Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi


Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 09.07.1909, Blaðsíða 1

Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 09.07.1909, Blaðsíða 1
Verð árgangsins (minnst 60 arkir) 3 kr. 50 aur.; erlendis 4 kr. 50 aur., og I Ameriku doll.: 1.50. Btrgist fyrir júnbnán- afiarlok. ÞJÓÐVILJINN. ■■■>.=|— Tutttjsasti o» þbibji áköanöub. =1--- ■■ =— ZJppsögn skrifleg ögild nema komiö sö til útgef- anda fyrir 30. dag júní- ntánaðar, og kaupandi samhlila uppsögninni borgi skuld sina fyrir hlaðið. M 31. Reyxjavík, 9. Jtír.í. 1900. Frá 1. júlí þ. á. til árslokanna geta nýir kaupendur fengið „Þjóðv.u t'yrir að eins —• 1 kr. 75 aur. •••• Sé borgunin send jafn frarnt því, er beðið er um blaðið, fá nýir kaupendur einnig ef óskað er alveg ókeypis, sem kaupbæti, freklega 200 bls. af skemmtisögum, og geta, ef vill, valið um 8, 9., 10., 11., og 14. söguheptið í sögusafni „Þjóðv.“ I lausasölu er hvert af þessum sögu- heptum selt á 1 kr. 50 a., og eiga nýir kaupendur því kost á, að fá allan síðari helming yfirstandandi árgangs blaðsins (samtals 30 nr.) fyrir = að cins 25 aura, =— og kostar hvert tölublað þá minna, en einn eyri. Til þess að gera nýjum á- skt*iíerwiiiin,og-öðr*um lcitvip- endum blaðsins,sem liægast fyrir, að l>vi er greiðslu aud- vi rðisins snertir, skal þess getið, að borga má við ítll- ar aðal-verzlanir landsins, er slika innskript le.yfii,entlit sé útgeíandu aí lcítiijvitvitl- itniim sent innskriptarskír* teinið. Grjörið svo vel, að skýra kunn- ingjum yðar, ognábúum, frá kjörum þeim, er „Þjóðv.u býður, svo að þeir geti grip- ið tækifærið. — ... Þeír, sem kynnu að vilja taka að sér útsölu „Þjóðv.“, sérstaklega í þeim sveitum, þar sem blaðíð hefir verið lítið keypt að undanförnu, geri svo vel, að gera útgefanda „Þjóðv.“ aðvart um það, sem allra bráðast. Utanáskript til útgefandans er: Skuli Thoroddsm, Von- arstrœti 12, Reykjamk. t-iWi.—TErr Kirkjueignir.! Á síðasta alþingi var samþykkt þings- ályktun, þar sem skorað var á stjórnina, að undirbúa og leggja fyrir alþingi lög utn aðskilnað rikis og kirkju. Þetta er bæði mikið mál og mikil- vægt, og mörgum virðast erfiðleikar á framkvæmd þess að ýmsu leyti. Eitt af þeim atriðum, sem um er deilt i rnáli þessu er, hvernig ráðstafa skuli hinum svo kölluðu eignum þjóðkirkj- unnar. Nefndin, sem íhugaði þingsályktun þá, er að ofan getur í neðri deild, áieit, að að visu væri ríkið hinn rétti umráðandi allra fjármuna þjóðkirkjunnar, og bæri því strangt tekið að taka undir sig allar eign- ir hennar, ef riki og kirkjayrðu aðskilin, en svo bætir hún við: „En af því að þessar eignir eru kirkjunni gefnar eða í hennar eigu komnar í þeim tilgangi, að styðja trúarbrögð í landinu, þá hlýtur það og rð vera skylda ríkisins, að verja árs- arði þessara eigna í þeim tilgangi“. Og bendir nefndin á, að réttlátast muni vera, að rikið baldi öllum kirkjueignunum sem sérstökum sjóði, en verji árlega vöxtun- um af honum, til þess að skipta þeim milli allra trúarbragðafélaga í landinu. Eins og nefndin réttilega tekur fram, verður þvi ekki haldið fram, að hin evan- geliska lúterska kirkja eigi rétt á að fá allar þessar eignir í sinar hendur, þvi að mest af þeim hafi verið^efið til kaþólsku kirkjunnar meðan hún var þjóðkirkja vor, henni til eflingar, og eptir þvi sem mér skilst, álitur nefndin ekki, að trúarbragða- félögin hafi