Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 10.04.1906, Síða 2

62
Þ jó ð v i
XX. 16.-17.
islvert, aS Fornleifafélagið sér urn þessar
rannsóknir, því að allt þess háttnr verður
ur þvi örðugra viðfangs, sem lengra líður
frá, og getur jafn vel munað um hvert
árið, þar sem breytingar eru nú orðnar
miklu tíðari, en áður, bæði að því er húsa-
skipun, og ýmis konar umbætur á jörð-
um, sriertir.
Auk þessarar ritgjörðar hr. Br. Jöns-
sonar (bls. 1—51), hefir hann ritað um
fjóra hella (bls. 52—55), sem allir eru i
beinni línu miili Rauðnefsstaða og Stór-
ólfshvols í Rangárvallasýslu, og heita:
Þorleifsstaðahellir, Vatnsdaisbellir, Þóru-
núpshellir og Efrahvolshellir. — Hellar
þessir hafa verið höggnir i móhelluberg,
sem þó er svo eitlaborið, að íllt hefir |
verið að vinna það, enda eitlarnir úr J
blágrýti. — í Þorleifsstaðahelli sést, að
þar hefir á vesturveggnum verið útliöggv-
in mynd, í un'/jörð, og hyggur hr. Br../.,
að það hafi verið dýrðlingsmynd; en þvi
miður er nú ekki annað af myndinni heilt,
en umgjörðin, og neðri hluti likneskjunn-
ar; höfuðið, og allt ofan á brjóst, fallið j
burt, og þykir hr. Br. J. það mikill skaði.
Enn fremur eru greinar, eptir Br. J.,
um forn gerði hjá Þorleifsstöðum (55—56)
og um forn gerði hjá Eauðnefsstöðum (bls.
56-57).
Þá er og í Árbókinni skýrsla frá Jöni
forngripaverði Jakobssyni um muni, er
Forngripasafnið eignaðist á árinu 1904
(bls. 58—59), og hefir safnið það ár eign-
azt alls 95 muni, svo að munir þess voru
þá í árslokin alls 5174 að tölu.
Loks er félagatal, og aðrar skýrslur,
er að hag félagsins lúta.
Árbókinni fylgir aðstöðu-uppdráttur
landnáma í Árnesþingi austan Hvítár, og
uppdráttur af ýmsum rústum o. fl., er hr.
Br. J. befir athugað.
,Að koma ull í fat, og mjólk í mat‘,
sagði gamla fólkið, að hvert konuefnið
yrði að kunna, og um annað var svo t:ð-
ast lítið, eða ekki hugsað.
Svipaðar skoðanir virðist og aðventist-
inn, hr. Davíð Ostlund, hafa, því að í
_Frækornuma, 15, marz síðastl, farast
honum þannig orð:
„Kona, sem ekki getur matreitt, saum-
að, né i það heila tekið(!) leyst af hendi
nokkur innanhúss-störf, ekki einu sinni
hin allra-vanalegustu, hefir engan rétt,
til að gipta sig, og sá maður, sem gipt-
ist slikri konu, gjörir sig sekan um
svo léttúðarfulla breytni, að hann með
réttu getur nefnst vitstola“.
Það er nú auðvitað gott og blessað,
að konuefni kunni eitthvað til þessa, sem
Östlund nefnir, eins og víða hagar, en
fjarstœða er það þó, að vilja gera þess
konar þekkingu að eins konar hjúskapar
skilyrði, eins og helzt virðist vaka fyrir
hr. D. Östlunds, því að bæði er nú það,
að fh st þessara starfa eru fremur auðlærð,
enda engan veginn Sjálfsagt, að gipta
konan eigi endilega að vera eldabuska,
saumastúlka, og aðal-vinnukoDan á heim-
ilinu, þó að svo sé því miður of víða.
r. z: n .v.
Frá sjónarmiði*þeirra manna, erhlot-
j ið hafa góða menntun, verður það á hinn
j bóginn að vera aðal-atriðið, að konuefnið
sé skynsamt, og vel menntað, svo að
maður og kona geti skipzt, á skynsam-
legum hugsunum. — Hitt, sem hr. D.
