Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 09.02.1907, Blaðsíða 3

XXI., 5.-6.
Þ JÓÐVIL JINN
19
Háðgreínar G. Brandesar
u m
stjórnmálakröfur íslendinga.
——
Með dularnafmnu „Jens Píter Jes-
persenu befir prófessor Georg Brandes ritað
grein í „Politíkena, 16. og 22. des., sem
er miður /ingjarnleg í garð vor íslend-
inga.
I grein þessari lætur hann, sem
Amagerbúar — en Amager er eyja, áföst
við Kaupmannahöfn, og telst að nokkru
leyti til hennar — vilji nú ólmir fá sér
fána. — Þeir kunni því ílla, að Amager
sé skoðuð, sem hjálenda Sjálands, þar
sem þeir séu niðjar frægra forfeðra, Holl-
endinganna, er íluttust til Amager árið
1519, á ríkisstjórnarárum Kristjáns //.,
og hafi nú árum saman birgt Kaupmanna-
köfn með rófum og ýrnis konar kálmeti
Unga kynslóðin fari því fram, að fán.
ínn ei@’ sýna gulrófu í grænum f’eldi?
on þó séu nú eigi aliir á eitt mál sáttir um
Pað, þar sem sumir vilji bafa kálhöfuð í
graer)uvn feldi, og hafi Amagerbúum þeg-
ar borizt heilia-óskir frá öllum lands-
filutum, er óski sjálfstæðis og sérfána, og
hafi fyrsta samfagnaðarskeytið komið frá
íslandi, og verið undirritað af „F. ogY.
Guðmundsson.
íslendingar neiti því, að Danir hafi
rétt innborinna manna á íslandi1, og frá
') JÞetta mun lúta að því, að vakið hefir
verið máls á því, hve óeðliíegt, og óhagkvæmt,
það er, að eigi er auðið að öðlast réttindi inn-
orinna manna hér á landi, nema ríkisþing Dana
amþykki lög um það. -- Alþingi verður að
^ Þess, að veita utannkismönnum
pessi réttindi hér á landi, þegar þörf krefur.
sjónarmiði þeirra Amagerbúa, er longst
vilji fara, sé í það mál, sem athuga þurfi,
hvort þeir, sem ekki eru heimilisfastir á
Amager, geti notið réttinda innborinna
manna þar.
Islendingum hafi skilizt, að Dönum
megi ailt bjóða, banna þeim að aíla fiskj-
ar i dönskum sæ (þ. e. landhelgi íslands),
og neita þeim um rétt innborinna manna
i dönsku landi2.
Kristjánshöfn (stærsta borgin á Am-
ager) 'hafi tíu sinnum fleiri íbúa, en Reykja-
vík, og þegar konungurinn fari til Islands,
A hinn bóginn er oss eigi kunnugt um, að
nokkui-t isl. blað, eða nokkur ísl. stjórnmálamað-
ur, hafi farið því fram, að synja Dönum Um rétt-
indi innhorinna manna hér á landi, meðan Is-
Jendingar njóta sams konar réttinda í Danmörku.
2) Að prófessor Georg Brandes kallar land
vort „danskt land“, og sjóinn við strendur ís-
lands „danskan sjó“, sýnir dável skoðun þá,
sem rikjandi er hjá ýmsum mönnum i Dan-
mörku.
Ekki minnumst vér þess, að neinn Islend-
ingur hafi. sem stendur, farið því fram, að svipta
Dani réttindum þeim, er þeir nú hafa, að því
er fiskiveiðar í Jandhelgi snertir.
Hitt- er annað mál, að þar sem fiskiveiðar
í landhelgi við strendur lands vors eru íslenzk sér-
mál, þá er það á valdi hins sórstaka íslenzka
löggjafarvalds, að skipa þeirn málum, er þar að
lúta, sem bezt þykir henta, og við þær ráðstaf-
anir verða Danir að sjálfsögðu að sætta sig, ekki
síður en íslendingar sjálfir.
Það eru hin ólöglegu afskipti Dana af sér-
málalöggjöf vorri, sem hafa valdið því, að þeim
er farið að i'innast það sjálfsagt, að þeir eigi að
hafa hönd í bagga, að því er snertir fisldvóiða-
löggjöf vora.
verði að byggja þar nokkurs konar skúr,
til þess að geta hýst hann:); en Kristjáns-
höfn hafi yfirfljótanlegt húsrúm fyrir kon-
unginn, og handa allri hirð hans.
Enginn hygginn Amagerbúi, er poli-
tískum þroska hafi náð, æski að væu
skilnaðar, eða fari þvi frain, að eyjan se
gerð að sjálfstæðu ríki, því að á því séu
of miklir örðugleikar; en fullrar sjálf-
stjórnar verði Amagerbúar að sjálfsögðu
að krefjast.
