú, fyrir mörg hundruð krónur.
Þegar er jeg sá, að sprauta átti á búsið,
bannaði jeg það, og bað samstundis bæjarfógeta,
er þar var viðstaddur i einkennisbúningi, sem
yfirliði lögregluliðsins, að afstvra því, að spraut-
að yrði á húsið, þar það eigi væri vatnshelt; en
bann neitaði, og kvaðst ekki bafa vald til þessj
að banna slíkt. Yar svo sprautað á búsið, og
inn um brotna glugga, þrátt fyrir forboð mitt.
Að aflokinni æfingu fór jeg til bæjarfógeta,
og beiddi bann að útnefna menn, til þess að
skoða húsið, og meta skaða þann, er á því hafði
orðið, og ýmsum innanstokksmunum; en hann
brást reiður við, og neitaði að útnefna menn-
ina, sem og að liðsinna mér á nokkurn máta,
enda væri málið sér óviðkomandi með öllu.
Jeg sá nú, að mér var engin liðsinnis von
úr þeirri átt, og virti jeg honum það til vor-
kunnar, þar sem jeg áleit, að hann væri, ef
ekki beinlínis, þá þó óbeinlínis, valdur að skaða
þeim, er bjá mér hafði orðið; og þegar jeg eigi
gat fengið bæjarfógeta til þess, að útnefna
mennina, til þess að skoða og meta skemmd-
irnar, beiddi jeg tvo borgara bæjarins að skoða
vegsummerkin, og gáfu þeir mér vottorð um
það, undir eiðstilboð, að bús og innbú væri
meira og minna skemmt af völdum sprautu-
æfinganna.
Nokkru síðar skrita jeg amtmanni bréf, og
sendi honum vottorð þeirra, er skoðað höfðu
skemmdirnar bjá mér, og kvarta undan mót-
vilja og afskiptaleysi bæjarfógeta í máli þessu,
og bið hann ásjár; en 28. september birti bæj-
arfógeti mér bréf frá amtmanni, dags. 2. s. m.,
þar sem amtið kveðst ekki sjá sér fært að sinna
kæru minni, og er þessi úrskurður amtsins
eingöngu byggður á umsögn bæjarfógeta sjálfs,
sem auðvitað fann ekkert við sjálfs sins gjörðir
að athuga, án þess að taka nokkuð tillit til
vottorða þeirra, er jeg sendi; — en ekki þókn-
aðist amtmanni að fyrirskipa nokkra opinbera
rannsókn á oíbeldisverki því. er hið opinbera
hafði framið á eigum mínum.
Hvað það sé, er valdið hafi varkárni amts-
ins í þessu máli, þó fyrir þvi hafi legið rök-
studd kæra, er mér ókunnugt; en gizka tná á,
að hið hlægilega málavafstur þess gegn consul
S. H. Bjarnarson muni hér eiga hlut að máli.
Með þvi að jeg nú eigi gat látið mér lynda
þessi málaiok, skrifa jeg ráðgjafa, og tjái hon-
um vandræði mín, og gjörði jeg það i þeirri
góðu von og trú, að hann mundi fyrirskipa
óhlutdræga rannsókn málsins; en frá honum
het' jeg allt til þessa dags engin skeyti fengið:
en þann 31. janúar þessa árs, á meðan jeg var
erlendis, nafði réttarbaldsnefna í máli þessu
verið haldin hér, undir forsæti bæjarfógeta H.
Hafsteins, sjálfs þess rnanns, er kœrðnr hafði
verið(J), og er mér ókunnugt um, hvað þar hef-
ur gjörzt, því bæjarfógetinn hefur þráfaldlega,
þrátt fyrir skriflega beiðni mína, neitað mér
um eptirrit af réttarhaldi þessu; en nærri má
geta, hvaða traust eg geti borið til slíkrar rann-
sóknar, eptir þvi sem á undan var gengið, enda
ganga hér um hana ýmsar sögur, sem fróðlegar
myndu þykja, ef á prenti birtust.