Östhind nefnir, eru auka-atriði, enda eigi
hætt við því, að sú kona, er skynsemi
og menntun hefir, geti eigi fljótt tamið
sér matreiðsluna — nógar eru matreiðslu-
bækurnar! — og innanhússstörfin, ef heim-
ilisástæðurnar heimta það.
Vér viljum því snúa setningu hr. D.
Ösllund’s nokkuð við, og segja: Illa fer
þeirn mennt.amanni, er giptist heimskri
konu, og menntunarsnauðri, þó að hún
kunni að matreiða og sauma.
UJeimboðið1 og stúdentafélagið.
Stúdentafélagið í Reykjavik hélt fund
28. marz síðasti., til þess að ræða um al- j
þingisheimbcðið til KaupmaDDahafnar, og !
varð þar niðurstaðan sú, að fundurinn j
felldi tillögu, sem fór, meðal annars, fram j
á það, að skora á alþingismenn að þiggja !
boðið, en samþyklcti á hinn b’oginn áskor- j
un til þingmanna þeirra, er boðið þiggja, j
að nota förina, til að lýsa yfir því, að ís- I
lendingar vUji halda úfram cumbandi við |
Dani, ef Islendingar fái jafnrétti, og drott- |
invald, á borð við þá.
Tveir þingmenn úr stjórnarflokknum j
(Lárus H. Bjarnason og leotor Þórhallur
Bjarnason) tókir þátt í umræðunum á
fimdi þessum, og voru þvi báðir mjög
fylgjandi, að toðið væri þegið.
Alþingismennirnir Bfórn Kristjánsson
og síra ólafur Ólafsson bemdu þeirri
fyrirspurn til þingmaDnanna úr stjórnar-
flokknum, hvort ætlast væri til þess, að
stjórnmálaóskir Islendinga væru bornar
fram í utanför þessari, og ef svo væri,
hvort stjórnarliðið ætlaði þá að bera fram
nokkrar kröfur fyrir Islands hönd, og þá
hverjar?
En fyrirspurnum þessum vildu þing-
menn stjórnarliðsins ekki svara einu orði.
Hvort þögn þessi hefir stafað af ó-
einlægni, eða af því, að stjórnarliðið hef-
ir enn eigi íhugað málið; eða ætlar sér
ef til vill alls eigi að hagnýta heimboð-
'ð i politiskum tilgaDgi, látum vér ósagt.
En það er ljóst, að þessa-i spurningu
þarf að svara.
Frá ísafirði
er „E>jóðv.“ ritað 28. marz síðastl.: „Síðan
16. þ, m. hefir tíðin verið mjög mild, öðru hvoru
þýðviðri og leysingar, svo að jörð má nú heita
auð, og í Inn-Djúpinu or alauð jörð, út að Ögur-
hólmunum. — Sjaldróið fremur, sakir storma, og
afli misjafn. — Fiskiskipin eru nú að búa sig
til ferðar, en ekkert þeirra farið út enn, nema
„Katie“, er lagði út i byrjun þ. m, og hofir
enn ekkert fiskað.“
Sött um lausn.
Héraðslæknir .Túltus Hallddrsson á Blönduósi
hefir sótt um lausn frá embætti.
Slátrunarhús bænda.
Fulltrúar Mýra-, Boi garfjarðar-, Kjósar- Ar-
ness-, Rangárvalla- og Vestur-Skaptafellssýslna
héldu ftind i Reykjavík síðustu vikuna í inarz-
mánuði. t.il þess að ráðgast um stofnun slátrunar-
húss i Reykjavík, og voru fulltrúar þessir ein-
huga á því, að bændur komi sér upp vönduðu
slátrunarhúsi í Reykjavík, þar sem allt starf sé
framkvæmt af mönnum er hafa næga sérþekk-
ingu í öllu or að slátrun, og vandaðri meðferö
afurðanna, lýtur.
Gert er ráð íyrir, að slátrunarhúsið taki tif
starfa á árinu 1907, og «r enginn vafi á þvi, að
fyrirtæki þetta verður bændum arðvænlegt, sé
því, sem vænta má, hyggilega stjórnað.
Fulltrúarnir, sem fundinn sóttu, voru: Guðm.
