Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 12.10.1910, Page 2

182
Þjóbviljinn.
i ð, að tilboð þetta yrði væntanlega Iag
fyrir næsta alþingi.
Sama dag, sem nefndin fékk bréf þetta,
mættu á fundi með henni eptir ráðstöf-
un formanns nefndarinnar sérstaklega
kosnir fulltráar S. í. F. þeir Einar laga-
skólakennari Arnórsson og Ari alþingis-
maður Jónsson. Óskaði nefndin þass við
þá, að þeir gæfu frekari upplýsingar um
og skýringar á lánstilboðum þeim, sem
ræddi um í frsmangreindu bréfi. En þeir
kváðust eigi hafa heimild lil þess að láta
neitt frekar uppi en það, sem í bréfinu
stæði og sögðu, að það væri af þeim á-
stæðum, að þeir hefðu nýlega átt kost á
að sjá skýrslu (rapport), sem Einar fyrv.
sýslumaður Benediktsson hefði gefið fé-
lagi, sem stoÍDað væri í Londan að und-
irlagi hans. Kváðu þeir skýrslu þessa [
bera með sór, að þrír nefndarmanna (Egg-
ert OlaesseD, Magnús Blöndahl og Sveinn
Björnsson) væru svo riðnir við áform um
að beina brezku fó íud í landið, að það
yrði að álítast, að þeir gætu eigi litið ó-
vilhöllum augum á fyrirætlanir S. í. F.
um að beina frakknesku fé inn í laDdið.
Út af þessu lýsti Magnús Biöndahl
yfir því á fundinum, i viðurvist fulltrúa
S. í. F., að hann væri eigi á nokkurn
hátt riðinn við nein áform um að veita
brezku fé inn í landið. Enn fremur lýstu
þeir Eggert Claessen og Sveinn Björnsson
yfir því, að þeir væru eigi á annan hátt
riðnir við slík áform, en eð til tals hefði
komið, að þeir hefðu á hendi málfiutnings-
mannastörf fyrir brezkt félag „British
North Western Syndicate Ldt.“, en í
stjórn þess félags væri fjárraáiamaðuiinn
F. L. Rawson frá London, sern nú væri
staddur liér í bænum.
Af frnmaugreindum ástæðum urðu til-
raunir nefndarinnar til þess að fá frekari
upplýsÍDgar um fyrirætlanir S. í. F. ár-
angursiausar.
A fyrsta fundi nefodarinnar var einn-
ig ákvtðið, að biðja F. L. Rawsou fjár-
málamann frá Loodon að koma á fund
með uefndinni, en nefndinni var kunnugt
um, að hann ef til \ ildi mundi viija vinna
að því, að útvega landsstjórninní eða bönk-
unum brezkt fé eða jafn vei setja á stofn
nýjan banka með brezku fó. Síðan átti
nefndin 3 fundi með F. L. B.awson þ. 7.
14. og 16. þ. m. A þessum fundum gaf
nefndin herra Rawson þær upplýsingar
um landið og hagi þess, sem hann ósk-
aði eptir og nefndin gat í té látið, enn
fremur sendi nefndin honurn siðar ýms-
ar upplýsingar í þessa átt, er hór með
fylgja í eptirriti. Jafn framt var rætt
um hvernig hægt væri á sem hentugast-
an hátt fyrir landið að færa sér í nyt þá
möguleika, sein F. L. Rawson hefði til
þess að útvega fé handa landinn. Nið-
urstaðan af' viðræðum F. L. Rawsons og
nefndarinnar varð sú, að haDn skrifaðt
nefndÍDDÍ bróf, dags. 16. þ. m, sem vér
sendum með skýrslu þessari og leyfurn
oss að vísa til.
Yér leyfum oss að leiða athygli að
því, að eins og bréf F. L. Rawsons ber
með sér ritaði hann það í eiginnafni, en
eigi fyrir hönd neÍDS fólags eða félaga
og þannig kom haDn einnig fram gagn-
vart nefndinni.
Með þvi að nefndinni hafði borizt til
eyrna, að I. P. Brillouin, konsúll Frakka
hér í bænum, mnndi standa í sambandi
við fjármálameDn á FrikklaDdi, sem ef
til vill mundu vilja beina frakknesku fé
ÍDn í landið, var það ákveðið, að biðja hr.
Brillouin að koma til viðtals við nefodina,
Atti nefndin svo ítarlegar viðræður við
hann á íundi. Tjáði hann nefndinni, að
áform fólagsins S. I. F. um að beina
frakknesku fó inn í iaudið ættu að fram-
kvæmast með miiligöngu síddí. Um við-
tal Defndarinnar við herra Brillouin leyf-
um vér oss að öðru leyti að skírskota til
fundargerðar nefndarinnar 10. þ. m. Enn
fremur barst nefndinni bróf frá herra
Brillouin dags. 19. þ. m. þar sem hann
beiðist ýmsra upplýsinga. Bréfum þess-
um svaraði nefndin með bréfi dags. 20.
þ. m Leyfum vér oss að vísa til téðra
bróf'a.