Það hafi ýtt undir Ainagerbúa, til að
fá sér sérfánann, að þeir heyrðu, hve
hrifnir menn voru á ísiandi, og hafi því
þessa dagana verið beðið um meira, en
þúsund fána, hjá fánasölum á Kristjáns-
höfn, með gulrófu i grænum feldi, sex
hundruð fána með kálhöfðinu, og fjögur
hundruð með hvítum krossi* 1; en þótt
menn séu á einu rnáli, að því er það snert-
| ir, að fá sérstakan fána, sé þó likt ástatt,
Að íslendingar þurfi að byggja skúr í
I Reykjavík, til þess að geta hýst konunginn, bygg-
ir G. Bratides að líkindum á einhverjum röngum
söguburði, sé það ekki sagt i gamni, þar sem
konunginum er þegar ætlaður latfnuskólinn til
ibúðar, enda vœri það landi voru alls engin van-
virða, þótt vér eigi hefðum haft hús á talrtein-
um, sem konungi var boðlegt. — Vér höfum
haft annað við fé vort að gera, en að hyggja
konungleg stórhýsi, enda eigi þurft á þeim að
halda.
l) Þessi gamanyrði Brandesar lúta að lík-
indum að því, að þess hafði verið getið í dönsk-
um blöðum, að frá útlöndum hefði verið pantað
handa íslendingum talsvert af hinum nýju ís-
lenzku fánum.
112
En er hún sneri sér við, var engin undankomu von,
þvi að hurðinni var hrundið upp, og Flora White kom inn i
herbergið, og stóð þar nú, álveg steinhissa.
btanhope sá, að eitthvað varð fljótt til bragðs að
taka, gekk því til frúarinnar, og mælti:
„Jeg varð að biðja jungfrú Dalton afsökunar.— Húd
hafði því miður verið heyrnarvottur að því, sem við töl-
uðumst við áðan, og hefir nú fyrirgefið mér fleyprið iit
mér, sem gat þó virzt miður kurteist í hennar garð“.
Unga ekltjan hafði svo mikla lífsroynzlu, að hún
varaðist að láta vanþóknun sína koma í Ijós á nokkurn
Plustaði brosandi á Stanhope, og er hann
0r btlu siðar, tók hún kveðju hans svo vingjarn-
ega, eins og ekkert hefði í skorizt.
Geðshræringin, sern snortið hafði Maríu, var meiri,
a° ^V0’ Eloru gæti dulizt, og lét hún sér því strax
uin, að komast eptir, hvað valdið hefði.
^ ” n^a menn, sem eru á borð við Stanhope White
ia menn eigi á hverju strái“, varpaði hún fram, eins
°g hun gerði það blátt á fram.
Veslings María sainsinnti, og reyndi að taka þátt í
amr<e nnni, sem bezt hún gat.
v n benni brá heldur, en ekki í brún, er Flora varp-
8C1 1 6lnu fram þeirri spurningu hvort, hún hefði
Qökkuru sinni verið ástfangin.
María roðnaði mjög, og komst auðsjáanlega í vand-
ræði, svo að nún gat engu svarað.
En er Flora sá, hve vaiidræðaleg vina hennar varð,
pottist hun hafa farið of langt í sakirnar, lagði hendur
um háls vinu sinnar, og kyssti alúðlega á enni hennar.
„Ef jeg hef móðgað þig, María mín“, mælti hún,
101
I þessum hugsunum var hann, unz honum fór að
þykja biðin orðin í lengra lagi, enda heyrði hann þá enga
hreifingu í hinu herberginu.
Hann leit á vasaklukkuna sina, og ásetti sér, að
bíða enn fimm minútur.
En er þær voru liðnar, fór hann að verða óþolin-
jrnóður, og barði þvi að dyrum á herberginu.
Þar var enginn, en dyrnar á veggDum, sem var
gegnt dyrunum, eem hann kom inn um, stóðu galopnar.
Stanhope sá, að eigi var til neins að bíða lengur. —
Gamli maðurinn, og dóttir bans, voru ílúin.
Hann bjóst ekki við, að sjá stúlku þá, er nann unni,
nokkuru sinni aptur — draumur kans var orðinn tóm-
ur hégómi.
En er Stanhope ætlaði að fara, sá hann, að á borð-
inu lágu peningarnir, sem Dalton hafði ásett sér, að nota
sem mútufé, handa dyraverði, og þó að honum væri það
óljúft, taldi hann sér þó skylt, að fá þagnarloforð hans,
og konu hans.
Peningarnir voru þegnir mjög þakksamlega, og hjón-
in lofuðu bæði hátiðlega, að segja engum frá komu Dal-
ton’s, eða brottför hans.
Það var alveg rétt, að jungfrúin hafði borgað húsa-
leigu fyrir fratn fyrir næsta ársfjóðurig, og kona dyra-
varðar lofaði að loka herbergjunuru, og sjá um, að allt
væri, eins og frá því væri gengið, er Dalton, eða dóttir
hans, kæmu aptur.
„Mætti eg spyrja nokkurs?“ mælti Stanbope að iok-
um. býr maður hérna í húsinu, sem jeg þarf að
tala við. Hvað liann heitir, man eg'ekki í svip; en hann
er hár, og rnikill um herðar, og bólugrafinn í andliti.