réttarkröfu til ársarðs eign- anna, heldur sé þar að eins um sann- girniskröfu að ræða. Og þessi sanngirniskrafa á að byggj- ast á tilgangi gefendanna. En hver hefir nú verið tilgangur gef- endanna? Að styrkja og efla ákveðin trúar- bragðafélög, en alls eigi að efla öll þau trúarbragðafélög, sem til væru eða upp kynnu að koma í landinu. Eða hver getur látið sór detta í hug, að sanntrúaður kaþólskur maður hefði lát- ið einn eyri af hendi rakna í þeim til- gangi, að fénu yrði síðar meir varið til þess, að efla trúarbragðafólög, sem af al- efli berðust á móti þeim trúarskoðunum, er hann taldi þær einu réttu? Það, að lúterska kirkjan fékk eignir kaþólsku kirkjunnar i sínar hendur, verður ekki réttlætt með því að vitna til tilgangs gefendanna, enda var það ekki gert. Þegar siðaskiptin urðu, var ekki trú- frelsi í landinu — lútherskan var vald- boðin — ekkert annað kirkjufélag var þolað. En um leið og kaþólsku kirkjunni var meinuð landsvist sló rikið eign sinni á eigur hennar — þær voru í raun og veru gerðar upptækar. Það er því ríkið, en ekki lúterska kirkjan, sem eignirnar fékk, þótt nokkr- um hluta þeirra væri varið i þarfir lút- ersku kirkjunnar. Það sést bezt á því. að töluverðan hluta kirkjueignanna seldi ríkið, án þess það kæmi lútersku kirkj- unni að nokkru gagni. Sannleikurinn er því sá, að síðan siða- skiptin urðu hefir þjóðkirkjan engar eign- ir átt, en hitt skiptir engu máli, þótt rík- ið hafi haldið nokkrum hluta þeirra eigua, er það tók af kaþólsku kirkjunni, sem sérstökum sjóðum, og varið þeim, eða vöxtum þeirra, í þarfir þjóðkirkjunnar lútersku. Og á þenna eignarétt ríkisins getur aðskilnaður ríkis og kirkju engin áhrif haft. Hann hefir það eitt í för með sér, að þjóðfélagið hættir að hafa skyldu til að styðja og vernda hina evangelisku lútersku þjóðkirkju, sem stjórnarskráin nú leggur því á herðar. Svo má og geta þess, að ríkið hefir tekið á sig ýmsar af skyldum þeim, er þjóðkirkjan áður hafði, eða þjónar henn- ar, svo sem eptirlit og umsjón með fræðslu barna, og að sumar gjafirnar einmitt voru gefnar í því skyni, að hún betur gæti fullnægt þeim kröfum, er til hennar væru gerðar i þessu efni. Þá fyrst er trúfrelsishugmyndinni a& fullu komið i framkvæmd, er ekkert trú- arbragðafélag nýtur styrks eða stoðar rík- isins, því að þeir verða ávallt nokkrir, og ef til vill margir, er stundir liða, sem standa fyrir utan öll kirkjufélög, og verða þeir fyrir misrétti, ef farið er að styrkja trúarbragðafélög af landsfé, enda þótt öll- um slíkum félögum í landinu sé gert jafn hátt undir höfði. Það er ekki nema sanngjarnt, að leit— ast sé við, að gera öllum aðskilnaðinn sem léttbærastan, en eigi að síður vorður að halda því föstu, að þjóðkirkjan á engar eignir nú, og að það er gagnstætt til- gangi þjóðfélag9ins að verja fé til efl- ingar trúarbragða. L. Iresiastefnari. Prestastefua var háð á Þingvöllum 2» —4. júlí. Hana sóttu 32 prestar alls, auk biskups. Voru þar haldnir fyrirlestrar og rætt um ýms hin helztu mál kirkjunnar: Lekt- or Jón Helgason talaði um kenningar- frelsi presta, síra Gísli Skúlason um undirbúningsmenntun presta, síra Magn- ús Helgason um kristindómsfræðslu ung- menna, síra Haraldur Níelsson um kveld- máltíðarsakramentið“, síra Böðvar Bjarna-

x

Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi
https://timarit.is/publication/131

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.