Jafn framt því að framkvæma það,
sem nú hefir verið sagt, átti nefndin tal
á fundi við E. Schou framkværndarstjóra
íslandsbanka (Sighvatur Bjarnason var
ekki beima en H. HafsteÍD gat eigi kom-
ið á fundinn sakir forfalla) og framkvæmd-
arstjóra Landsbankans þá Björn Kristjáns-
son og Björn Sigurðsson. Bankastjórar
beggja bankanna töldu afar-mikilsvert, að
aukið væri starfsfé bankanna, en höfðu
eigi neinar ákveðnar fyrirætlanir í þá átt,
að öðru leyti en því, að E. Schou banka-
stjóri lýsti því yfir, að það væri bugsun
bankastjóroar Islandsbanka að bjóða næsta
alþingi kaup á 2 milljónum króna í hluta-
bréfum Islandsbanka með sömu eða lík-
um kjörum sem siðasta alþingi voru boð-
in þessi kaup. Eptir að nefndin svo hafði
skrifað baDkastjórn Islandsbanka bróf um
þetta efni dag. 16. þ. m. fékk nefndin
aptur svar við því brófi frá bankastiórn ís-
landsbaDka dags. 19. þ. m., sem vér lej'f-
um oss að vísa til. Að því er snertirað
öðru leyti viðræður nefndarinnar við for-
stjóra bankanna leyfum vér oss að vísa til
fundargerðanna 8. og 9. þ. m.
Með þvi að nefndin sá eigi aðrar leið-
ir en þær sem vikið er að í framanrituðu
og tilvitnuðum fylgiskjölum til að bæta
úr peningaþörfum landsins taldi hún rétt
að ljúka starfi sínu og gefa stjórninni
skýrslu sína nú þegar, svo að nægur tími
væri til þess fyrir stjórnina að íhuga
málin og undirbúa þau fyrir næsta alþingi
í því formi, sem bún álítur tiltækilegast
og heppilegast. En ekkert af máluin þeim,
sem nefndin hefir fjallað um getur, að
áliti hennar, orðið til lykta f'yr en á al-
þingi nema sala baDkavaxtabréfa, sú, er
ræðir um i brófi F. L. Rawson til nefnd-
arinnar.
NeÍDdiu viil að lokum láta í ljósi, að
samkvæmt rannsókn sinni og íhugun á
peningamáiura landsins, álítur hún það
heppilegast, i >) ráðstafanir verði sérstak-
lega gerðar til eptirfarandi breytinga á
peníngamálum og bankaiyrirkomulagi
landsins:
XXIV., 46.-47:
1. Að einn banki að eins hefci seðlaút-
gáfurétt.
2. Að állir útgefnir seðla séu tryggðir á
líkan hátt og nú er um seðla Islands-
banka
8. Að einn banki að eins hafi veðdeild.
4. Að breytingar verði gerðar á lánskjör-
um þeim úr veðdeild, sem nú er, i
þá átt
a) uð lín gegn vnfli í jörðnm verði veitt
þam ig, að heimirm.ur 1 maDna standi
afborgunarlaust um aldur og æfi, en
hinn helmingurinn veitist til allt að
75 árum. Enn fremur að lána mætti
út á jarðir allt að 2/s virðingarverðs
jarðanne sjálfra og auk þess allt að
% virðingaverðs húsu á jörðunni.
b) að lán gegn veði í húsum, sérstak-
lega steinhúsum í kaupstöðum og
kauptúnum verði veitt til lengri tíma
eD nú er t. d. alt að 60 árum.
d) að veðdeildin hafi lögákveðið stöð-
ugt eptirlit með viðhaldi tasteigna
þeirra, sem í veðdeild eru.
Beykjavík 30i september 1910.
Yirðingarfyllst
Kl. Jónsson. Jön Magnússon.
Magnús Blöndahl. Eggert Claessen.
Sveinn Björnsson.
Ti)
stjórnarráðs Islands.
TJ tlönd.
—o—
Til viðbótar útlendu fréttunum í síð--
asta nr. blaðs vors, skal enn getið þess-
ara tíðinda:
Banmörk.
Sameinaða gufuskipafólagið er unn
þessar mundir að láta smíða sér þrjú ný
gufuskip, og annast fólagið Burmeister
& Wain í Kaupmannahöfn smíðitveggja
skipanna, en þriðja skipið er byggt í
Helsingjaeyri.
Mælt er, að hvert skipanna verði um
1800 smálestir að stærð.
Félagið Burmeister & Wain, sem stofn-
að var árið 1872 er langstærsta skipa-
stöð Dana.
INoregur.
Nú er sannspurt orðið, að Amundsen
beinir ferð sínni til suðurheimskauta-
landanna, og ætlar að freista, að komast
til suðurheimsskautsins, ef auðið er.
Var hanD, er síðast fréttist, komÍDn
aila leið suður að Miðjarðarhafi.
Svíþjóð.
Samkvæmt síðustu skýrslu voru tam-
in hreindýr Lapplendinga, er í Svíþjóð
búa, alls um 27 þús., enda eru Lspplend-
ingar í Svíþjóð að eins um sjö þúsund
að tölu.