Ólafsson á Lundum í Mýrasýslu, Jön Björnsson
; i Bæ í Borgaðfj.sýslu, Björn Bjarnarson í Gröf
j í Kjésarsýlu, Agiist Helgason í Birtingaholti og
j Vigíús Guðmundsson í Haga, háðir fyrir Arnes-
I sýslu, Sigurður Guðmundsson í Helli og Þórður
j Guðmundsson í Hala, báðir fyrir Rangvellinga
i og Páll Ólafsson á Heiði, í Vestur-skaptafells
| sýslu.
j Ur Arnessýslu
| er „Þjóðv.“ ritað 24. marz þ. á.: „Voturinn
i hefir þótt hér í harðara lagi siðan á nýári, eií
| nú er kominn bezti bati. og jörð óðum að koma
: UPP> sem betur ier enda sumir orðnir heyknapp-
j ir i efri hluta sýslunnar, og er svo jafnan í hörð-
um vetrum, að lágsveitirnar duga betur, því þar
er síður byggt upp á útiganginn.
Aflabrögð með betra móti í veiðistöðunum
hér í sýslu. — Ameríkuhugur enginn, en því
miður virðist Reykjavikursóttin leggjast æ þyngra
og þyngra á unga fólkið . . . .“
Úr Dýralirði
er „Þjóðv.“ ritað 19. marz síðastl.: „Tíðarfar
optast fremur kalt og stirt um góuna, en í dag
kveður hún loks með frostleysu, og sunnan-stormi.
Fanndýpi hefir sjaldan verið hér mikið, en vetr-
arfari svo hátt-að, að fénaður hefir mjög sjaldan
— og víða alls okki — fengið l _ia björg, svo
að bestam hefir orðið að gefa fulla gjöf.
Þilskipin á þingeyri eru nú flest farin úr
vetrarlagi, þó að stormar; og frostkuldar, hafi
verið all-miklir, og er þetta nokkru fyr, en venja
hefir verið hér að undanförnu, og þykir sumum
það of snemmt, því að sú er trú gamalla manna,
að gyðinga- (eða páska-) tunglið nái all-opt-ast
þvi harðasta af vetrinum, svo annað hvortfyrri,
eða seinni, hluti þess sé harður, og er það, bæðí
fróðleikur, og ánægja, að veita því eptirtekt, hve
veðra-merki forfeðranna reynast tiðast áreiðan-
leg. séu þau rétt skilin, og ef ekki er hafís við
land, því að hann brevtir veðráttufarinu mjög
rnikið.
Eitt af fiskiskipunum á Þingeyri kom ný-
lega inn, til að leita sér aðgjörðar, hafði fengið
all-mikið áfall, svo að skjólhorð skipsins hafðí
brotnað. — Það var að eins með nokkur hundr-
uð af fiski:
Fjiirkláðinn.
Aí grein, sem alþm. Guðjón Guðlaugsson birtír
í „Lögréttu“ 4. apríl síðastl., er svo að sjá, sem
töluverð brögð séu að fjárkláða á sumum stöð-
um í Strandasýslu, svo að hr. Mgklestad eigi
þar œrið verkefni fyrir höndum.
Að Fjalli 1 Sœmundarhlíð í Skagafirði hefir
kláða einnig nýlega vart orðið í tveim kindum.
Ur Strandasýslu (Steingrímsfirði)
er ,.Þjóðv.“ ritað 19. inarz þ. á.: „Alþingis-
maður vor, hr. Guð/bn Guölaugsson, hefir gengið
borserksgang hér í héraðinu, til að fá menn til
að kaupa nýju stjórnarblöðin („Norðra“ og „Lög-
réttu“), og virðist þó vera lítil þörf á þessum mál-
gögnum, sem ekki sýnast eiga annað erindi, ein
að syngja ráðherranum lof og dýrð, og verja
J gjörðir hans, gegn réttmætum aðfinningum ó-
I háðra hlaða.“
[ Luust lwknishéniö.
Nýja lœknishéraðið á Bildudal er nú auglýst
til umsóknar, og er umsóknarfresturinn til 12.
maí.
Kauptúnið Bíldudalur er í töluverðum upp-
gangi, og þangað eru siglingar miklar, svo að
vonandi er, að þangaö veljist góður læknir.